Dagblaðið Vísir - DV - 05.11.1987, Blaðsíða 4

4
FIMMTUDAGUR 5. NÓVEMBER 1987.
Sljómmál____________________________________________dv
Landsfundur Alþýðubandalagsins hefst í dag:
Komið að uppgjörinu
- sumir óttast klofning í kjötfar fotmannskjörs, aðrir spá meiri samheldni en áður
Mun Svavar snúa aftur og hvergi fara, líkt og Gunnar á Hlíðarenda forðum?
Hér sjást þeir ræða saman í sölum Alþingis, Svavar og Ólafur Ragnar,
fyrir nokkrum dögum. Ekki vitum við hvað þeim fór í milli en eftir augna-
ráði formannsins að dæma hafa það ekki verið nein gamanmál.
DV-mynd GVA
Eftir tveggja ára átök innan Al-
þýöubandalagsins, sem náðu há-
marki eftir kosningaósigur flokksins
í vor, er komið að uppgjöri. Lands-
fundur flokksins hefst í dag og
stendur fram á sunnudag. Klofning-
urinn í flokknum hefur aldrei komið
betur í ljós en í þeim miðstjórnar-
fundahöldum sem fylgdu í kjölfar
kosningaósigursins í vor og þeim
skýrslum sem höfuðpaurar flokksins
sömdu eftir Varmalandsfundinn í
júní.
Segja má að hámarki hafi átökin
náð við landsfundarfulltrúakjör í
Reykjavík á dögunum, þar sem
stuðningsmenn Olafs Ragnars til
formanns í flokknum unnu sigur.
Ásakanir um óheiðarleg vinnubrögð
og önnur svigurmæU féllu hjá stuðn-
ingsmönnum Sigríðar Stefánsdóttur
þegar úrslitin voru ljós. Síðan þá
hafa báðar fylkingar borist á bana-
spjótum og öllum ráðum verið beitt.
Menn eða málefni
Því hefur verið haldið fram að
átökin í Alþýðubandalaginu séu fyrst
og fremst um menn en ekki málefni.
Þetta er ekki rétt. Átökin standa miUi
tveggja fylkinga sem vflja fara óhkar
leiðir. Annars vegar þá leið og þau
vinnubrögð sem verið hafa í flokkn-
um til þessa og hafa átt sinn þátt í
fylgistapi hans. Henni hefur verið
stýrt af hinu svokaUaða flokkseig-
endafélagi, valdakjarnanum í
flokknum til margra ára. Hins vegar
þá leið sem svonefnd lýðræðiskyn-
slóð segist vilja fara, opnari flokk og
nýtískulegri vinnubrögð. Um þetta
hefur verið tekist á sem og þá menn
sem leitt hafa þessa ólíku skoðana-
hópa.
Lýðræöiskynslóðin heldur því
fram að í nútímastjórnmálum sé aug-
lýsingamennska í fjölmiðlum nauð-
synleg og að stjórnmálaflokkar verði
að kunna að notfæra sér íjölmiðla á
réttan hátt. Hinn hópurinn hefur tal-
að með UtUsvirðingu um fjölmiðlafár
og auglýsingaskrum.
Skýrt dæmi um þessi sjónarmið
kom fram í síðustu viku á fundi sem
Alþýðubandalagsfélag Kjósarsýslu
efndi til í Hlégarði. Þar mættu þeir
Svavar Gestsson, formaður flokks-
ins, og Ólafur Ragnar Grímsson,
foringi lýðræðiskynslóðarinnar.
Bæði DV og Stöð 2 mættu á staðinn
og fylgdust með fundinum enda var
búist við fréttnæmum yfirlýsingum.
Þær komu að vísu ekki. Ólafur Ragn-
ar naut sín vel í sviðsljósinu og talaði
beint inn í sjónvarpsvélina. Svavar
Gestsson sagði: „Mér þykir and-
styggUegt að vera að tala við ykkur
í ljósi fjölmiðla." Þetta er í sjálfu sér
ekki merkUegt atvik en segir þó
býsna mikiö um ólíkar skoöanir á
þessum málum.
Formannsslagurinn
Nokkrar merkilegar tUlögur um
lagabreytingar verða bornar fram á
landsfundinum. Hætt er þó við að
þær falli í skuggann af sjálfum for-
mannsslagnum. Það er orðið æði
langt síðan vitað var að Ólafur Ragn-
ar Grímsson myndi gefa kost á sér
sem formaöur á landsfundi. Margir
efuðust þó um þaö alveg fram á síð-
asta vor. Þegar mönnum þótti það
liggja óyggjandi fyrir og Svavar
Gestsson lýsti því yfir að hann gæfi
ekki kost á sér áfram fór flokkseig-
endafélagið að leita að mótframbjóð-
anda. Um tíma var Steingrímur J.
