Dagblaðið Vísir - DV - 27.09.1988, Side 15

Dagblaðið Vísir - DV - 27.09.1988, Side 15
ÞRIÐJUDAGUR 27. SEPTEMBER 1988. 15 Grái (peningamarkaðsjfiðrmgurinn „Hér er atvinnupólitikus sem - ef hann heldur velli i Alþýðubandalaginu - á víst sæti i gamla bankakerfinu," segir greinarhöfundur. - Olafur Ragnar Grimsson, formaóur Alþýóubandalagsins. Margir uröu til aö lyfta brúnum um áriö þegar Vilmundur heitinn Gylfason sló því fram í sjónvarps- kappræöu við Lúðvík Jósepsson - og þrætueplið var vaxtastefnan - aö það væru einmitt menn eins og Lúövík og hans líkar sem ríktu í bankakerfmu og viðhéldu vandan- um (neikvæöum vöxtum) af ásettu ráði. Áhorfendur voru því auðvitað óvanir að rauðliðar væru bendlaðir svo beint við uppsprettu kapítals- ins enda flýtti Lúðvík sér að taka ofan gleraugun (sálfræðileg við- brögö, sögðu sumir!) og neitaði sak- argiftum. ' En Vilmundur vissi vel hvað hann söng. Bæði Lúðvík Jósepsson og Einar Olgeirsson sátu t.d. í stjóm Landsbanka íslands og Al- þýðubandalagið hafði heilshugar tekið undir það með hinum flokk- unum að gera íslenska bankakerfiö að póhtísku apparati. Þá var viðhorf rauðhða til Seðla- bankans mjög jákvætt frá upphafi. Það er í gegnum þessar stofnanir, ekki síður en ríkisstjórn og Al- þingi, sem markmið pólitíkusa nást - svo ekki sé talað um feitu stöð- urnar sem fljóta með. Ekkert gleð- ur stjórnmálamenn eins og tæki- færið til að hygla útvöldum úr sam- eiginlegum sjóðum fólksins. En þessi óstjórn fjármagnsins, sem er gerð möguleg með bindiskyldu og öðrum hókus pókus aðferöum mið- stýringar, er helsta orsökin fyrir þúsundfóldun verðlags hér á að- eins þrjátíu árum. Því var það hvorki fyrir tilviljun eða í óþökk þorra þingmanna er Ólafur Ragnar Grímsson hengdi bakara fyrir smið með fólskulegri árás og alhæfingum um fijálsa („gráa'j peningamarkaðinn. Hér er atvinnupólitíkus sem - ef hann heldur velli í Alþýðubandalaginu - á víst sæti í gamla bankakerfmu. Kjallariim Jóhannes Björn rithöfundur Þótt frjálsi markaðurinn velti að- eins litlu broti miðað við pólitíska bankakerfið þá er hann augljós ógnun viö gamla fyrirgreiöslu- og bitlingakerfið. Ef þessi markaður fær að þróast hér eins og hjá öðrum frjálsum þjóðum á velta hans eftir að aukast um 400-500% á stuttum tíma. Hrun landsbyggðarinnar Pólitísk stýring bankakerfisins og hrun landsbyggðarinnar eru samtvinnaðir hlutir. Öll vitum við hvemig miðstýrður landbúnaður hefur leikið jafnt búmenn sem þjóðina og nú er frystingin að feta í fótsporin. Málið er einfalt. Sam- bandið og Sölumiðstöðin eiga verk- smiðjur hér og erlendis sem vinna frosinn fisk. Þrátt fyrir áratuga ein- okun og reynslu treysta þessi fyrir- tæki sér ekki til að keppa um hrá- efnið hér heima á frjálsum markaði og beita yfirvöldum fyrir sig til að ‘ hindra aðra í að skapa þjóðarbúinu hærri tekjur. Og til aö bæta gráu ofan á svart kallar frystingin yfir okkur reglulegar gengisfellingar. Frosinn matur er alltaf verri en ferskur. Frysting er geymsluaðferö sem eyðileggur mat. Þess vegna er þessi „besti fiskur í heimi“ seldur fyrir smáaura á bandarískum skyndibitastöðum á borð við Bur- ger King og Long John Silver. Hins vegar kostar fiskréttur úr fersku hráefni á góöum staö í New York allt að 55 dollara. Hvor aöilinn skyldi betur í stakk búinn til að borga vel fyrir gott hráefni? Það er til marks um breytta tíma að Japanir kaupa mikið af ferskum fiski á uppboðsmarkaði í New York og fljúga meö hann í 26 tíma til Tokýo. Miðað við þessar vega- lengdir er ísland rétt við bæjar- dyrnar á mörkuðum með hundruð milljóna manna. Maöur gæti vel ímyndað sér að lífleg atvinnustarf- semi gæti risið á stöðum eins og Hornafirði, Neskaupstað og ísafirði þar sem