Dagblaðið Vísir - DV - 21.01.1987, Blaðsíða 6

6
MIÐVIKUDAGUR 21. JANÚAR 1987.
Fréttir
Kaffibaunayfirtieyrslumar halda áfram:
Alltaf samráð við HJalta
Samprófanir í „kaffibaunamálinu"
svokallaða héldu áfram í Sakadómi í
gær og komu fyrir dóminn þrír
ákærðra, þeir Sigurður Ámi Sigurðs-
son, fyrrum forstöðumaður Lundúna-
skrifstofu SÍS, nú forstjóri Iceland
Seafood Ltd. í Hull, Gísli Theódórsson,
fyrrum forstöðumaður Lundúnaskrif-
stofunnar og Amór Valgreisson,
deildarstjóri Fóðurvömdeildar SÍS.
Loks kom fyrir dóminn Geir Geirsson
endurskoðandi.
Veit ekki hver tók ákvörðun
Sigurður kvaðst aðspurður við upp-
haf yfirheyrslanna í gær ekki vita
hver hefði tekið ákvörðun um að láta
Kaffibrennslu Akureyrar greiða vexti
í Ixjndon af lánsfjárhæðum í samræmi
við hærri reikningana en ekki hina
lægri. Jafhframt sagði ákærði, Sigurð-
ur Ámi, að vaxtamunurinn hefði
mnnið sem tekjur inn á reikning í
eigu Lundúnaskrifstofunnar. Ekki
sagðist Sigurður vita hver hefði tekið
ákvörðun um þetta fyrirkomulag en
sagði það hafa verið til staðar þegar
ákærði tók við Lundúnaskrifstofunni.
Sagðist Sigurður Ámi hafa haldið
áfram að haga þessari framkvæmd,
eftir að hann tók við Lundúnaskrif-
Peningamarkaður
INNLÁNSVEXTIR (%) hæst
Innlán óuerötryggð
Sparisjóðsbækur óbund. 8-9 Ab.Bb. Lb.Úb.Sp
Sparireikningar
3ja mán. uppsógn 9-11 Sp
6 mán. uppsögn 10-15 Ib
12 mán. uppsögn 11-18,25 Sp.vél.
18 mán. uppsögn 16-18 Sp
Sparnaður - Lánsréttur
Sparað i 3-5 mán. 9-13 Ab
Sp. i 6 mán. og m. 9-13 Ab
Ávisanareikningar 9-9 Ab
Hlaupareikningar 9-7 Sp
Innlán verðtryggð Sparireikningar
3ja mán. uppsögn 1-2 Bb.Úb.Vb
6 mán. uppsögn 2.5-4 Úb
Innlán með sérkjörum 8.5-18
Innlán gengistryggð
Bandaríkjadalur 5-6 Ab
Sterlingspund 9.5-10.5 Ab
Vestur-þýsk mörk 3.5-4 Ab
Danskar krónur 8.5-9.5 Ab
ÚTLÁNSVEXTIR (%) lægst
tltlán óverðtryggð
Almennir vixlar((orv.) 15,75-18 Lb
Viðskiptavixlar(forv.)(1) kge/21
Almenn skuldabréf(2) 16-18.5 Lb
Viðskiptaskuldabréf(1) kge Allir
Hlaupareikningar(yfirdr.) 16-18.5 Lb
Utián verðtryggð Skuldabréf
Að2.5árum 5-6.75 Lb
Til lengri tima 6-6.75 Bb.Lb
Útlán tilframleiðslu
Isl. krónur 15-16.5 Sp
SDR 8-8.25 Allir nema Ib. Vb
Bandarikjadalir 7.5-7.75 Sb.Sp
Sterlingspund 12.75-13 Allir nema Ib
Vestur-þýsk mörk 6.25-6.5 Bb.Sb, Vb.Sp
Húsnæöislán 3.5
Lífeyrissjóðslán 5-6.5
Dráttarvextir 27
ViSITÖLUR
Lánskjaravisitala jan. 1565 stíg
Byggingavisitala 293 stig
Húsaleiguvisitala Hakkaði 7.5% l.jan.
HLUTABRÉF
Söluverð að lokinni jöfnun m.v. 100 nafnv.:
Almennar tryggingar 111 kr.
Eimskip 228 kr.
Flugleiðir 200 kr.
Hampiðjan 133kr.
Iðnaðarbankinn 130 kr.
Verslunarbankinn HOkr.
