Dagblaðið Vísir - DV - 15.11.1983, Qupperneq 12

12
Frjáist,óháð dagbiað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Sfíómarformaðurogútgáfusfjdri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖROUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aðstoóarritstjóri: HAUKUR HELGASON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjó<-ar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P.STEINSSON.
Ritstjóm: SÍDUMÚLA12—14. SÍMI B6A11. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA33. SÍMI 27022.
Afgreiósla,áskriftir,smáauglýsingar,skrifstofa: ÞVERHOLTI11. SÍMI27022.
Sími ritstjómar: 86611.
Setning, umbrot, mynda-og plötugerð: HILMIR HF., SÍÐUMÚLA12. P rentun:
Árvakurhf., Skeifunni 19.
Áskriftarverðá mánuði 250 kr. Verð í lausasölu 22 kr.
Helgarblað 25 kr.
Átök eggjaframleiöenda
Einokunarsinnar halda áfram baráttu sinni fyrir eggja-
samlagi þrátt fyrir harða andstöðu úr ýmsum áttum.
Á fundi Sambands eggjaframleiðenda á laugardaginn
voru einokunarsinnar hraktir á undanhald. En þeir eru
ekki fallnir frá hugmyndum sínum, ef að líkum lætur.
Við borð lá, að Samband eggjaframleiðenda klofnaði
vegna deilna um mál þetta.
Einokunarsinnar báru upp á fundinum tillögu um stofn-
un „eggjadreifingarstöðvar” í samræmi við samþykkt
meirihluta fundarmanna á fundi sambandsins í febrúar.
Hugðust þeir fá nýja meirihlutasamþykkt fyrir því
einokunarfyrirkomulagi, hvað sem tautaði og raulaði.
Hins vegar kom fram á fundinum nú frávísunartillaga
frá tuttugu og fimm félagsmönnum, sem samanlagt
framleiða meirihluta eggja, sem eru á markaðnum.
Þessir tillögumenn bentu á, að stofnun eggjasamlags
með einkaleyfi á dreifingu á eggjum væri brot á reglum
um atvinnufrelsi.
Ennfremur væri það hróplegt ranglæti að reisa dreif-
ingarmiðstöð fyrir fé úr kjarnfóðurssjóði, sameiginlegum
sjóði, í trássi við stóran hluta eggjaframleiðenda.
Flutningsmenn frávísunartillögunnar sögðust mundu
ganga úr Sambandi eggjaframleiðenda, ef tillaga
einokunarsinna yrði samþykkt.
Sambandið klofnaði ekki að þessu sinni. Samþykkt var
viðbót við tillögu einokunarsinna, svohljóðandi: „Stöð-
inni veröi þó ekki veitt einkasöluleyfi, enda telur fundur-
inn eðlilegt, að aðrir eggjaframleiðendur, sem ekki æskja
þátttöku í dreifingarstöð þessari, geti notið samsvarandi
fyrirgreiðslu af hálfu stjórnvalda, kjósi þeir að setja á
stofn aðrar dreifingarstöðvar.”
Andstæðingar einokunar höfðu því nokkurt erindi, og
var fundinum frestað til næstu mánaðamóta og beðið álits
Framleiðsluráðs landbúnaðarins. 1 Framleiðsluráði sitja
hörðustu einokunarpostularnir. Þeim mun að líkindum
ekki þykja nóg að gert með því fyrirkomulagi, sem boðað
er í endanlegri samþykkt fundarins. Einokun er að sjálf-
sögðu ekki hin sama, ef stórir hópar framleiðenda geta
staðið utan hennar. Þar sem samlag í einhverri mynd,
þótt ekki yrði algert, hlýtur að leiða til hærra verðs á eggj-
um, ættu þeir, sem utan hennar stæðu, að eiga greiða leið
til að selja egg ódýrar.
Hættan er sú, að dreifingarmiðstöö, sem margir fram-
leiðendur settu á stofn með stuðningi úr kjarnfóðursjóði,
leiddi til verðhækkunar almennt á eggjamarkaðnum.
Þeir, sem stæðu utan slíkrar dreifingarmiðstöðvar,
mundu þá freistast til að fylgja á eftir miðstöðvarmönn-
um með verðhækkanir.
