Dagur - 13.10.2000, Blaðsíða 4

4 — FÖSTUDAGUR 13 . OKTÓBEH 200 0
FRÉTTIR
Halldór Magnússon lentl í vinnuslysl þegar hann stundaði hættulegasta starf landsins, sjómennsku. Lögmaður hans gagnrýnir að-
búnaðinn um borð í skipi hans harðlega.
Prófmál fyrir
oryggi sjómaima
Aðbúnaður sjómanns sem
slasaðist fyrir uíu árum
við Langanes var líkt og
að vinna í snábabóri að
mati lögfræðings á Akur-
eyri. Samt er útgerð sýkn-
uð í héraðsdómi.
Halldór Magnússon, fyrrverandi sjó-
niaður unir ekki sýknudómi Héraðs-
dóms Norðurlands eysira í máli hans
gegn Utgerðarfélagi Akurevrar. Eins og
Dagur greindi frá fyrir skömmu sýkn-
aði héraðsdómur útgerðina af kröfum
Halldórs eftir að hann lenti í slysi um
borð í togaranum Harðbaki fyrir níu
árum. Halldór telur sig hafa fengið
skertar bætur vegna málsmeðferðar-
innar og er tekist á um ábyrgð útgerð-
ar til lögboðins aðbúnaðar um borð.
Lögmaður Halldórs telur að líta megi á
málið sem e.k. prófmál fyrir sjómenn
og hefur verið ákveðið að áfrýja málinu
til hæstaréttar.
Tættist í sundur
Vinstri hönd Halldórs tættist í sundur
í vinnuslysi norðaustur af Langanesi
árið 1991 þegar toghleri féll niöur.
Þorsteinn Hjaltason, lögmaður Hall-
dórs, segir að aðstæður um borð hafi
verið óviðunandi. „Starf sjómanna er
hættulegasta vinna á Islandi og al-
hættulegasti hluti þess starfs er að taka
inn veiðarfærin. Manni finnst að dóm-
stólar ættu að gera strangar kröfur til
útgerðarmanna um það að búnaður
um borð væri í 100% lagi sem og
starfsaðferðir. I þessum dómi er þetta
ekki gert. Sakarmatið er ekki strangt,"
segir Þorsteinn sem líkir vinnuaðstæð-
um Halldórs við „snákabúr" þegar slys-
ið varð.
Slitið og úrelt
Vitni um borð í Harðbaki báru að bún-
aður togvindunnar hefði verið slitinn
og úreltur og hafði ítrekað verið kvart-
að undan ástandinu. Tjaslað hafði ver-
ið í búnaðinn í yfirlegum en í kjölfar
vinnuslyssins var loks gengið í það að
skipta um búnaðinn í heild sinni. Hvað
FRÉTTA VIÐTALIÐ
verklagið um borð varðar segir Þor-
steinn að vitlaust veður hafi verið þeg-
ar slysið varð og sb'kt hljóti að kalla á
hámarks mönnun stjórntækja. 1 regl-
um um vinnuöryggi um stærri fiskiskip
er tekið fram að sami maður megi ekki
samtímis stjórna skipum og þil-
farsvindum en þetta ákvæði var brotið
um borð í Harðbaki að sögn Þorsteins.
Stefniunarkandi
Lögmaður sjómannsins segir að fleira
megi nefna, s.s. að örorka skjólstæð-
ings bans hafi verið metin of snemma
og þá undirmetin. Það er hins vegar
kerfislega hliðin sem einkum vekur at-
hygli. „Það má líta á það sem prófmál
ef útgerðarmenn eiga að fá að hafa
svona langan spotta. Ef þeir eiga að
geta gengið jafnlangt í vondum aðbún-
aði og þessi dómur segir, þá er það dá-
lítið stefnumarkandi. Fram til þessa
held ég að frekar strangt hafi verið lit-
ið á hvaða reglur gilda um þessi mál og
f’ara verði að þeim, enda er starfið mjög
varasamt," segir Þorsteinn Hjaltason
lögmaður. - BÞ
Bankamálin eiga
huga pottverja allan
þessa dagana enda
miMð plottað.
Sú kenning heyrist
t.d. að sameining
Búnaðarbanka og
Landsbanka sé slíkt
átakamál að ekki dugi að hafa þarna tvo banka-
stjóra úr sitt hvorum herbúöunum. Slíkt muni
aldreiganga og núningurinn og togstreitan inuni
þannig halda áfram til eilíföarnóns. Þess vegna
er því haldið fram að huginyndir séu uppi um aö
fá einn sterkan bankastjóra til að lcinja samcin-
inguna í gegn og sá gæti hins vegar haft ineð sér
tvo aðstoöarbankastjóra annan úr Búnaöar-
bankadeildinni og liinn úr Landsbankadeildinni.
Þá spyrja menn hver sé nægjanlega sterkur til að
geta þetta og verður þá færra um svör. Sterki
bankastjórinn yrði að eiga talsvert undir sér og
því hafa heyrst raddir um að slíka meim sé tæp-
lega að finna nema þá helst í toppforustunni hjá
stj ómarflokkunum...
Halldór Sólon
Kristjánsson Sigurðsson.
Raunar er ehi kenning líka á floti
og hún er sú að Finnur Ingólfsson.
sem átti gott samstarf viö bæði
Davíð Oddsson og Halldór Ásgíms-
son muni flytja sig úr Seðlabank-
anuin og taka að sér hinn nýja
banka. Það em fordæmi fyrir því
að seðlabankastjórar hverfi úr
bankanum til annarra bankastarfa, sbr. Jón Sig-
urösson hjá NIB, og pottvcrjar sjá fyrir sér að
Seðlabankinn hljóti að vera full rólegur staður
iýrir manii eins og Finn...
