Dagblaðið Vísir - DV - 25.08.1984, Blaðsíða 5

DV. LAUGARDAGUR 25. ÁGUST1984.
41
Þá fann ég til meö fólkinu í
Bhiwandi-bænum sem varð fyrir því
að nágrannar þess réðust á það og
drápu eða brenndu hús þess vegna
þess eins aö það var annarrar trúar-
skoöunar. Það eitt að tala við svona
fólk verður til þess að opna huga
manns. Þaö er mikilvægt að við hér á
Islandi höfum í huga að þótt fiskur-
inn vilji ekki alltaf rata í netin hjá
okkur þá er það varla það versta sem
geturgerst.”
Þórir hefur unnið af og til, meira
eða minna, við DV og áður Vísi
siðastliðin sjö ár. Hann haföi skrifað
í blaðið frá Grænlandi, Sovétríkjun-
um, Bandaríkjunum, Bretlandi,
Danmörku og Póllandi áöur en hann
lagði í þessa ferð. Hvert er ferðinni
heitiðnæst?
„Æth þaö komi ekki í ljós nokkrum
dögum áður en ég legg af stað, sem
getur verið hvenær sem er. Annars
er ég staðráðinn i aö halda mig á
landinu um nokkurt skeiö í þetta
sinn. Eg var farinn að tapa niður
málinu. Þegar maður heyrir ekki ís-
lenskuna mánuðum saman og byrjar
að tala algerlega og hugsa á ensku
þá er auðvelt að tapa tilfinningunni
fyrir góðu og réttu máU. Það skal
hins vegar ekki gerast hjá mér og
þess vegna verð ég um kyrrt hér í
einhverntíma.”
Nú var eftir því tekið að þú varst
eini íslenski blaðamaðurinn á staön-
um þegar Bjarni vann bronsið í júdó-
inu á ólympiuleikunum.
„Já, þeir sögðust líka vera ánægö-
ir með það, júdómennirnir. Þeir
væru ekki vanir því að sjá blaða-
menn í kringum sig. Það var senni-
lega fákunnáttu minni á íþróttamál-
um aö kenna að ég mætti. Þegar
maöur veit ekki að það er heimska
em að vera að mæta á júdóið þá álp-
ast maður á þetta. Þetta var held ég í
fyrsta skipti sem ég sá júdó en ég
fékk sUkan áhuga á íþróttinni að eftir
daginn var ég jafnvel kominn meö
stöfunina á japönsku bragðaheitun-
um nokkurn veginn á hreint.”
Æðstipresturinn, Jarnail Singh Bhindranwale, sem Þórir tók viðtal við á
Indlandi. Stjórnarherinn drap svo prestinn mánuði siðar. DV-mynd Þó. G.
r
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
\
I
I
I
I
I
I
FULLTNAFN: Þórlr
Guðmundsson.
HÆÐ OG ÞYNGD: 1,75 og 70 kg.
GÆLUNAFN: Ekkert.
BIFREIÐ: Strætó.
UPPAHALDSÍÞROTTAFÉLAG
ÍSLENSKT: Grótta.
uppAhaldsíþrOttamaður
ÍSLENSKUR: GísU Þorsteinsson.
UPP AHALDSMATUR: Kjöt og
kartöflur.
UPPAHALDSDR YKKUR: Þurrt
hvttvin.
UPPAHALDSSJÓNVARPSÞATT-
UR: Kastljós.
uppAhaldsledcari ÍLENSK-
UR: Bessi B jamason.
uppAhaldslekari ERLEND-
UR: Ingrid Bergman.
UPPAHALDSTONLISTAR-
MAÐUR: Louis Armstrong.
UPPAHALDSBLAÐ : Christlan
Science Monltor.
HELSTA METNAÐARMAL í
LÍFINU: Að gera betur en mttt
besta.
HVAÐA PERSONU LANGAR ÞIG
MEST TIL AÐ HITTA: Móður
Teresu.
HELSTI KOSTUR ÞINN: Hef
óhuga á öUu sem ég geri.
HELSTIVEIKLEIKI: GleymiöUu.
YRÐIR ÞÚ HELSTI RÁÐAMAÐ-
UR ÞJÓÐARINNAR A MORGUN,
HVERT YRÐI ÞITT FYRSTA
VERKEFNI? Að setja iög um upp-
lýsingaskyldu rikisstofnana gagn-
vart i almenningi.
ANNAÐ VERK: Fyigja því fyrsta
eftir.
Ástin og
efnu-
fræðin
Phenyi.ktiiyi.amink
Horfðu vel á þessa sameind, kemur
hún þér til að verða máttlaus í
hnjánum, roðna í framan og fá hjartað
til að slá örar? Tæplega .. Samt skaltu
ekki brosa því að það hrannast upp vís-
bendingar og óbeinar sannanir fyrir
því að þessi litla sameind sé í þjónustu
Amors. Hún gengur undir nafninu
phenylethylamine meöal efnafræðinga
og oft einungis köUuð PEA. PEA hefur
með efnafræöUeg boð í heila að gera og
hefur verið sýnt fram á að hún á virkan
þátt í veUíðaninni og rósrauðu
skýjunum sem umlykja hina ást-
föngnu.