(1) Við kaup á viðskiptavíxlum og við-
skiptaskuldabréfum, útgefnum af þriðja
aðila, er miðað við sérstakt kaupgengi,
kge. Búnaðarbanki og sparisjóðir kaupa
þó viðskiptavíxla gegn 21% ársvöxtum.
(2) Vaxtaálag á skuldabréf til uppgjörs
vanskilalána er 2% bæði á verðtryggð
og óverðtryggð lán, nema í Alþýðubanka
og Verslunarbanka.
Skammstafanir: Ab = Alþýðubankinn,
Bb = Búnaðarbankinn, Ib = Iðnaðar-
bankinn, Lb = Landsbankinn, Sb=
Samvinnubankinn, Úb = Útvegsbank- |
inn, Vb = Verslunarbankinn,
Sp = Sparisjóðimir.
Nánari upplýsingar um peninga-
markaðinn birtast i DV á fbnmtudög-,
um.
sagði Sigurður Ámi Sigurðsson við yfirtieyrslumar í gær
stofunni, á sama veg og áður hafði
verið gert. Ekki sagðist Sigurður Ámi
vita hver hefði tekið ákvörðun um það
að greiða Kaffibrennslu Akureyrar
áður fenginn afslátt (avisos) á tímabil-
inu frá maí 1981 og fram á árið 1982
en þá var Sigurður Ámi kominn til
London.
Vissi ekki um aðferðina fyrr en
í London
Þessu næst spurði Jónatan Sveins-
son saksóknari Sigurð Áma að því
hver hefði tekið ákvörðun um að
leggja vexti á alla upphæðina og svar-
aði Sigurður þvi til að hann efaðist
um það að sérstök ákvörðun hefði leg-
ið fyrir um vaxtareikning allrar
upphæðarinnar. Nú var ákærði, Sig-
urður Ámi, spurður að því hvort falist
hefði í fyrirmælum Innflutningsdeildar
til skrifstofú SÍS í London að inn-
heimta skyldi eftir hærri reikningun-
um og hvort það hefði verið meðvituð
ákvörðun að vaxtareikna alla þá fjár-
hæð með þeim hætti sem raun varð
á. Sigurður svaraði spurningunni
þannig að hann myndi ekki eftir um-
ræðum um þetta atriði en taldi ólíklegt
að svo hefði verið. Jafhframt gat Sig-
urður þess að hann hefði ekki vitað
um þessa aðferð við útreikninginn fyrr
en hann kom til London.
Hafði samráð við Erlend
Ennfremur kvaðst ákærði ekki
muna sérstaklega eftir því að hafa
rætt við yfirmann sinn, ákærða Er-
lend, þegar hann var kominn til
London um vaxtatekjuþátt málsins.
Þegar hér var komið sögu var
ákærði, Sigurður Ámi, beðinn um að
tjá sig um framburð annarra ákærðra
og vitna.
Varðandi framburð Erlendar Ein-
arssonar tók Sigurður fram að hann
hefði haft samráð við Erlend um dag-
leg störf skrifstofunnar í London eftir
að 'hann kom þangað og þar á meðal
um kaffiviðskiptin. Ekki gat ákærði,
Sigurður, sérstaklega tilgreint hvað
rætt var um á fundi árið 1979 sem fyrr
hefur verið minnst á, annað en það
að tekjur af kaffiviðskiptunum hafi
borið á góma og fyrst svo hafi verið
hljóti avisos að hafa verið nefndur
líka.
Hafði margt við framburð Hjalta
að athuga
Ýmislegt hafði Sigurður Ámi við
framburð ákærða, Hjalta Pálssonar,
að athuga og sagðist hann halda fast
við sinn fyrri framburð um samskipti
þeirra. Mótmælti Sigurður framburði
Hjalta í einu og öllu að því leyti sem
Hjalti sagði rangt í fyrri framburði
Sigurðar fyrir dóminum og kvaðst
hann hada fast við allt sem hann sagði
áður um samskipti þeirra Hjalta.
Mikið samráð við Hjalta
ítrekaði Sigurður Ámi að hann hefði
alltaf haft samráð við Hjalta um kaffi-
innkaup, sem yfirmann sinn, en snéri
sér ekki til Sigurðar Gils Björgvins-
sonar aðstoðarframkvæmdastjóra
(staðgengils Hjalta) með slík mál.
Sagði Sigurður að hann hefði haft því
meira samráð við Hjalta sem um um-
fangsmeiri kaup hefði verið að ræða
að verðmæti. Þó væri þar undantekn-
ing á sem væri innflutningur fóður-
vara þar sem ákærði sagðist hafa verið
allsjálfráður. Sigurður fullyrti að
Hjalti hefði vitað um tekjumar af avis-
os.
