Dagblaðið Vísir - DV - 07.12.1981, Blaðsíða 14

14
DAGBLAÐIÐ& VÍSIR. MÁNUDAGUR 7. DESEMBER 1981.
fijálsl, áháð dagblað
Útgáfufðlag: Fijðls fjölmiðkin hf.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: Sveinn R. Eyjóffsson.
Framkvœmdastjóri og útgófustjóri: Hörður Einarsson.
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Ellert B. Schram.
Aöstoöarritstjóri: Haukur Helgason.
Fróttastjóri: Sæmundur Guðvinsson.
Auglýsingastjórar: Páll Stefánsson og Ingóifur P. Steinsson.
Ritstjórn: Sfðumúla 12—14. Auglýsingar: Síðumúla 8. Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa:
Þverholti 11. Sfmi 27022.
Sfmi ritstjórnar 86611.
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: Hilmir hf., Sfðumúia 12.
Prentun: Árvakur hf., Skeifunni 10.
Áskriftarvorð á mánuði 100 kr. Verð f lausasölu 7 kr. Helgarblað 10 kr.
Einkaréttur og ríkisstyrkur
Gamansamur framkvæmdastjóri Flugleiða tók
fyrsta leiðara þessa sameinaða dagblaðs og sneri
honum upp á sameiningu Flugfélagsins og Loftleiða
fyrir rúmum átta árum. Grein hans með árnaðaróskum
birtist hér í blaðinu á miðvikudaginn.
Flugleiðamenn telja sameiningu síðdegisblaðanna
vera staðfestingu þess, að rétt hafí verið að sameina
flugfélögin tvö á sínum tíma. í stórum dráttum hafi
sömu rök legið að baki hjá flugfélögunum og nú hjá
dagblöðunum.
Gamansemina mætti framlengja með því að ímynda
sér, að Flugleiðir dreifðu nú fréttatilkynningu, þar sem
fram kæmi, að þær mundu í fleiri atriðum en samein-
ingunni einni hafa sama hátt á og þetta sameinaða dag-
blað.
Framkvæmdastjórar Flugleiða gætu þá enn leitað
fanga í leiðurum blaðsins og snúið upp á sjálfa sig. Til
þess er kjörinn leiðarinn frá áðurnefndum miðviku-
degi. í breyttri útgáfu Flugleiða mundu upphafsorðin
þá hljóða:
„Ákveðið hefur verið, að Flugleiðir æski hvorki
ríkisstyrks né þiggi hann, ef boðinn verður. Enda getur
flugfélag því aðeins talizt óháð og frjálst, að það sé
ekki að neinu leyti á framfæri hins opinbera.”
Samlíking Dagblaðsins & Vísis annars vegar og Flug-
leiða hins vegar hlýtur að vera afar ófullkomin, nema
samræming verði einnig á þessu sviði. Enda mundu
Flugleiðir þá losna við mikið af þeirri gagnrýni, sem
þær hafa sætt.
Svo gamanseminni sé haldið áfram, mætti hugsa sér,
að á móti þessari aðlögun Flugleiða að stefnu hins sam-
einaða dagblaðs komi önnur aðlögun blaðsins að
stefnu flugfélagsins. Upphafsorð bréfs blaðsins til
stjórnvalda mundu þá hljóða svo:
„Vegna smæðar hins íslenzka dagblaðamarkaðar
förum við vinsamlegast fram á, að ekki verði leyfð sala
annarra blaða en Dagblaðsins & Vísis á Akureyri, ísa-
firði, Vestmannaeyjum, Egilsstöðum, Amsterdam og
nokkrum fleiri stöðum.
Augljóslega veldur það ýmsum rekstrarerfiðleikum,
ef blaðið þarf að sæta því, þegar flogið er með það til
Akureyrar í hádeginu, að með morgunfluginu hafi
fjögur önnur dagblöð verið fiutt þangað í beinni sam-
keppni við okkur . .
Bréfið gæti auðvitað verið lengra og átakanlegra. En
þar skilur á milli Flugleiða annars vegar og Dagblaðs-
ins & Vísis hins vegar, að blaðið er alveg ófáanlegt til
að setja ráðamenn þjóðarinnar í slíkan bobba.
í staðinn yrðum við að biðja Flugleiðir um að feta
einnig á þessu sviði braut blaðsins, svo að samlíkingin.
geti orðið fullkomin. Mundi þá áðurnefnd fréttatil-
kynning Flugleiða hljóða svo við mikinn fögnuð þjóð-
ainnar:
„Ákveðið hefur verið, að Flugleiðir æski hvorki
ríkisstyrks né þiggi hann, ef boðinn verður. Enda getur
flugfélag þá aðeins talizt óháð og frjálst, að það sé
ekki að neinu leyti á framfæri hins opinbera.
Jafnframt hafa Flugleiðir afsalað sér öllum einka-
leyfum til áætlunarflugs innan lands og utan. Fyrir-
tækið telur eðlilegt, að nokkur önnur flugfélög fái líka
að keppa á þessum flugleiðum, hugsanlega á öðrum
tímum dagsins.”
