Dagblaðið Vísir - DV - 26.06.1984, Síða 12

12
Frjálst.óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIOLUN HF.
iStjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
IRitstjórar': JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
'Aöstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON.
'Fréttastjórar: JÓNAS HAR ALDSSON ogÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SÍDUMÚLA 12—14. SÍMI 686611. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI
>27022.
:Afgreiðsla,áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI 11. SÍMI 27022.
ISÍmi ritstjórnar: 686611.
Setning, umbrot, mynda-og plötugerð: HILMIR HF., SÍÐUMÚLA 12.
Prentun: Árvakurhf., Skeifunni 19.
Áskriftarverð á mánuði 275 kr. Verð í lausasölu 25 kr.
Helgarblað 28 kr.
Smáþjóðir vísa okkur veginn
Luxemborgarar settu í ár lög, sem eiga að gera landið
að hliðstæðum griðastað erlendra tryggingafélaga og það
hefur verið fyrir banka. Meðal annars eru í lögunum af-
skriftarreglur, sem fela í sér freistandi skattfríðindi.
Þannig soga þeir erlend fyrirtæki inn í landið.
Árið 1981 hertu Luxemborgarar bankalög sín, svo að
þau eru enn strangari en í Sviss. Liggja nú harðar
refsingar við brotum á trúnaði bankamanna við spari-
fjáreigendur, jafnvel þótt hinir síðarnefndu séu grunaðir
um skattgreiðslutregðu í heimalöndum sínum.
I bankalögum Luxemborgara eru líka ákvæði um skatt-
frelsi erlendra innstæðna. Með bankaleyndinni og skatt-
frelsinu hefur þeim tekizt að fá stofnuð í landinu útibú
erlendra banka og erlent fjármagn á reikninga í þessum
bönkum. Hið sama hyggjast þeir nú gera í tryggingum.
Dæmi Luxemborgara sýnir, að smáþjóðir geta haft
drjúgar tekjur af starfsemi, sem stórþjóðir ráða af
ýmsum ástæðum síður við. Þeir hafa fetað í fótspor ann-
arrar smáþjóðar, Svisslendinga, sem hafa öldum saman
verið eitt öflugasta fjármálavirki heimsins.
Slíka hluti er einnig hægt að gera hér á landi, þótt
auðvitað muni taka langan tíma að byggja þá upp. Jón
Sólnes, fyrrum alþingisma^ur, stakk á sínum tíma upp á,
að ísland yrði gert að eins konar fríhöfn fyrir erlenda pen-
inga. Framsýni hans fékk lítinn hljómgrunn.
Erfiöast í þessum efnum er að vinna traust sparifjár-
eigenda í útlöndum. Það hefur Luxemborgurum tekizt.
Bankaleynd þeirra hefur ekki verið rofin. Hér er hins veg-
ar alltaf hætta á, að öfundsjúkir alþýðubandalagsmenn
spilli sniðugum lögum, þegar þeir komast til valda.
Fleira geta smáþjóðir gert en að búa til fríhöfn handa
erlendum peningum. Þær geta til dæmis komið á fót
fríhöfn fyrir erlendar vörur og erlendan iðnað, eins og
írar hafa gert með góðum árangri. Hér á landi hafa
komið upp hugmyndir um að gera Keflavíkursvæðið að
slíkri fríhöfn.
Tollvörugeymslur og ýmis léttur iðnaður á fríhafnar-
svæði við flugvöllinn í Keflavík og landshöfnina í
Njarðvík yrði án efa lyftistöng íslenzkum f járhag og efna-
hagsmálum. En því miður ríkir hér áhugaleysi á hægri
kanti og tortryggni og f jandsemi á vinstri kanti.
Ekki má gleyma frímerkjunum, þegar rætt er um lífs-
baráttu smáþjóöa. San Marino og Monaco eru dæmi um
ríki, sem hafa drjúgar tekjur af útsjónarsemi í útgáfu frí-
merkja. Hér á landi hafa menn aldrei haft vit á að kynna
sér frímerkjastefnu þessara ríkja og læra af henni.
