Dagblaðið Vísir - DV - 18.06.1985, Qupperneq 14

14
DV. ÞRIÐJUDAGUR18. JUNl 1985.'
Útgáfuféiag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF. ’
Stiórnarformaður og útgáfustjórr: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aðstoöarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNJSON og INGÓLFUR P.STEINSSON.
Ritstjórn: SlÐUMÚLA 12—14. SÍMI 684411. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI11. SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 684411. .
Setning, umbrot, mynda-og plötugerð: HILMIR HF„ SÍÐUMÚLA 12.
Prentun: Árvakurhf.
, Áskriftarverö á mánuöi 360 kr. Verð ■ lausasölu 35 kr.
HelgarblaöéOkr. ,
Hagstæðir samningar
Skjótt skipast veöur í lofti. Verkamannasambandið
ákvaö að óska eftir viðræðum um skammtímasamninga.
Bjartsýni tók við af vonleysi um samninga í sumar. Aðil-
ar vinnumarkaðarins létu hendur standa fram úr ermum
og sömdu nú um helgina.
Þeir kjarasamningar eiga að vera hagstæðir launþeg-
um. Forystumenn Alþýðusambandsins gera sér vonir
um, að með þeim náist að nýju sá kaupmáttur, sem
fékkst haustið 1983. Kaupmáttur mundi vaxa um þrjú
prósent frá því, sem nú er. Ennfremur verður að hafa í
huga, að kaupmátturinn var að óbreyttu á niðurleið og
hefði orðið 3—4 prósentum lægri í haust en nú er, hefði
ekki verið samið.
Því vinnst mikið. Skynsamari verkalýðsforingjar
reyndust, þegar á hólminn kom, yfirsterkari þeim, sem
fyrir hvern mun vildu fara í bardaga næsta haust en ekki
semja nú.
Öneitanlega stefndi í, að bardagamennirnir hefðu bet-
ur, þegar ekki reyndist vera samningsgrundvöllur og upp
úr slitnaði aðfaranótt síðastliðins fimmtudags. En betur
fór.
Vissulega verður ábyrgðin ríkisstjórnarinnar á því, að
sá kaupmáttur náist, sem er aö stefnt með þessum samn-
ingum.
Það er óhjákvæmilegt. Atvinnurekendur geta að sjálf-
sögðu ekki ráðið þeim stærðum í efnahagslífinu, sem
valda því, hvort kaupmáttur reynist verða sá, sem menn
nú gera ráð fyrir.
Ætlast verður til þess, að ríkisstjórnin annist sinn hluta.
Ekki aðeins launþegar, heldur þjóðin í heild, á að hagnast
á því, að samningar hafa verið gerðir.
Að óbreyttu stefndi í átök í haust. Þá voru miklar líkur
til, að sama vitleysan gerðist og síðastliðið haust, samið
yrði um kauphækkanir, sem þjóðarbúið stæði ekki undir.
Þá heföu að nýju fylgt í kjolfarið gengislækkanir og óða-
verðbólga.
Þetta var víti til að varast.
Forsætisráðherra hafði sagt, að ríkisstjórnin mundi
ekki sitja eftir aðra kollsteypu, líka þeirri, sem varð
síðastliðið haust.
Nú hefur að nýju tekizt að koma verðbólgunni niður á
skaplegt stig.
Ríkisstjórnin sér fylgi sitt vaxa samkvæmt skoðana-
könnunum. Fylgið vex ekki vegna afreka ríkisstjórnar-
innar heldur vegna þess, að lögn hefur komið á eftir
storminum.
Því ætti að vera mikið kappsmál ráðherra að einbeita
aðgerðum að því, að vonir samningamannanna bregðist
ekki.
Samningarnir nú eru til góðs. En mestu skiptir, að svig-
rúmið, sem skapast, verði notað til að styrkja efnahags-
lífið frekar.
Það má ekki verða, að samningarnir eyðileggist í verð-
bólgu. Þá gæti enn svo farið, að bardaganum, sem sumir
vildu fá næsta haust, hafi einungis verið frestað til næstu
áramóta.
Vinnuveitendasambandið hafði óvenjulegt frumkvæði í
þessum samningum.
Það bauð fram kauphækkun, áður en samningar voru
útrunnir.
Sem betur fer sáu hinir skynsamari verkalýðsforingj-
ar, aö það var einnig hagur launþeganna.
Því hafa þessir merku samningar orðið.
Haukur Helgason.
NOKKRUM
SPURNINGUM
SVARAÐ
„En er fólkið sem skemmtir sér i Hollywood (en það veldur því að Óla
Laufdal grœðist fé) eitthvað verra en hitt, sem lœtur greiða niður fyrir
sig miðana í Þjóðleikhúsið?"
^ „Réttlát er sú tekjuskipting sem
leiðir af vali allra einstaklinganna
— af því hvernig þeir hafa notað ráð-
stöfunarrétt sinn á eigin fjármunum.”
— seinni hluti
(Hannes heldur hér áfram aö
svara spurningum Vilborgar Davíðs-
dóttur, Isafirði, en fyrri hluti
greinarinnar var birtur síðastliðinn
föstudag.)
Efnalitlu fólki hjálpað
Þriðja spuming Vilborgar er
svohljóðandi: „Er það ekki á geð-
þóttavaldi þeirra er betur mega sín í
þjóðfélaginu hvort rétta eigi efnalitla
fólkinu hjálparhönd eður ei? Er það
ekki afar æskilegt að slíkt sé gert svo
unnt sé að nýta krafta sem flestra í
þjóöfélaginu við að þróa það og auka
velferð þess?”
