Dagblaðið Vísir - DV - 26.09.1986, Blaðsíða 14

14
FÖSTUDAGUR 26. SEPTEMBER 1986.
Frjáist.óháð dagbiað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJOLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJANSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: HILMIR HF., ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 500 kr.
Verð í lausasölu virka daga 50 kr. - Helgarblað 60 kr.
Nýtur góðærisins
Ríkisstjórnin heldur ávinningi þeim, sem hún fékk
eftir kjarasamninga síðastliðinn vetur. Fylgi stjórnar-
innar er með mesta móti. Hún nýtur stuðnings verulegs
meirihluta þjóðarinnar, nær tveggja þriðju þeirra, sem
taka á annað borð afstöðu. Þetta sýnir skoðanakönnun
DV nú.
Athyglisvert er að skoða, hvernig fylgi stjórnarinnar
hefur breytzt á kjörtímabilinu. Til dæmis kemur fram,
að fylgi hennar nú er svipað og var nokkrum mánuðum
eftir að stjórnin kom til valda. Ríkisstjórnin hafði stuðn-
ing 63,5 prósent þeirra, sem tóku afstöðu í DV-könnun
í október 1983. Þá hafði stjórnin gripið til harðra að-
gerða gegn verðbólgu. Aðgerðirnar fólust einkum í
kjaraskerðingu. Meirihluti landsmanna studdi þessa
tilraun, langþreyttur á aðgerðaleysi gegn verðbólgu.
Talað var um hveitibrauðsdaga ríkisstjórnarinnar.
Nokkru síðar voru gerðir hófsamlegir kjarasamningar.
Stjórnin naut góðs af. Fylgi hennar fór upp í 76,8 pró-
sent og hefur aldrei aftur orðið jafnmikið á kjörtímabil-
inu.
Meirihluti ríkisstjórnarinnar var áfram góður, til
dæmis fékk hún 67,7 prósent í maí 1984. Síðan syrti í
álinn fyrir stjórnarliðið. Vinnudeilur haustið 1984 drógu
mjög úr stuðningi við ríkisstjórnina, og komst hún í
minnihluta um það leyti. Það ástand stóð fram á árið
1985.
Ríkisstjórnin komst aftur í meirihluta á síðasta ári,
en meirihlutinn var naumur, stundum ekki marktækur.
Þannig stóðu mál samkvæmt skoðanakönnunum, allt
þar til umskipti urðu við kjarasamningana í febrúar
síðastliðnum.
Ekki er ástæða til að fjölyrða um samningana. Þeir
voru vissulega umdeildir, en mikill meirihluti lands-
manna mun hafa skilið, að með þeim var gerð hin
merkasta tilraun í efnahagsmálum.
Þessir samningar höfðu afgerandi áhrif á fylgi ríkis-
stjórnarinnar. Það fór upp í 64,4 prósent þeirra, sem
tóku afstöðu í DV-könnun um mánaðamótin apríl-maí.
Könnunin nú sýnir, að þetta ástand helzt óbreytt að
kalla. Landsmenn hafa vegið og metið aðgerðir ríkis-
’ stjórnarinnar í framhaldi af samningunum. Meginmáli
skiptir, hvort menn komast að þeirri niðurstöðu, að rík-
isstjórnin hafi séð til þess, að markmið samninganna
næðust. Það er mjög umdeilt, en að líkindum telur
meirihlutinn nú, að ekki beri að refsa stjórninni fyrir
þau frávik, sem orðið hafa frá tilgangi kjarasamning-
anna.
Að sjálfsögðu er það fyrst og síðast góðærið, sem
viðheldur miklu fylgi ríkisstjórnarinnar. Stjórninni er
ekki nema að litlu fyrir það þakkandi. Kjarasamning-
amir vou einnig gerðir við þær aðstæður, að olíuverð
hafði lækkað og útflutningsverð afurða okkar hækkað.
Útflutningsverðið hefur enn hækkað og rennt stoðum
undir tiltölulega stöðugt gengi krónunnar. Kaupmáttur
tekna hefur farið vaxandi í framhaldi af þessu.
