Dagblaðið Vísir - DV - 11.10.1986, Blaðsíða 18

62
LAUGARDAGUR 11. OKTÓBER 1986.
Popp
Paul Simon:
]Vlbaganga tónlist
og bandarískt popp
hljómsveitarinnar Juluka en hún
var nokkuð þekkt (meðal annars
hér á landi) fyrir fáeinum árum,
skipuð breskum og suður-afrískum
tónlistarmönnum að mig minnir.
Hilton þessi sendi Paul Simon fim-
in öll af sýnishomum um suður-
afríska tónlist, allt frá þjóðlegmn
hefðum í þeim efnum uppí fönk.
„Ég sökkti mér niður í tónlistina
á þessum plötum. Uppbygging lag-
anna er nokkuð frábmgðin því sem
við eigum að venjast, en ég hlust-
aði grannt og reyndi að átta mig á
því hvernig þau væm uppbyggð,“
segir Paul Simon.
Svo uppnuminn varð Simon af
tónlistinni að hann hringdi aftur í
margnefndan Hilton og innti hann
eftir því hvort nokkuð væri því til
fyrirstöðu að hann gæti hljóðritað
lög með þessum hljómsveitum -
með auðvitað leyfi frá þeirra út-
gáfufyrirtækjum. Aukinheldur
leitaði hann álits upptökustjórans
þekkta, Quincy Jones, á uppátæki
sínu og ráðlegging hans var ein-
föld: gerðu öllum ljóst í upphafi
hvað þú ætlast fyrir og launaðu
þeim almennilega.
Paul Simon vildi auðvitað
tryggja sig fyrir pólitískum áfellis-
dómi, hann kvaðst vera tónlistar-
maður fullur aðdáunar á suður-
afrískri tónlist og pólitík væri ekki
með í spilinu hvað sem hver segði.
Til frekari áréttingar vildi Paul
Simon hafa í höndunum samþykki
leiðtoga blökkumanna í Suður-
Afríku þess efnis hvort þeir vildu
að hann kæmi eða færi hvergi.
Þeir vom meðmæltir komu hans
og röksemdin var á þessa leið: Paul
Simon er listamaður með alþjóð-
legan orðstír, suður-afrísku tónlist-
armennirnir hins vegar undirokað-
ir af óvinveittri ríkisstjórn heima
fyrir og því ekki í aðstöðu til að
koma tónlist sinni á framfæri. Allir
sögðu því já.
Paul Simon hélt síðan til Suður-
Afríku og dvaldi þar um nokkurra
vikna skeið um áramótin 1984 og
1985. Hann fór til Jóhannesar-
borgar og tók upp lög með heima-
mönnum, hljómsveitinni Boyoyo
Boys en sú sveit var einmitt skrifuð
fyrir Gumboots tónlistinni sem
hljómaði úr bílgræjunum forðum
tíð. Hljómsveitin var sérstaklega
endurvakin vegna komu Paul Sim-
ons. Aðrir hljómlistarmenn, sem
komu við sögu, voru Eao Ea Mat-
esha, General M. D. Sherinda, Gaza
Sisters og hljómsveit frá Soweto:
Stimella að nafni.
„Þetta var heiðarleg tilraun til
þess að blanda saman ólíkri menn-
ingu, suður-afrískri tónlistarmenn-
ingu og minni. Hljóðverið sjálft var
svipað og heima í Bandaríkjunum
en menning þeirra er af öðrum toga
og af henni hef ég orðið ástfang-
inn,“ segir Paul Simon.
í maí síðastliðnum komu svo
nokkrir suður-afrískir tónlistar-
menn til Bandaríkjanna sérstak-
lega að beiðni Paul Simon og bættu
við tveimur lögum á plötuna
Graceland, þar á meðal laginu vin-
sæla: You Can Call Me Al. Auk
suður-afrískra gestaleikara á plötu
Paul Simon koma ýmsir aðrir við
sögu, Linda Ronstadt, Los Lobos
og Everly Brothers.
Tónlistarleg fegurð og frumleiki
voru einkunnarorð sem eitt tónlist-
arblaðanna í Bretlandi gaf plöt-
unni Graceland. Og bætti við:
Fullkomin blanda tveggja ólíkra
stefha.
Paul Simon og platan Graceland
stanaa vel undir slíku lofi.
-Gsal.
hljómplötufyrirtæki sitt, Warner
Brothers, og með þeirra aðstoð
fengust frekari upplýsingar um
tónlistina og flytjenduma. 1 ljós
kom að hér var um að ræða suður-
afríska mbaganga tónlist eða
„township jive“ einsog hún hefur
verið kölluð uppá ensku - og heim-
kynnin: Soweto. Hljómplötufyrir-
tækið bandaríska kom Paul Simon
þessu næst í samband við upptöku-
stjórann, Hilton Rosenthal frá
Jóhannesarborg, sem er nafntog-
aður fyrir upptökur sínar á plötum
Poppblöðin sitja yfirleitt ein að
umfiöllun um plötur sem rokktón-
listarmenn gefa út og fátítt að
heimsblöðin fari oní saumana á
poppplötum, tilurð þeirra og gildi.
Undantekning frá þeirri almennu
reglu er plata Paul Simon nýút-
komin og heitir: Graceland. Þetta
er heldur engin venjuleg popp-
plata, gamli félagi Art Garfunkels
hefur heillast af suður-afrískri tón-
list og blandar henni saman við
bandaríska tónlistarhefð á þann
hátt að útkoman er einstaklega
áheyrileg ef ekki bara frábær ein-
sog margir dómar um plötuna hafa
verið.
Á sama tíma og þjóðir heims og
fiöldamörg samtök berjast fyrir því
að hætta samskiptum og viðskipt-
um við Suður-Afríku vegna
kynþáttaaðskilnaðarstefnu stjóm-
valda - skýtur það óneitanlega
nokkuð skökku við að einn af
þekktari tónlistarmönnum Banda-
ríkjanna af yngri kynslóðinni skuli
gera sér ferð á hendur þangað
suðureftir til þess að hljóðrita lög
með þarlenskum tónlistarmönnum.
Paul Simon hefur auðvitað þurft á
síðustu vikum að svara ýmsum
spumingum um þetta sérstæða
samband við suður-afríska tónlist-
armenn og á blaðamannafundi í
Lundúnum nýverið sagði hann að
hvort sem ríkisstjómir væm til
hægri eða vinstri - þá væru það
einlægt listamennimir sem þyrftu
að gjalda fyrir stjómarstefnuna.
En af hverju Suður-Afríka? Sag-
an er í stuttu máli á þessa leið:
Sumarið 1984 færði vinur Paul
Simons honum að gjöf snældu sem
er í sjálfu sér ekki í frásögur fær-
andi nema hvað á þessari snældu
var ólögleg upptaka af suður-
afrískri tónlist, kölluð Gumboots
og heiti plötunnar gefur ef til vill
einhverja vísbendingu um inni-
haldið: Accordian Jive Hits,
Volume II. Þama gat að heyra
„instrúmental" tónlist samkvæmt
suður-afrískum hefðum í tónlist,
hljóðfærin: bassi, dragspil og
trommur. Og það er ekki að orð-
lengja: Paul Simon féll fyrir þessari
tónlist. Hlustaði tæpast á annað
allt liðlangt sumarið í bílgræjunum
sínum.
Hafandi ánetjast þessari tónlist
setti Paul Simon sig í samband við