Dagblaðið Vísir - DV - 05.12.1981, Síða 14

14
DAGBLAÐIÐ& VÍSIR. LAUGARDAGUR 5. DESEMBER 1981.
mmbiaðið&weSeje
fiýálsi, áháð dagblad
Útgáfufóiag: Frjáis fjölmiðkin hf.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: Sveinn R. Eyjólfsaon.
Framkvaomdastjóri og útgáfustjóri: Hörður Einarsson.
Ritsljórar: Jónas Kristjánsson og Ellert B. Schram.
Aöstoðarritstjóri: Haukur Heigason.
Fróttastjóri: Sœmundur Guövinsson.
Auglýsingastjórar: Páil Stefánsson og ingólfur P. Steinsson.
Ritstjóm: Sfðumúla 12—14. Auglýsingar: Siðumúla 8. Afgreiösla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa:
Þverholti 11. Skni 27022.
Skni ritstjórnar 86611.
Setning, umbrot, mynda- og plötugerö: Hiimir hf., Siðumúla 12.
Prentun: Árvakur hf., Skeifunni 10.
Áskrfftarverð á mánuði 100 kr. Verð í lausasöiu 7 kr. Helgarblað 10 kr.
Allt virðist með kyrrum kjörum á yfirborði stjórn-
málanna. Forsætisráðherra kynnir jólabók um sjálfan
sig og alþingismenn safnast í rútur til Bessastaða og
gera sér glaðan dag. Taka sér jafnvel frí á fullveldis-
daginn eftir að forseti neðri deildar kvartar undan
sleifarlagi í þingstörfum. Bragð er að þá barnið finnur.
En þótt yfírborðið sé slétt og fellt er óveður í aðsigi.
Á bak við tjöldin fer fram örvæntingarfull leit að nýj-
um efnahagsaðgerðum og sýnist þar sitt hverjum.
Engan þarf að undra þótt blikur séu á lofti. Verð-
bólgan er á hraðri uppleið. Undanfarna daga hafa
landsmenn fengið þriggja mánaða skammtinn sinn í
hækkuðu bensínverði og búvöruverði, svo ekki sé talað
um brennivínið og tóbakið. Nýlega hefur ríkisstjórnin
játað ósigur sinn í niðurtalningaráformum sínum og
samþykkt 10% verðhækkunarmark í'stað 8% þaksins
sem niðurtalningaráætlunin gerði ráð fyrir. Um ára-
mótin blasir við 15—17% fískverðshækkun að öllu
óbreyttu. Þjóðhagsstofnun hefur spáð 55% verðbólgu
á næsta ári, án þess þó að reikna með grunnkaups-
hækkunum. Samt eru allir samningar lausir í maímán-
uði.
Ragnar Arnalds hefur tekið það ráð að afneita spám
Þjóðhagsstofnunar. Forsætisráðherra endurtekur í sí-
fellu að verðbólgan sé innan við 40% á árinu og unir
glaður við sitt.
Auðvitað er ekki við því að búast að ráðherrar, sem
telja allt í stakasta lagi, hafi tiltakanlegar áhyggjur af
ef nahagsþr óuninni.
Hjá hinum, sem hugsa lengur en til áramóta, svo
ekki sé talað um þjóðina, sem þarf að fleyta fram lífínu
við þessar aðstæður, gerist sú spurning áleitnari til
hvaðaráða verði gripið.
Þótt merkilegt sé sitja framsóknarmenn enn við hey-
garðshorn niðurtalningarinnar. í Tímanum í gær er
fullyrt að þörf sé fyrir „áframhaldandi niðurtalningu
sem nái til skatta, vaxta, afurðaverðs og verðbóta”. Á
þessa stefnu sína hafa ráðherrar Framsóknarflokksins
lagt áherslu og um hana standa átökin. Það fer ekki
framhjá neinum að verðbætur launa eru ekki undan-
skildar. Launin eiga einnig að teljast niður að mati
framsóknar. Þessi stefna hefur gefið Svavari Gestssyni
tilefni til að láta Þjóðviljann hafa eftir sér, að ,,ekki
megi hrófla við forsendum samninga”. Patentlausn
Svavars hefur aðundanförnuverið fólgin í ímynduðum
fjársjóðum Seðlabankans. en mætt þar harðri and-
stöðu Tómasar Árnasonar og Halldórs Ásgrímssonar,
formanns bankaráðs Seðlabankans.