Þótt ríkisstjórninni hafi orðið sitthvað á, sýnir skoð-
anakönnunin, að hún nýtur þess góðæris, sem ríkir og
varðveitir árangur kjarasamninganna. Fylgi ríkis-
stjórnarinnar er vissulega mikið og nokkurt einsdæmi
svo seint á kjörtímabili. Því skiptir enn miklu, að ríkis-
stjórninni sé hvarvetna veitt mikið aðhald, svo að
árangurinn spillist ekki frekar en orðið er.
Haukur Helgason.
„Það var Árni Magnússon sem fékk íslendinga til að hætta að borða bækur með þessari fleygu setningu: Ekki
verður bókvitið i askana látlð.“
Björgun bókarinnar
Góðir íslendingar, góðan og bless-
aðan daginn og gangi ykkur nú
alltaf allt í haginn.
Ó, ég varð svo undur glaður í vi-
kunni sem leið þegar sú fregn barst
íslensku þjóðinni, fyrst á öldum ljós-
vakans og síðan í öðrum fjölmiðlum
að nú stæði til að bjarga bókinni og
auka veg hennar hérlendis.
Stofhuð hafði verið björgunarsveit
vaskra manna, já og meira að segja
kona í hópnum.
Það hefur lengi verið vitað að það
er óskaplega aðkallandi að bjarga
bókinni, ekkert síður en selum og
hvölum, rostungum, hafeminum,
geirfuglinum og gömlum húsum. En
sá er bara vandinn mestur, þegar
einhverju þarf að bjarga, hverjir
helst geta orðið til þess að bjarga
því sem bjargað verður.
Við - sá hluti Islendinga sem er
hugsandi menn - getum orðið á eitt
sáttir um það að í björgunarsveit
Bókasambands íslands sé valinn
maður í hverju rúmi, já og kona.
Hverjir ættu svo sem að geta bjargað
bókinni og aukið veg hennar ef ekki:
fulltrúi bókaútgefenda, fulltrúi
bókavarða, fulltrúi prentiðnaðarins,
fulltrúi Hagþenkis, íúlltrúi bóka-
verslana, fulltrúi bókagerðarmanna
og fúlltrúi gagnrýnenda. Og ætti
ekki að koma að sök þótt fulltrúi
rithöfunda fengi að fljóta með. Full-
trúar lesenda eiga þarna lítið erindi,
enda ekki tilkvaddir. Vafalaust ill-
finnanlegir á Islandi.
Gaman hefði verið ef textílhönn-
uðir og fulltrúar batíklistamanna,
félagsmáladeildar, uppeldisfræð-
inga, atferlisfræðinga, æskulýðsráðs
og bamavemdarráðs hefðu fengið
að vera þama með en ekki verður á
allt kosið. Reynslan sýnir að það
getur verið til trafala að hafa björg-
unarsveitir of fjölmennar, sérstak-.
lega þegar hver höndin er upp á
móti annarri eins og vill brenna við
þegar bækur og bókmenntir eru
annars vegar.
Góð einartgrun
Það er háttur vor íslendinga, sem
erum hugsandi menn, að rýna sér-
hvert mál ofan í kjölinn og þess
vegna brennur sú spuming á oss
hvers vegna það sé svo brýnt að
bjarga bókinni og auka veg hennar.
Þá er það fyrst til að taka að nota-
gildi bóka er ekki bara ótvírætt,
heldur og margþætt.
Það vita þeir einir sem bera gæfu
til þess að hafa veggi þakta bókum
heima hjá sér að betri hljóðeinangr-
un gefst ekki. Þá em bækur svo
frábær hitaeinangrun að þá útveggi
sem bækur þekja er hrein fordild að
hitaeinangra, hvort sem vera kynni
Kjallarinn
Flosi
Ólafsson
leikari
með sagi, hálmi, steinull eða frauð-
plasti.
Allir sem yndi hafa af góðum bók-
um vita líka að ekki getur fegurra
veggskraut en langar raðir af upp-
hleyptum og gylltum bókakjölum.