Flugfélög annars vegar og dagblöð hins vegar geta
sameinazt til að bæta stöðu sína. Samanburðurinn nær
þó skammt, ef flugfélagið heimtar bæði einkarétt og
ríkisstyrk, en dagblaðið hafnar hvoru tveggja. Þá
verður gamansemin að alvöru.
-J.Kr.
„Við mót-
mælum allir”
Framkvæði íslendinga að afvopnun á Norður-Atlantshafi
Framsóknarmenn hafa lagt fram á
Alþingi þingsályktunartillögu um
aiþjóðlega ráðstefnu um afvopnun á
Norður-Atlantshafi.
Tillagan er svohljóðandi:
„Alþingi ályktar að fela ríkis-
stjórninni að beita sér fyrir því, að
haldin verði alþjóðleg ráðstefna hér á
landi um afvopnun á Norður-At-
lantshafi.
Tilgangur ráðstefnunnar verði að
kynna viðhorf íslendinga til hins
geigvænlega kjarnorkuvígbúnaðar,
sem nú fer fram í hafinu í kringum ís-
land, og þá afstöðu íslendinga að
þeir telji tilveru þjóðarinnar ógnað
með þeirri stefnu sem þessi mál hafa
verið og eru að taka.
Á ráðstefnunni verði itarlega kynnt
þau sjónarmið íslendinga, að þeir
geti með engu móti unað þeirri þróun
mála, að kjarnorkuveldin freisti þess
að tryggja eigin hag með því að fjölga
kafbátum, búnum kjarnorku-
vopnum, í hafinu við ísland.
Til ráðstefnunnar verði boðaðir
fulltrúar þeirra þjóða, sem ráða yfir
kjarnorkuvopnum og þeirra ríkja,
sem liggja að Norður-Atlantshafi,
auk fulltrúa evrópsku friðarhreyfing-
anna.”
Tillaga þessi hefur að vonum vakið
mikla athygli og umtal.
Að undanförnu hefur farið fram
mikil umræða um takmörkun kjarn-
orkuvopna í Evrópu. Stofnuð hafa
verið friðarsmtök og haldnir fundir
mörg hundruð þúsund manna um
þessi mál. I Evrópu virðast menn
hafa mestan áhuga á að losa lönd sin
við þessi vopn, en margir verða til
þess að benda á, að varnir megi i
staðinn tryggja með vígbúnaði í haf-
inu. Með kjarnorkuvopnuðum kaf-
bátum í hafinu við ísland.
Þróunin nú
Kosningaloforð Reagans var að
loka þeim „glugga” (The Window of
vulnerability) sem opinn væri yfir
Bandarikjunum fyrir eldflaugaárás
frá Sovétríkjunum. Upphaflega
planið var smiði 200 MX eldflauga
sem síðan væru í stöðugum flutning-
um milli 4600 skýla til þess að Sovét-
menn gætu ekki vitað hvar þær
væru, auk fleiri atriða. Nú hefur í
grundvallaratriðum verið horfið frá
þessum áætlunum vegna mótmæla
frá ríkjum sem hýsa áttu eldflaugarn-
ar og æ fleiri ráðgjafar Reagans
benda á að eina raunhæfa leiðin til
þess að loka „glugganum” sé að
færa kjarnorkuvopnin í auknum
mæli í kafbáta úti á hafinu. Hafinu
við Island.
Sovétmenn hafa mikinn vígbúnað í
hafinu við ísland. Hér er frá þeim
mikill fjöldi kjarnorkuvopnaðra kaf-
báta og strand sovéska kafbátsins við
Svíþjóð, þar sem kjarnorkuvopn
voru um borð í 30 ára gömlum kaf-
báti, færir okkur heim sanninn um
að við erum umkringd kjarnorku-
vopnum í miklu ríkari mæli en menn
óraði fyrir.
Á Norðurlöndum ræða menn um
kjarnorkuvopnalaust svæði. Sumir
talsmenn slíks svæðis benda á að
byggja megi upp nægilega traustar
varnir með því að auka fjölda kjarn-
orkuvopnaðra kafbáta í hafinu.
Hafinu við ísland.
í umræðunum um að hverfa frá
kerfi eldflauga með kjarnaoddum
báðum megin járntjalds í Evrópu
hafa ýmsir framámenn, þar ámeðal
kanslari Vestur-Þýskalands, bent á,
að í stað eldflaugakerfisins í Evrópu
megi treysta varnirnar með kjarn-
orkuvopnuðum kafbátum i hafinu.
Hafinu við fsland.
Óþægileg margt bendir því til að
kjarnorkuvígbúnaðurinn muni í
auknum mæli færast á næstu árum
út á hafið.
Hafiðvið fsland.
Þessari þróun mála verða tslend-
ingar að mótmæla. Þeir verða að
gera það kröftuglega á vettvangi
þjóðanna.
Stefnubreyting
— Straumhvörf
Með tillögu framsóknarmanna um
afvopnun á Norður-Atlantshafi og
síðar friðlýsingu þess, verður gífurleg
áherslubreydng í öryggismálum fs-
lendinga.
