Dagblaðið Vísir - DV - 14.12.1981, Síða 32

32
DAGBLAÐIÐ& VÍSIR. MÁNUDAGUR 14. DESEMBER 1981.
Bach f Skálhoiti.
Hljómplata mefl leik Helgu IngóHedóttur og
Manuelu Wiesler f útgófu Sumartónieika f
Skáiholti. STSK 002
Upptaka: RBtisútvarpifl.
Piötugerfl: Polygram, Vfn.
Hönnun umslags: Sigurjón Jóhannesson.
Drerfing: Fálkinn hf.
Fyrir tveimur mánuðum kom út
hljómplatan, Sumartónleikar í Skál-
holti, lítill dýrgripur, sem lýsti upp
skammdegið. Nú ráðast aðstandend-
ur Sumartónleikanna aftur i útgáfu á
hljómplötu. Að þessu sinni er það ein
af efnisskrám liðins sumars, dagskrá
verslunarmannahelgarinnar, en hún
var helguð Bach. Nánar tiltekið: Són-
ata í E-dúr BWV 1035; Partíta í a-
moll BWV 1013, fyrir einleiksflautu;
Tokkata í e-moll BWV 914, fyrir
sembal; Sónata í h-moll BWV 1030.
í átt til uprunans
Um hljóðfæraleikinn á plötunni
þarf ekki að fjölyrða. Hann er, eins
og flestir munu hafa vitað fyrir, af
hæsta gæðaflokki. Helga og Manu-
ela eru einstakir Bach-túlkendur.
Þær sjá endalaust nýja fleti í músík
meistarans mikla. Þánnig er leikur
þeirra ætíð ferskur og spennandi og
laus við að festast í skorðum. Hjá
þeim er ekki spurningin um að koma
tónefninu nokkurn veginn til skila
heidur djúp köfun í leit að innri
kjarna verksins, og þær feta æ lengra
í átt til upprunans. Nú verður það
ekki svo skilið að nokkur núlifandi
maður sé þess umkominn að segja
BACH í SKÁLHOLTI
nákvæmlega til um hvernig músík
Bachs var leikin á sinni tíð, en mér
finnst þær Helga og Manuela leika
Bach á þann máta, sem leiðandi
menn í Bachfræðum ætla, að nærri
fari upprunanum. Þannig beitir
Helga þeirri stillingu sembalsins, sem
kunn er sem Werkmeister III og
kennd við John Barnes. Þessi gamla
stilling gefur músíkinni sérstæðan
blæ. Tónbil verka töluvert öðru vísi
en við eigum að venjast eftir að
Wohltemperierung varð allsráðandi.
Þannig skynja menn enn betur við að
kynnast hinum gömlu stillingum
hvers vegna tónlistarmenn fyrri aldra
forðuðust vanheilög tónbil eins og
þann djöfullega trítónus sem lifði
blómaskeið síns djöfulskapar meðan
fornar dyggðir voru í heiðri hafðar,
en átti svo eftir að breytast í mein-
lausan drýsildjöful í músík sumra
tuttugustualdartónsmiða.
í stórum dráttum gófl
vinnsla
En hvernig tekst að koma snilldar-
leik þessara afburða listamanna til
skila i vinnslu plötunnar? Það tekst í
stórum dráttum vel. Upptökumönn-
um fatast að vísu gagnvart hæstu
tónum flautunnar, svo að til lýta
verður, en í mörgu tekst þeim vel
upp. Sembalupptakan kemur betur
út, en líkast til er það hinn vandmeð-
farni, stórkostlegi hljómburður Skál-
holtskirkju sem veldur tækniliði höf-
uðverk. En einmitt þessi ágæti eigin-
leiki hússins ætti að vera upptöku-
mönnum hvatning til að komast sem
næst hinu fullkomna í verki sínu.
Annað eiga svo góðir tónlistarmenn
og kirkjan ekki skilið.
Vinnsla plötunnar í höndum Poly-
gram er til sóma eins og yfirleitt er
hjá því mæta fyrirtæki.
Um verkin.Skálholt, Sumartón-
leika i Skálholti og Bach í Skálholti
ritar Jón Þórarinsson, tónskáld. í
stuttu máli dregur Jón saman mikinn
fróðleik og rekur listilega samtíð
Bachs og biskupa á Skálholtsstóli.
