Dagblaðið Vísir - DV - 26.06.1984, Page 10

10
DV. ÞRIÐJUDAGUR 26. JÚNl 1984.
Útlönd Útlönd Útlönd Útlönd
Umsjón: Gunnlaugur S. Gunnlaugsson og ðlaf ur Bjami Guðnason
Leiötogafundir daglegt brauð
Leiðtogafundur Efnahagsbanda-
lagsríkjanna, undir forsæti Francois
Mitterrand Frakklandsforseta, sem
nú stendur í Fontainbleu, nærri
París, er þriðji leiðtogafundurinn
sem Frakklandsforseti situr á minna
en þrem vikum. Fyrir leiðtoga
Breta, V-Þjóðverja og Itala verður
þetta annar sameiginlegi fundur
þeirra með Frakklandsforseta í
þessum mánuði.
Embættismenn í Evrópu segja að
leiötogafundum muni ekki fækka á
næstunni. Þeim muni frekar fjölga,
þrátt fyrir almennar efasemdir um
gagnsemi funda sem oft eru lítt
undirbúnir.
Leiðtogafundir eru oftast haldnir
að sumarlagi, en duglegustu leiðtog-
amir finna sér fundartíma á öðrum
árstíðum h'ka. Evrópuleiötogamir
fjórir hittu Bandaríkjaforseta,
ásamt leiötogum Japana og Kanada-
manna, á leiðtogafundi í London fyrr
í þessum mánuði og þar var fjallað
um efnahagsmáL Síðan þá hefur
Mitterrand fundið sér tíma til
þriggja daga heimsóknar til Moskvu,
á fyrsta fund sinn meö Sovétleiðtog-
anum, og Helmut Kohl, kanslari V-
Þýskalands, fór til Búdapest.
Mitterrand var einnig á fundi í
París með kínverska forsætis-
ráðherrann, Zhao Ziyang, forseta
Costa Rica, og forsætisráöherra
Irlands, Belgíu og Hollands. Fljót-
lega eftir leiðtogafundinn í
Fontainbleu heldur Frakklandsfor-
seti til Jórdaníu en Kohl fer til
Argentínu og Mexíkó.
Áhyggjur af fjölmiðlum
Flestir diplómatar telja leiðtoga-
fundi, eins og Fontainbleu-fundinn,
gagnlega, en margir hafa áhyggjur
af þeirri áherslu sem fjölmiðlar
leggja á þá. Þeir segja að leiðtoga-
fundir undir slikum kringumstæðum
geti valdið misskilningi. „Leiötoga-
fundir em listgrein, ólík öörum list-
greiniun,” segir einn vanur skipu-
leggjandi. „En væntingar
almennings, vegna umfjöllunar í
fjölmiðlum, verða yfirleitt alltof
miklar.”
Áriegur leiðtogafundur sjö helstu
ríkja Vesturlanda er hálft ár í undir-
búningi hverju sinni. Lægra settir
embættismenn eru oft annað hálft
ár, eftir slikan fund, að vinna úr
pappírsflóðinu sem af honum ieiöir.
I upphafi áttu þessir leiðtogafundir
að verða vettvangur umræðu um
efnahagsmál en hafa sífellt orðið
pólitískari. Á Lundúnafundinum
voru gerðar ályktanir um sambúð
austurs og vesturs, hryðjuverka-
starfsemi og Persaflóastríðið. En
þessir fundir eru einu reglulegu
fundirnir sem Bandaríkjaforseti
situr með öllum helstu banda-
mönnum sinum í einu.
Þrír leiðtogafundir eru haldnir ár-
lega á vegum Efnahagsbandalagsins
og er þar mest fjallað um efnahags-
vanda bandalagsins.