Sigfússon alþingismaður nefndur til
sögunnar, en hann gaf fljótlega út
yfirlýsingu um að hann myndi ekki
gefa kost á sér.
Guðrún Helgadóttir alþingismaður
sagði í viðtali í DV að „ráðherrageng-
ið“, sem hún kallaði svo, Ragnar
Arnalds, Svavar og Hjörleifur Gutt-
ormsson, hefðu fengið Sigríði Stef-
ánsdóttur til fundar við sig í
Reykjavík, lagt hart að henni að gefa
kost á sér, lofað henni stuðningi sín-
um og hún skömmu síðar ákveðið
að bjóða sig fram. Þar með var slag-
urinn hafmn.
Nokkru áður en kosning lands-
fundarfulltrúa hófst í félögunum úti
um land fór Ólafur Ragnar í funda-
herferð um landið og ræddi við
alþýðubandalagsfólk. Stuðnings-
menn hans telja aö honum hafi
vegnað vel og að hann hafi stuðning
meirihluta landsfundarfulltrúa á
landsbyggðinni og yfirburði í
Reykjavík.
Stuðningsmenn Sigríðar segja
þetta fjarstæðu. Þeir segja að Sigríð-
ur hafi yfirburði úti á landi og að hún
eigi vísan stuðning fleiri landsfund-
arfulltrúa úr Reykjavík en Ólafs-
menn ætla. Þeir fullyrða líka að
Ólafur ofmeti fjölda stuðningsmanna
sinna í sjálfu Reykjaneskjördæmi.
Hann eigi ekki jafnmikið fylgi meðal
þeirra og hann heldur.
Stuðningsmenn Ólafs halda því
fram að hann eigi vísan stuðning 55%
til 60% landsfundarfulltrúa. Þeir
segja hann hafa meirihluta bæði
meðal fulltrúa af landsbyggðinni og
úr Reykjavík. Stuðningsmenn Sig-
ríöar segja að hún muni sigra með
15 til 20 atkvæða mun, en lands-
fundarfulltrúar eru um 350.
Einn viðmælandi DV, sem mikinn
þátt hefur tekið í formannsslagnum,
heldur því fram að á milli 20 og 30
landsfundarfulltrúar hafi ekki tekið
afstöðu til formannsefnanna enn.
Hann segir einnig að álíka margir
muni koma til með að skipta um
skoðun á fundinum, frá því sem nú
er. Því muni kosningin verða mjög
jöfn og tvísýn.
Afleiðingarnar
Þeir eru ófáir sem spá því að flokk-
urinn klofni á þessum landsfundi.
Þeir hinir sömu segja að það sé alveg
sama hvort Ólafur eða Sigríður beri
Fréttaljós
Sigurdór Sigurdórsson
sigur úr býtum, þeir sem tapi muni
ekki una því og flokkurinn klofni.
Aðrir segja að hinn almenni flokks-
maöur sé orðinn svo þreyttur á þeim
átökum sem verið hafi í flokknum
að fólk muni una úrslitum á hvorn
veg sem þau verða, fylkja sér að baki
sigurvegara í tilraun hans til að rífa
flokkinn upp úr þeirri lægð sem
hann er í nú.
Vera má að ummæh Svavars
Gestssonar, formanns flokksins, eftir
landsfundarfulltrúakjörið í Reykja-
vík og þau þungu og stóru orð sem
hann lét falla hafi verið sögð í sárind-
um tapsins. Ef ekki og hann og fleiri
toppar í flokkseigendafélaginu
standa við það sem þeir sögðu þá
gæti svo farið að flokkurinn klofnaði
ef Ólafur Ragnar ber sigur úr býtum.
Ólíklegt er að Ólafur segi sig úr
tengslum við flokkinn þótt hann tapi.
Aftur á móti er full ástæða til að
ætla að fjölmargir stuðningsmanna
hans muni annaðhvort segja sig úr
flokknum eða hætta afskiptum af
flokksstarfmu og beri við uppgjöf
sinni í tilraunum til að breyta flokkn-
um til nútímalegs horfs.
Fjölgun varaformanna
Fyrir landsfundinum liggur tillaga
um að leggja niður embætti ritara
í dag mælir Dagfari
Útvegsbankagrínið
Bankamálaráðherrann er stöðugt
að koma mönnum óvart í Útvegs-
bankamálinu. Nú er hann búinn
að leggja fram enn eina hugmynd-
ina að sölu á bankanum sem felur
það í sér að nú eigi aö bjóða út
bankann upp á nýtt af því það er
ekki sama hver býður í. Þar að
auki er hann búinn að gera tillögu
um að selja Búnaöarbankann með
Samvinnubankann í kaupbæti og
eins kemur til greina að mati ráð-
herrans að sameina Útvegsbanka,
Iðnaðarbanka og Verslunarbanka
og selja þá um leið.