En nú hefur Svavar hörfað í nýtt vígi. Hann telur
eðlilegast að olíugjald fiskiskipa verði fellt niður.
Hann vill leysa verðbólguvandann og fiskverðsákvörð-
unina með niðurfellingu olíugjaldsins. „Þetta er
haldlaust ráði segja talsmenn útgerðar og fiskvinnslu,
það er verðbólguhvetjandi og leysir engan vanda.
Þannig er ástandið þegar tæpar fjórar vikur eru til
áramóta. Um síðustu áramót flutti forsætisráðherra
þjóðinni þann boðskap, að „vilji er allt sem þarf”.
Ríkisstjórnin hefur eflaust ennþá vilja til að glíma við
verðbólguna. En hana skortir ráð. Og þrek.
Framsókn vill telja niður launin. Svavar vill beita
aðferðum Munchausen. Ragnar neitar að trúa
staðreyndum og Gunnar vísar í jólabækur og segir að
verðbólgan sé 40%. Þetta er landsstjórnin sem þjóðin
býr við um þessar mundir. Þeim er vorkunn, þing-
mönnunum, þótt þeir taki sér frí frá störfum og safnist
í rútur til veisluhalda.
-ebs.
A laugardegi
A laugardegi
Er „ameríkani-
seríngin” blá-
köld staðreynd?
Allir kannast við þá tilfinningu
þegar skerandi væl nístir merg og
bein og kuldahrollur hrislast niður
hrygginn. Óþægilegur fjandi seni
maður reynir að forðast eins og heit-
an eldinn. Oftast skapast slík fyrir-
bæri af tilviljun ellegar slysni eins og
til að mynda þegar lítið barn strýkur
einangrunarplasti eftir rúðugleri.
Óþægilegt slys, ekkert meir, og auð-
vitað er barninu vinsamlegast bent á
að hætta slíkri óþekkt.
Það er orðið öllu alvarlegri hlutur
þegar viti borið fullorðið fólk tekur
sér það kerfisbundið fyrir hendur að
koma fyrstnefndum hrolli af staðnið-
ur bak virðulegra samborgara sinna.
Og þetta fólk notar einnig miður
skemmtilegar aðferðir til þess. í það
minnsta gengur það ekki um götur og
torg með gler í annarri hendinni en
korkinn i hinni og hrellir gamlar kon-
ur og strætóbílstjóra. Nei, það læðist
að manni og áður en nokkur veit af er
fólk ofurselt hrollinum og það sem
meira er; lög ná ekki yfir fyrirbærið.
Þöll eðaTexas
Snack-bar
Það sem hér um ræðir er vart hægt
að fiokka undir beina áreitni því að
sökudólgarnir eru of lymskulegir til
að láta standa sig að verki á þann
hátt. Og þeir nýta sér hinn þögla
meirihluta þjóðarinnar, sem aldrei
segir múkk, hvað sem á gengur.
Og er þá komið að kjarna þessa
greinarstúfs. Að undanförnu hafa
nýir skemmtistaðir sprottið upp
miklum mun hraðar heldur en að
gorkúlum dytti nokkru sinni í hug.
Það er svo sem ekki nema gott eitt
um það að segja að landanum skuli
gefinn kostur á frekara skemmtana-
rými. En umrædd samkomuhús gera
sig seka um mjög svo ógeðfelldan
hlut að mati greinarhöfundar. Þar er
átt við þann ankannalega hátt sem
hafður er við að gefa þeim nafn.
Broadway, Manhattan, Hollywood,
Dallas, sem að vfsu er bíósalur, og
rúsínan í pylsuendanum er Texas
Snack-bar (þar sem áður var lítil
sjoppa sem hét því ágæta nafni Þöll).
