Dagblaðið Vísir - DV - 07.08.1985, Blaðsíða 12

12
DV. MIÐVIKUDAGUR 7. ÁGUST1985.
Otgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöurog útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og ótgáfustjóri: HÖRDUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aóstoóarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON ogÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 686611. Auglýsingar: SlÐUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiösla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI ll.SlMI 27022.
Sími ritstjórnar: 686611.
Setning, umbrot, mynda og plötugerð: HILMIR HF., SÍÐUMÚLA 12.
Prentun: Árvakurhf.,
Áskriftarverð á mánuöi 360 kr. Veró í lausasölu 35 kr.
Helgarblaö40kr.
GotthjáGeir
Stjórnmálamenn víða um lönd eru gjarnan nytsamir
sakleysingjar í augum Sovétmanna. Þeir hylma yfir með
Kremlverjum, þegar hinir síöarnefndu traöka á mann-
réttindum. Þetta er oft af því, að Sovétríkin eru risaveldi,
og landsfeður víða um heim vilja heiðra skálkinn, svo að
hann skaði þá ekki. Þetta er vissulega eymdarleg af-
staða.
Það er forkastanlegt af norska utanríkisráðherranum,
Svenn Stray, að strika út úr ræðu sinni á ráðstefnu 35
utanríkisráöherra vestan og austan tjalds í Helsinki allt
það, sem gat ergt Rússa. Nú eru tíu ár liðin frá undirritun
svonefndrar Helsinkisamþykktar um bætta sambúð
ríkja. Þessa er minnzt með nýjum fundi í Helsinki. Á
þeim fundi vildu flestir tala eins og allt væri gott og gilt,
sem skrifað var fyrir tíu árum. Helsinkisamþykktin væri
tímamótasamkomulag. Undantekningar frá þessu voru
ræður Geirs Hallgrímssonar, utanríkisráðherra íslands,
og George Schulzt, utanríkisráöherra Bandaríkjanna.
Þeir sögðu sannleikann um, hvernig Rússar og leppríki
þeirra hafa farið með Helsinkisamþykktina.
Geir sagöi: „Innrásin í Afganistan var svívirðilegt
brot á meginreglu Helsinkisamþykktarinnar. Hún minnti
á atburði áranna 1948, 1956 og 1968. . . .Hinir hörmulegu
atburðir í Afganistan eru alvarlegasta áfallið fyrir fram-
gang Helsinkisamþykktarinnar.”
Og Geir sagði ennfremur: „Áframhaldandi brot á
mannréttindum og grundvallarfrelsi í nokkrum ríkjum
Austur-Evrópu eru einnig mikið áhyggjuefni. Þar ber að
nefna útlegö Andrei Sakaroffs og áreitni og ógnanir
á hendur samtökum þeim, sem hafa kennt sig viö Helsinki-
samþykktina og þeim, sem skrifuðu undir Charta 77 og
voguðu sér að mótmæla vanefndum á Helsinkisam-
komulaginu.”
Norskir fjölmiðlar hafa dregið í efa, að rétt hafi verið
hjá Geir aö „hengja bjölluna á köttinn” og tala
tæpitungulaust.
Geir hefur þó vaxið við þetta.
Flestir aðrir utanríkisráöherrar vestan tjalds kusu
hlutverk nytsömu sakleysingjanna. Ekki mátti nefna brot
Rússa og annarra austantjaldsríkja, sem í raun hafa gert
Helsinkisamkomulagið að ómerkilegu pappírsgagni.
Miklu veldur ótti viö Rússa, til dæmis vegna viðskipta-
hagsmuna.
Að sjálfsögðu þýðir ekki annað en tala tæpitungulaust
við Rússa.
Menn minnast þess, hvernig reynt var að blíðka Hitler
á sínum tíma. Mönnum ætti að vera ljóst að það verður
ekki sovézkum andófsmönnum að liði, að utanríkis-
ráðherrar vestrænna ríkja skríði fyrir Sovétmönnum og
sleiki á þeim tærnar.
Eigi einhver árangur aö nást í viðskiptum við Sovét-
menn, verður hann að vera á grundvelli tæpitungulauss
tals og án misskilnings. Allt annað er að leggja blessun
sína yfir það, hvernig mannréttindi eru fótum troðin í
austantjaldsríkjum þrátt fyrir allar „Helsinki-
samþykktir.”
Helsinkisamþykktin hefur einungis verið áróðursplagg
í höndum Kremlverja og þeir græða í hvert sinn, sem ein-
hver vestrænn stjórnmálamaður lætur svo sem þeirri
samþykkt sé framfylgt.
Geir hefur styrkzt. Hann gerði það, sem jafnvel hægri
menn annars staðar á Norðurlöndum þorðu ekki.
Haukur Helgason.
FJÖLDI SLASAORA GANGANDI MANNA 1982 , SKRÁSETTUR OG A/ETLAÐUR FJÓLDI.
skrósettur fjdldl
óœtlaftur fjöldl (o)
( a) slys ó íslondi morgfölduö me6 hlutfalli fólksfjölda londonna
ALF
Óæskilegt met
— í fjölda slysa á gangandi vegfarendum
Fyrir nokkrum mánuöum athug-
aöi ég töflur um fjölda slasaðra í um-
feröinni á Noröurlöndunum árin 1980
og 1982. Tölurnar er að finna í „Nord-
isk statistisk árbok” 1983 t. 7 og t.
142—146. Áberandi er hve margir
fólksbílar eru á Islandi samanboriö
viö fólksf jölda. I lok árs 1982 voru um
400 bifreiöar á 1000 íbúa á Islandi en
aðeins 352 í Svíþjóö. Fjöldi bifreiða
hækkar aö vísu hlutfall slysa en samt
er munurinn of mikill ef aöeins er
tekið tillit til gangandi vegfarenda.
