Dagblaðið Vísir - DV - 10.11.1983, Qupperneq 12

12
DV. FIMMTUDAGUR10. NOVEMBER1983.
Frjálst.óháö dagbiað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIDLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóriogútgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aöstoóarritstjóri: HAUKUR HELGASON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P.STEINSSON.
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 86A11. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiösla, áskríftir, smáauglýsingar,skrifstofa: ÞVERHOLTI11. SÍMI27022.
Sími ritstjómar: 86611.
Setning,umbrot, mynda-ogplötugerö: HILMIR HF., SÍDUMÚLA12. Prentun:
Árvakur hf., Skeifunni 19.
Áskriftarverð á mánuði 250 kr. Verð í lausasölu 22 kr.
Helgarblað 25 kr.
Gegn einokun?
Neytendur vænta þess eftir landsfund sjálfstæöis-
manna, að hindraö verði einokunarkerfi í sölu eggja-,
svína- og alifuglakjöts.
Nú mun reyna á hina ungu forystu Sjálfstæðisflokksins
að koma í veg fyrir ráðabrugg um aukna einokun.
Á landsfundinum kom fram tillaga þess efnis, að
fundurinn mótmælti ráðgerðri einkasölu á eggjum og
fleira. Nokkrir bændafulltrúar í landbúnaðarnefnd
fundarins snerust öndverðir. Tillagan var síðan útvötnuð.
Fundurinn samþykkti að vísa henni til þingflokks og
miðstjórnar Sjálfstæðisflokksins til meðferðar. Talsmenn
neytenda á landsfundinum kváðust líta svo á, að í sam-
þykkt fundarins fælist, að sjálfstæðismenn höfnuðu
einokunarhugmyndunum og fælu forystumönnum sínum
að hindra framgang þeirra. Sú túlkun byggðist meðal
annars á yfirlýsingum Geirs Hallgrímssonar um and-
stöðu ráðherra Sjálfstæðisflokksins við ráðagerð Fram-
leiðsluráðs landbúnaðarins og nokkurra annarra bænda-
forkólfa um að setja sölu á eggjum, svína- og alifuglakjöti
í einkasölukerfið.
Ráðabrugginu er beint gegn hagsmunum neytenda og
ýmissa stærstu framleiðendanna. Nái það fram, mun
verð á þessum landbúnaðarvörum rjúka upp. Hér er eitt
hið stærsta mál á ferð á tímum krappra kjara margra
heimila. Einokunarhugmyndirnar verða að teljast í al-
gerri andstöðu við opinbera stefnu Sjálfstæðisflokksins
um frelsi á markaði.
Neytendur hafa látið í sér heyra, svo sem í Alþýðusam-
bandi Islands og á iðnþingi fyrir skömmu. 1 sexmanna-
nefnd Framleiðsluráðs landbúnaðarins sitja enn fulltrúar
Landssambands iðnaðarmanna og Sjómannafélags
Reykjavíkur. Alþýðusambandið hætti fyrir nokkrum
árum aðild að nefndinni vegna yfirgangs fulltrúa bænda-
félaganna. Enginn töggur hefur verið í hinum svonefndu
neytendafulltrúum. Bændafulltrúarnir hafa fengið sitt
fram. Nú er talað um, að „neytendafulltrúarnir” muni
hætta í þátttöku í sexmannanefnd, verði af einkasölu á
eggjum. Réttara hefði verið að þeir væru löngu famir
þaðan.
Talsmenn hins rotna einokunarkerfis landbúnaðarins
eru ekki vanir að láta sér segjast vegna andmæla. Þeir
njóta styrks ráðherra Framsóknarflokksins.
Framsóknarmenn hafa eins og alþjóð veit löngum farið
sínu fram í þessum efnum og samstarfsflokkar þeirra í
ríkisstjórnum jafnan beygt sig í duftið.
Fylgzt verður með, hvernig forystumenn Sjálfstæðis-
flokksins bregðast nú við.
Svara þeir kalli landsfundarins og hindra ráðagerðirn-
ar um einokun?
Spurt er, vegna þess að sjálfstæðismenn hafa fyrrum
ekki verið þeir fulltrúar neytenda, sem þeir ættu að vera.
Afgreiðsla landsfundar Sjálfstæðisflokksins á eggjamál-
inu er betri en engin. En langtum æskilegra hefði verið,
að talsmenn neytenda hefðu staðið á kröfum um skýra at-
kvæðagreiðslu og þá væntanlega náð fram yfirgnæfandi
mótmælum við einokunarhugmyndirnar.
Það tryggir í sjálfu sér ekki neitt, þótt tillögu sé vísað til
meðferðar í þingflokki og miðstjórn.
