Dagblaðið Vísir - DV - 18.06.1985, Blaðsíða 4

4
DV. ÞRIÐJUDAGUR18. TONl 1985.
Kjarasamningur VSÍ og ASÍ:
Skammtímasamningur
með 12-15% hækkun
málef ni f iskvinnsluf ólks í
Flestir launþegar innan Alþýöu-
sambandsins fá 12,4-15,1% launa-
hækkun í kjölfar samninganna sem
ASI og Vinnuveitendasambandiö
skrifuðu undir á laugardag.
Samningurinn gildir til áramóta og
er því skammtímasamningur. Auk
ákvæða um launahækkanir er ákveöiö
að setja á stofn nefnd sem fjalla mun
um málefni fiskvinnslufólks á samn-
ingstímanum. Forsætisráðherra hefur
jafnframt lýst því yfir aö hann muni
beita sér fyrir málefnum þess innan
ríkisstjórnarinnar.
Launafólk, sem er í lægri flokkum
en þeim tuttugasta og fimmta, fær
hlutfallslega meiri hækkun en aörir.
Launþegar á lágmarkslaunum fá
íviö meiri hækkun en aðrir því að þeir
fá 16,8% á samningstímanum.
Ef litið er á dagatal kauphækkana
samkvæmt samningunum þá fá laun-
þegar á lágmarkslaunum 9% hækkun
viö undirritun. Þeirsem eru á launum
skv. 25. launaflokki og fyrir neöan fá
7,5% og þeir sem eru fyrir ofan 5% við
gildistöku. Fyrsta ágúst fá allir
félagar ASI 2,4% og hinn fyrsta
„salt”
október fá allir 4,5% hækkun.
Alþýöusambandið og Vinnu-
veitendasambandiö kveðjast gera
samningana í trausti þess aö verð
hækki ekki umfram ákveðið mark. Til-
greint er að vísitala framfærslu-
kostnaðar megi ekki fara yfir 144 stig
1. ágúst, 149 stig 1. október og 154 stig
l.desember.
Kröfur verkalýðshreyfingarinnar í
málefnum fiskvinnslufólks ná ekki
fram aö ganga en komiö er á fót nefnd
sem fjalla skal um málefni fiskvinnslu-
fólks. Skal hún stefna aö því að
Fulltrúar ASÍ undirrita nýju samningana. Ásmundur Stefánsson, forseti
ASÍ, stýrir pennanum. DV-myndir S.
atvinnuöryggi þess aukist og að
vinnsla sjávarafla verði eins samfelld
ogauðiðer.
Forsætisráðherra gaf út yfiriýsingu
á laugardag í því skyni að liðka fyrir
samningum. Lofar hann að beita sér
fyrir því að markmið samkomulagsins
varðandi fiskvinnslufólk nái fram að
ganga, m.a. með tilstyrk atvinnuleys-
istryggingasjóðs.
Samningur VSI og ASI er fram-
lenging gildandi kjarasamninga. Hann
nær ekki til sjómannasambands Ls-
lands. ás
„Leggurskyldurá
herðar stjórnarinnar”
— segir Þorsteinn Pálsson
„Eg tel aö tvennt skipti mestu
máli í þessum samningum. Annars
vegar að tekist hefur að koma í veg
fyrir þá kjaraskerðingu sem fyrir-
sjáanleg var yfir sumarmánuðina og
hins vegar að komið var í veg fyrir þó
kollsteypu sem hætta var á með
haustinu,” sagði Þorsteinn Pálsson,
formaöur Sjálfstæðisflokksins.
„Vinnufriður hefur verið tryggður
til áramóta og ég vona aö samn-
ingamir geti verið grundvöllur að
samningi til lengri tíma. Hitt er svo
annað mál að kauphækkanimar auka
heldur verðbólguhraöann og leggja
skyldur á herðar stjómvalda sérstak-
lega varðandi útgjöld rikissjóða og
takmarkanirá erlendum lántökum.”
líkur, og meiningarlaus með öllu.”
Aðspurður um hvort samningur VSI
og ASI gæti orðið fyrirmynd að samn-
ingi milli BSRB og ríkisins sagði Þor-
steinn”. Ég skal ekki segja um þaö.
Það er að sumu leyti ólíkt mál vegna
innbyrðis samanburðar einstakra
starfshópa, en hann gæti verið að ein-
hverju leyti til viðmiðunar.” Þorsteinn
Pálsson vildi ekki tjá sig um ummæli
f jármálaráðherra þess efnis að samn-
ingamir væra í prósentum talið ekki
miklu lægri en þeir sem gerðir vora í
fyrra og „röskuðu efnahagslífi þjóðar-
innar”. ás
„Gildi þessa samnings fer mest
eftir því hvernig tekst að tryggja kaup-
máttinn. Eg tel aö þaö sé enn mikil-
vægara en kauphækkunin sem slík,
enda held ég að við væram verr staddir
meö 40-50% kauphækkun,” sagði Karl
Steinar Guðnason, varaformaður
Verkamannasambands Islands.
