Dagblaðið Vísir - DV - 28.07.1983, Blaðsíða 12

12
DV. FIMMTUDAGUR 28. JOLI1883.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF. I
Stjómarformaöurog útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aðstoöarritstjóri: HAUKUR HELGASON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P.STEINSSON.
Ritstjóm: SiÐUMÚLA 12—14.SÍMI 8M11. Auglýsingar: SÍDUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar.skrifstofa: ÞVERHOLTI ll.SÍMI 27022.
Si'mi ritstjómar: 86611.
Setning,umbrot, mynda-ogplötugerö: HILMIR HF.,SÍÐUMÚLA12. Prentun:
ÁRVAKUR HF., SKEIFUNNI1».
Áskriftarverð á mánuði 230 kr. Verð í lausasölu 20 kr.
Helgarblað22 kr.
Góðirgjaldeyris-refir
Loðdýrarækt er skyndilega að verða meiriháttar at-
vinnugrein hér á landi, einkum refarækt. Til viðbótar við
þau 86 refabú, sem rokið hafa upp á sárafáum misserum,
er ætlunin að koma upp 60 nýjum í haust.
Færri komast þó að en vilja. Loðdýrarækt er háð leyfis-
veitingum, meðal annars vegna ýmissa krafa um mann-
virki og aðra aðstöðu. Margir eru á biðlista, þótt miklu
þurfi til að verja.150 refa bú kostar svipað og 40 kúa fjós
og hlaða.
Reynslan af minknum sýnir, að búast má við, að mörg
þessi nýju bú fari halloka. Loðdýrarækt er enginn skjót-
fenginn gróði. Eins og allur rekstur yfirleitt byggist hún á
góðri þekkingu og mikilli nákvæmni.
Þekking er af skornum skammti í landinu. Hún er
tæpast nógu mikil til að standa undir hinni hröðu fjölgun
búa. Bændaskólarnir hafa ekki haft aðstöðu til verklegrar
menntunar, en hafa þó megnað að standa vel að bóklegri.
Svo mikið er í húfi í þessari nýju og spennandi atvinnu-
grein, að nauðsynlegt er að tengja betur saman bókvitið
og askana. Bændaskólarnir þurfa fé til verklegrar
kennslu og til námskeiða fyrir loðdýrabændur.
Veirusjúkdómur hefur leikið minkabúin grátt á undan-
förnum árum. Svo er nú komið, að einungis tvö eða þrjú
bú eru eftir af átta, sem voru starfrækt á blómaskeiði
minkaræktar. Þetta sýnir, hversu þekkingin er nauðsyn-
leg.
Erfiðleikar minkaræktar hafa þó leitt til mikils
árangurs á einu mikilvægasta sviðinu, blöndun lóðdýra-
fóðurs. Tekizt hefur að finna blöndur, sem gefa svo góöa
raun, að íslenzkir refir verða þyngri og skinnmeiri en
aðrir.
Fiskúrgangur er 65% af fóðrinu og veldur því, að fóður-
kostnaður þarf ekki að vera nema um helmingur af því,
sem hann er í stærsta loðdýraræktarlandinu, Finnlandi.
Þess vegna ætti okkar ræktun að geta orðið einkar
arðbær.
Leiöbeinendur hafa oft bent á, að forskot okkar í lágum
fóðurkostnaði byggist á, að loðdýrabúin séu í nágrenni
fiskvinnslustöðva. Þannig sparast akstur, frystigeymslur
og önnur aðstaða, sem fylgir vegalengdum og tímatapi.
Því miður virðast refabúin dreifast allt of mikið, bæði
inn til lands og út um öll héruð. Bezt væri að hafa þau
nokkur saman í nágrenni fiskvinnslustöðva, svo að þau
hafi bæði ódýrt fóður og sameiginlega aðstöðu.
Hins vegar væri rétt að dreifa áhættunni. Við megum
ekki einblína á blárefinn, heldur leyfa einnig ræktun á
silfurref. Ennfremur þarf að efla ræktun á mink og ullar-
kanínum, svo að erlendar verðsveiflur í einstökum
greinum valdi minna raski.
Við megum alltaf búast við tímabundinni offramleiðslu
vegna sveiflna í eftirspurn. En offramleiðsla verður seint
af okkar völdum, því að íslenzk framleiðsla verður aðeins
dropi í heimshafið, þótt loðdýrarækt margfaldist hér.
