Dagblaðið Vísir - DV - 10.11.1987, Blaðsíða 23

ÞRIÐJUDAGUR 10. NÓVEMBER 1987.
23
Dægradvö]
Að halda réttum áttum
Það má næstum segja að hveijum
íslendingi sé nauösynlegt að kunna
á áttavita og er þá ekki bara átt við
rjúpnaskyttur. Á undanfómum
árum hefur Hjálparsveit skáta
staðið fyrir námskeiðum þar sem
kennt er á áttavita fyrir almenning.
Að sögn þeirra hjálparsveitar-
manna þá var þessi kennsla tekin
upp vegna þess að málefni rjúpna-
skyttna vora komin út í hreinar
öfgar. Hjálparsveitirnar voru fam-
ar að eyða geysilegum tíma og
íjármunumí leit að rjúpnaskyttum
á hverju ári og mál til komið að
gera eitthvað vegna þess. Þá urðu
mannskaðar sem vitaskuld verða
aldrei bættir.
Þessi áttavitanámskeið Hjálpar-
sveitanna hafa notið mikilla
vinsælda og þykjast menn þegar sjá
verulegan árangur af þeim og má
sem dæmi nefna að aðeins varð að
gera leit að einni rjúpnaskyttu í
fyrra. Þá hafa menn vaknað til vit-
undar um hve mikilvægt það er að
útbúa sig rétt. Þess má geta að fé-
lagasamtök, eins og Ferðafélag
íslands, Skotveiðifélagið og Alpa-
klúbburinn, standa einnig fyrir
námskeiðum í notkun áttavita fyrir
sína félagsmenn.
Hjálparsveitin stóð fyrir tveim
námskeiðum í vetur og er þeim
báðum lokið. Um 60 manns mættu
á námskeiðin sem er hámarksað-
sókn. Ætlunin er aö hafa námskeiö
sem þessi næsta vetur. Kostnaður
við námskeiöiö er í lágmarki, eða
um 1000 kr., en þeir hjálparsveitar-
menn gefa \dnnuframlag sitt.
Námskeiðið stóð tvö kvöld. Fyrra
kvöldið var farið í þá bóklegu þætti
sem lúta að notkun áttavitans en
það munu vera um 10 grunnþættir
sem þarf að kunna. í raun er átta-
vitinn mjög einfalt hjálpartæki
þegar fólk hefur tileinkað sér þessa
þætti og með tímanum verður
notkun hans mönnum eins sjálfráð
og að klæða sig í skó. Seinna kvöld-
ið er farið í verklega þætti og þá
er farið með fólk út fyrir borgina
og það látiö venjast notkun áttavit-
ans. -SMJ
Við lofum því
sem skiptir mestu
máli:
GÓÐRI
ÞJÓNUSTU
Verð og tæknileg
útfærsla við allra
hæfi

Borgartúni 20
og Kringlunni
Á undanförnum árum hefur rjúpan oft komist i fréttirnar þegar hún hef-
ur leitað til byggða. Er hún þá oft ótrúlega spök. DV-mynd S
Rjúpnastofninn á
niðurleið
Rjúpan, sem er vinsælasti veiðifugl
íslendinga, tilheyrir hænsnaætt-
bálki fugla og er af orraætt. Nánir
ættingjar ijúpunnar eru fasanar,
páfuglar, kalkúnar og svo auðvitað
blessaöar hænurnar. Einkenni
þessara fugla eru eins og kemur
fram í Stóru fuglabókinni frá
Fjölva: „...hænsnfuglar eru síkrafs-
andi í jörðina frá morgni til kvölds.
En jafnframt eru þeir mjög jarð-
bundnir, fljúga lítið og þreytast
fljótt á því. Hitt er þeim eiginlegra,
ef að steðjar hætta, að taka á rás
og hlaupa í felur inn í kjarr eða
kúra sig niður í gras. Þeir gera
hreiður á jörðinni og eru eggjasæl-
ir. Ungarnir stökkva fljótt úr
hreiðri og þurfa ekki að láta mata
sig heldur kroppa þeir sjálfir en
njóta vemdar foreldranna." (bls.
194).
Sérkenni ijúpunnar eru lítið höf-
uð, sterkt oddhvasst nef, stuttir
vængir, sterkir fætur og miklar
stélfjaðrir. Heimkynni rjúpunnar
eru, auk íslands, nyrstu löndin allt
í kringum heimskaut, á Grænl-
andi, Kanada, Alaska, Síberíu og
Skandinavíu. Rjúpan skiptir sem
kunnugt er litum eftir árstíðum,
hún er í brúnflikróttum felubún-
ingi á sumrin en alhvít á vetrum.
Rjúpan er mjög frjósöm, verpir og
ungar út allt að 14 eggjum. Hún
hefur ávallt verið vinsæll veiðifugl
og sem dæmi um umfang veiðanna
voru einu sinni fluttar út um
300.000 rjúpur á ári til Danmerkur.
Rjúpnastofninn á niðurleið
I samtah við Ólaf Karl Nilsen líf-
fræðing, sem hefur fylgst með
ijúpum í tengslum við rannsóknir
sínar á fálkum, kom fram að
ijúpnastofninn er farinn að
minnka. Fram hefur farið talning
á honum síðan 1981 og kom þá fram
aukning allt til ársins 1986. En nú
virðist rjúpunni hins vegar fækka.
Það eru ekki veiðarnar sem slíkar
sem valda fækkuninni heldur hef-
ur verið bent á hugsanlegt sam-
band milh grasbíta og þeirra
plantna sem þeir Ufa á. Rjúpan lifir
sem kunnugt er á laufi, lyngi og
berjum. Þetta samband leiðir til
þess að fjöldi ijúpna gengur í bylgj-
um og nær hámarki á 10 ára fresti.
Talið er að nú séu um 50.000-70.000
ijúpnapör á landinu. Eins og áður
segir þá er viðkoman mikil þannig
aö t.d. 50.000 pör framleiða um
400.000 fugla. Rjúpan er algengust
í Þingeyjarsýslu og Hrísey.
-SMJ
Jólagjafahandbók
Hin sívinsæla og myndarlega jólagjafahandbók kemur út 3. desember nk.
Þeir auglýsendur sem áhuga hafa á að auglýsa í
J ÓL AGJ AF AHANDBÓKINNI
vinsamlegast hafi samband við auglýsingadeild
Þverholti 11 eða í síma 27022 kl. 9-17 virka daga sem fyrst.
í síðasta lagi fimmtudaginn 26. nóv. nk.
Njóttu ferðarinnar!
Aktu eins og þú vilt að aðrir aki.
Gófta ferð! (|r™