Á undanförnum árum og ára-
tugum hafa umræður um öryggismál
á íslandi snúist um varnarstöðina á
Miðnesheiði, dvöl varnarliðsins þar
og þátttöku íslendinga í NATO.
Vera eða brottför varnarliðsins,
þátttaka eða úrsögn úr NATO hafa í
sjálfu sér ekki áhrif á gífurlegan víg-
búnað kjarnorkuveldanna í hafinu
umhverfis fsland. Menn verða að líta
á málið i stærra samhengi.
Tilveru íslensku þjóðarinnar er
ógnað með þessum vígbúnaði í haf-
inu umhverfis okkur.óháð veru varn-
arliðsins eða þátttöku í NATO.
I kjarnorkustríði eru vopnin sjálf,
aðalskotmarkið. Kafbátarnir við ís-
land eru skotmörk. E.t.v. gæti að-
vörunarárás einmitt verið gerð á
kjarnorkuvopnaðan kafbát.
Geislavirkni í hafinu við landið
teflir allri afkomu og tilveru þjóðar-
innar i voða. Þessi mikli fjöldi kjarn-
orkuvopnaðra kafbáta eykur líkurn-
ar á slysi, sem aftur ylli geislavirkni.
íslendingar fá 70—80% gjaldeyris-
tekna sinna af fiskafurðum úr haf-
inu. Þorir nokkur að hugsa þá hugs-
un til enda, ef geislavirkni ylli því, að
enginn vildi kaupa fiskinn okkar?
Þróun mála stefnir allri tilveru ís-
lenska lýðveldisins í hættu.
Islendingar verða því að beina
öryggismálaumræðum sínum að haf-
inu umhverfis landið.
Umræðan um varnarliðið og
NATO verður að gjalti samanborið
við gifurlegan vígbúnað kjarnorku-
veldanna í hafinu við landið.
Frumkvæði
íslands
Það mun vekja heimsathygli þegar
fslendingar krefjast afvopnunar á
Norður-Atlantshafl.
Við þurfum að fá alþjóða ráð-
stefnu um þetta mál og leita í þvi efni
samvinnu við lönd sem liggja að
þessu hafi.
Fulltrúar okkar þurfa að mæla
fyrir þessari kröfu á vettvangi þjóð-
anna hvenær sem færi gefst. Það
mun vekja athygli á málinu.
Sjálfsagt munu margir segja:
„Hvað vilja þessir fuglar upp á
dekk?”
• Smáþjóð með 230 þúsund íbúa eins
og úthverfi einnar borgar í Evrópu
ætlar að fara að segja risarveldunum
fyrir verkum.
Og síðan, jafnvel þó hafið væri
friðað, væri engin leið til að full-
nægja nauðsynlegu eftirliti.
Fyrra atriðinu er sjálfsvarað. Við
gerum ekki ráð fyrir neinum skjót-
fengnum árangri áf viðræðum um af-
vopnun á N-Atlantshafi.
Jafnvel er hugsanlegt, að enginn
vilji ræða málið við okkur fyrst í
stað. En þessi vígbúnaður er ekkert
einkamál risaveldanna. Hann er mál
alls mannkyns.
Líf íslendinga er ekki minna virði
en íbúa risaveldanna og við getum
ekki unað því, að þau treysti öryggi
sitt með þvi að auka hættuna í
kringum okkur. Það mun enginn
mótmæla kjarnorkuvigbúnaðinum í
hafinu við ísland, ef íslendingar gera
það ekki sjálfir. Okkur ber skylda til
að gera það, skylda vegna framtíðar
þjóðarinnar þess merkilega fyrir-
brigðis sem islenska þjóðveldið er.
Islendingar geta engum ógnað. En
þeir hafa unnið fjölmarga sigra gegn
fjölmennari þjóðum með rökum,
ræðum, fundum og samningum. í
því sambandi nægir að benda á sjálf-
stæðisbaráttunaog landhelgisstríðin.
Sporin þurfa því ekki að hræða.
Framundan er ný sjálfstæðisbarátta.
Baráttan fyrir því, að kjarnorkuveld-
in tefli ekki framtíð þessarar þjóðar
með gáleysislegri vígbúnaðarstefnu.
Framtíð íslensku þjóðarinnar má
ekki verða leiksoppur í vígbúnaðar-
taflinu. íslendingar verða sjálfir að
beita öllum brögðum til þess að hér
verði ekki næsta „ísosima” eða
„ísasaki”.
Eftirlitið verður auðveldara með
hverju ári. Margt bendir til að með
ferðum geimferja verði komið á
gervihnattakerfi yfir jörðinni. Þessir
gervihnettir munu með innrauðri
myndun kortleggja auðlindir jarðar.
Talið er að gervihnettirnir muni geta
fundið kjarnavopn næstum hvar sem
er á hnettinum og alla kafbáta í haf-
inu.
í lok greinargerðar sinnar með til-
lögu sinni segja framsóknarmenn:
Full ástæða er til að vara sig á kafbátunum.