Jafhframt ítrekaði Sigurður Ámi að
það hefði verið stefhan varðandi við-
skiptin við Kaffibrennslu Akureyrar
að hún fengi ekki að vita um afslætt-
ina og sagði hann það hafa verið
ákvörðun Hjalta Pálssonar. í þessu
sambandi upplýsti Sigurður Árni að
það hefði verið almenn stefna SÍS að
viðskiptavinir þess fengju ekki upplýs-
ingar um verðmyndun þeirrar vöm
sem þeir vom að kaupa enda væri það
í samræmi við viðskiptavenjur ann-
arra aðila bæði hér heima og erlendis.
Kvað Sigurður Ami þetta sama við-
horf hafa gilt um afelætti í viðskiptum.
Taldi hann að framangreint gilti einn-
ig í öllum tegundum viðskipta; heild-
sölu, smásölu og umboðssölu.
Loks nefhdi ákærði að það væri
rangt hjá vitninu, Geir Geirssyni end-
urskoðanda, að hann (Geir) hefði ekki
farið gagngert til London að beiðni
Vals Amþórssonar í september 1981.
Þvert á móti hefði Geir komið til Lon-
don þann 9. september 1981 fyrirvara-
laust og upplýst að hann kæmi þangað
að beiðni Vals Amþórssonar þeirra
erinda að kynna sér gögn um kaffiinn-
flutninginn. Sagðist Sigurður hafa
beðið Geir um frest til þess að ákærði
gæti rætt við Erlend Einarsson vegna
þessarar fyrirhuguðu könnunar. Hafði
síðan ákærði símasamband við Erlend
sem bað Sigurð um að bera Geir þau
boð að koma aftur til Reykjavíkur til
að kynna sér þar gögn um kaffiinn-
flutninginn. Varð þetta til þess að
Geir framkvæmdi enga skoðun í Lon-
don. En Sigurður Ámi nefhdi þetta
atriði til þess að sýna fram á að hann
hefði haft samráð við ákærða, Erlend,
vegna kaffiinnflutningsins.
Minntist ekki fyrirmæla um
vaxtatöku
Þegar yfirheyrslunni yfir Sigurði
Áma var lokið kom fyrir dóminn Gísli
Theódórsson. Hann spurður að því,
eins og aðrir ákærðir, hver hefði tekið
ákvörðun um að láta Kaffibrennslu
Akureyrar greiða vexti af lánsfjár-
hæðum í London í samræmi við hina
hærri reikninga en ekki þá lægri og
ennfremur hver hefði ákveðið ráðstöf-
un mismunarins og hvert hann hefði
runnið. Ekki sagðist ákærði minnast
sérstakra fyrirmæla um það hvemig
vaxtatöku skyldi háttað annarra en
þeirra að reikna vextina af kröfuupp-
hæðinni. Hefði vaxtamunurinn verið
lagður inn sem tekjur á bankareikning
Lundúnaskrifstofúnnar. Var umrædd-
ur reikningur með yfirdráttarheimild
og hann þurfti alltaf að yfirdraga þeg-
ar greiðslur vegna tekna af kaffivið-
skiptunum vom sendar til SÍS í
Reykjavík.
Þá gat ákærði, Gísli, þess í tilefhi
af framburði Geirs Geirssonar að tvö-
földu vörureikningamir hefðu ekki
verið á meðal bókhaldsfylgiskjala árs-
ins 1980, sem vitnið Geir endurskoð-
aði, þar sem ákærði hefði ekki litið á
vörureikningana með avisos-greiðsl-
unum sem bókhaldsgögn og reikning-
amir því ekki færðir sem slíkir.
Geir mótmælti ekki
Þá kannaðist Gísli ekki við það að
Geir Magnússon hefði ítrekað mót-
mælt við Lundúnaskrifetofu SÍS að
hún tæki vexti í sambandi við kaffivið-
skiptin vegna fjár sem hún tók að láni
vegna þeirra. Sagði ákærði að Geir
hefði aldrei mótmælt því, enda hefði
hann vitað manna best af yfirdrættin-
um, þegar hann kallaði peningana
heim aftur. Hefði Geir átt að vera síð-
asti maðurinn til að finna að þessari
vaxtatöku.