Refaskinn hafa fallið í verði um 35%. Samt er tiltölu-
lega lítiö tap á mörgum refabúum, sem tóku til starfa um
síðustu áramót og fengu því verðfallið í hausinn á
viðkvæmasta tíma. Þetta sýnir, að afkoman getur orðið
góö.
Loðdýraræktun byggist hvorki á innflutningsbanni
loðskinna, né á niðurgreiðslum, ríkisstyrkjum og
útflutningsuppbótum. Hún er fráhvarf frá hefðbundnum
landbúnaði yfir í útflutningsiðnað, sem mokar inn í landið
beinhörðum gjaldeyri.
Jónas Kristjánsson
Enn skal höggva
Það var greinilegt þegar þessi rflcis-
stjórn tók viö völdum aö fólkið í land-
inu vildi gefa henni tækifæri til þess að
stjórna. Almenningi var ljóst aö efna-
hagsmálin voru komin í slflct öng-
þveiti, aö ekki yrði hjá því komist aö
allir öxluöu þær byröar, sem bera
þyrfti, svo aö unnt væri aö setja is-
lenskt þjóðfélag á bekk meö alvöru-
þjóöf élögum aö nýju. Jafnvel verulegri
kaupmáttarskeröingu tók fólk eins og
sjálfsögöum hlut og æsingaraddir
sumra forystumanna launþegahreyf-
inganna hljómuöu hjáróma og þögn-
uöu fljótlega.
Að reyta af sér fylgiö
En þaö er engu líkara en núverandi
ríkisstjóm hafi ekki kunnað viö þann
mikla meöbyr sem hún fékk. I þaö
minnsta virðist hún staöráöin í því aö
reyna eins og mögulega er unnt á þolrif
hins almenna borgara, ef hún og sér-
fræðingar hennar vita þá um að slíkir
hópar manna eru til. Samhliöa því að
hinn almenni launþegi kyngir nokkum
veginn möglunarlaust mikilli launa-
skeröingu, sem aö hluta til er óneitan-
lega kjaraskeröing fyrir hann, dynja
látlaust yfir hann veröhækkanir, sem
aö meginhluta til koma frá ríkisstofn-
unum. Þessa dagana eru væntanlegar
nýjar hækkanir frá þeim, og eru þær
Kjallari
á fimmtudegi
Magnús Bjamf reðsson
þó vist ekld nema hluti þess sem for-
ráðamenn þeirra hafa farið fram á.
Hinir almennu launþegar eru ekki
bara reiðir ríkisstjóminni núna. Þeir
em einnig sárir og vonsviknir og þaö
sem verra er — þeir hafa misst allt
traust á henni. Þeir hafa enga trú á því
að draga eigi neitt úr bmölinu, óhófinu
og óþarfa fjárfestingunni, sem ein-
kennt hefur ríkisafskipti hérlendis nú
um alllangt skeiö. Þeir hlæja aö hug-
myndum um að selja ríkisfyrirtæki á
meðan hvert þeirra sem betur getur
hrifsar til sín æ meira af hinum litlu
ráðstöfunartekjum til aö byggja mar-
marahallir eða kaupa ný flaggskip í
bíiaflotann. Foringjar launþegasam-
takanna, sem urðu hjáróma í kröfum
sínum í upphafi ferils ríkisstjómar-
innar, geta áhyggjulausir látiö tímann
líða. Ef svo fer fram sem horfir þurfa
þeir ekki að siga launþegunum út í
verkfallsbaráttu á haustdögum. Þeir
þurfa aö halda aftur af þeim, svo aö
þeir í bræði sinni grípi ekki til vanhugs-
aöra aðgerða.
Gamlar syndir —
og nýjar
Hinn almenni launþegi hugsar um
líöandi stund, þegar rætt er um kjör
hans. Hafi sérfræðingar ríkisstjómar-
innar ekki vitaö þaö fyrr skulu þeir
upplýstir um þaö hér. Hann hugsar aö
fyrra bragði ekkert um hvemig þau
gætu veriö ef þetta eöa hitt heföi ekki
verið gert fyrir mörgum árum og hann
hefur enga ástæöu til þess að treysta
því að einhverjar ráðstafanir verði
geröar á næstu mánuðum til þess að
rétta hlut hans, nema hann láti kné
fylgja kviði í viðureign við ríkisvaldið.
