Dagblaðið Vísir - DV - 09.04.1984, Qupperneq 13

DV. MÁNUDAGUR 9. APRlL 1984.
13
ASÍ-forysta
í vanda
Þegar kjarasamningalotunni er
nú aö mestu lokið er auösætt aö
forysta verkalýöshreyfingarinnar í
landinu veröur aö taka stööu sína og
samtaka sinna alvarlega til skoöun-
ar. Gangur samningamálanna og
niöurstaða þeirra er þess eðlis.
Á því er ekki nokkur minnsti vafi
að óformleg samstaða var milli for-
ystumanna aðila vinnumarkaðarins,
báöum megin viö samningaboröiö,
aö kjarasamningar ASI og VSI yröu
þaö ófrávíkjanlega mót sem alit sam-
komulag um kaup og kjör skyldi
steypt í. Sú ákvörðun nokkurra
félaga undir forystu Dagsbrúnar í
Reykjavik aö brjótast undan samftot-
inu og semja ein var þvi enginn
fagnaöarboöskapur — hvorki fyrir
þá í Garðastrætinu né hina á
Grensásveginum. Á hvorugum
staðnum hefur rikt mikill áhugi á þvi
aö þetta „einkaframtak” tækist þótt
afstaöan hafi sjálfsagt komiö fram
með ólíkum hætti.
Niðurstaða fengin
Nú er niöurstaöan fengin. Dags-
brún og co. tókst aö ná samningum
sem eru hagstæðari en ASI-VSI sam-
komulagið. Jafnframt náöist sá
árangur aö ein af umdeildustu til-
slökunum ASI gagnvart VSI,
ákvæðin um unglingakaupið, fékkst
felld niður eftir á. Sum félög, sem
höföu undirritað ákvæöiö, hlupust
frá því meö sérsamkomulagi eftir á
en önnur fengu þaö niöurfellt með
einhliða ákvöröun VSI. Þannig tókst
miklum minni hluta verkalýðsfélaga
að breyta til hækkunar kjarasamn-
ingum sem mikill meirihluti verka-
lýösfélaga haföi undirritaö og sam-
þykkt.
Ályktun
Þjóðviljans
Þaö sem einna mest mun þó hafa
komiö á óvart er hversu lítið
Dagsbrún þurfti fyrir þessu að hafa.
Lítilsháttar „fingraæfingar” hluta
úr degi í Mjólkursamsölunni og við
Reykjavíkurhöfn knúðu fram breyt-
ingar á einu viðkvæmasta og um-
deildasta ákvæöi ASI-VSI samkomu-
lagsins. Meira þurfti ekki.
Þjóðviljinn segir þetta sanna
tvennt:
1. Að það sé rangt ályktaö hjá ASt-
forystunni aö fólk sé ekki reiðubúiö
aö beita sér til þess að stööva kjara-
skerðinguna.
2. Að þaö sé einnig rangt ályktaö
hjá þessari sömu forystu aö engu sé
hægt að ná fram nema með dýrum og
langvarandi allsherjarátökum á
vinnumarkaðinum.
Þar talar sá
sem veit
Núverandi forysta ASI er sam-
steypa Alþýðubandalags, Sjálfstæö-
isflokks og Framsóknarflokks sem
var mynduö um svipað leyti og ríkis-
stjóm Gunnars Thoroddsen í því
skyni aö gefa henni skjól til 14 kjara-
skerðinga. I oddvitasætinu í þessari
valdasamsteypu situr Alþýöubanda-
lagiö svo ef einhver veit hvað hún
hugsar og ályktar þá er þaö einmitt
Þjóöviljinn. Frásögn Þjóðviljans af
röngum ályktunum þessarar forystu
er því fullrar athygli verö því þar tal-
arsásemveit.
Sá sem þetta ritar er hins vegar
þeirra skoðunar aö ályktanir
forystu ASI hafi ekki breyst heldur
rikisstjórnin. Ályktanirnar eru nú
ósköp áþekkar og þær hafa verið viö
svipaöar aðstæöur undanfarin fjögur
ár. Niöurstaðan hefur alltaf orðið sú
að fólkiö í félögunum vildi ekki verj-
ast og því væri tilgangslaust fyrir
samtökin aö snúast til varnar. Þetta
hefur ekkert breyst. Eina breytingin
er í stjómarráöinu. Þar hafa nýir
menn sest í ráðherrastólana. Sé
niöurstaða ASl-forystunnar nú röng,
eins og Þjóöviljinn segir, þá hefur
hún veriö jafnröng í þau 14 skipti sL
f jögur ár sem hún sat og þagði. Þau
fjögur ár eru nú aö koma íslenskri
verkalýðshreyfingu í koll eins og
Pétur Sigurðsson, forseti Alþýðu-
sambands Vestfjarða, hefur bent á.