Eftiröpun
að vestan
Það er oft talað um hugtakið
„ameríkaniseringu” og flestir
fullyrða að við íslendingar séum
blessunarlega lausir við þá vitleysu. í
stuttu máli mætti skilgreina
„ameríkaniseringu” þannig að með
því sé átt við miður skemmtileg áhrif
í talsmáta og hugsunarhætti sem
merkilegasta þjóð í heimi, miðað við
fólksfjölda, verður fyrir af hendi
annarrar fyrir margra hluta sakir
einnig merkilegrar þjóðar, nefnilega
Bandaríkjamanna. Svo virðist vera
að vissir einstaklingar séu tilbúnir til
þess að fullyrða að við íslendingar
séum ófærir um að skemmta okkur
nema til komi eftiröpun að westan.
Getur þetta virkilega staðist?
Greinarhöfundur trúir því ekki að
óreyndu að íslendingar láti bjóða sér
slíkt. En hvað skal halda. Hingað til
hafa nafngiftir þessara verið látnar
algerlega átölulausar. Enginn hefur
lyft litla fingri, hvað þá meira, til að
mótmæla þessum óskunda.
„Ástkæra, ylhýra
rrtálið"
Hvað er orðið um „ástkæra,
ylhýra málið”? Eitt myndríkasta
tungumál heims? Fyrirfinnast þar
engar orðmyndir sem hægt er að
skreyta með skemmtistaði á Fróni?
Eða höfðu viðkomandi kannski
engan áhuga á íslenskum nafngiftum
allt frá upphafi?
Sé svarið við þessum spurningum
neitandi hlýtur að þyrma yfir marga.
Áður nefnd „amerikanisering” er þá
ekki lengur hugarburður einhverrar
menntamannaelítu, sem situr á
kaffihúsi og þambar rauðvín, heldur
er hún bláköld staðreynd. Og sú
staðreynd hlýtur að skjóta flestum
ibúum landsins skelk í bringu.
Er ekki kóminn tími til að við
snúmst tíl varnar gegn slikri lágkúru,
sem hér um ræðir? Skoðun
greinarhöfundar er sú að setja skuli
upp lagabálk. sem snúist gegn titt-
nefndum heitum. Vænta má and-
svara frá óþjóðhollum einstakling-
um sem rísa upp á afturlappirnar og
nefna í sömu andrá „málfrelsi” og
„ritfrelsi”. En því er strax til að
svara að hið margrómaða frelsi má
misnota á margan máta, meðal
annars með þeim hætti sem á undan
er rakinn. En best af öllu væri að
sjálfsögðu að ekki þyrfti að
samþykkja lög gegn þvílíkri
menningarmengun heldur myndi
almenningur einfaldlega setja upp
viss siðferðislögmál í þessum efnum.
Þau lögmál eru vissulega fyrir hendi'
en af einhverjum óútskýranlegum á-
stæðum ná þau ekki yfir það sem hér
hefur verið gert af umtalsefni.
Snúum vörn í sókn
Hér í eina tíð var íslenskan orðin
gegnsýrð af dönskuslettum og þrátt
fyrir kerfisbundna útrýmingu eimir
enn eftir af þeim ósóma. Nú er hið
sama að gerast, nema hvað enskan
hefur tekið við hlutverki
dönskunnar. Og það er ekki
eingöngu á sviði talmálsins heldur
nær mengunin einnig til þankagangs
fólks. Er nærtækast að minna á
nafngift áðurnefnds kvikmyndahúss.
Væntanlega vita allir hvaðan
fyrirmynd þeirrar nafngiftar er
komin.
Við skulum snúa vörn i sókn f
þessumefnumþviaðsúþróun sem á
undan er gengin fær sjálfstæðis-
hetjur vorar til þess að velta sér oft og
mörgum sinnum í gröfinni. Og
munum hið gamalkveðna:
„Sameinaðir stöndum vér en
sundraðir föllum vér”,og sláum tvær
fiugur í einu höggi, gerum
amerfkaniseringuna útlæga og losum
okkur við hrollinn slæma.
Tómas Tómasson.