Dagblaðið Vísir - DV - 15.11.1983, Qupperneq 15

DV. ÞRIÐJUDAGJJR15. NOVEMBER1983.
reyna aö reikna nákvæmlega út hvar
landsmiöjan er, merkja hana og gera
aö skoöunarstaö fyrir ferðamenn. Þaö
er ekki víst, aö þaö mundi kosta mikið
fé, en gæti samt orðið einn þáttur í að
gleöja ferðamanninn.
Kiðagil er merkilegur áfangi á
Sprengisandsleið og hefur veriö svo
lengi. Aningarstaöurinn gamli er niöri
viö Skjálfandafljót viö mynni Kiðagils.
Ekki er þó nauösynlegt fyrir feröa-
menn að fara alveg niöur í giliö, heldur
nægir aö ganga til suöurs frá Fossgils-
mosum og í austurhliöar Kiöagils-
hnjúks. Þaðan er góö yfirsýn yfir
þennan áningarstaö, þann frægasta á
Sprengisandsleiöinni gömlu.
Nú er komin brú á Mjóadalsá við
Mýri og er hún því ekki lengur neinn
farartálmi. Þegar komiö er aö norðan,
úr Báröardal, eru því engir farartálm-
ar suöur á Sprengisand og ekkert
vatnsfall suöur í Tómasarhaga nema
Bergvatnskvísl, efsta upptakakvísl
Þjórsár, en í henni er ekki mikið vatn.
Þaö er því augljóst, aö brúa verður
Hagakvíslar og Nýjadalsá.
Rétt innan viö Mýri er einn af
fegurstu fossum landsins, Aldeyjar-
foss í Skjálfandafljóti, sem enginn
ferðamaður á þessari leiö má fara
framhjá án þess aö skoöa. Það mætti
gjarna stytta gönguleiðina aðeins og
þarf ekki nema lítils háttar vegagerö.
t
Hiiðarspor í
Laugafell
Á Sprengisandi er hliðarleið til
vesturs niöur í Laugafell, þar sem
feröamenn geta fengiö sér notalegt
baö. Þaðan liggur svo jeppaleiö til
Eyjafjaröar um Eyjafjarðardal og
önnur vestur yfir brúna á Jökulsá
austari og til hinna fallegu Ásbjamar-
vatna eöa niöur í Skagafjaröardali og
er það ágæt og torfæmlaus leið. Menn
skyldu þó varast aö fara mikiö inn á
reginfjöll á litlum og stundum van-
búnum fólksbílum, því aö víöa er grýtt
og því auðvelt að skemma góöan bíl og
sitja hjálparlaus einhvers staðar úti í
víðáttunni. Ef menn leggja á þessa
fjallvegi í fólksbílum ættu fleiri en einn
aö hafa samflot. Smátt og smátt hljóta
samt fjallvegimir aö batna, og þaö
veröur að vinna að því skipulega að
gera aöalfjallvegina færa öllum bilum
og laga torfærur.
Þjónustumiðstöðvar koma þá á þess-
um leiðum og vísir aö þeim er þegar
kominn sums staðar, svo sem viö
Nýjadal. Þar eru tvö myndarleg sælu-
hús, sem Ferðafélagið reisti meö styrk
frá Vegagerðinni, enda var talið
nauösynlegt aö hafa gott afdrep á svo
langri leiö um fjöllin ef eitthvaö bæri
útaf. En hér kem ég aftur aö brúarmál-
„BUaumferð trufíar ekki fuglakf að .
neinu réði né haidur dýrafíf... "
inu og spyr hvaða gagn ferðamaöur í
illviöri á Sprengisandi hafi af þessum
annars ágætu húsum ef hann þarf aö
hætta lífi sínu í Hagakvíslum eða Nýja-
dalsá, enda fer þaö oft saman, að
þessar ár veröi ófærar og aö leita þurfi
skjóls vegna veðurs, og þegar svo er
em þessar ár engar sprænur.
Gæsavatnaleið
Ur Tómasarhaga liggur leið til
austurs noröan Tungnafellsjökuls. Sú
leið er aöeins fyrir jeppa og stærri bíla.
Austan Langadrags liggur leiöin til
suöurs og má aka alveg suöur á
Gjóstu, þar sem menn hafa stórfeng-
legt útsýni til Báröarbungu og suöur
yfir Vonarskarö. Þegar ekiö er yfir
Skjálfandafljót veröa menn aö gæta
sín vegna sandbleytu og sömuleiðis
getur Rjúpnabrekkukvísl oröiö erfiö.
Auövelt væri aö losna við báöar þessar
ár og setja brú á Skjálfandafljót
nokkru norðar, þar sem þaö rennur
mjög þröngt, ekki svo langt frá Hitu-
laug syöri. Fossinn Gjallandi í
Skjálfandafljóti er mjög svo skoðunar-
veröur, þó aö heldur sé auönarlegt þar
íkring.
