Dagur - 17.04.1999, Blaðsíða 14

T
LÍF OG HEILSA
LAUGARDAGUR 17. APRÍL 1999
Jurtate eru til
margra hluta góð ef
rétt er með farið.
Notkun manna á jurtum í te
og fleira til heilsubótar og
lækningar er aldagömul. I
bókinni Islenskar lækninga-
jurtir sem fyrst kom út hjá
Erni og Orlygi 1992 og svo
aftur á Iiðnu ári hjá Máli og
menningu eru yfirgripsmikl-
ar upplýsingar um jurtir, út-
breiðslu þeirra, áhrif, notk-
un og fleira. Arnbjörg L. Jó-
hannsdóttir jurtaráðgjafi tók
þessar upplýsingar saman í
framhaldi af vinnu sinni að
ritgerð þegar hún var við
nám í grasalækningum.
Fáar eitraðar
Ambjörg Linda segir tiltölu-
lega auðvelt að safna jurtum
á Islandi. En getur hver sem
er gengið út í móa með bók-
ina hennar eða aðrar bækur
og byrjað að tína?
„Já, sérstaklega hérna á Is-
landi. Það er mjög Iítið eða
ekkert um eitraðar jurtir
hérna,“ segir hún en leggur
jafnframf áherslu á að vanda
Arnbjörg Linda Jóhannsdóttir jurtaráðgjafi: „Það þarfalltafað passa sig á því að maður sé að
taka réttu jurtina. Þó það séu ekki baneitraðar jurtir hérna þá getur jurt sem er í lagi fyrir
einn verið slæm fyrir annan." myndihilli.
það er hægt að
nota jurtir í stað
Iyfja þá finnst mér
sjálfsagt að gera
það,“ segir Arn-
björg Linda en
tekur fram að jurt-
ir geti ekki í öllum
tilvikum komið í
stað lyfja. Hún
segir lækna eigin-
lega ekki bera
neina virðingu fyr-
ir jurtalækning-
um. „Það er mjög
skrýtið því öll
þeirra lyf koma
upprunalega úr
jurtum. Það er
miklu meiri virð-
ing borin fyrir öðr-
um óhefðbundn-
um lækningum,"
segir Arnbjörg
Linda.
- Hvað þarf að
hafa í huga þegar
maður kau-pir jurt-
ir til að nota í te t
heilsubótarskyni?
„Það er mjög
erfitt að segja til
um það. Þetta
byggist mikið upp
Berum virðingu
fýrir jurtunum
þurfi til og fólk þurfi að vera í vissu um að
það sé með réttu jurtina í höndunum.
„Sumar þessara jurta eru mjög sjaldgæfar
og þá þarf að fara varlega í að tína þær.
Maður tekur ekki sumar jurtir nema mað-
ur sjái einhverja breiðu. Reglan er að tína
aldrei allt og reyna að halda einhverju af
plöntunni eftir þannig að hún geti vaxið
aftur.“
- Hvað þarffólk helst að varast?
„Það þarf alltaf að passa sig á því að
maður sé að taka réttu jurtina. Þó það séu
ekki baneitraðar jurtir hérna þá getur jurt
sem er í lagi fyrir einn verið slæm fyrir
annan þannig að það þarf að hafa svolít-
inn vara á. Þetta eru lyf ef jurtir eru not-
aðar þannig og maður þarf að bera virð-
ingu fyrir jurtunum."
Minni aukaverkanir
- Hver er kostur jurta í samanburði við
hefðbundin lyf?
„Það eru minni aukaverkanir af jurtun-
um og þær eru auðvitað náttúrulegri. Lík-
amanum fellur þetta betur þannig og ef
á trausti. Það er mjög erfitt fyrir ófaglærð-
an mann að vita hvaða jurt er góð og
hvaða jurt er gömul. Mikið af þeim jurta-
teum sem eru seld eru orðin eldgömul og
efnin gjörsamlega óvirk, því virknin hverf-
ur eftir árið eða fyrr. Sumar þessara jurta
voru kannski tíndar og þeim pakkað fyrir
tveimur til þremur árum síðan og þá er
þetta bara bragðte en enginn lækninga-
máttur í því lengur. Eins skiptir líka máli
hvar jurtin er tínd, á hvaða tíma og margt
fleira." - HI
rDnpr
Bóluþang
Bóluþangið
vex í grýttum
klappafjörum
og er algengt
um allt land
þar sem svo
háttar til. Öll
plantan er
nýtt og hægt
að safna allt
árið. Áhrif:
n æ r a n d i ,
blóðhreins-
andi, örvar
skjaldkirtil og
þar með öll
efnaskipti lík-
amans.
Bóluþang er notað við vanvirkum
skjaldkirtli. Það er einnig gott fyrir fólk
sem þjáist af stöðugri þreytu og slapp-
leika. Þangbakstrar eru góðir á bólgna
Iiði og vöðva. Jurtin er ekki æskileg fyrir
börn.
Aðalbláberjalyng
Algengt í kjarr- og mólendi, þar sem
snjóalög hlífa að vetrinum. Blöð og ber
eru nýtt og best er að safna snemma í
ágúst. Áhrif: Barkandi, sýkladrepandi,
kælandi. Blöðin minnka sykurmagn í
blóðinu.