I
X-D
VÖLDIN í
HENDUR
FRAMSÓKNAR
Sjálfstæöisflokkurinn jók fylgi sitt
töluvert í siöustu kosningum. Hvað
vildu kjósendur flokksins?
Vom þeir að kjósa með ríkisstjóm
Steingríms Hermannssonar og Gunn-
ars Thoroddsens eða á móti henni?
Voru þeir að kjósa meö áframhald-
andi samstarfi sjálfstæðismanna viö
framsóknarmenn í ríkisstjóm eða
gegnþví?
Vildu þeir kannski helst af öllu vist-
ráöa sig á Framsóknarbúið í vinnu-
mennsku?
Hvert er álit Sjálfstæðisflokksins á
þessu? Hvaö telur forysta hans að
fólkið hafi viljaö sem flokkinn kaus?
Svar forystunnar
Það er alger óþarfi aö velta svarínu
lengi fyrir sér. Nöldur margra sjálf-
stæöismanna, þingmanna og annarra,
breytir engu. Forysta flokksins er búln
að svara. Hún geröi það meö því
hvernig hún hélt á stjómarmyndunar-
viöræöunum og til hvaöa niðurstöðu
hún lét þær leiða. Það svar er skýrt,
ótvírætt og verður ekki vefengt.
Forysta Sjálfstæðisflokksins lítur
svo á að kjósendur flokksins hafi viljaö
áframhaldandi stjórnarsamstarf viö
Framsóknarflokkinn. Einu umtals-
verðu breytingamar, sem kjósend-
ur flokksins vildu gera, vom:
1. Aö segja Alþýðubandalaginu upp
vistinni.
2. Að gera Steingrím forsætisráöherra
ístaðGunnars.
Kjallarinn
Sighvatur Björgvinsson
3. Aö leysa Páhna og Friöjón frá
ráöherrastörfum.
Þetta er meginniöurstaöan úr
stjómarmyndunartilraunum forystu
S jálfstæðisflokksins. Hún hlýtur aö líta
svo á að niðurstaðan sé í samræmi við
vilja kjósenda flokksins.
Geir inn —
Gunnar út
Vissulega þóttust sjálfstæðismenn
fyrir kosningar hafa annaö meira að
athuga viö fýrrverandi ríkisstjóm en
aö kommarnir væru með, Gunnar væri
forsætisráöherra og Friðjón og Pálmi
sætu í stjómarráðinu. M.a. réöst
Sjálfstæðisflokkurinn heiftarlega á
stefnu og störf Framsóknarflokksins í
ríkisstjórninni og taldi þjóðarnauðsyn
að framsóknarmönnum yrði komið frá
völdum. En eftir kosningarnar kom í
ljós aö það var ekki meginmálið.
Ádeiluefnið var ekki Framsóknarsam-
starfiö heldur hvaða einstaklingar
stóðu að því af hálfu Sjálfstæðisflokks-
ins. Þegar búið var að skipta Gunnari,
Friðjóni og Pálma út fyrir Geir og co
var allt fallið í ljúfa löð. Það var allt og
sumt!
Að bíta höfuðiö
af skömminni.
Óbreyttum Sjálfstæðismönnum
gengur auðvitað illa að skilja þetta, en
þeim tjóir ekki að deila við dómarana.
Forystan hefur talað. Þetta var allt,
sem gerðist: Gunnarsliöar út. Geirslið-
arinn.
Að alvara hafi búið á bak við
gagnrýnina á Framsóknarsamstarfiö
fyrir kosningar? Hver vom helstu
gagnrýnisefnin?
T.d. að sjávarútvegsstefna Stein-
gríms væri tilræði við einkaframtakið
þar sem hann vísvitandi ynni að því að
koma útgerðarfyrirtækjum í einka-
rekstri á vonarvöl til þess að SlS gæti
yfirtekið þau eitt af öðru. Setjast svo
ekki sjálfstæöismenn inn i ríkisstjóm
undir forsæti „þessa voöalega
manns”. Bíta þeir svo ekki höfuðið af
skömminni með því að skilja sjávarút-
vegsmálin; gamla ráðuneytið hans
Ólafs Thors; eftirí höndum Framsókn-