Tjónið yrði neytendanna.
Einokunarsinnar vilja enn ganga í sameiginlega sjóði
eggjaframleiðenda, þótt þeir tali nú um, að aðrir eggja-
framleiðendur „geti notið samsvarandi fyrirgreiðslu af
hálfu stjórnvalda.” Ekki er séð hvernig slíkt yrði í fram-
kvæmd.
Neytendur mega ekki láta ginnast af flóknu orðalagi á
samþykktum.
Þeir verða að gera sér ljóst, að sölumál á eggjum hafa
reynzt allvel með því fyrirkomulagi, sem verið hefur.
Breytingar munu verða til hins verra.
Haukur Helgason.
DV
DV.'ÞRIDJUÐAGUít 15: NOVEMBER.1983..r.
„Er betra
að þiggja
en að gefa?”
Þegar viö erum minnt á ástand
mannlífsins í þróunarlöndunum meö
fréttum og upplýsingum um hungur,
sjúkdóma og örbirgö þá hljómar slík
fjölmiðlun eins og lygasaga eöa
brjálaö ævintýri. Ástandið er svo
gjörsamlega frábrugöið okkar veru-
leika og viömiöunum aö okkur er fyr-
irmunaö aö finna því stað í saman-
buröi við okkar daglega líf. Við neit-
um í raun aö trúa hversu ástandiö er
hrikalegt eöa teljum aö þetta ástand
snerti ekki okkar ábyrgðarsvæði.
Samt eru Islendingar kunnir af
hjálpfýsi og samúöarkennd með
þeim sem höllum fæti standa í lífs-
baráttunni. Frjáls félög, sem telja
þúsundir einstaklinga, skipuleggja í
landinu öflugt hjálpar- og líknarstarf
þar sem fómfýsi og mannvemd er
kraftur starfsins. En þaö er eins og
viö þurfum aö sjá neyöina með eigin
augum eöa að finna á annan hátt fyr-
ir áþreifanlegri nálægö hennar til
þess aö svara neyðarkalli meö hjálp.
Að gefa...
Framlag Alþingis nú tii þróunar-
aöstoöar er tæp 0,05% af þjóöarfram-
leiöslu en ætti samkvæmt skuldbind-
ingum á vettvangi Sþ. að vera 0,7%.
En ef betur er aö gáö er þessi tala í
raun miklu lægri því íslenskt ríkis-
vald hefur ekki veigrað sér við und-
anfarin ár aö keppa viö fátæk
þróunarlönd um úthlutun ódýrra
lána úr alþjóðlegum þróunarsjóö-
um og þegið úr þeim upphæöir er
nema margföldu framlagi sínu til
þróunaraðstoöar. Þaö er hvort
tveggja í senn átakanlegt og hryggi-
legt fyrir þjóö sem vill njóta virðing-
ar og reisnar í samfélagi þjóöanna
aö vera opinber aö slíkum tvískinn-
ungi.
Landssafnanir islenskra hjálpar-
stofnana sýna aö stór hópur fólks
krefst þess aö þjóöin efli þróunarað-
stoö viö bágstadda í fjarlægum lönd-
um og stjórnvöld marki utanrikis-
stefnu af einurð og samkvæmni sem
miöi aö efnahags- og félagslegum
kerfisbreytingum í samskiptum
norðurs og suöurs. Þó hungrað og
bágstatt fólk fjarlægra landa eigi
ekki kosnmgarétt á Islandi og hafi
kannski ekki hagsmunagildi í augum
islenskra þingmanna þá kann aö
vera aö hópur íslenskra kjósenda
vilji aö aðstoö við þetta fólk verði
efld á sama hátt og viö teljum eðli-
legt aö okkur sjálfum sé hjálpaö þeg-
arneyöinblasirviö.
Og þiggja...