I pottinum heyrist nú að í dag sé von á stóm
útspili frá Kára Stefánssyni og félögum í íslenskri
erfðagreiningu. Nú inun komið að ákveönum
tímamótum í ramisóknum á geðklofa sem mun
væntanlega snúa viö verðfallinu á bréfum í
fyrirtækinu...
Finnur
Ingólfsson.
Sjálfsvígum fj iilgar
Siguióur
Guðmundsson
landlæknir
Sjálfsvígstíðni hefuraukist
nokkuð á Reykjavíkursvæðinu.
Fræðsla um þunglyndi ogaðra
geðsjukdóma erlykilatriði
Sérstakar áhyggjur afvaxandi
neyslu e-pillunnar.
i
r
- Sjdlfsvíg hafa verið ntikið til umfjöll-
unar síðustu daga, hx’ers vegna?
„Alþjóðlegi geðverndardagurinn var fyrr í
vikunni og þá var kynnt sú geðræktarvinna
sem við erum að hefja. Geðræktarverkefnið
á að beinast að alhliða umfjöllun um geð-
sjúkdóma í samfélaginu og efla geðheil-
brigði, ekki síður en að taka á geðsjúkdóm-
um. Sjálfsvíg eru oft tengd geðsjúkdómum.
Hjá okkur er starfshópur sem hefur m.a.
það hlutverk að finna leiðir til að stemma
stigu við sjálfsvígum. AIIs staðar í heiminum
hefur gengið erfiðlega að koma í veg fyrir
sjálfsvíg þar sem orsakir þeirra eru margvís-
legar og flóknar."
- Hefur sjálfsvt'gum fjölgað?
„Það hefur komið fram í upplýsingum frá
Lögreglunni í Reykjavík að það hafi orðið
nokkur fjölgun á skráðum sjálfsvígum á
Reykjavíkursvæðinu það sem af er þessu ári
og í fyrra. Það er auövitað alvarlegt mál og
hvetur okkur áfram til að vinna að þessum
málum, en hins vegar er svolítið erfitt að
túlka þessar tölur sem marktæka aukningu
vegna þess að meðaltíðni sjálfsvíga á Islandi
hefur verið tiltölulega stöðug undanfarin ár
en við höfum séð sveiflur á einstökum
árum. Faraldsfræðilega séð er erfitt að meta
þessar tölur vegna jrcss hve lágar þær eru.
Engu að síður eru þessar tölur áhyggjuefni."
- Hvað er hægt að gera til að stemma
stigu við sjálfsvígum?
„Ollum þjóðfélögum hefur reynst mjög
erfitt að stemma stigu við sjálfsvígum. Eina
þekkta aðferðin sem hefur borið árangur er
að uppfræða heilbrigðisstarfsfólk og al-
menning hetur um einkenni þunglyndis. A
Gotlandi, þar sem sjálfsvígstíðni var nokkuð
há, var þessari aðferð beitt, þ.e. farið var í
herferð og heilhrigðisstarfsfólk var uppfrætt
um fyrstu einkenni þunglyndis og áhersla
lögð á umfjöllun í samfélaginu. Sjálfsvígum
fækkaði f kjölfar þessara aðgerða en þegar
áherslunni lauk, þá fór allt íljótlega í sama
farið. Það þarf því að viðhalda þessari
fræðslu. Þekking dregur úr fordómum og
við þurfum að efla „vellíðunargildi" okkar
sem dregur þá úr líkum á þunglyndi og býr
okkur betur undir að takast á við áföll í líf-
inu."
- Hverjir eru helstu áhættuþættimir?
„Lunglyndi er einn af sterkustu áhættu-
þáttunum. Það skiptir miklu máli að við get-
um greint einkenni snemma og höfum í
huga að þunglyndi er meðhöndlanlegur
sjúkdómur. Það eru til samtalsmeðferðir og
lyfjameðferðir við þunglyndí og það er mik-
ilvægt að fólk sé meðvitað um það og það
erum við m.a að bæta mcð Geðræktarverk-
efninu. En það eru fleiri þættir sem snúa að
sjálfsvígum, samkynhncigðir eru t.d. sér-
stakur áhættuhópur. Þeir verða oft fyrir for-
dómum og jafnvel aðkasti úr samfélaginu
sem getur valdið depurð og þunglyndi.
Einnig eru sjálfsvígsfaraldrar þekktir, sér-
staklega meðal ungs fólks, stundum í kjölfar
þess að einhver fræg persóna fremur sjálfs-
vfg og þá fylgja einhverjir mcð. Dæmi er um
að slíkur faraldur hafi orðið hér á landi, en
fyrir um tíu árunt sviptu mörg ungmenni sig
lífi á Austfjörðum, þó þaö hafi ekki verið í
kjölfar sjálfsvígs frægrar persónu. Síðan er
það þriðji þátturinn, sem við höfum kanns-
ki mestar áhyggjur af, en það er fíkniefna-
neyslan sem fer vaxandi hér á landi. Endur-
tekin neysla á e-töflunni getur valdið stig-
vaxandi þunglyndi og því getur neysla henn-
ar á einhvern hátt tengst sjálfsvígum ung-
menna. Það er mjög algengt að þeir sem
fremja sjálfsvíg séu undir áhrifum einhvers
konar vímuefna, það þarf þó ekki að þýða
orsakasamhengi. Við erum þó að skoða
þessi tengsl sérstaklega vegna þess að neysla
e-löflunnar veldur okkur miklum áhyggj-
um.“ - KMH
1