Þ u rrku ð
ber og blöð
eru mjög
góð gegn
þrálátum
niðurgangi
og einnig
gegn sær-
indum og
bólgu í
þörmum.
Þá má
nota þau í
skol gegn
bólgu og
s æ ri n d -
um í
munni. Lersk ber
virðast koma reglu á hægðir (nema þau
séu etin í óhóflegu magni, þá geta þau
valdið niðurgangi hjá sumum). Berin
örva matarlyst og eru talin reka út spólu-
orma. Blöðin eru góð við blöðrubólgu
(sérstaklega þeirri sem orsakast af saur-
gerlum) og til þess að minnka blóðsykur.
Það sem ber að varast: Blöðin geta valdið
eitrun séu þau notuð lengur en 3-4 vikur
í senn. Blöðin eru ekki æskileg fyrir börn.
Fullnæging karla
Karlar geta ýmislegt gert til að auka á sinn kynferðislega unað og magna
upplifun fullnægingarinnar.
Nokkur atriði
eru mismunandi
milli kynjanna
og auðveldast er
að færa rök fyrir
þeim sem hafa
augljósa birting-
armynd eins og
útliti, og ef að-
eins dýpra er
kafað eru all-
nokkur atriði
mismunandi í
lífeðlisfræðilegri starfsemi
kroppa kvenna og karla. Þetta er
jafnvel hægt að sannfæra
harðsvfruðustu mannfræðinema
og non-genderista um án þess að
til verulegra árekstra komi. Nú
langar mig að draga út eitt atriði
sem skilur kynin að á kynferðis-
sviðinu - fullnæginguna.
Aftur og aftur
Þeir eru nokkrir karlmennimir
sem hafa öfundað kynríkar ást-
konur sínar af því að geta aftur
og aftur kastast inní blossa full-
nægingar í sama ástarleiknum.
Þar með er ekki sagt að allar kon-
ur upplifi fleiri en eina fullnæg-
ingu í senn, þ.e. á sama örvunar-
tímabilinu (úpps eitt nýtt og ljótt
orð - ég á við að ekki sé tekin góð
slökunarpása milli tveggja eða
fleiri fullnæginga), en það er
sannarlega algengara meðal
kvenna heldur en karla. Hins
vegar er öfund með öllu ástæðu-
Iaus því að það er ýmislegt sem
karlar geta gert til að auka á sinn
kynferðislega unað og magna
upplifun fullnægingarinnar. Þó
eru þeir fáir (ég þekki bara einn
að mér vitandi) sem ná því að
upplifa raðfullnægingu á svipað-
an hátt og konur og venjulega
eiga þeir að baki nokkrar stund-
irnar í heimavinnu því þetta er
ekki eitthvað sem dettur eins og
hundur úr heiðskíru lofti.
Ekki aftur snúið
Það má kannski líkja fullnægingu
karlmanns við fallhlífastökk. Próf-
um að bera þetta saman og köll-
um elskhugann/stökkvarann
Jonna. Llugferðin og undirbún-
ingurinn samsvara þá örvun og
stígandi kynæsingi. Löngun Jonna
kviknar við áreiti, t.d. snertingu
og æsandi hvísl í eyra með blautu
narti í háls og þéttri stroku á inn-
anvert læri - þá er Jonni sumsé að
ldæða sig í fallhlífargallann og
stíga upp í flugvélina (ekki er van-
þörf á að fjalla aðeins um kynörv-
andi atvinnubúninga á næstunni;
punkta það hjá mér). Svo æsast
leikar, atlotin verða ágengari,
stinning vex - þá er okkar maður
kominn upp í fokkerinn og er stíg-
andi í einhverra þúsund feta hæð.
Svo er allt komið í rífandi gang,
suðurferðir, norður ferðir, handa-
vinna og jafnvel innlimun (þýð:
munngælur þar sem þiggjandi
liggur, munngælur þar sem gef-
andi liggur, gælur með höndum
og limur settur í t.d. leggöng),
hann finnur að fullnægingin nálg-
ast - flugvélin er semsé komin í
eitthvaðþúsund fetin og búið að
opna hlerann. Skyndilega finnur
Jonni rafhroll um kropp sinn all-
an, mestan um miðbikið, hann
veit að hann er kominn á barm
fullnægingar og nú er engin leið
fyrir hann að snúa til baka, nú fær
Jonni sáðlát hvað sem tautar og
raular, hann getur með engu móti
stöðvað sáðlátið á þessu stigi - já
einmitt, nú er hann stokkinn út
úr vélinni og engin Ieið að komast
upp í hana aftur. Svo verður Jonni
ægilega úrvinda í dálítinn tíma
eftir sáðlátið en hann er mjög
skotinn í konunni sinni og þau
kela og knúsast og kannski taka
þau aðra umferð eftir dálitla hvíld
- fallhlffin opnast og stökkvarinn
svífur niður og fær mjúka lend-
ingu í Hljómskálagarðinum. Það
tekur svo dálítinn tíma að pakka
saman og gera græjumar klárar
fyrir næsta stökk.
í næsta pistli mun ég fjalla um
aðferðir sem karlmenn geta beitt
til að auka sinn kynferðislega
unað og stjóm á fullnægingar-
ferlinu.
KYIMLIF
Ragnheiður
Eiríksdóttir
skrifar