Sameindin hefur áberandi skemmti-
lega uppsetningu sé tekið tiUit tU þess
hlutverks sem hún gegnir. Hún minnir
nefnilega þó nokkuð á lykU og hefur
húmoristinn þama uppi án vafa
hannað hana þannig með tiUiti til
þess hlutverks sem hún leikur. Sé kenn-
ingin um þátt PEA í ástinni rétt þá
mun PEA reynast sálfræðingum og
þeim sem rannsaka tilfinninga- og
hugarUf fólks mikil búbót. Aftur á móti
er það svo annaö mál aö ekki munu rit-
höfundar veröa alltof hressir með
þetta nýja framlag vísindanna. I stað
setninga eins og: „Hún leit á hann
þeim augum sem hann fengi aldrei
gleymt og hjarta hans fylltist hlýrri og
krefjandi ástríðu sem þó fyllti hann
unaði.” Þá kemur: „Er rafboöin frá
ljósnæmu frumunum og boðin frá þef-
færunum bærust til heUans varð um
> ch2 ch ch3
- / I
nh2
A.MI'HKTAMINK
aUmUda losun ó phenylethylamine að
ræða og olU það samfara losun á
ýmsum öðrum boðefnum er styrktu
hvetjandi virkun þess á taugalíffræði
þau er hafa með tilf inningar að gera.”
Sem betur fer eru tilfinningar ekki
undir stjórn neins einstaks efnis eða
líffæris og það er af þeirri ástæðu sem
ekki er hægt að lauma ástardrykk í
glas þess útvalda og hremma hann
svo. Eh án vafa þá myndi fæði og ytri
umhverfi sem styrkti framleiðslu PEA
í heUanum ekki spiUa fyrir samdrætti
tveggja einstaklinga.
Ástin og amphetamine
Hin nýju fræöi um ástina hafa skipt
eðli hennar í tvo þætti. Hin fyrri er
svonefndur aðdráttarþáttur. Hann
einkennist af hraöa og örum
geðbrigðum. Það virðist vera sem
þessi þáttur sé einkenndur af
amphetamineUkum metabóUsma sem
hefur innbyggða tímavirkun. Það má
því segja að ástin kveiki eld sem getur
ekki enst nema í ákveðinn tíma vegna
ákveðinna innbyggðra efnaferla í
líkamanum. Þessi hröðun á tilfinn-
ingum nær brátt ákveönu hámarki og
stöðvast þar. Með öðrum orðum má
segja aö þú verður einungis ástfanginn
að ákveðnu marki og eftir það ertu jafn-
ástfanginn og áður, en veröur ekki ást-
fangnari. Þú gerir þér því ljóst að þú
ert drukkinn af ást en ert hættur að
verða drukknari af tilfinningunum.
Þessi fyrri þáttur og áhrif hans eru
fyrir tilstuölan phenylethylamine og
hrööunaráhrifin eru vegna þess hversu
verkun phenylethylamine er lík
verkun lyfsins amphetamine. Smám
saman aölagast líkaminn áhrifunum
og sambandið getur rofnað þegar áhrif
phenylethylamine á meðvitundina
minnka.
Ástin og opíum
Oft skiptir þó hugurinn um e&iaáhrif og
nú tekur hann til viö notkun ópíuinlíkra
efna og við það breytist sambandið þannig
að báðir aðilar fyllast öryggistilfiimingu
og vellíðan í návist hvor annars. Líkt og
önnur eiturlyf þá er ópíum og ópíumlik lyf
(efni) vanabindandi og því veita þau sér
áfram likt og snjóbolti þannig að hvorugur
aðilanna gerir sér í raun grein fyrir
hversu mikilvægur hinn aðilinn er fyrir
vellíðan hvors um sig. Það eru morfín og
önnur efni sem valda vellíðaninni og því
veröur ailur aðskilnaður mjög sársauka-
fullur því aö fráhverfseinkennin eru ekk-
ert grín. Fráhvarfseinkennin eru sterk í
bæði fyrri og seinni þætti ástarinnar og þó
mismunandi vegna hinna mismunandi
nautnaefna sem hvor þátturinn um sig
orsakast af. Ástarsorg ætti því að vera
læknanleg með lyfjagjS,
PEA
PEA-kenningin kom fyrst fram á
sjónarsviðið árið 1979 og var sett
fram af dr. Klein og dr. Liebowitz við
Colombia College of Phisicans and
Surgeons og birtist í „Psychiatric
Clinics of North America”. Reyndar
var greinin rituð um „Hysteroid
dysphoria” sem er undirflokkur af
huglægum sjúkdómum.
I greininni kemur fram að: „Stjórn-
un á phenylethylamine, sem tekur
þátt í taugaboðum í heila og er
byggingarlega skylt amphetamine, er
óeölileg í hysteroid dysphoria . . .
Upplyftingin og aukning á lífsorku við
hrós og velþóknun annarra og
minnkun á orku, aukin svefnþörf og
aukin matarlyst við það að sjúkl-
ingunum finnst þeim hafnað á ein-
^hvern hátt er einkenni fyrir áhrif
amphetaminegjafar og fráhvarfsein-
kennum þess efnis. Þessar tilfinn-
ingasveiflur má útskýra sem sveiflur
i magni amphetaminelíks boöefnis í
heila (PEA) sem orsakast af
örvunarbreytingum af völdum þeirra
aðila sem sjúklingurinn umgengst.”
Það er einnig talið allliklegt að
PEA hafi mikið að segja gagnvart
þunglyndi því að við það að vera
gefið inn MAO-blokkerar (MAO
brýtur PEA niður) og þannig auka
magn PEA í heila hefur verið sýnt
fram á að skortur á PEA í tauga-
kerfinu veldur þunglyndi.
Það lítur út fyrir að rannsóknir á
sambandi einstakra tilfinninga og
efnaferla í heila séu fyrst núna að ná
sér virkilega á strik. En það mun án
efa þykja nokkuð kaldhæðnislegt að
það verða væntanlega lífefna-
fræðingar sem verða sérfræðingarnir
í ástamálunum i framtíðinni en ekki
sálfræðingar eða rithHundar.