Þegar tölur um slasaöa eru gefnar
upp er nauösynlegt að bera saman
fólksfjölda.
og fann allháa tölu. I athugun á lög-
regluskýrslum umferöarslysa á
gangandi vegfarendum í Reykjavík
árin 1981 og 1982 kom í ljós aö á gang-
brautum var ekiö á 8 börn undir 15
ára aldri og 17 fullorðna áriö 1982. A
því ári skráöi lögreglan 134 slys á
gangandi fólki. Slys á gangbrautum
voru því 18,6% allra slikra slysa.
Áriö 1981 voru alls 19 slys á gang-
brautum, þar af 1DAUÐASLYS. Þar
sem tiltölulega fáar gangbrautir eru
til er greinilegt aö öryggi er þar lítið!
Gangbrautamerkingar hér eru lé-
legar. Þær eru sebrastrikaöar eöa
voru þaö. Á hverju ári er gert viö ak-
Kjallarinn
Hlutföll fólksfjöldans á Norðurlöndum 1980 og 1982.
Árið island Danmörk Finnland Noregur Sviþjóð EIRÍKAA.
1980 1,0 22,4 20,9 17,9 36,3 FRIÐRIKSDÓTTIR
1982 1,0 21,07 20,5 17,5 35,3 i
Viö vitum um skrásettan fjölda
slasaðra á Islándi og meö því að
margfalda fjölda slasaðra meö hlut-
föllum fólksf jölda fáum viö áætlaöan
fjölda. Taflan hér fyrir neöan sýnir
þennan mun, einnig súluritiö.
brautir og gangbrautamerkingarnar
hverfa. Á sama hátt er hönnun og
staösetning skilta óviðunandi. Þau
ættu aö benda vegfarendum — bæði
ökumönnum og gangandi — á aö hér
sé gangbraut framundan eöa er jafn-
HAGFRÆÐINGUR
+■
Fjöldi slasaðra, gangandi aðeins, skrásettar tölur og áœtlaðar.
Árið
1980
1982
Danmörk
Skrás. áœtl.
1887 2956
1691 3211
Finnland Noregur Sviþjóð
Skrás. áffitl. Skrás. áœtl. Skrás. áætl.
1344 2750
1518 3034
1651 2363
1642 2590
2099 4791
1929 5224
I stuttu máli; áriö 1982 slösuöust
148 gangandi vegfarendur á Islandi.
Sé talan margfölduö meö hlutfalli
fólksfjöldans þ.e.a.s. 35,3, er áætlað-
ur fjöldi 5224, eða 2,7 sinnum hærri
en var skrásettur í Svíþjóö.
Áberandi er aö fjöldi slasaðra er
aðeins svo hár þegar um gangandi
vegfarendur er aö ræða. Munurinn
er mjög lítill þegar litið er til ann-
arra umferðarslysa. Nauösynlegt cr.
að athuga hvað er ööruvísi hér en á
hinum Norðurlöndunum:
1. Gangbrautir. Guörún Briem at-
hugaöi hve mörg slys verða á gang-
brautum, sem ættu þó aö veita gang-
andi vegfarendum nokkurt öryggi,
vel þar sem skiltiö er. Mörg skilti eru
fest svo hátt aö ökumenn geta ekki
séö þau nema aö þeir þekki staðinn!
Þegar dimmt er í veöri eöa snjókoma
sést ekkert.
Samkvæmt upplýsingum frá hin-
um Norðurlöndunum eru varúöar-
skiltin tvöföld og meö lýsingu. Kostn-
aðurinn er líklega mun minni en við
öryrkjabætur eins manns. ökumenn
taka oft ekki eftir aö um gangbraut
er aö ræöa og aka jafnvel fram hjá
bíl sem hefur stansað til að hleypa
gangandi vegfaranda yfir.
2. Slysagildrur hins opinbera.Um-
ferðarljósin eru illa stillt. Þegar
gangandi maður ætlar yfir breiða
götu, svo sem Suöurlandsbraut, og
ætlar aö notfæra sér umferðarljósin,
er hann oft í vandræöum meö aö
komast alla leið, sérstaklega ef hann
er gamall eöa fatlaöur. Margir gang-
andi vegfarendur eru einmitt úr
þeim hópi. Ljósin fylgja umferöinni,
þ.e.a.s. langt ljós er fyrir umferð á
Suöurlandsbraut, en stutt fyrir hliö-
argötur og ekki hægt að komast yfir
Suðurlandsbrautina á einu ljósi.
Ekki er hægt aö ganga yfir götuna
til aö komast aö Tollpóststofunni og
Póststofunni viö Ármúla nema aö
skjótast á milli bíla. Strætisvagn nr.
11 fer frá Hlemmi og stansar viö hús
nr. 30 viö Ármúla, rétt á móti Toll-
póststofunni, sem er nr. 29. Þar er
engin gangbraut. Maöur veröur aö
klifra upp á eyju, grasivaxna aö vísu
en illfæra fyrir ýmsa sérstaklega í
snjó og klaka aö vetri til. Gangi maö-
ur aö enda, þar sem bílar mega
skipta um akrein, er engin gang-
braut heldur svo þræða veröur á
milli bíla. Á leiöinni til baka aö
Hlemmi veröur að ganga aftan viö
bifreiöar, sem eru aö bakka út af
bílastæðum, enda er hönnun bíla-
stæöa ekki skynsamleg.
Eirika Á. Friðriksdóttir.