Ekki er gott að átta sig á því hvað
fyrir ráðherranum vakir með þess-
um nýju hugmyndum sinum.
Sennilegast er hann að reyna að
rugla væntanlega kaupendur svo í
ríminu að enginn skilji hvorki upp
né niður í því hvað fyrir ráðherran-
um vakir. Þaö væri reyndar í stíl
við það sem á undan hefur gengið
vegna þess að bankamálaráðherra
hefur tekist að halda þannig á
þessu máli að ríkisbankarnir eru
til sölu þegar enginn vill kaupa þá,
en ekki til sölu þegar einhver vill
kaupa þá.
Upphaflega var máliö ákaflega
einfalt. Útvegsbankinn átti að selj-
ast vegna þess að ríkið vildi ekki
eiga hann. Samin voru lög um að
hlutafélag skyldi stofnað um eign-
arhald á bankanum. Ríkissjóður
auglýsti eignarhluta sinn til sölu.
Sambandið kom og vildi kaupa og
ríkisbubbar í Sjálfstæðisflokknum
komu og vildu kaupa. En af því að
Sambandið er Framsókn og ríkis-
bubbarnir íhald varð ekki sam-
komulag um að annar hvor aðilinn
eignaðist bankann. Þorsteinn
hringdi í fulltrúaráðið og fékk þau
skilaboð að ekki mætti selja SÍS.
Sambandið hringdi í Steingrím og
bannaði honum að samþykkja að
ríkiö seldi einkaaðilanum. Óg af
því Jón Sigurðsson bankamálaráð-
herra er vanur oddamaður og
Alþýöuflokkurinn þorir ekki að
styggja stóra pabba, frekar en kot-
bóndinn vill styggja óðalseigand-
ann, þá gat Jón Sigurðsson sig
hvergi hreyft og gerði ekkert í
málinu. Hann gat ekki selt það sem
var til sölu af því svo illa vildi tii
að þeir vildu kaupa sem ekki máttu
kaupa.
Síðan hefur þessi sami ráðherra
verið upptekinn af því að drepa
málinu á dreif. Meðal annars bætti
hann gráu ofan á svart með því aö
bjóöa Búnaðarbankann til sölu í
staðinn. Búnaðarbankinn átti
þannig að vera sárabót fyrir þá sem
ekki fengu Útvegsbankann. Þetta
vildi stóri pabbi ekki heldur. Þar
með lauk fyrsta þætti.
Nú er hafinn annar þáttur þar
sem byrjað verður upp á nýtt. Ráð-
herrann hefur ákveðið að auglýs-
ingin frá því í sumar hafi verið í
plati og tilboðin, sem SÍS og rikis-
bubbamir geröu, hafi líka verið í
plati. Þetta var bara generalprufa.
Nu á að auglýsa upp á nýtt og hafa
Búnaðarbankann meö í pakkan-
um. Ráðherrann gerir og ráð fyrir
að einkabankarnir verði seldir og
sameinist Útvegsbankanum, þótt
erfitt sé aö sjá hvemig ráðherra í
ríkisstjórninni geti ráðstafað bönk-
um sem aðrir eiga. En látum það
gott heita þótt bankamálaráðherra
geti selt einkabanka til þeirra sem
eiga þá. Hitt er forvitnilegra hvern-
ig hann ætlar að selja ríkisbanka
sem hann má ekki selja og þeir
mega ekki kaupa sem vilja kaupa.
Það er von aö fólk sé orðið ruglað
á þessum gríni. Kannske er leikur-
inn til þess gerður að fólk hafi
gaman af enda bendir flest til þess
að ráðherrann sé húmoristi og háð-
fugl og ætlist ekki til að nokkur
maður skilji hvort Útvegsbankinn
sé til sölu eöa ekki, né heldur hvort
aðrir bankar séu til sölu eöa ekki,
né hitt hvort hann meini eitthvað
með því þótt hann vilji auglýsa söl-
una upp á nýtt. Best væri auðvitað
ef ráðherrann léti fylgja með í aug-
lýsingunni hverjir hafi velþóknun
stóra pabba og megi bjóða í. Ef SÍS
má ekki bjóða og ríkisbubbarnir
mega ekki bjóða og Búnaðarbank-
inn er auglýstur til sölu án þess að
vera til sölu þá er hreinlegast að
segja frá því strax svo menn séu
ekki að ómaka sig á tilboöum í
banka sem þeir mega ekki kaupa
og ekki á að selja. Bankamálaráð-
herra verður aö skýra frá því
skilmerkilega hvaða skilyrði menn
verði að uppfylla til að mega kaupa
banka sem ríkið vill ekki selja þeim
sem geta keypt.
Dagfari