— Ýmsir halda því fram að málefni
f iskvinnslufólks hafi verið „svæfð”.
„Þeir sem segja það hafa ekki
skoðaö málið. Við höfðum fengiö þvert
nei f rá viösemjendum okkar í því máli.
Við áttum um það að velja að fresta
samningum til haustsins og verða vitni
aö hrapi kaupmáttarins eöa semja
núna. Við fengum fram að málefni
„Betur staddir en með
50% hækkun”
segir Karl Steinar Guðnason
fiskvinnslufólks verða skoöuð í nefnd
og talin upp fimm atriði sem athuguð
verða. Forsætisráðherra hefur einnig
lýst því yfir að hann muni beita sér
fyrir málefnum þess. Málefni fisk-
vinnslufólks eru flóknari en svo aö þau
verði rædd á einni nóttu. Við viljum
vinna vel að þeim málum og því var
þetta betri kosturinn sem valinn var.
Við erum ekki að slá af heldur sækjum
við stíft fram.
— Þið alþýðuflokksmenn, sérstak-
lega þú og Karvel, beittuö ykkur fyrir
því að viðræður yrðu teknar upp aftur
og samið strax en Guðmundur J.
Guðmundsson og fylgismenn hans
voru þ vi andsnúnir.
„Við börðumst fyrir þessu, ég innan
stjómar Verkamannasambandsins og
Karvel í stjórn ASI. Eg lagði fram til-
lögu um að taka upp viðræður aftur og
stýrði fast á það. Það er rétt að það
varð ágreiningur en mitt sjónarmið
varð ofaná.”
— Margir telja að ef samningamál
hefðu rataö í blindgötu heföi stjórnin
veikst og jafnvel komið til kosninga
þar sem flokkur þinn hefði staðið
sterkt að vígi. Var það ekki freistandi?
„Nei, við erum ekki á svo lágu plani,
við berum hag umbjóðenda okkar fyrir
brjósti,” sagði KarlSteinar.
ás
„Koma til álita í viðræðum við BSRB”
segir Albert Guðmundsson, fiármálaráðherra
— Má túlka þetta svo að ríkis-
stjómin styrkist í sessi?
„Kjarasamningar út af fyrir sig
ráða ekki þar um, heldur málefnalegt
samkomulag stjórnarflokkanna.”
— Formaður Alþýöuflokksins tekur
í sama streng en bætir við að líf
stjómarinnar ráöist af því hversu
lengi þið sjálfstæðismenn viljið vera
„bandingjar” Framsóknar.
„Þetta er einfaldur slagari, honum
„Eg hef aðeins heyrt um þessa
samninga í fjölmiðlum og get því lítið
sagt annað en það að samningamir í
fyrra vora taldir raska efnahagslífi
þjóöarinnar og í prósentum virðast
hækkanimar ekki mikið lægri,” sagði
Albert Guðmundsson fjármálaráð-
herra.
„Mér skilst á forystumönnunum,
forsætisráðherra og formanni Sjálf-
stæðisflokksins, að þeir bjargi lífi
þjóöarinnar.”
— Má túlka samningana á þann hátt
að þeir styrki stjómina?
„Ríkisstjórnin hefur veriö sterk frá
fyrstu tíð. Eg met þaö af skoðana-
könnunum og samtölum við fjölmargt
fólk.”
— Talað var um að ef samningavið-
ræður færa í hnút gæti stefnt i kosn-
ingar i haust?
„Það er alltaf verið að tala um kosn-
ingar. Þaö eru alltaf menn sem vilja
kosningar, hasar og læti — og ekki
aöeins í þessari ríkisstjóm. Stjómin er
styrk og hún er enn að styrkjast, það
sýna skoðanakannanir.”
— Koma þessir samningar til greina
sem fyrirmynd að samningi milli rikis-
ins og BSRB?
„Þessir samningar era gerðir á
almennum markaöi og koma sterklega
til álita við aöra samningsgerð. Það er
ekki hægt að komast hjá því. Þetta er
komið inn í almenna umræðu.”
ás
I dag mælir Dagfari
í dag mælir Dagfari
I dag mælir Dagfari
Jakinn er fúll út í kjarabætur
Nú era þeir búnlr að semja. Vlrð-
ast flestlr vera harla kátir með þau
málalok með einni undantekningu
þó. Guðmundur J. Guðmundsson er
fúll. Sem ekki er nema von.