Bækur vekja líka óblandna virðingu
og bækur em nauðsynlegar til að
halda sjóninni því blindur er bók-
laus maður.
Og að lokum má svo geta þess,
svona í framhjáhlaupi, að bækur er
hægt að lesa þó þeim fari nú fækk-
andi sem láta sér detta slíkt í hug.
Stórhættulegur
Mér finnst mér beri skylda til þess
að geta þess hér að bækur geta líka
verið stórhættulegar, einkum í rúmi.
Hættulegustu bækur sem ég á em
tvímælalaust Helgafellsútgáfumar
af ljóðum Jónasar Hallgrímssonar
og Heimskringlu eftir Snorra Sturlu-
son. Þungar bækur í vöfum með
þykkum spjöldum og oddhvössum
homum sem geta, ef þeirsem í rekkj-
unni liggja ugga ekki að sér, valdið
umtalsverðum áverkum, einkum á
augum og nefi. Eina bók á ég sem
er sannkölluð slysagildra í rúmi en
það er „Hinn guðdómlegi skrípaleik-
ur“, Divina Comedia, eftir Dante,
allir þrír hlutarnir: Infemo Purgat-
ori og Paradís í einu bindi með
myndskreytingum frá Helvfti,
Hreinsunareldinum og Paradís. Það
þarf heljarmenni til að valda þessari
bók við bestu hugsanlegu skilyrði
en þegar afstaða manns til byrðar-
innar er lárétt er manni sjálfúm og
rekkjunautum voðinn vís. Satt að
segja höfum við heiðurshjónin, ég
og konan mín, ekki alltaf sloppið
ósár út úr viðskiptunum við þessa
níðþungu og oddhvössu bók.
Því nefni ég þetta hér, góðir ís-
lendingar, að vert er að hafa í huga
að jafnbiýnt virðist að koma í veg
fyrir það að maðurinn tortími bók-
inni eins og að bókin tortími
manninum.
Bækur étnar
Um leið og vér, góðir íslendingar,
óskum björgunarsveit bókarinnar
alls velfamaðar í starfi með von um
að björgunaraðgerðirnar verði til
þess að bókin komist að endingu
farsællega heil í höfn skulum vér
vera minnugir þess að oft hefur horft
óvænlegar fyrir bókinni á íslandi
gegnum aldimar heldur en núna.
Islendingar em hættir að gera sér
skótau og skjólflíkur úr bókum.
Annað betra efni til fatagerðar er
komið í staðinn fyrir bókfell.
Önnur hætta og meiri steðjaði þó
að bókinni hér á ámm áður en það
var hvað íslendingum þótti hún góð
til matar. Bækur vom étnar. á Is-
landi í aldaraðir. Það var svo Ámi
Magnússon sem fékk íslendinga til
að hætta að borða bækur með þess-
ari fleygu setningu:
- Ekki verður bókvitið í askana
látið.
Á morgun verður ráðstefna á Hót-
el Loftleiðum sem nefnd er Bókaþing
1986 og yfirskrift hennar er „Bóka-
þjóð á krossgötum". Þar verða málin
áreiðanlega reifuð og rannsökuð,
starfað í nefndum með hópefli að
leiðarljósi í hnitmiðaðri grúppu-
vinnu. Ályktanir og álitsgerðir
munu líta dagsins ljós. Og vonandi
finnst á þessari ráðstefnu lausnin á
þeirri ráðgátu hvers vegna íslend-
ingar séu hættir að lesa bækur og
ráð til að auka veg bókarinnar á
íslandi.
Sjálfur hef ég lausnina og höndlaði
hana með hugljómun í gærkvöldi
þegar barnabamið mitt kom til mín
og sagði:
Af hverju er aldrei ekki nein
bamabók neitt skemmtileg?
Það er nefnilega það, góðir hálsar.
Ef íslendingar ætla að bjarga bók-
inni og vilja veg hennar meiri þá er
besta ráðið til þess að skrifa
skemmtilegri og betri bækur.
Flosi Ólafsson
Morgunhugvekja Flosa Ólafssonar sl.
mánudag hefur vakið talsverða athygli og
birtist hún hér með leyfi höfundar.