Dagblaðið Vísir - DV - 14.12.1985, Qupperneq 9

DV. LAUGARDAGUR14. DESEMBER1985.
9
Ekki öll kuri komin til grafar
Tap Útvegsbankans getur
numið allt aó 1 m'lljarði
^Hafski
„ •S,'or" Htf,
0? *' 9Q
hr°U,k.,
ÚIvrRKhanknns <h! H,
HafskipsmíBð: f
Þingmenn vilja fá að V
vita allt um málið j4
atvinnu
°kkar"
£&%!££l
Alþmui IniíAnr (n
Mmálinu þvAuhnndn
OKKUR LIST EKKI ÁEIMSKIf
upplynnga i f|olm-
hnnkans n* Haf .
Oalla um af»' \
afmalrfnum A
suVkipIi l.ikhnn
Ólafur Ragnai
VILLUKARAs
SAKA MATTHÍA
I *^**5£^:
Mþess að fl.

Kneinn þinxmaAur Sjalf-
flokksms. sem DV h.fur r*
kannast viA aA nokkur i þrirr
hafi minnst rinu orAi á aA
CuAmundsaon mp aA vikja i

Df.l
Eimskip krefst gjaldþrotaskipta Hafskips:
' f siuisi gjaiaprotaskipta Hafskips
ia«l dyrum með 412 mUjánt krúaa tilboi (MafsfdpsergrWmai _ w
ÁKVEÐA AD rS™R' EHTSTÆRSW
iES/KKIP FÁI t»rr7^,;?^LDÞR0THER A LANDI
Forsætísrábhem víiimí
Umfjöllun fjölmiðla hefur verið mikil um Hafskipsmálið að undanförnu. Hér sjást nokkrar úrklippur úr DV þar sem fjallað er um gjaldþrot félagsins, slæma stöðu Útvegs-
bankans og aðrar hliðar málsins.
Skellur og annar stærri
Fjárhagsörðugleikar Hafskips og
síðar gjaldþrot skipafélagsins hefur
verið það mál hérlendis sem hæst
hefur borið að undanförnu. Málið
hefur verið aðalmál fjölmiðla, þrá-
faldlega verið rætt á Alþingi og
síðast en ekki síst verið í umræðu
manna á meðal. Er það að vonum
því málið er stærra í sniðum en
menn eiga að venjast hér og ljóst
að tap vegna gjaldþrotsins nemur
hundruðum milljóna króna. Harð-
ast kemur það niður á viðskipta-
banka Hafskips, Útvegsbankanum,
sem tapar að minnsta kosti 300
milljónum króna. Sumir nefna
raunar mun hærri upphæðir, allt
að einum milljarði króna þegar öll
kurl verða komin til grafar. Ríkið
stendur að baki bankanum og
skellurinn lendir því að hluta á
skattgreiðendum. Hluthafar fyrir-
tækisins tapa sínu fé og fjöldi fyrir-
tækja og einstaklinga fer illa út
úr gjaldþrotinu eins og vill verða
þegar atburðir sem þessir gerast.
Mikilvægt hlutverk
-dapurleg endalok
Hafskip á sér 27 ára sögu. Sú
saga er saga erfiðleika og baráttu
en því má ekki gleyma að félagið
gegndi mikilvægu hlutverki. Það
veitti nauðsynlega samkeppni öðr-
um skipafélögum, kom í veg fyrir
einokun á flutningaleiðum. A þann
hátt lækkaði flutningskostnaður
og jafnframt vöruverð á íslandi.
Eftir að rekstur skipafélagsins var
endurskipulagður fyrir nokkrum
árum fór hagur þess batnandi. Svo
stóð allt fram á síðasta ár. Koll-
steypa varð í rekstri fyrirtækisins
frá þeim tíma. Félagið hætti sér út
í áhættusaman rekstur sem var
beinar siglingar milli Evrópu og
Norður-Ameríku. Sú ákvörðun
stjórnenda fyrirtækisins reið fyrir-
tækinu að fullu á ótrúlega skömm-
um tíma. Komið hefur í ljós að
ákvörðun um þessar beinu sigling-
ar milli heimsálfanna var röng,
kolröng. Þetta litla félag þoldi alls
ekki þá gífurlegu samkeppni sem
ríkir á þessari flutningaleið og því
fór sem fór. Stjórnendur fyrirtækis-
ins ætluðu sér að rétta hag þess
með þessari nýjung en misreiknuðu
sig herfilega. Það er sorgleg niður-
staða og kemur mörgum í koll.