Vonandi eiga talsmenn neytenda í Sjálfstæðisflokknum
ekki eftir að iðrast þessa.
Sjálfstæðisflokkurinn er að sjálfsögðu langstærsti
stjórnmálaflokkur neytenda í landinu. Hann verður þá að
sýna, að hann geti staðið undir því merki.
Haukur Helgason.
Mikil tíðindi
og sum ill
Þaö veröur ekki sagt að viö lifum á
viðburöalausum tímum. Síðustu dagar
og vikur hafa þar ekki verið undan-
tekning, þótt s vo sleppt sé aö minnast á
hörmulegustu atburði þeirra,
sjóslysin. A hinu pólitiska sviöi hafa
ýmsir atburðir gerst. Sumir þeirra eru
alvarlegs eölis, aðrir grátbroslegir og
enn aörir eiga eftir aö hafa mikil og
varanleg áhrif, enda þótt framtíöin
ein geti skorið úr um hvemig þau
verða.
Yfirburðasigur
Þorsteins
Með þessu síöasta á ég einkum viö
hinn mikla yfirburðasigur Þorsteins
Pálssonar á landsfundi Sjálfstæöis-
flokksins. Vissulega munu fylgismenn
hans og væntanlega allir sjálfstæöis-
menn telja hann ákaflega ánægjulegan
og meö betri pólitískum tíöindum sem
þeir hafa lengi heyrt.
Hér skal ekkert úr gleði þeirra
dregiö og Þorsteini óskaö til hamingju
með þennan mikla sigur. Oneitanlega
hlýtur þaö aö vera honum og Sjálf-
stæöisflokknum öllum til styrktar og
ánægju hversu afgerandi úrslitin uröu.
Á því leikur enginn vafi aö mikill
meirihluti Sjálfstæðisflokksins stendur
aö baki Þorsteini og hann tekur við
heilsteyptu afli. Hinn afgerandi sigur
hans hlýtur aö stuðla aö nokkurri
kyrrö á hinum pólitíska vettvangi.
Það var auöheyrt á Þorsteini eftir aö
úrslit iágu fyrir aö hann ætlar sér aö
snúa sér fyrsta kastið aö flokksstarf-
inu og byggja þaö upp eftir ókyrrð
síðustu ára. Um leið mun hann enn
treysta sig í sessi, því væntanlega
gætir hann þess í leiðinni aö flokks-
Kjallari
á fimmtudegi
Magnús Bjamf reðsson
vélin snúist rétt, hvort heldur er í
hægagangi eöa átökum. Vafalítið er þó
að ekki unir ungur og framgjam
flokksformaöur því lengi að vera utan
ríkisstjómar. Vera kann aöhann gangi
inn í núverandi ríkisstjórn án kosn-
inga, en heldur er þaö ósennilegt. Þaö
gæti því aöeins orðiö aö hann mæti
stöðu ríkisstjórnarinnar mjög
jákvæða, þannig aö stjórnarrof væri
h'klegt til aö vekja óánægju kjósenda.
Þá væri væntanlega hægt aö hrókera
eins og einum ráðherra út úr ríkis-
stjóminni og setja hann í þægilegan
bankastjórastól, svo fonmaöurinn gæti
átakalaust komist inn.
En ef hinn nýi formaöur metur stöð-
una þannig að nýjar kosningar geti
fært flokki hans verulega aukinn þing-
styrk og um leið oröiö rós í hans eigið
hnappagat mun hann vafalítiö shta
stjórnarsamstarfinu svo efnt veröi til
kosninga. Þetta aht veröur framtíðin
aö leiöa í ljós og Þorsteinn að fá frið til
að setja svipmót sitt á stjómmáUn, en
þaö að stærsti flokkur þjóðarinnar
virðist nú sameinaður aö nýju efth-
margra ára voik eru mikil tíðindi í
íslenskum stjómmálum.
Hrun þorskstofnsins
— alvörukreppa?
Alvarlegustu tíöindi af vettvangi
þjóðmálanna sem ég hefi heyrt í
langan tíma eru yfirlýsúigar fiskifræð-
Uiga um hrun þorskstofnsins. Mér er
ekki ljóst hvort almenningur gerU- sér
almennt grein fyrir hve alvarleg tíð-
indi hér eru á ferö. Séu þessar spár
þeirra réttar eöa eitthvað nálægt því
rétta, þýöa þær stórminnkaðar þjóðar-
tekjur, gífurlegan samdrátt í útflutn-
ingi og valda hættu á umtalsveröu
atvmnuleysi víös vegar um land.