1982 var mikið fundasumar fyrir
leiðtoga Vesturveldanna. Þá voru
þrír leiötogafundir haldnir á 26
dögum, þar á meðal Nató-leiðtoga-
fundur haldinn í Bonn. En auk svið-
settra funda sem þessara, þegar
stjómmálamenn feröast með
hiuidruöum fréttamanna, eru fundir
tveggja þjóðarleiðtoga í senn sífellt
að veröa vinsælli. Leiðtogar
Efnahagsbandalagsrikjanna funda
þannig mjög oft, sérlega til að undir-
búa stærri f undina.
Fundaskrá
Mitterrand hittir Helmut Kohl og
Margréti Thatcher reglulega og þau
Kohl og Thatcher hittist tvisvar á ári.
Aðstoðarmenn Thatchers segja að
hún hafi verið um 40 daga erlendis á
ári hverju frá því hún tók við for-
sætisráðherraembætti. Á fundaskrá
hennar er m.a. leiðtogafundur
Samveldisríkjanna sem haldinn er
annaö hvert ár, en þarkoma fimmtíu
þjóðarleiðtogar saman. Margir
þeirra funda svo reglulega með
öðrum leiðtogum í Bandalagi óháðra
ríkja sem koma saman á þriggja ára
fresti og sumir þeirra fara árlega á
leiðtogafund Einingarsamtaka
Afríkuríkja.
Leiðtogafundir Arabaríkja eru
erfiðari í f ramkvæmd vegna pólitískt
flókinnar stöðu í þeim heimshluta.
Leiðtogar Rómönsku Ameríku hitt-
ast oft í smærri hópum. Flokksleið-
togar austantjaldsríkjanna hittast
annað til þriðja hvert ár og héldu ný-
lega fyrsta leiðtogafundinn í 15 ár
um efnahagsmál.
Indira Gandhi, forsætisráöherra
Indlands, gekkst fyrir fundi leiötoga
ýmissa smarri ríkja hjá Sameinuðu
þjóðunum á síöasta ári. Og leiðtogar
ríkja þriðja heimsins eru almennt
duglegir við ferðalög til nágranna-
ríkjanna og til risaveldanna. Sumir
fara ekki af stað í minna en fimm
rík ja heimsóknir.
Hugsanlegur misskilningur
Embættismenn, sem undirbúa
leiötogafundi, segja að þeir séu
mikilvægir vegna þess að þar
kynnast leiðtogarnir. En stundum,
eins og gerðist eftir fundinn um efna-
hagsmál 1982, þar sem rifist var um
viðskipti austurs og vesturs, snúa
leiðtogamir heimleiðis með mismun-
andi hugmyndir um það hvert sam-
komulagiö var. Og þá getur það kost-
aö sendiráðsstarfsmenn mikla vinnu
aö koma málunum á hreint.
Þegar um meiriháttar leiðtoga-
fundi er að ræða verður hver þjóðar-
leiðtogi að hafa í huga kjósenduma
heima fyrir og velta fyrir sér hliðum
vandamála sem skipta þá máli
heima en koma öðmm leiðtogum
ekki við. Þannig stendur yfir
kosningabarátta i Bandaríkjunum
nú og stóð meðan á leiðtogaf undinum
í London stóð. A siöasta ári fór
Margrét Thatcher snemma heim af
leiötogafundinum i Williamsburg
vegna þingkosninga.
En margir leiðtogar segja að
óformlegt fundafyrirkomulag vinni
gegn spennu og frá því á síðasta ári
hafa leiðtogamir reynt að funda án
fyrirfram ákveðinnar dagskrár.
Aðalstöðvar Efnahagsbandalags Evrópu.
í ríkjum Efnahagsbandalagsins en ti
þar hefur Bretland mikla sérstöðu. 1;
Mun minni framleiðsla landbúnaðar- h
afurða fer þar fram en í hinum n
ríkjunum og finnst Bretum þaö því n
haröneskjulegt að skattpeningar b
þeirra skuli fara í slika styrki. Þeir 2
njóti alls ekki góðs af þessari stefnu.
