Dagblaðið Vísir - DV - 22.04.1986, Síða 4

4
DV. ÞRIÐJUDAGUR 22. APRÍL 1986.
Stjórnmál
Stjórnmál
Stjórnmál
Stjórnmál
Hagur okkar er að batna:
Þjóðartekjur aukast mun
meira en áður var spáð
- segir í spá Þjóðhagsstofnunar
Samkvæmtspá Þjóðhagsstofrmnar
verða þjóðartekjur á mann á þassu
ári svipaðar og við upphaf níunda
áratugarins fyrir afturkippinn sem
varð á arunum 1982 og 1983.
Spár og áætlanir Þjóðhagsstofn-
unar benda til þess að landsfram-
leiðslan hafi aukist um 3% á síðasta
iíri og eigi oftír að aukast um 3,5%
á þessu ári. Vegna batnandi við-
skiptakjara munu þjóðartekjur
aukast meira eða um tæplega 3,5'X,
á síðsta ári og rúmlega 5% á þessu
ári. Hér vegur þyngst lækkun olíu-
verðs og hækkun fiskverðs í
Bandarikjunum. Einnig er reiknað
með áframhaldandi læískun á vöxt-
um erlendis. Spámar eru byggðar á
því að gengi Bandaríkjadollars
lækki ekki til muna frá því sem nú
er.
Verðlagsþróun
Verðbólgan á síðasta ári var 34%.
Hækkaði verðlag þá að jafnaði um
2,5% á mánuði. Nú hafa aðstæður
hins vegar gjörbreyst í kjölfar kjara-
samninganna. Þjóðhagsstofnun
spáir þyí að verðbólgan frá upphafi
til loka þessa árs verði 10%. Ef þessi
spá rætist verður minnsta verðbólga
í ár frá því 1971.
Kaupið
Svokallaðar tekjur heimilanna
virðast samkvæmt skattframtolum
hafa hækkað á síðasta ári um 40%
í stað 36% sem áður hafði verið spáð.
Taxtahækkanir vom hins vegar 32
til 33% og má rekja muninn til lengri
vinnutíma og launaskriðs. Á þessu
ári er gert ráð fyrir að kauptaxtar
hækki um rúmlega 20% að meðal-
tali miðað við 1985. Ef tekið er tillit
til vinnutíma og laimaskriðs má
búast við að þessi hækkun verði 25
til 26% á mann.
Kaupmáttur
Ef miðað er við atvinnutekjur
jókst kaupmáttur þeirra um 543% á
síðasta ári og enn meira ef miðað
er við ráðstöfunartekjur heimilanna.
Hins vegar stóð kaupmáttur kaup-
taxta í stað í fyrra. Á þessu ári er
gert ráð fyrir að kaupmáttur heildar-
launa geti að meðaltali hækkað um
4-5% á mann. Ef svo verður væri að
mestu unnin upp sú kaupmáttar-
rýmun sem varð á árunum 1982 og
1983.
Viðskiptahallinn
Viðskiptahallinn við útlönd
minnkaði úr 5% í 4,5% á síðasta
ári. Á þessu ári er gert ráð fyrir að
hallinn minnki enn meira. Þannig
er spáð verulegum afgangi bæði á
vöru- og þjónustureikningi, en vegna
mikilla vaxtagreiðslna af erlendum
lánum verður áfram halli á við-
skiptajöfnuði, sem gæti numið 3,5
milljarði eða um 2,5% af landsfram-
leiðslu.
Erlendu skuldirnar
Þrátt fyrir yfirvofandi góðæri losn-
um við ekki við erlenda skuldabagg-
ann. í lok síðasta árs námu erlendar
skuldir 61 milljarði eða um 55% af
landsframleiðslu sem er nokkuð
hærra hlutfall en 1984. Á þessu ári
er gert ráð fyrir að þetta hlutfall
lækki niður í 50% af landsfram-
leiðslu. Ástæðumar eru einkum
tvær; vaxandi þjóðartekjur og lækk-
un á gengi Bandaríkjadollars.
Vaxtabyrði hefur lést að undanfömu
vegna vaxtalækkana erlendis. Sam-
anlögð greiðslubyrði vaxta og
afborgana verður þó enn um sinn
um 20% af heildarútflutningstekjum
þjóðarinnar.