Hjalti bað Arnór iim upplýsing-
ar
Næstur kom fyrir dóminn Amór
Valgeirsson. Ekki sagðist hann vita,
frekar en aðrir, hver hefði ákveðið um
vaxtatöku af hærri reikningunum eða
um launung vegna viðskiptanna við
Kaffibrennsluna. Ekki sagðist hann
hafa átt neinn þátt í því.
Amór mótmælti því sem fram kom
í framburði Hjalta Pálssonar að hann
hefði ekki haft samráð við hann um
kaffiinnkaupin og hélt fast við sinn
fyrri framburð um það mál. Bætti Ar-
nór því við að Hjalti hefði stundum
beðið ákærða um sérstakar upplýsing-
ar í sambandi við kaffiinnkaupin, svo
sem um magn, verð, gæði og fleira.
-ój
Norski rithofundurinn Herbjörg Wassmo
hlýtur bókmenntaverðlaun Norðurlandaráðs
- önnur konan sem hlýtur verðlaunin
I gærmorgun tilkynnti dómnefhd
vegna bókmenntaverðlauna Norð-
urlandaráðs að norski rithöfundur-
inn Herbjörg Wassmo hlyti
bókmenntaverðlaun ráðsins 1987
fyrir skáldsöguna Himinn án hör-
unds (Hudlös Himmel).
I álitsgerð dómnefhdar segir:
„Bókin er óvenju blæbrigðarík lýs-
ing á sálarlífi ungrar stúlku, skrifuð
af miklum næmleika, en um leið af
tæpitungulausu raunsæi."
Skáldsaga Herbjargar Wassmo er
þriðja bindi þríleiks um stúlkuna
Þóru, dóttur norskrar konu og þýsks
hermanns.
Um fyrri bækumar í þríleiknum
sagði Elías Snæland Jónsson í um-
sögn í DV, 2. mars 1985: „(Þær) lýsa
æsku og unglingsárum stúlkunnar
Þóru.. .en hún býr í sárri fátækt með
móður sinni sem hefur tekið saman
við diykkfelldan ofbeldissegg. Það
er einmitt þessi ónytjungur sem
Herbjörg Wassmo.
verður hennar þyngsti kross. Hann
neyðir Þóru til lags við sig hvað eft-
ir annað og gerir líf hennar að
martröð.
í síðari bókinni kemst Þóra að
heiman á unglingaskóla og reynir
að flýja fortíð sína. En eins og fleir-
um reynist það henni um megn.
Þessar skáldsögur eru skrifaðar
af næmum skilningi... Innstu hugs-
anir Þóru, jafnt sem hræðileg lífs-
reynsla hennar, standa ljóslifandi
fyrir hugskotssjónum að lestrinum
loknum."
I Himni án hörunds er Þóra full-
vaxin og fæðir andvana barn. Sú
reynsla fær mjög á hana og gerir
henni enn erfiðara en ella að finna
sér fótfestu í samtímanum. Að lokum
skilst Þóru að ekki þýðir að reiða
sig á aðra en sjálfa sig og sú vitn-
eskja veitir henni nauðsynlegan
styrk.
Herbjörg Wassmo er önnur konan
sem hlýtur bókmenntaverðlaun
Norðurlandaráðs. Þó hafa þau verið
veitt á hverju ári í aldarfjórðung.
Sara Lidman var fyrsta konan til að
hljóta verðlaunin árið 1980.
Herbjörg Wassmo hefur um skeið
verið talin meðal allra efnilegustu
skáldsagnahöfunda í heimalandi
sínu, Noregi, og þá helst fyrir þenn-
an þríleik. Bækur hennar haia nú
verið þýddar á finnsku, þýsku og
hollensku og verið er að þýða þær
á pólsku, ensku, frönsku og
spænsku.
Bókmenntaverðlaun Norður-
landaráðs nema 125.000 dönskum
krónum, sem eru um það bil 570.000
íslenskar krónur, og verða afhent
þann 23. febrúar nk. á 35. þingi
Norðurlandaráðs í Helsinki.
Fulltrúar Islands í dómnefhdinni
eru rithöfundamir Jóhann Hjálm-
arsson og Sveinn Einarsson. Af
íslands hálfu voru tilnefhdar skáld-
sögumar Sagan öll eftir Pétur
Gunnarsson og Gulleyjan eftir Einar
Kárason.
Bækur Herbjargar Wassmo hafa
ekki verið þýddar á íslensku en bók-
salar tjáðu DV að alltaf væri einhver
eftirspum eftir bókum hennar á
frummálinu. .ai