Liechtenstein er smáríki, sem hefur miklar tekjur af
skattfríðindum fyrirtækja. Þótt allur rekstur þeirra sé í
öðrum löndum, sækjast þau eftir því að koma höfuð-
stöðvum sínum fyrir í Liechtenstein eða að minnsta
kosti svo sem einum póstkassa. Allt gefur þetta tekjur.
1 upphafi þessa leiðara var fjallað um lagni Luxem-
borgara í alþjóðlegum fjármálum. Ekki má heldur
gleyma, að þeir eru orðnir stórveldi í fjölmiðlun. tJt-
varps- og sjónvarpsstöðin Radio Luxembourg er hin vin-
sælasta í allri Evrópu og rakar saman tekjum af aug-
lýsingum.
Þegar fiskinum sleppir, höldum við hins vegar, að lífið
sé refur og lax, lífefni og rafeindir. En það er svo ótal-
margt fleira hægt að gera til að breyta láglaunaþjóð í
auðþjóð. Við þurfum ekki annað en að læra af öðrum smá-
þjóðum, sem lifa góðu lífi af margvíslegri útsjónarsemi.
Jónas Kristjánsson.
.f‘8ei lnúi ,8S au£>Aaui,aia«i .v
DV. ÞRIÐJUDAGUR 26. JUNI1984.
KONUNGS-
GERSEMI
1 nótt var Jónsmessunótt, en svo
nefndist ein dularfyllsta nótt
þjóðfræðanna, þótt minna sé víst um
óskastundir hjá alþýöu manna eftir
aö byr jað var að vinna svo markvisst
gegn verðbólgu.
En þótt fomir siðir séu á und-
anhaldi, þá hygg ég að enn telji
flestir Islendingar þetta vera
draumanótt, en ekki aðeins aðfara-
nótt sunnudagsins 24. júni 1984, eöa
að sumarsólhvörf séu að baki, en þá
hættir dag aö lengja; hann fer aftur
aö styttast, og er þetta því hápunktur
sumarsins í margra augum.
Ekki man undirritaður lengur upp
á víst rétta notkun hjónagrasa á
Jónsmessunótt. Hvemig finna á
óskasteininn, eða hvaö draugar,
aðrir en verðbólgudraugurinn, eiga
aö hafa á sér hemil þessa nótt? Og
líklega er regnguðinn á samiags-
svæðinu farinn að ryðga í þessu líka,
því ef ég man rétt, var gott að baða
sig í dögginni þessa nótt, sem er
sjálfsagt rétt, en ef miða á við rign-
inguna þessa Jónsmessunótt, gæti
maður haldið að hann hefði ætlast til
þess að menn syntu tvö hundmö
metrana. Vatn lá í dælum og pollum
og regnið streymdi úr dökkgráum
himninum.
Fuglasöngur var enginn, því
mófuglinn syngur ekki i svona baði
og eigi sást til máfa í hornriðanum
heldur. Hvorki sá fugl er hímir á
fiskhúsum um helgar, né heidur
fuglinn í fjörunni, sem leitar sér
bjargar með hinum eldri úrræðum,
þar sem brimið stynur aiia daga.
Grasspretta hefur verið góö og með
sama hætti virðist stefna í mikil og
góð óþurrkalán í haust, því með
sama gangi verður seint fært inn á
túnin meö réttar vélar til heyskapar,
eins og í fyrra, þegar túnin voru að
breytast í fen, vegna látlausra
rigninga.
Byggingaframkvæmdir ganga nú
víöa vel, þrátt fyrir peningaleysi.
Þakiö á Undanrennumusterinu er nú
orðiö grasgrænt, en hofið er meö torf-
þaki, sem sett er ofan á tjargaða
steinplötu, og má því segja að þama
séu notuð táknræn byggingarefni.
Húsið er tóm tjara og forsendan gras
af seðlum.
Konungsgersemi/vannýtt
auðlind?