fiskur væri flokkaður, flakaður og sendur ísaður í flugi beint á markaði í Evrópu og Amer- íku. Frystikóngarnir hafa rangt fyrir sér þegar þeir gefa í skyn að fólk á þessum stöðum þurfi að stunda óhagkvæma atvinnubóta- vinnu við að gera fisk verðminni. Og það er líka miklu skemmtilegra fyrir ungt fólk að fljúga flugvélum en handlanga blokk á milli frysti- klefa! Það er ekki af umhyggju fyrir fólkinu á landsbyggðinni að póli- tíska bankakerfið heldur afdönk- uðum fyrirtækjum á floti. Þvert á móti stendur þessi fyrirgreiösla í vegi fyrir eðlilegri atvinnuþróun og það er ógæfa okkar allra að Sam- bandið og fleiri skuli ríghalda í þessar misheppnuðu fjárfestingar. Það er tímaskekkja að láta stjórn- málamenn vasast í bankamálum og þeir ættu líka að gefa Seðlabank- ann eftir. Fiðringur í kerfinu? Óháöi peningamarkaðurinn ligg- ur vel við höggi á tímum okurvaxta og spákaupmennsku í þjóðfélaginu. Sannleikurinn er þó sá að þessi starfsemi á enga sök á óstjórn pen- ingamála hér. Ef eitthvaö þá ætti þessi markaöur aö stuðla að lægri vöxtum og jafnvægi þar sem hann leiðir saman kaupendur og seljend- ur verðbréfa. Vissulega verður að setja strangar reglur um alla pen- ingastarfsemi, tryggja að velsæmis sé gætt og hagsmunum viðskipta- vina borgið. Þrátt fyrir vaxtaverki er frjálsi markaðurinn skref í rétta átt - burt frá peningalegri miðstýringu sem hefur þjakaö þjóðina í marga áratugi. Ummæli Olafs Ragnars og fleiri stjórnmálamanna þessa dag- ana sýna að þeir ætla ekki að láta ýta sér frá kjötkötlunum án átaka. Eða kannski er þetta bara grár fiör- ingur í kerfi sem er að ganga sér til húðar. Jóhannes Björn „Ekkert gleður stjórnmálamann eins og tækifærið til að hygla útvöldum úr sameiginlegum sjóðum fólksins.“ Era íslendingar að verða of fjölmennir? Fyrir nokkru var sýnd í sjón- varpi, með skýringarmyndum, gróðureyðing landsins okkar og hugsanlegar orsakir nefndar. Telja má víst að þau rök séu rétt, að maðurinn, við, höfum séð um þau spell sem unnin hafa verið á gróð- urlendinu, að mestum hluta. Við þetta hljóta aö vakna margar spumingar og alls konar svör birt- ast aftur og aftur í fjölmiðlum en yfirgnæfandi er nefndur einn böl- valdur og það er íslenska sauðkind- in. Oft er henni formælt og engu líkara en skepnan fiölgi sér aö eigin geðþótta, bara í þeim tilgangi að éta landsgróðurinn til þurrðar, okkur út á gaddinn og gróðurlaust land. Við stjórnum Nú ættu flestir að vita að flölda sauðfiár hér á landi er stjórnaö og það af okkur sjálfum. Kindumar fá þar engu um ráðið (það er hleypt til, sem kallað er). Kjarnfóðri er dælt í skepnumar svo að viðkoman verði sem mest, úrvalshrútar vald- ir til frekari frjósemi o.s.frv. Þetta er svo sem gott og sjálfsagt, að nýta hverja skepnu sem best og spara dýrmætt land og gróður eða það sem eftir er af gróðri. En aðalatrið- ið er að það er ekki sauðkindin sem hugsar um fiölgun og eðlilegan fiölda tegundarinnar. Það erum við mennirnir sem stjómum því atriði. í dag er ógeðfelld offramleiðsla á dilkakjöti hér á landi. Vegna þess- arar offramleiðslu gengur á gróð- urvana landið okkar og það rýrnar stöðugt, okkur til skaða, skammar og skapraunar. Öskuhaugarnir stækka að sama skapi, fylltir upp með ónýtum matvælum sem sjálf- sagt væri að nýta hungruðum heimi til saðningar og lífsvonar, það er að segja því fólki sem þegar er fætt en ekki til fiölgunar tegund- inni sem nú þegar ofhleður plánet- una. Nei, við menn ættum að hætta Kjallariim Örn Jónsson rafeindavirki þeirri iðju að kenna skepnunum um óstjórnina og nota okkar sér- stæða lífiæri, heilann, og stjórna framleiðslunni, meðal annars framleiðslu dilkakjöts sem er ásamt fiskinum okkar ein hollasta fæða sem plánetan