Við þáöum meö fegins- og þakk-
andi hendi erlenda aðstoð, er nam
mörgum ársframlögum okkar í
þróunaraöstoð, vegna Vestmanna-
eyjagossins og uppbyggingarstarfs-
ins þar. Við þáðum og kröföumst
alþjóðlegs stuðning í sjálfstæðisstríö-
inu um landhelgina. Fáum þjóöum er
jafnmikilvægt aö njóta skilnings og
velvilja í alþjóðlegum viðskiptum
eins og okkur. Enginn getur neitaö
aö við erum meira og minna háö
alþjóölegum velvilja og erum stund-
um sjálf hjálparþurfi og þiggjum þá
meö sjálfsagðri hendi aðstoö sem
veitt er í nafni fórnfýsi og kærleika.
Eða afsaka...
Kenningin um aö við höfum nóg
með okkur sjálf stenst því ekki. Hver
sem skoöar máliö af sanngimi án
fordóma sér að íslenska þjóðin er
rúmlega aflöguf ær til þeirra sem búa
viö hungurkjör, aðstæöur sem eng-
inn núlifandi Islendingur þekkir í.
bœjarttyrunum."
"■f
Gunnlaugur Stefánssoi
sínu daglega lífi. Islenska þjóðin
neytir á þessu ári áfengis og tóbaks
fýrir einn og hálfan milljarö króna.
Framlag ríkisvaldsins til þróunaraö-
stoðar á þessu ári nær ekki einu pró-
senti af þeirri upphæö ef tekiö er miö
af framlaginu til Þróunarsamvinnu-
stofnunar Islands.
öllum er ljóst aö íslensk þjóö
bjargar ekki ein sér öllum hungruð-.
um og þjáöum með aukinni þróunar-
aðstoð. En sú staöreynd getur ekki
svipt okkur ábyrgö af því að leggja
af mörkum til hjálpar- og þróunar-
starfs.
Þjáningar fólks eru jafnsárar
hvort sem það þjáist fjarri eöa nærri
bæjardyrunum. Aö vísu heyrum viö
tæpast neyðarópin í daglega lífinu þó
flestum sé kunnugt um hversu sár
ogörvæntingarfull þau eru. Afsak-
anir um aö hjálparstarf eigi ekki rétt
á sér, því það komist ekki hjálpar-
þurfi til skila eða aö þróunaraöstoö
sé einungis pólitískur stuöningur við
misvitra og spillta fursta þróunar-
landa, hjálpa ekki né draga úr þján-
ingum þessa saklausa fólks sem líö-
ur. Enginn neitar aö ekki hafi átt sér
staö mistök og óhöpp í hjálpar- og
þróuriarstarfi og öll þróunaraöstoð
hlýtur aö bera þess merki aö hún er
veitt viö erfiöar og vanþróaöar aö-
stæður. Hjálparstofnanir leggja
megináherslu á að koma sjálfar aö-
stoöinni til skila án pólitískra af-
skipta viðkomandi landsstjómar.
En vona...
Hjálparstofnun kirkjunnar starfar
t.d. að þróunarverkefni í S.-Súdan.
Þar starfa Islendingar meö innfædd-
um aö uppbyggingarstarfinu án
ihlutunar stjórnvalda. Á sama hátt
hefur Hjálparstofnunin staöiö aö
matvælasendingum til Póllands og
unniö aö dreifingu í samvinnu viö
kirkjuna þar án íhlutunar pólskraí
stjórnvalda. Hér eru tvö dæmi nefnd
af mörgum. En ef átt er viö það að
hjálparstarf viö saklaust fólk eigi'
ekki rétt á sér því menn eru ósam-
mála pólitískri stefnumótun stjóm-
valda í viðkomandi landi þá liggur
þar til grundvallar pólitískur mæli-
kvaröi en ekki líknandi kærieikur
sem mótar hjálparstarf kirkjunnar.
Hjálparstarfiö spyr hjálparþurfi
ekki um pólitískar skoðanir né veitir
hjálp með pólitískum skilyröum.
Grundvöllur hjálparstarfs kirkjunn-
ar er sá að bjarga lífi. Ef hjálpar-
starfinu tekst að bjarga einu lífi frá.
dauða þá dugar sú forsenda ein til
þess aö fleirum veröi að hjálpa.
Gunnlaugur Stefánssou,
fræðslufulltrúi
Hjálparstofnunar kirkjunnar.