Menn ræddu ýmis mál um helgina,
eins og gjarnan vill verða. Fiskverð
hefur nú veriö ákveðiö og í framhaldi
af því hefir sifrisviður erlendra
skulda hækkað töluvert, því standa á
undir halla útgerðarinnar með
erlendum lánum, með svipuðum
hætti og nú verður staðið undir út-
flutningsbótum á sauðaket og ost,
ásamt niðurgreiðslu vaxta. Þá var
töluvert rætt um þýska fálkaræningj-
ann, er laumaðist um borð í þýskt
leiguskip og er þar með genginn úr
greipum yfirvalda, en hér var hann
hafður undir hervemd Hjálpræðis-
hersins.
Eftir helgina
JÓNAS
GUÐMUNDSSON
RITHÖFUNDUR
Þetta mál leiöir hugann að
íslenska fálkanum, sem er og var
konungsgersemi. Oiíufurstar og
annaö peningalegt stórmenni mun
greiða of fjár fyrir fálka bæöi tamda
og til tamningar, en fuglana nota
þeir til veiða. Fálkinn er frægur fýrir
þrótt og flugfimi og kjörlendi hans er
fjalllendi með bröttum, hömróttum
hlíðum og sæbrattar sjávarstrendur.
Verpur í klettum, oft í gömul hrafns-
hreiður, að því er segir í bókum.
Það mun flestum ljóst, að
töluverður útflutningur hefur verið á
Islandsfálka, eggjum hans og
ýmissa annarra sjaldgæfra fugla-
tegunda. Erlendir veiðiþjófar
virðast hiklaust leggja í mikinn
ferðakostnað til þess að komast yfir
fálka og yfir egg. Og þá vaknar sú
spurning, hvort endurvekja eigi
fálkatamningu hér.
Fuglinn verpir og heldur sig á
Islandi og í Noregi, eða valurinn
(falco rusticolus), þótt hann muni
stundum fara í sólarlandaferðir,
sjálfviljugur, eða sem flækingur eins
og það heitir í f uglafræðinni.
Að vísu skal ég viðurkenna, að ég
er álíka fróður um stofnstærðiná og
Framleiðsluráðið er um sínar ær og
kýr, en ef vera kynni að þama væri
um auðlind að ræða (einhverja),
sumsé fálka og sjaldfengin egg, ættu
sveitamenn að hyggja aö því með
fuglafræðingum.
Ekkert skal um það fullyrt hér, en
þó telja margir að maðurinn geti
innan ákveðinna marka stuðlað að
örlögum fugla, bæði með friðun og
öðru. Á hinu ieikur naumast vafi, að
útlendingar myndu ekki leggja upp í
kostnaðarsöm ferðalög, ef egg og
fálkar gæfu ekki veruleg verðmæti í
aðrahönd.
Ef möguleikar væru þarna fyrir
hendi á gjaldeyrisöflun og aö endur-
vekja foma atvinnu og íþrótt, og
selja síðan konungsgersemi. sem
löglega gjaldvöru. þá gæti það
stuðlað að bættum hag til sveita.
Fjölskyldubúin vinsælust
Eins og flestir vita, þá hefur verið
reynt að varðveita svonefnda rétta
lyrikk í sveitabúskap á Islandi, því
Islendingar eru „andvígir stór-
búskap” eins og það er gjarnan
orðað. Eftirfarandi ályktun hefur
borist frá Búnaðarfélagi Gnúpver ja:
,,Aöalfundur Búnaöarfélags Gnúp-
verja, haldinn í Ámesi 27. mars 1984,
skorar á landbúnaöarráðherra og
Framleiðsluráð landbúnaöarins, að
hef ja nú þegar undirbúning aö setn-
ingu reglna til að stemma stigu viö
takmarkalausri aukningu í fram-
leiðslu afurða svína- og alifugla-
bænda.
Fundurinn telur eðlilegt að miðað
verði við framleiösluþak, sem tæki
mið af framleiöslu bænda í þessum
búgreinum fyrir árin ’82—’83. Þá
verði það svigrúm sem hugsanlega
skapast á næstu ámm til aukinnar
framleiöslu notað til að byggja upp
f jölskyldubú af hæfilegri stærð.”
Við þetta er engu að bæta, nema
því að fálkar munu vera friðaðir á
Islandi.
Jónas Guðmundsson rithöfundur.