Svar mitt við þessari spumingu er
í þremur liðum. Fyrst er það, að þeir
eru mjög fáir á Islandi og með öörum
bjargálna þjóðum, sem geta ekki séð
sjálfum sér farborða af eigin ramm-
leik. Þeim, sem það geta, er satt að
segja vorkunnarlaust að hjálpa sér
sjálfum. Aðrir þurfa ekki að rétta
þeim neina hjálparhönd og gera að
nauðsynjalausu úr þeim ómaga.
Menn mega mín vegna vera latir og
duglausir, en þeir eiga að vera það á
eigin kostnað, ekki annarra. Reyna
ekki allir góðir foreldrar að hvetja
bömin sín til þess að standa á eigin
fótum?
I annan stað em þeir til, sem geta
af einhverjum ástæöum ekki hjálpaö
sér sjálfir. Mér finnst sjálfsagt, að
þeim sé hjálþað, þótt æskilegra sé,
að menn geri það ótilneyddir með
líknarfélögum sínum heldur en að
ríkið taki það að sér. Þetta á ekki að
gera til þess að „nýta krafta” lítil-
magnans eins og Vilborg segir, enda
er auðvitað ekki um neina slíka
krafta að ræða, heldur á að gera
þetta í nafni náungakærleikans, sem
Kristur boðaöi okkur forðum með
dæmisögunni um miskunnsama
Samverjann.
Síöan er það aö lokum, að í vel-
ferðarriki okkar daga hafa tekjutil-
færslur því miður ekki verið til þess
fólks, sem þarf þeirra með. Þær hafa
verið til bænda, sem geta framleitt
næstum því óháð þvi, hvort kaup-
endur fást að framleiðslu þeirra, til
útgerðarmanna, sem haldiö er á floti
með ódýrum lánum, og síðast en ekki
síst til fólksins, sem skrifar í blöð
eins og Vilborg Davíðsdóttir — því að
ýmsar þarfir þess fólks eru greiddar
af ríkinu, en ekki af því sjálfu, svo
sem skólanám og allt það umstang,
er kennt er við „menningu”. Þessar
tekjutilfærslur hafa verið til þess
fólks, sem getur skipulagt sig til
sóknar í stjórnmálabaráttunni og
látiö í sér heyra í f jölmiðlum. Raddir
annarra hafa drukknað í hávaðanum
frá þessu fólki.
Hvað er réttlát
tekjuskipting?
Síðasta spuming Vilborgar er á
þessa leið: „Gætum við fáfróðir
vinstri menn fengið greinargóða út-
skýringu á því hvað er „réttlát tekju-
skipting” að mati frjáls-
hyggjunnar?”
Þessari spurningu er auðsvarað
og henni hefur í rauninni þegar verið
svarað í þessari grein og hinni fyrri.
Réttlát er sú tekjuskipting, sem
leiðir af vali alira einstaklinganna —
af því, hvernig þeir hafa notað ráð-
stöfunarrétt sinn á eigin fjármunum.
Við kunnum að kvarta yfir þessu vali
einstaklinganna en við erum með því
aðeins að nöldra yfir því, að aðrir
velja ekki eins og við viljum að þeir
geri. Mér kann að þykja hart, að
fleiri kaupi bók Guðrúnar Helga-
dóttur en bók mína. Og okkur kann
sumum að þykja blóðugt, að einhver
ómerkilegur dægurlagasöngvari hafi
miklu hærri tekjur en heimspeki-
kennari i háskóla.
Við verðum þó að sætta okkur
við slíkan tekjumun, ef hann má
Kjallarinn
HANNES H.
GISSURARSON
CAND. MAG.
Ótímabærar
athugasemdir
rekja til þess, að miklu fleiri menn
eru tilbúnir til að kaupa þjónustu
dægurlagasöngvarans en heimspeki-
kennarans. Fólkið, sem sækir hljóm-
leika söngvarans í Laugardalshöll-
inni, hefur þrátt fýrir allt sama ráð-
stöfunarrétt á eigin fjármunum og
hitt, sem sækir fyrirlestra heim-
spekingsinsí Lögbergi.
Eg er hræddur um, að undir andúð
Vilborgar Davíðsdóttur og annarra
samhyggjumanna á þeirri tekju-
skiptingu, sem er afleiðing af vali
einstaklinganna, blundi hroki þeirra,
sem telji sig vita betur en venjulegt
fólk, hvað því sé fyrir bestu. En er
fólkiö, sem skemmtir sér í Holly-
wood (en það veldur því, að Ola
Laufdal græðist fé), eitthvað verra
en hitt, sem lætur greiða niður fyrir
sig miðana í Þjóðleikhúsið?
Stundum grunar mig reyndar, aö
undir þessari andúö blundi önnur
hvöt og öllu lítilmótlegri — hrein og
bein öfund í garð sumra þeirra, sem
gengið hefur sæmilega að veita
öörum þjónustu á markaðnum og
gratt fyrir vikið, Ragnars í Smára
fyrir að selja smjörlíki, Guðrúnar
Helgadóttur fyrir að selja skemmti-
legar barnabækur, Ingólfs í Utsýn
fyrir að selja ódýrt sólskin, Péturs
Björassonar í Vífilfelli og Davíðs
Scheving-Thorsteinssonar fyrir að
selja ljúffenga svaladrykki — og
óteljandi annarra ágætra manna
með sköpunarmátt, hugvit og verks-
vit.
Hannes H. Gissurarson.