Helsta tekjulind Efnahagsbanda- o
lagsins er virðisaukaskattur. Lagt á
hefur verið til að skatturinn verði a
hækkaður til að koma í veg fyrir a
greiðsluþrot bandalagsins. Þessu 1;
hafa Bretar harðneitað og segja að jj
slíkt komi ekki til greina fyrr en ljóst r
sé hversu há framlög landsins muni r
verða í framtíöinni. Fjárhagsvand- t:
ræðin em þó svo stórkostleg að þrátt e
fyrir að skattur þessi fengist þ
hækkaður þá mundi það aldrei duga v
til að koma í veg fyrir halla á banda-
laginu. Því hefur verið spáð að
hallinn verði um það bil tveir
milljarðar dollara á árinu 1984 en
niðurstöðutölur fjárlaga Efnahags-
bandalagsins fyrir þetta ár em um
22 milljaröar dollara.
Af þessu sést að vandinn er mikill
og því kannski einkennilegt að
ágreiningurinn skuli ekki leystur því
að miðaö við ofangreindar tölur er
aðeins um smámuni að ræða. En
ljóst er að ef samkomulag á að nást
þá verður frumkvæðiö aö koma frá
ríkjunum níu. Bretar eru -hinir
rólegustu og segjast ekki vera
tilbúnir að ræða neinar lausnir fyrr
en ljóst sé að tekið verði tillit til óska
þeirra um að framlög Bretlands
verði lækkuö.
Frá leiðtogafundinum í London. Þau eiga fles* eftir að hittast á fleiri fundum, seinna á árinu.
BRETAR ROLEGIR
ÞRÁn FYRIR
DEILURINNAN EBE
Harðar deilur um framlög Breta til
Efnahagsbandalags Evrópu hafa
haft slæm áhrif á sambandið milli
ríkisstjómar Bretlands og annarra
aöildanríkja bandalagsins. Auk þess
eru afleiðingarnar þær að fjárhagur
Efnahagsbandalagsins er mjög bág-
borinn.
Ástæður deilnanna em þær að
Bretar telja sig greiða alltof mikið til
bandalagsins miðað viö þaö sem þeir
fá í staðinn. Þessi afstaða Breta
hefur valdið mikilli gremju annarra
og hafa meðal annars Frakkar sagt
að fráleitt sé af Bretum að reikna
það í beinhörðum peningum hvað
þeir fái út úr vem sinni í banda-
laginu. Hins vegar hafa bandalags-
menn Breta í EBE viðurkennt að
framlög Bretlands séu í hærra lagi
og taka þá mið af þvi aö Bretland er í
sjöunda sæti meðal ríkjanna tíu hvað
varðar þ jóöartekj ur á hvem íbúa.
Deila um keisarans skegg
Mörgum finnst aö hér sé aðeins
verið að deila um keisarans skegg.
Ágreiningur stendur um 200
milljónir dollara og eru það ekki
miklir fjármunir sé tekiö mið af
þeim hagsmunum sem í húfi eru —
framtíð Efnahagsbandalags Evrópu
og samskipti aðildarríkjanna. Hins
vegar benda menn á að ágrein-
ingurinn sé orðinn sálrænn og
hvomgur aðilinn treysti sér til að
slaka meira á kröfum sínum Hér sé
því um aö ræða prinsippmál og
lausn þess nú geti haft stefnu-
markandi áhrif í framtíöinni þegar
framlög verða ákveðin.
Fundur verður í Efnahagsbanda-
laginu í þessari viku. Svo virðist sem
Frakkar ætli aö reyna aö kæfa
þennan ágreining á þeim fundi og þá
í skjóli þess að þeir sitja í forsæti á
fundum bandalagsins. Hins vegar
ber mönnum saman um að meiri
þrýstingur hvíli á ríkjunum níu
fremur en Bretum um að gera nýjar
tillögurtil lausnardeilunni.
Stórkostlegur
halli
Þaö sem veldur bandalaginu
mestum fjárhagsvandræðum er
stefna ríkjanna í landbúnaðar-
málum. Gífurlegum fjárhæðum er
varið til styrktar þeirri atvinnugrein