-APH
Skiptar
skoðanir
um sjóða-
frum-
varpið
Matthías Bjarnason viðskiptaráð-
herra gerði ýmsar athugasemdir við
frumvarp um skiptaverðmæti og
greiðslumiðlun innan sjávarútvegsins
þegar fyrsta umræða fór fram um það
í neðri deild Alþingis í gær.
Meðal þess sem hann benti á var að
samkvæmt frumvarpinu ætti nú að
leggja niður úreldingarsjóð og afla-
tryggingasjóð. Þetta taldi hann vera
varhugavert. Hann sagðist þó ekki
mundu standa í vegi fyrir samþykkt
frumvarpsins sem þýðir líklega að
hann mun sitja hjá við afgreiðslu þess.
Karvel Pálmason, Alþýðuflokki,
hafði einnig fjölmargar spurningar
fram að færa í sambandi við frum-
varpið. Hann sagði að margt væri
óljóst í þvi og óvíst hvaða áhrif það
ætti eftir að hafa. -APH
Skiptar skoðan-
ir um Þjóð-
arbókhlöðuna
Nokkuð skiptar skoðanir eru meðal
þingmanna um átak það sem mennta-
málaráðherra hefur boðað til að ljúka
byggingu Þjóðarbókhlöðunnar. Tveir
þingmenn Framsóknarflokksins lýstu
jrfir andstöðu við frumvarpið i gær.
Stefán Valgeirsson, Framsóknar-
flokki, vill samþykkja frumvarpið með
því skilyrði að eignaskattsviðaukinn
verði tvöfaldaður, helmingurinn verði
notaður í bókhlöðuna og hinn til fram-
kvæmda við hafnarmannvirki.
Flokksfélagi Stefáns, Guðmundur
Bjamason, er einnig andvígur frum-
varpinu og einnig ósammála Stefáni.
Hann er á móti því að eignaskattur
verði sérstaklega eýmamerktur fyrir
ákveðin verkefhi.
Þá hefur Karvel Pálmason lýst yfir
andstöðu sinni við frumvarpið og telur
önnur brýnni verkefni vera fyrir
hendi. Þá em einnig skiptar skoðanir
um frumvarpið innan Alþýðubanda-
lagsins. Kvennalisti og Bandalag
jafnaðarmanna vill að frumvarpinu
verði visað til ríkisstjómarinnar.
-APH
Skiptar skoðanir eru meðal þingmanna um hvort leggja eigi á sérstakan eignaskattsviðauka til að Ijúka byggingu Þjóðar-
bókhlöðunnar.
I dag mælir Dagfari_______I dag mælir Dagfari_______I dag mælir Dagfari
Víkingasveitin hans Þorsteins
Skattsvik hafa verið nokkuð til
umfjöllunar í fjölmiðlum að undan-
förnu. Ástæðan er sú að nefnd
nokkur undir forsæti Þrastar í Dags-
brún komst að þeirri niðurstöðu,
eftir mikið og erfitt starf, að talsverð
brögð væru að skattsvikum meðal
þjóðarinnar. Fæstum var nokkurt
nýnæmi að þeim fréttum. Nefndin
taldi sex til sjö milljarða hverfa af
framtölum á ári hverju og þýddi það
nær þriggja milljarða króna tap
skatttekna. í framhaldi af þessu hafa
svo borist fréttir af stofnun víkinga-
sveita skattrannsóknarstjóra sem
eiga að taka hús á einstaklingum og
fyrirtækjum fyrirvaralaust og fá að
kíkja í bókhaldið eða veskið. Nokk-
urn hroll heför eflaust sett að
einhverjum við þær fréttir.
Nú er það svo að sá aðili, sem á
kannski mesta sök á skattsvikum,
er ríkið sjálft. Sagt er að söluskatts-
svik séu áberandi í byggingariðnaði
og tengdum greinum. En þar er ekki
allt sem sýnist. Segjum sem svo að
ég taki gömlu kommóðuna á bakið
og arki með hana á næsta trésmíða-
verkstæði og biðji um að kommóðan
sé gerð upp. Að verki loknu ber að
greiða reikninginn og þá leggst ofan
á hann 25% söluskattur, eða hvað
sem þessi blessaður skattur er nú
kominn upp í. Ef ég hefði hins vegar
pantað trésmið og beðið hánn að
koma heim til mín og gera við kom-
móðuna þar þá þarf ekki að greiða
neinn söluskatt - eða svo segir fróð-
ur maður um söluskatt og sölu-
skattssvik í spjalli við Dagfara.