Reikningsskil í haust
Nú veröur forysta verkalýðs-
„Frásögn Þjóðviljans af röngum ályktunum þessarar forystu er þvi fullrar athygli verð þvíþar taiar sá sem
veit."
hreyfingarinnar þvi að hugsa sinn
gang. A komandi hausti verður háð
þing ASL Þá á að skiia af sér sú
valdasamsteypa sem aett var á lagg-
SIGHVATUR
BJÖRGVINSSON
FYRRVERANDI ALÞINGISMAÐUR
irnar fyrir 4 árum , m.a. til þess aö
veita ríkisstjórn Gunnars Thorodd-
sen skjól. Hvaö svo sem um
ástæðumar má segja þá er það ómót-
mælanleg staöreynd aö á þessum
fjórum árum hefur kaupmætti
félagsmanna ASI hrakaö jafnt og
þétt. Á sama tíma hefur Alþýðusam-
bandiö oröiö fyrir miklu áfalh hvað
varöar stööu samtakanna út á viö og
inn á viö — nú síðast þegar nokkur
aðildarfélög bmtu á bak aftur
heildarkjarasamninga sem samtök-
in höfðu gert. Of mikil pólitísk tengsl
við óheillaferil síöustu ríkisstjórnar
eiga án efa drjúgan þátt í því aö
grafa undan trúverðugleik foryst-
unnar og þar meö samtakanna
sjálfra. Reikningsskihn fara svo
fram á hausti komanda og þá er eins
gott fyrir alla hlutaðeigendur að
menn hafi undirbúiö sig með jákvæð-
ar tiUögur í staö undanhalds um nýja
áróöurssókn, m.a. á fjölmiðla-
markaöinum, og um hvernig gera
eigi ASI aö trúverðugum oddvita í
kjarabaráttu gersamlega án tilUts tii
hvaö þeir heita sem sitja í stjórnar-
ráöinuhverju sinni.
Veröi sUkar jákvæöar uppbygg-
ingartUlögur ekki undirbúnar veröur
ASI-þingiö í haust aðeins eitt sótt-
hitakastið enn tU viðbótar í þeirri
uppdráttarsýki sem herjað hefur á
íslenska verkalýðshreyfingu á
undanfömum árum.
• „Á því er ekki nukkur minnsti vafi að
óformleg samstaða var milli forystu-
manna aðila vinnumarkaðarins, báðum megin
við samningaborðið, að kjarasamningar ASÍ
og VSÍ yrðu það ófrávíkjanlega mót sem allt
samkomulag um kaup og kjör skyldi steypt í.”
Flokkamir banna vinnustaðafélög
I lok síðasta mánaöar kolfelldu
gömlu flokkamir frumvarp til laga
um breytingar á vinnulöggjöfinni.
Þetta frumvarp gekk út á þaö eitt að
veita verkalýðnum heimUd til aö
semja sjálfum um kaup sín og kjör í
vinnustaöafélögum. Þaö gekk m.ö.o.
út á aö afnema einkarétt núverandi
stéttarfélaga á samningum viö at-
vinnurekendur.
Þessu voru kerfisflokkarnir að
sjálfsögöu á móti. Málflutningur
þeirra var á þá leið aö löggjafinn,
Alþingi Islendinga, ætti ekki að
skipta sér af skipulagi verkalýös-
hreyfingarinnar, það væri hennar aö
hafa frumkvæði í þessum efnum.
Þeir gagnrýndu einnig að framtíöar-
skipan hreyfingarinnar væri ekki út-
færö tU hlítar í f rumvarpinu.
Hvað í ósköpunum em mennirnir
aö fara? Þeir segjast í ööru oröinu
vera andsnúnir því aö löggjafinn
skipti sér af skipulagi verkalýös-
hreyfingarinnar en í hinu orðinu
kvarta þeir yfir því aö framtíöar-
skipulag hennar sé ekki útfært til
hlítar í fmmvarpinu. Þaö þarf nú
talsverða hugarleikfimi tU að skilja
þessar aöfinnslur.
Foringjarnir
gegn fólkinu
Kjarni málsins er sá að löggjafinn
skiptir sér nú þegar af skipulagi
verkalýðshreyfingarinnar. Þaö gerir
hann með lögunum um stéttarfélög
og vinnudeUur sem sett voru árið
1938. Þaö var m.ö.o. löggjafinn sem
þröngvaöi núverandi skipulagi upp á
verkalýðinn, en ekki öfugt. Gegn
þeirri þvingunarráöstöfun barðist
fjöldi verkafólks af miklum krafti
meö Héðin Valdimarsson, formann
Dagsbrúnar, í broddi fylkingar.