Aðeins eins af vinnsluaðilum plöt-
unnar er hvergi getið á umslagi,
sjálfrar prentsmiðjunnar. Hygg ég að
það kunni að vera viljandi gert, því
að prentunin á vatnslitamynd Ed-
wards Dayes frá 1789, af Skálholts-
stað er hreint ekki til sóma. Hún hef-
ur satt að segja sést mun betri framan
á konfektkassa. Það er hart að ís-
lenskt prentverk skuli bregðast ein-
mitt á þessari hljómplötu, sem ég trúi
að sé albesta hljómplata útgefin á
þessu ári hér á landi. EM
FRIÐRYK—Friðryk
Fjölbreytileiki og pottþétt-
ur hljóðfæraleikur i öndvegi
ÓMD: Architecture & Morality
Nýrómantík
fytir vandláta
Fyrsta plata Friðryks hefur til
þessa ekki farið hátt og hvergi verið
getið á einn eða annan hátt, utan
smáklausu í Dagblaðinu sáluga.
Skýringin liggur vafalitið í klaufa-
legri dreifingu. í það minnsta barst
eintak af plötunni ekki inn á ritstjórn
DV fyrr en á þriðjudag i þessari viku.
Undirritaður hafði þá nælt sér í ein-
tak með öðrum hætti. Það skal sagt
strax, að plata Friðryks er betri grip-
ur en svo að hún eigi skilið að ryk-
falla í hillunum.
Sannast sagna kom afkvæmið
hraustlega á óvart. Maður hafði eig-
inlega hálft í hvoru búizt við bastarði
skallapoppara og rokkara, en skalla-
poppið verður sem betur fer illilega
undir í baráttunni um völdin og rokk-
ið er miklu meira áberandi. Lögin eru
dreifð á marga höfunda og gefur það
plötunni óneitanlega sterkari blæ en
ella og hún verður fjölbreyttari. Það
vekur ekki hvað sízt athygli að heyra
lipur lög trymblanna Sigurðar Karls-
sonar og Ásgeirs Óskarssonar á þess-
ari plötu. Til þessa hafa lagasmíðar
þeirra ekki farið ýkja hátt, en mættu
vor eyru meira heyra úr þeirri átt?
Lögin bera þess greinilega merki að
þau eru ekki öll runnin undan sömu
rifjunum. Eðlilega eru þau misjöfn
að gæðum, en tæpast verða nema tvö
þeirra að teljast slök. Bræðralag er
væmið lag þrátt yfir prýðilegan söng
og Póker Jóhanns Helgasonar er í
máttlitilli útsetningu. Beztu lögin eru
hins vegar í kirkju eftir Pálma
Gunnarsson og er ekki beint neinn
skallapopparablæ á þvi að finna, Há-
degisbardagar Tryggva Hilbner,
Myrkur Ásgeirs Óskarssonar og Fyrir
og eftir vopnahlé Péturs Hjaltested.
Þá er ekki hægt að komast hjá þvi að
minnast á Lónadrangadjammið og
Trommuskiptajöfnuðinn, sem bæði
voru tekin upp að Búðum í sumar við
frumstæðar aðstæður. Stemmingin í
lögunum leynir sér ekki og synd er og
skömm að skera þau niður. Sérstak-
lega er djammið snubbótt eftir byrj-
un, sem lofaði góðu.
Frammistaða Sigurðar Karlssonar
á plötunni er kapítuli út af fyrir sig.
Varl verður því neitað að Karlsson á
sér fáa líka hérlendis. Pálmi komst
hnökralaust frá sfnu, öruggur en lát-
laus bassaleikur. Það eru hins vegar
yngri mennirnir, Tryggvi og Pétur,
sem að mínu mati koma mest á óvart.
Sannast sagna var ég tilbúinn að
afskrifa Tryggva í frumskógi
poppsins eftir afar efnileg bernsku-
brek. Hann sýnir hins vegar á þessari
plötu, að hann er síður en svo allur
Fyrirliðar OMD, Paul Humphrey og Andy McCluskey.
mini-popparar
—poppplata yngstu hlustendanna
Það er alkunn staðreynd að börn
eru ákaflega fljól að 'gnpa vinsæl
dægurlög á lol'ti og syngja þau há-
stöfum þó svo að þau skilji textana
engan veginn. Á ferðamannastöðum
suðlægari landa s.s. á italíu og á
Spáni haf'a verið starfrækt einskonar
barnadiskótek eða jafnvel diskótek
opin öllunt aldurshópum, um langt
skeið. Börnin kunna því nefnilega
bezt að dansa og skemmta sér við
sömu tónlist og fullorðna fólkið ger-
ir. Þetta hefur meðal annars leitt til
þess að í suðrænum löndum liafa
barnaplötur verið gefnar út í stórum
stíl og notið mikilla vinsælda. í flest-
um tilfellum sér þó fullorðna fólkið
um hljóðfæraleikinn á þessum plöt-
um.
Nú hefur K-tel fyrirtækið gefið út
barnaplötu með vinsælum dægurlög-
um í flutningi barnasönghóps sem
nefnist Mini-Pops. Krakkarnir
syngja lög sem orðið hafa vinsæl í
flutningi Abba, Sheenu Easton,
Shakin’ Stevens, Blondie, Village
People, Boney M, Madness og Bugg-
les svo einhverjir séu nefndir.