Rannsókn verði flýtt
svo sem kostur er
Skiptaráðandi rannsakar nú
þrotabú Hafskips. Ríkisstjórnin
hefur og ákveðið að fá nefnd
þriggja sérfróðra manna, skipaða
af Hæstarétti, til að kanna þá þætti
málsins sem ekki koma beint inn í
rannsókn skipta- ráðanda. Þetta
er eðlileg málsmeðferð. Með þess-
um hætti er hægt að kanna málið
ofan í kjölinn. Það tekur að sjálf-
sögðu sinn tíma því málið er viðam-
ikið og flókið. Allri rannsókn verð-
ur þó að flýta svo sem unnt er.
Forsætisráðherra og viðskiptaráð-
herra hafa lagt á það áherslu og
sagt að ekkert eigi að fela og engu
að leyna. Það verður að koma í ljós
hvort stjórnendur fyrirtækisins
hafa gefið hluthöfum og stjórnar-
mönnum þess réttar upplýsingar
um stöðu fyrirtækisins þegar farið
var fram á hlutaíjáraukningu úr
15 milljónum króna í 95 milljónir
króna. Samskipti Útvegsbankans
og Hafskips verða og könnuð.
Hvernig var hóttað eftirliti bank-
ans með þessum stóra viðskipta-
vini? Albert Guðmundsson iðnað-
arráðherra hefur beðið ríkissak-
sóknara um sérstaka rannsókn á
því hvort störf sin sem stjórnarfor-
manns Hafskips á sínum tíma og
jafnframt formennska í bankaráði
Útvegsbankans varði við lög. Þess-
ari beiðni ráðherrans ber að fagna.
Uppljóstranir fjölmiðla
Pólitískar sviptingar í Hafskips-
málinu fara harðnandi með hverj-
um deginum sem líður. Það er eðli-
legt þegar slík stórmál koma upp,
mál sem jafnvel gætu komið ríkis-
banka ó kné. Það er skylda þings
og flokka að fara yfir málið. Læra
verður af þeim dýrkeyptu mistök-
um sem gerð hafa verið. Þingmenn
sem aðrir verða þó að gæta þess
að fara ekki offari. Það sama gildir
auðvitað um fjölmiðlana. Þeirra
þáttur er stór. Það er skylda þeirra
að upplýsa og veita aðhald. Ábyrgð
þeirra er að sama skapi mikil.
Helgarpóstur og Þjóðvilji hafa
deilt lítillega um það að undan-

Jénas Haraldsson
fréttastjdri
förnu hvort blaðið hafi fyrr sagt frá
slæmri stöðu Hafskips. Það skiptir
litlu. Eftir stendur þó að umdeildar
frásagnir Helgarpóstsins fyrir að-
alfund Hafskips hafa reynst nær
sanni en forráðamenn félagsins
vildu vera láta. Síst skal löstuð
rannsóknarblaðamennskan en
undirstrikuð nákvæmni í vinnu-
brögðum.
Pirringur í Þjóðviljanum
DV hefur flutt lesendum sínum
nákvæmar frásagnir af framgangi
mála. Hafskipsmálið hefur tekið
meira pláss ó fréttasíðum blaðsins
en nokkuð annað að undanförnu.
Atburðarás hefur verið hröð en
kappkostað hefur verið að ná sem
nákvæmustum fréttum um stöðu
mála. Þetta vita lesendur blaðsins
auðvitað en þetta er þó tíundað
vegna pirrings sem hefur gætt í
Þjóðviljanum að undanförnu í garð
DV. Þjóðviljinn heíúr, eins og aðrir
fjölmiðlar, fylgst grannt með Haf-
skips- og Útvegsbankamálum. En
hann gerir það á sinn hátt. Þjóð-
viljinn er málgagn stjórnmála-
flokks og skoðar þetta mál eins og
önnur í gegnum flokksgleraugun.
Ekki skal úr því dregið að ýmsar
ágætar upplýsingar hafa komið
fram í Þjóðviljanum og einna helst
um samband bankakerfis og stjórn-
valda. En málið er svo viðamikið
að félögum okkar á Þjóðviljanum
er alveg óhætt að skoða það gler-
augnalaust.