gefur af sér. Að verja sauðkindina, sem hefur fætt okkur og klætt undanfamar aldir, var ekki kveikjan að þessu greinar- korni heldur er miklu stærra vandamál efst í huga mínum. Það er hrikalegasta vandamál jarðar- innar, offiölgun okkar eigin teg- undar þar sem við erum á góðri leið með að útrýma okkur sjálfum. Þetta eru stór orð en ekki stærri en efni standa til. Auðlindir og atvinnugreinar Varðandi okkur íslendinga að- hyllist ég þá skoðun að fiöldi okkar sé nú í hámarki eða svo gott sem. Margir samþykkja þessa fullyrð- ingu eflaust ekki án umhugsunar. Þess vegna er vert að nefna nokkur atriði og velta þeim gaumgæfilega fyrir sér. Við lifum sameiginlega eingöngu á því sem landið gefur af sér, þ.e. útflutningi, og þó við höf- um lifað á erlendum lánum í all- langan tíma aö undanfórnu þá verðum við aö greiða þau og það með vöxtum. Hvernig sem við höf- um nú hugsað okkur að gera það. Athugum þá auölindir okkar: a) Aðalauðlind okkar, fiskistofn- arnir: Fullnýttir og sumir rúm- lega það. b) Beitiland og gróður: Fullnýtt og raunar höfum við gengið stór- lega á þann forða sem við tókum við þegar landnám hófst. Ath., þetta verður ekki bætt með of- notkun áburðar (sem er eitur að vissu marki) en mætti bæta með sáningu og natni en er sein- legt. c) Hvalastofnarnir: Ofnýttir og þarf varla fleiri orð um það. d) Veiðiár: Fullnýttar og þar að- gangur bannaður nema erlendu kóngafólki og erlendum milljón- erum, ásamt nokkrum vel stæð- um íslendingum sem fækkar nú óðum. e) Fiskirækt: Spyrjið stjómmála- menn hvað þeir álíta varðandi „Varðandi okkur Islendinga aðhyllist ég þá skoðun að fjöldi okkar sé nú í hámarki eða svo gott sem. Margir sam- þykkja þessa fullyrðingu eflaust ekki án umhugsunar.“ „Nú ættu tlestir að vita að fjölda sauðfjár hér á landi er stjórnað og það af okkur sjálfum,“ segir hér. þá atvinnugrein og hvaða stuðn- ing ætti að sýna henni. f) Loðdýrarækt: í dag vita flestir hvernig hún gengur. g) Smáiðnaður með útflutning í huga: Lítill, þó möguleikar leyn- ist þar eflaust ef verðbólga og fiármálaóreiða lagast. h) Stóriðja: ÍSAL og Járnblendið, hvað gefa þau okkur í útflutn- ingstekjur á ári? i) Orka fallvatna: Ekki nýtt nema að hluta en frekari nýting henn- ar leiðir af sér stóriðju sem aftur á móti skapar okkur það sama vandamál sem er að kaffæra Evrópu og reyndar jarðarkúl- una alla, mengun og lífdauða í umhverfinu en í besta falli óholla vinnu fyrir nokkur hundruð íslendinga sem verða að hætta hefðbundnum at- vinnugreinum vegna mengunar lands og sjávar. Hér langar mig að skjóta inn nokkrum orðum íslenskrar konu sem búsett hef- ur verið í Svíþjóð sl. 30 ár, í nágrenni Gautaborgar og Volvo (viðtal í Mbl. í ágúst ’88): „Hér hafa verið stöðugar fram- farir og síaukin velmegun en framfarirnar hafa reynst landinu dýrkeyptar. Við erum að eyðileggja jörðina, svo mikil er mengunin. Skógardauðinn ■ farinn að gera alvarlega vart við sig og vötnin dauð.“ Er þetta æskileg framtíðarsýn fyrir ís- lendinga og landið okkar? j) Ferðamannaiðnaður: Vafa- samt að auka hann verulega, bæði vegna þess að hann byggir á velferð annarra þjóöa og er því óöruggur og einnig gildir þaö sama um hann og stóriðjuna. Hann mengar og skemmir landið okkar ef ekki er mjög vel að honum staðið. Hér á undan hafa veriö nefnd nokkur rök gegn því að íslensku þjóðinni fiölgi nokkuð að ráði úr því sem nú er og verðum við að fara að hugsa okkar gang strax. Almenningur verður að vakna til vitundar um hvað landiö getur fætt marga munna á sómasamlegan hátt. Auðlindirnar aukast ekki í hlutfalli við fólksfiölgun hér frekar en í öðrum löndum. örn Jónsson

x

Dagblaðið Vísir - DV

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.