Það er í rauninni alveg sjálfsagt að
gera börnum jafnhátt undir höfði og
fullorðna fólkinu á sviði tónlistar.
Börn hafa alveg jafn gantan af góðri
popptónlist eins og að góðum kvik-
myndum sem framleiddar eru með
áhugamál og þarfir barna í huga.
Íslenzk börn eiga örugglega eftir að
njóta þess að hlusta á brezka jafn-
aldra sína syngja nokkur af vinsæl-
ustu lögum þess árs á einni plötu.
HK
Ekki skal fjöður yfir það dregin að
hcldur þólti manni það djarfmann-
lega tefll hjá Steinum hf. að þrykkja
nýjuslu plötu Orcheslral Manoeuvres
In Ihe Dark í plast hjá hafnfirzku
Alfa-pressunni. Þó er þvi ekki að
neila að þessir liverpúlsku svuntu-
þeysarokkarar hafa selt bærilega al
plölum sínum heima í Brellandi,
einkanlega ,,Enola Gay” lagið, setn
raunar fór sérstaka sigurför um
heiminn um og eftir síðustu ára-
tnól. En breiðskífurnar þrjár, sent
OMD hefur látið frá sér ganga, eru
talsvert miklu alvörugefnari og lor-
mellari en lögin á smáskífunum gefa
til kynna. Og þær útlendu plötur sent
til þessa liafa verið framleiddar í Alfa
hal'a nú ekki beinlinis verið al' þeirri
sortinni, frómt l'rá sagt, heldur poll-
þéttar söluplötur.
En ntín og annarra OMD-aðdá-
cnda er ánægjan, l'yrir vikið er plalan
ódýrari og gæðin sízt minni. Og
væntanlega verður þetta l'ramtak til
þess að auka veg og virðingu OMD á
íslandi svo talað sé í landföðurlegunt
tón. Ég fer ekkert dult nteð það;
'OMD er einhver langbezta nýróman-
tiska hljómsveilin í Bretlandi þessa
stundina. Þessi þriðja plata hennar er
býsna fjölbreytt og kappnóg af metn-
aðarfullri tónlist. „Auðvilað gælum
við gefið út heila breiðskífu með litl-
um snolrum melódíum og allir þeir
sem hrifust af „Enola Gray” væru
þá glaðir í bfagði, en okkur er slíkt
þverl um geð,” sagði Andy Mc-
Cluskey nýverið. Hann er annar
helzti leiðtogi OMD. Hinn er Paul
Humphrey.
Af þessari plötu eru þegar nokkuð
kunn lögin „Souvenir” og „Joan Of
Arc” en bæði lögin hafa komið út á
smáskífum. Fyrrnefnda lagið er al'-
bragð, perla i dægurtónlist, og bæði
lögin á breiðskífunni um Jó-
hönnu frá Örk, eru ósvikin. Þá er
söngurinn melódíski, „She’s Leav-
ing” eftirminnilegur að ógleymdum
upphafssöngnum, „New Stone Age”
sem er kraflmeiri og ólíkur öllu því
sem OMD hefur gert til þessa. Hér
eru ótalin tormeltari lög plötunnar en
„Sealand” virðist mér vera einhvers-
konar framhald af laginu „Stanlow”
á siðustu breiðskífu OMD. Og hreint
ekki slæmt franthald.
OMD er metnaðargjörn hljómsveit
sem heimtar að hún sé tekin alvar-
lega. „Architecture & Morality” er
því fyrir vandláta, —■ og þeirri spurn-
ingu verður vænlanlega svarað fljót-
lega hvort það hafi í raun borgað sig
að láta pressa plötuna hér heíma.
-Gsal
og tekur „riff”, sem sómdu sér vel á
plötum þekktari bárujárnshöfðingja
vesturheims. Sérstaklega eru tilþrif
hans í eigin tónsmíð, Hádegisbardög-
um.skemmtileg. Pétur gefur plötunni
síðan það heildaryfirbragð, sem skil-
ur gott frá sæmilegu. Hljómborðs-
leikur hans er í senn fjölbreytilegur
og hugmyndaríkur. Söngurinn er í
öruggum höndum Pálma og Péturs
og vafalítið eru margir sem ekki
slægju hendinni á móti samstarfi við
þá félaga.
Niðurstaða þessa spjalls er því sú,
að hér er á ferðinni gripur, sem kem-
ur rækilega á óvart. Hljóðfæraleikur
mjög góður, lagasmíðar eðlilega mis-
sterkar, söngur hnökralaus að mestu
og heildarsvipurinn þannig að flokk-
urinn má vel við una. Það eina, sem
er að er miður gott „sánd”.
-SSv.
Hér eru Mini-poppararnir i ýmsum auðþekkjanlegum gervum.
PLÖTUR