Nokkru sunnar og austan viö þessar
ár er hins vegar heldur líflegra, þaö er
aö segja viö Gæsavötn, en þaðan sækir
Baldur Sigurösson á Vatnajökul meö
Snjóköttinn sinn og snjóbíla og sleöa.
Lagt er á jökulinn efst af Dyngjuhálsi
en þar er slóðin í 1100 metra hæð yfir
sjó. Vatnajökulsferöir af Dyngjuhálsi
eru ævintýralegar og ógleymanlegar.
Þaö er slæmt ef þessar feröir þurfa aö
leggjast af en úthaldiö allt er óskap-
lega dýrt og erfitt.
Leiöin austur af Dyng juhálsi er erfið:
og torsótt, gr jót og sandur og stundum
snjór í bröttum brekkum. Skammt frá
Kistufelli er auövelt aö aka noröur í
suöurrætur Trölladyngju og er þá ekki
nema klukkustundar gangur á fjalliö
og líta yfir gíggímaldiö. Hraunin á
fjallinu eru einnig afar sérkennileg.
Ódáðahraun
Ur Gæsavötnum liggur jeppaleiö
niður í Báröardal, austan Fljóts. Þessa
leiö þyrfti aö laga, einkum yfir
Laufrandarhrauniö. Þá er einnig
nauösynlegt að finna leið og laga
þaöan til austurs, noröan Trölladyngju
og á Gæsavatnaleiöina sunnan Dyngju-
fjalla. Þama eru aöeins hraun og
sandar og auðvelt að sneiöa hjá þeim
litla gróðri, sem þarna finnst, t.d.
Surtlufit. Þessi leiö er miklu lægri en
Djoigjuhálsinn og munar einurn 2—300
metrum, og ætti þar af leiöandi aö vera
auðveldari og lengur fær.
Þarna í víðáttum Odáðahrauns, þar
sem eru endalausir sandar og hraun,
mætti leggja ævintýralegar rall-leiöir,
sem engan ættu sinn líka neins staöar í
veröldinni, nema kannski á tunglinu.
Þaö gæti orðið verulegt aödráttarafl
fyrir rallmenn ef þessi hugmynd vrði
tekin alvarlega og henni hrint í fram-
kvæmd.
Einar Þ. Guðjohnsen
framkvæmdastjórl.
„Norðuriönd öfí, ekki einungis ísland, mega hins vegar hafa éhyggjur af
því, hvernig hœgt er að greiða fyrir vöruinnfíutning tfí islands ó fyrstu 8
mánuðum 1982 eða upphæð 100 mifíjónir dofíara, fré Danmörku, Svíþjóð,
Noregi og Finnlandi."
• „I dag er oft rætt um nýja nýlendustefnu
og er þá átt við viðskipti milli þjóða, þar
sem alla eðlilega gagnkvæmni skortir. Er þá
stundum sagt að þetta eða hitt landið sé
viðskiptanýlenda eins eða annars.”
nýlenda eins eöa annars.
Þaö má þó undirstrika, aö eölilegt
jafnræði og gagnkvæmni þarf að ríkja í
milliríkjaviðskiptum, aö svo miklu
leyti sem þess er nokkur kostur. Og
vilja má ekki skorta til aö leiörétta
viöskiptahalla, ef hann er fyrir hendi.
Hér veröa staöreyndir og raunhæfar
framkvæmdir aö tala, svo aö trú-
verðugt megi teljast.
Norræn menning
I samskiptum okkar viö aörar þjóöir
Noröurlanda kemur oft fram, að þessir
ágætu frændur okkar hafa af því
nokkrar áhyggjur, aö viö glötum
norrænni menningu, sem er sameigin-
legur arfur okkar allra, sem þennan
heimshluta byggjum. Sérstaklega hafa
þeir áhyggjur af bandarískum
áhrifum.
Því er til að svara, aö Islendingar
voru um aldir settir í menningarlega
sóttkví af Dönum. Ekkert fékk hingaö
að koma nema það, sem skammtaö
var af stjóm Danmerkur. Einokunin
seldi okkur danskar vörur, kaupmenn
vom danskir og margir embættismenn
einnig. AlUr námsmenn fóru til Dan-
merkur, ef þeir fóru til útlanda, og
þannig má lengi telja.
Afleiöing aUs þessa var sú, aö viö
vorum orönir hálfdanskir og emm enn
í dag meiri Danir í okkur en viö vUjum
viðurkenna. Þetta gat ekki oröið ööm-
vísi með aUri þeirri útUokun frá öörum
áhrifum, sem Danir beittu okkur og
beinUnis mötuöu okkur á danskri
menningu.