Sá samdráttur sem verða mun þá í
öUu þjóðfélaginu er miklum mun meU-i
en til aö mynda aðgeröir ríkisstjórnar-
innar hafa valdiö og munu valda. Og
þaö sem allra verst er aö viö þessum
ótíðindum er á engan góöan hátt ijægt
aöbregöast.
Til þess aö geta þaö heföi þurft fyrir
mörgum árum aö hefja aðgerðir.
Aðgerðir sem margoft hefur veriö bent
á, aðgerðir sem flestallir stjómmála-
menn hafa í orði taliö nauösynlegar en
alUr vanrækt á borði.
Arum saman hefur verið á þaö bent
hve fávíslegt það er aö byggja alla
afkomu þjóöarinnar á einum atvrnnu-
vegi, sjávarútveginum. AUar skýrslur
Fáein atriði
um Grenada-málið
Skrif Magnúsar Bjarnfreössonar og
Haralds Blöndal um innrásina í
Grenada í DV 3. og 4. nóvember eru
varla svaraverö vegna þeirrar fáfræöi,
fordóma og ofstækis sem einkenna
þau. En þessi skrif eru raunar dæmi-
gerö fyrir málflutning þeUra sem hafa
reynt aö mæla mnrásmni bót. Eg ætla
aö reyna aö tina til nokkur atriði þessa
máls.
Löglegar
aðgerðir?
Haraldur Blöndal segir að ekki hafi
veriö „nema eöUlegt aö nágrannaríkin
sameinuöust um aö skakka leikinn og
koma aftur á lögum og reglu. Slíkt er
alþekktí þjóöarrétti og hefur nokkrum
sUinumkomiö fyrir.”
Reagan forseti Bandaríkjanna fuU-
yrðir að innrásin sé í samræmi við
alþjóðalög og sáttmála SameUiuöu
þjóðanna og Samtaka Ameríkuríkja
(OAS). FjöUniölar hér hafa étiö þetta
upp eftir Reagan en hvergi hef ég séð
minnst á í hverju þetta lögmæti só
fólgið, og hefði verið fróðlegt ef lög-
fræðingurinn Haraldur Blöndai heföi
útlistaö það nánar í staö þess aö láta
menntunartitU sinn undir greinUini
gera órökstudda fullyrðingu trúan-
lega.
Nú vUl svo til að ég hef séð bandarísk
stjórnvöld hampa þeirri túlkun lög-
spekmga smna aö innrásin sé í sam-
ræmi viö 51. grein og 8. kafla sáttmála
SÞ. I 51. greininni er raunar talaö um
rétt tU sjálfsvarnar, „Ef ráðist er með
hervaldi á meðlim hinna sameinuðu
þjóða ...” I 8. kafla (52. grein) er
EinarÓlafsson
talaö um rétt tU, ,aö gera megi svæðis-
samninga eöa stofna svæöisstofnanU-
til meðferðar á málum tU varöveislu
heimsfriði og öryggi, sem hæfUeg
þykja tU svæðisframkvæmda, svo
fremi sem slíkir samningar eöa
stofnanir og störf þeirra aö ööru leyti
séu í fullu samræmi vcið markmið og
reglur hinna sameUiuðu þjóða”,
(undirstrikanirmínar). >
Jafnframt er lögö áhersla á friö-
samlega lausn slíkra mála og aö eng-
um þvUigunaraögerðum sé beitt án
heUnUdar öryggisráösms (53. grein).
Ef við litum í sáttmála Samtaka
Ameríkuríkja sjáum við líka að aftur
og aftur er lögð áhersla á aö leita skuli
tU hrns ýtrasta friðsamlegra leiða tU
lausnar ágreiningsmálum.
Það er ekki aö sjá að
innrásaraðUarnir hafi gert neitt til aö
leita friðsamlegra lausna áöur en
UinrásUi var gerð á Grenada. Stjórn
Kúbu, sem fordæmdi valdarániö strax,
sendi frá sér tilkynningu 21. október
um að samkvæmt þeim upplýsmgum
sem hún hefði væru engir erlendir
borgarar í hættu. Jafnframt lýsti
stjórnm yfir vUja srnum til aö hafa
samvUinu viö Bandaríkjastjórn um aö
frnna lausn á málinu án þess að beita
valdi eða íhlutun. Nú heföi hin
áhyggjufulla ríkisstjórn Bandaríkj-
anna átt að grípa fegins hendi slíkt
tilboö þess ríkis sem mest samskipti
A „Hér er ekki rúm til að rekja aðdraganda
^ byltingarinnar á Grenada, en sé þróun
mála þar á síðustu tveim áratugum skoðuð
kemur í ljós að byltingin var bæði eðlileg og
fullkomlega réttlætanleg.”