Vinnustaöafrumvarpið sem kerfis-
flokkarnir kolfeUdu gerir einungis
ráö fyrir því aö löggjafinn slaki á
þeirri kló sem hann setti á verkafólk
árið 1938. Hér er meira aö segja farið
fuUrólega í sakirnar því lagt er tU að
vinnustaðafélög meö fuUum
samningsrétti megi aðeins taka til
starfa þar sem 25 eöa fleiri vinna,
enda hafi 2/3 starfsmanna samþykkt
þá skipan mála. Hér er verið að
leggja til aukin réttindi sem fólk ræö-
ur síðan hvort það notfærir sér eöa
ekki.
Þegar höfundur vinnustaðafrum-
varpsins, VUmundur Gylfason, lagði
þessar hugmyndir fyrst fram á þingi
haustið 1980 urðu ýmsir til að leggj-
ast gegn þeim. AthygUsvert var aö
þaö var ekki sjálft fólkið í verkalýðs-
hreyfingunni sem var andsnúið hug-
myndinni heldur „verkalýðs-
foringjarnir” — menn sem þiggja
margföld verkamannslaun fyrir aö
semja um 12.600 krónur handa um-
bjóðendum sínum.
Þegar þessir foringjar verkalýðs-
ins eru spurðir áUts á tillögum um
Kjallarinn
GARÐAR
SVERRISSON,
STARFSMAÐUR ÞINGFLOKKS
BANDALAGS JAFNADARMANNA
aukin réttindi verkafólks til að semja
sjálft um kaup sitt og kjör þá segja
þeir „nei takk” og hóta flokksbræðr-
um sínum öUu illu ef þeir samþykki
aukin réttindi handa fólkinu. Og
kerfiö sér um sína.
Þaö er í málum eins og þessu sem
gömlu fjórflokkarnir verðskulda að
kaUast kerfisflokkar. Þegar hags-
munirnir eru þeir sömu veröa
skoðanirnar þær sömu. Þessir
flokkar hafa komið sér þægUega
fyrir í fUabeinsturnum hinnar ihalds-
sömu verkalýðsforystu og eru
hræddir við að færa valdið til fólksins
með 12.600 krónumar. Þeir vUja ríg-
halda í óbreytt skipulag sem stendur
launajöfnun algerlega fyrir þrifum.
Þetta naglfasta óréttlæti kemur í veg
fyrir að láglaunafólk fái lágmarks
hlutdeUd í eigin verömætasköpun.
Útvörpum mál-
flutningi kerfisins
I umræðum um þetta mál á þingi
voru fluttar nokkrar stórfurðulegar
ræöur. Það er á engan hallaö þófram
komi aö sú kostulegasta var flutt af
Eiöi Guönasyni sem mér skilst aö sé
jafnaðarmaður. Um vinnustaöa-
frumvarpiö sagöi þessi þingflokks-
formaöurm.a.:
„Þetta frumvarp er, eins og hér
hefur raunar veriö á minnst, kannski
ekki nema hálfhugsað. Þetta er ekki
nema hálf hugsun. Þaö vantar miklu
ítarlegri útfærslu og raunar hef ég
miklar efasemdir um að stjórnmála-
flokkarnir eigi meö þessum hætti að
hafa afskipti af málum verkalýðsfé-
laganna.” Og síðar: „Stjórnmála-
flokkar eiga ekki aö hafa afskipti af
þessum málum meö þeim hætti sem
hérumræðir. . .”
Hver skilur þetta? Þingmaðurinn
er á móti afskiptum en vill „miklu
ítarlegri útfærslu”. Hvaö er nú hálf
hugsun og hvaö heil?
Eftir að hafa fylgst með afgreiðslu
kerfisflokkanna á vinnustaöafrum-
varpinu verður sú hugsun áleitin
hvort ekki sé rétt að útvarpa beint
frá Alþingi. Þingmenn gætu þá átt á
hættu að allur almenningur væri aö
; hlusta á þá.
Hér er um einfalt og mjög ódýrt
framkvæmdaratriöi að ræöa. Fólkið
í landinu þyrfti þá ekki aö láta
flokkssneplana segja sér eða þegja
um þaö sem fréttnæmt er á þingi.
Með slíku Alþingis-útvarpi gæfist
okkur kostur á beinna og skilvirkara
lýöræöi. Okkur gæfist kostur á aö
heyra „fulltrúa jafnaöarstefnunnar”
berjast gegn réttindum verkafólks í
beinni útsendingu.