Eflaust mætti tína til fjöldann allan
af viðlíka dæmum úr trésmíðinni
einni, svo ekki sé minnst á aðrar
iðngreinar. Með þessu móti er auð-
vitað verið að benda á leið til að
svíkja undan söluskatti á fullkom-
lega löglegan hátt og hver er það þá
sem ber sök á þeim „svikum"?
Staðreyndin er sú að skattsvik
hafa verið ein af þjóðaríþróttum fs-
lendinga frá alda öðli. Hins vegar
hefur aldrei verið greint frá nöfnum
þeirra sem hafa skarað framúr í
þessari íþrótt, öfugt við það sem á
sér stað þegar spjóti er kastað ellegar
tekið á rás í opinberri keppni. Skatt-
svik hafa af einhverjum orsökum
verið flokkuð undir þjófnað í opin-
berri umræðu en ekki í opinberu
dómskerfi. Sá sem stelur þúsund-
kalli og er kærður fær opinberan
dóm. Sá sem stelur hundrað þúsund
krónum undan skatti fær engan op-
inberan dóm. Mál hans er afgreitt
með leynd bak við tjöldin á vegum
sérstakrar nefndar. Með þessu móti
er ekki verið að hegna mönnum fyr-
ir að brjóta lög, heldur fá þeir
smásekt í laumi vegna þess að þeir
báru sig svo klaufalega að við skatt-
svikin að upp um þá komst. Hauk-
fráir rannsóknarblaðamenn
sjónvarps og dagblaða hafa ekki lagt
til atlögu við afgreiðslu skattsvika-
mála,af þeirri einföldu ástæðu, að þvi
er virðist, að þeim er einfaldlega sagt
að þeim komi þessi mál ekki við. Og
þar með er allur vindur úr frétta-
haukunum.
En það er þetta með víkingasveit
skattrannsóknarstjóra. Ef Dagfari
er ekki farinn að tapa minni þá rám-
ar hann í að Alberf ætlaði aldeilis að
berja á skattsvikurum þegar hann
sat í stól fjármálaráðherra. Auglýst-
ar voru íjölmargar stöður rannsókn-
armanna og nú skyldu fuglarnir sko
fara að vara sig. Var þetta velheppn-
uð útrás í fjölmiðlum eins og Alberts
er von og vísa. En eitthvað virðist
hafa skort á þefskyn Albertsmanna
fyrst Þorsteinn ætlar að bæta um
betur og ráða fleiri og væntanlega
harðskeyttari skoðara í skattinn.
Raunar segir í áliti nefndarinnar
hans Þrastar að skattaeftirlit sé nú
lítið og segir það kannski allt sem
þarf að segja um átakið hans Alberts
á þessu sviði. Illar tungur segja að
þegar menn hafi starfað nokkur ár
hjá skattrannsóknarstjóra og sýnt
dugnað i starfi þá séu þeir keyptir
upp af endurskoðunarfyrirtækjum
eða þá þeir fari út í sjálfstæðan at-
vinnurekstur á sviði bókhalds og
endurskoðunar. Og slíka menn geti
skattrannsóknarstjóri aldrei hankað
því þeir gjörþekki vinnubrögð og
takmörk skatteftirlitsins.
En hvað sem þessum sögusögnum
líður er ljóst að Þorsteinn Pálsson á
ekki létt verk fyrir höndum að uppr-
æta skattsvik. Nefndin góða gerði
nefnilega skoðanakönnun meðal al-
mennings um hvaða augum fólk liti
skattsvik. Og þá kom í ljós að allt
upp í 90% ungs fólks voru meira en
tilbúið til að taka þátt i nótulausum
viðskiptum, það er að segja taka
þátt í skattsvikum. Meðan svikin
njóta svo almennra vinsælda er hætt
við að róðurinn verði ekki síður
þungur hjá víkingasveitinni en hann
var hjá Albertsmönnum. Það væri
kannski ráð að bjóða mönnum sér-
stakan skattafslátt gegn því að þeir
teldu rétt fram og tækju ekki þátt í
nótulausum viðskiptum? Dagfari