Aumlngja jakinn var svinbeygður og
niðurlægður og var búinn að lofa
flokknum sínum, Alþýðubandalaginu,
að sjá tU þess að engir samningar
tækjust. Með endurnýjuðum kjara-
samnlngum fram tU næstu áramóta
er búið að afstýra holskeflunni sem
ríkisstjómin óttaðist og hreinsa
gragguga vatnið sem Alþýðubanda-
lagið ætlaði að fiska i. Er nú fyrir-
sjáanlegt að ríkisstjórain mun sigla
á lygnum sjó það sem eftir er þessa
árs og kommarair og jakinn hafa
ekkl annað að gera en taka í nefið og
horfa aðgerðalausir upp á áfram-
haldandi fylgistap.
Vinnuveitendasambandið kom
heldur betur aftan að verkalýðs-
hreyfingunni þegar þeir lögðu fram
tUboð um riflegar kauphækkanir
löngu áður en samningar ráku þá tU
þess. Þetta tUboð kom verkalýðs-
forystunnl gjörsamlega í opna
skjöldu og í rauninnl ríkti algjör
ringulreið i herbúðum þeirra, eink-
um þó þeirra verkalýðsforystu-
manna sem eru handbendi Alþýðu-
bandalagslns i verkalýðsfélögunum.
Þeir vissu ekki sitt rjúkandi ráð.
Fyrst sögðu þeir tfiboðið gott og síð-
an sögðu þeir að tUboðið væri vont.
Fyrst ætluðu þeir að semja, svo ætl-
uðu þeir ekki að semja og síðast
vUdu þeir aftur semja. Um tima leit
út fyrir að verkalýðshreyfingin ætl-
aði sér að koma í veg fyrir að laun-
þegar fengju þá kauphækkun sem í
boðl var og þóttu það nokkur tíðindl
þegar sú staða var komin upp að ASI
forystan fiæktist fyrir kjarabótum
sem vlnnuveitendur buðu fram ótU-
neyddir. Venjulega hefur það verið
öfugt. Að lokum áttuðu mennirnir sig
á þvi, að erfitt gæti reynst að halda
völdum í verkalýðshreyfingunni tU
langframa ef ekki yrði gengið tU við-
ræðna um tUboð vinnuveitenda. Það
llti að minnsta kosti Ula út gagnvart
fólklnu sem stóð kauphækkunin tU
boða.
Þess vegna hundskuðust for-
kóUarnlr tU viðræðna, staðráðnlr i að
fokka upp máUnu og tUboðinu með
samningaþófi fram á haustið. Þetta
var línan frá Alþýðubandalaginu og
Guðmundi 1 J. var att á foraðið.
Hann átti að sjá um skitverkið.
Hann átti að gæta hagsmuna Alþýðu-
bandalagsins með þvi að koma í veg
fyrir kjarabæturaar tU launþeganna.
Verður það að teljast markverðast
við þá samninga, sem nú hafa verið
gerðir, að Aiþýðubandalaglnu
tókst ekki þetta ætlunarverk sltt.
Venjulega hefur það nefnUega tekist
fram að þessu. Hlutverk Alþýðu-
bandalagsins i islenskri pólitík hefur
einkum verið fólgið í þvi að magna
upp óánægju i röðum launþega. Ekki
tU að ná fram bættum kjöram fyrir
fólkið, heldur tU að ná völdum fyrir
sjálftsig.
TU þess vora refirnir skorair í
prógramminu nú. Og aUaböUum hef-
ur tekist að lelða nytsömu sakleys-
ingjana með sér tU þess skoUaleiks
vegna þess að vinnuveitendur hafa
yflrleitt verið svo elskulegir og hjálp-
samir að nelta öUum kjarabótum.
Þeir hafa jafnan reynst hinir gagn-
legustu bandamenn fyrir Alþýðu-
bandalaglð þegar þurft hefur að
benda á sökudólgana og f jandmenn-
ina.
Einmltt af þessum ástæðum var
leikur vinnuveitenda óvæntur í þetta
sktptið. Kommarnir stóðu skyndi-
lega berskjaldaðir, einir og yfirgefn-
ir, með það hlutverk að berjast gegn
kjarabótum. Og jafnvel þótt jaklnn
hafi gert sitt besta, og þjóðvUjlnn
hafi daglega úthúðað tUboðl vinnu-
veitenda, var brátt sýnt að sú and-
staða var vonlaus. TUboð var „too
good to be trae”.
Vonandi endist neftóbaklð hjá
jakanum og aUaböUunum fram á
næsta ár.
Dagfari