Blað sósíalisma og þjóðfrelsis
hefur með aðstoð Ólafs Ragnars
Grímssonar, varaþingmanns Al-
þýðubandalagsins, reynt að tengja
útgáfufélag DV Hafskipi og Ut-
vegsbankanum. Því hefur verið
svaráð í DV. Útgáfufélag þess á
ekki krónu í Hafskipi og hefur ekki
átt. Þá hefur skipafélagið aldrei átt
í útgáfufélagi DV. Viðskiptabanki
DV er Landsbankinn en ekki Út-
vegsbankinn.
Viðamikil umfjöllun DV
Hafi Þjóðviljamenn flett DV gler-
augnalaust eiga þeir ekki að hafa
komist hjó því að sjá mikla um-
fjöllun blaðsins um Hafskips- og
Útvegsbankamál. Á síðum blaðsins
hafa stjórnmálamenn allra flokka
tjáð sig um málið. Rætt hefur verið
við stjómendur Hafskips og Út-
vegsbanka og starfsfólk skipafé-
lagsins sem nú er í þeirri ömurlegu
stöðu að tapa vinnu sinni. ítarlega
hefur verið greint frá umræðum á
Alþingi um málið og þeim tilboðum
sem borist hafa í þrotabú Hafskips.
Uppsláttarfréttir um það sem nýtt
er í málinu hverju sinni hafa verið
í blaðinu dag eftir dag. Ekki hefur
verið dregið úr því að hér sé um
að ræða eitt stærsta gjaldþrot hér-
lendis, ef ekki það stærsta, og málið
hið alvarlegasta fyrir alla aðila.
Blaðið hefur staðið opið fyrir skoð-
anaskiptum manna um málið eins
og endranær. Það hafa menn og
notfært sér. DV hefur hins vegar
ekki sett sig í dómarasæti og dæmt
menn fyrirfram. Það er annarra að
dæma í málinu. Rannsókn málsins
leiðir í ljós sekt eða sakleysi
manna. Blaðið mun eftir sem áður,
í þessu máli og öðrum, ffytja les-
endum sínum það sem réttast er
og sannast.
Stærri skelluren
Hafskipsgjaldþrot
Tölur eru stórar í gjaldþrotamáli
Hafskips og málið alvarlegt. En
skellirnir í íslensku þjóðarbúi eru
víðar stórir og jafnvel stærri en
Hafskipsdæmið. Minna hefur farið
fyrir tvö þúsund milljóna króna
tapi ríkisins vegna sölu Kröflu-
virkjunar. Eins og fram kom í DV
í fyrradag er Landsvirkjun að
kaupa Kröfluvirkjun af ríkissjóði.
Virkjunin er seld á 1.170 milljónir
króna. Heildarskuldir viikjunar-
innar eru hins vegar 3.207 milljónir
króna. Þessar 2.037 milljónir króna
eru afskrifaðar sem tapað fé. Gert
er ráð fyrir því að kaupverð virkj-
unarinnar verði greitt á næstu 25
árum. Samningurinn um þessa
afgreiðslu á Kröfluvirkjunarmál-
inu er nú fyrir efri deild Alþingis
í formi staðfestingarfrumvarjis.
Rannsóknar í Hafskips-Útvegs-
bankamáli er þörf, eins og að fram-
an greinir. Um það voru allir þing-
menn sammála í útvarpsumræðum
frá neðri deild Alþingis í fyrra-
kvöld. Stjórnarandstöðu og stjórn
greindi að vísu á um leiðir. Ríkis-
stjórnin mun fara þá leið sem getið
hefur verið um, með skiptaráðanda
og nefnd, skipaðri af Hæstarétti.
Stjórnarandstaðan vildi þing-
nefndir til rannsóknar. En hafi
verið þörf á rannsókn Hafskips-
-Útvegsbankamálsins, hvað þá um
tveggja milljarða tap vegna
Kröfluvirkjunar? Hverjir eru
ábyrgir þar? Menii ætla sér að læra
af mistökunum vegna gjaldþrots
Hafskips. Á ekki að læra af Kröflu-
| ævintýrinu?
/Jónas Haraldsson