Þetta er ekki sagt til aö gera Utið úr
Dönum, enda mundi þaö hitta okkur aö
nokkru leyti sjálfa. Margur sveita-
■ drengur af Islandi fékk glýju í augun,
þegar hann fyrr á öldum sá gyllta
tuma Kaupmannahafnar i fyrsta sinn.
Skrefið var stórt aö koma úr torfbæjum
á steinlögð strætin við Eyrarsund. Og
var nema von, að sumir héldu aö Guö
værí danskur.
Það er því óþarfi, þegar haföar em
áhyggjur af okkur á hinum Norður-
löndunum í sambandi við norræna
menningu. Við verðum lengi enn hálf-
danskir og er þá átt viö öll þau miklu
menningaráhrif, sem blasa við alls
; staðar hér á landi eftir margra alda
stjómDana.
Niðurstaða
Noröurlöndin öll, ekki einungis
Island, mega hins vegar hafa áhyggj-
ur af þvi, hvernig hægt er aö greiða
fyrir vöruinnflutning til Islands á
, fyrstu 8 mánuðum 1983 að upphæð 100
; milljónir dollara frá Danmörku,
: Svíþjóö, Noregi og Finnlandi, án þess
' að þessar þjóöir kaupi af okkur vömr á
móti. Þetta er ekki einfalt eöa auðvelt
viðfangs og oft hefur þetta verið rætt,
‘ þegar fulltrúar landanna hafa komiö
. saman, þar sem viöskiptajöfnuðurinn
hefur lengi verið okkur óhagstæður.
Áhuga viröist skorta til aö athuga
vandamálið af nægri alvöru. Og i öllu
samnorræna nefndaflóöinu er mér
ekki kunnugt um, aö sérstaklega sé
unniö að þessu máli.
Viö erum smáriki og önnur Norður-
lönd, sem ekki em stórveldi, eru um
100 sinnum stærri aö fólksfjölda en
Island. Okkur munar um margt, sem
Norðuriöndin í heild gætu tekiö á sig og.
munaöi ekki um. Ef áhugi væri fyrir
samstilltu átaki allra Noröurlanda,
mætti eflaust margt gera til að byggja
upp iðnaö á Islandi, sem flytti út til
Norðurlanda og minnkaði þar með
viðskiptahallann. Vilji er allt sem þarf,
en á hann virðist skorta.
Lúðvik Gizurarson
hæstaréttarlögmaöur.
15
TINNA - TINNA - TINNA - TINNA - TINNA -
I H
z HÁRGREIÐSLUSTOFAN i
z >
h Furugerði 3 |
I H
| Athugið, síminn er 32935 j|
z Pantið tímanlega fyrir jól. ^
TINNA - TINNA - TINNA - TINNA - TINNA -
FURUHILLUR
Hillustærðir: 30x80 og 50x80
Otsölusta&ir: REYKJAVÍK: JL-Húsiö húsgagnadeild, Liturinn Slðumúla 15, KÓPAVOGUR: Byko
Nýbýlavegi 6, HAFNARFJÖRÐUR: Málur Reykjavíkurvegi 10, KEFLAVÍK: Dropinn, AKRANES:
Verslunin Bjarg, BORGARNES: K.B. Borgarnesi, HELLISSANDUR: K.B., ÓLAFSVÍK: Verslunin
Lára, STYKKISHÓLMUR: Húsið, PATREKSFJÖRÐUR: Rafbúð Jónasar, BOLUNGARVÍK: Jón Fr.
Einarsson, ISAFJÖRÐUR: Húsgagnaverslun Isafjarðar, HVAMMSTANGI: Versl. Sig. Pálmas.,
BLÖNDUÓS: Kaupfélag Húnvetninga, SAUÐÁRKRÓKUR: Hátún, SIGLUFJÖRÐUR: Bólsturgerðin,
ÓLAFSFJÖRÐUR: Versl. Valberg, DALVÍK: Versl. Sogn, AKUREYRl: Grýtan Sunnuhllð, HÚSAVlK:
Kaupfélag Þingeyinga, EGILSSTAÐIR: Verslunarfélag Austurlands, SEYÐISFJÖRÐUR: Versl. Dröfn,
NESKAUPSTAÐUR: Nesval, REYÐARFJÖRÐUR: Lykill, FÁSKRÚÐSFJÖRÐUR: Versl. Þór, VÍK,
Kaupfélag V-Skaftfelling, VESTMANNAEYJAR: Porvaldur og Einar, SELFOSS: Vöruhús K.Á.
Við ieigjum útglæsilegan veitingasal
að Trönuhrauni 8 Hafnarfirði.
Hentar við öll tækifæri, s.s. árshátíðir
afmælis- brúðkaups- og fermingarveislur,
jólatrésskemmtanir,
fundi og hvers kyns aðra mannfagnaði.
öll veitingaaðstaða fyrir hendi.
Upplýsingar og pantanir í síma 51845.