Dagblaðið Vísir - DV - 26.10.1988, Blaðsíða 11

MIÐVIKUDAGUR 26. OKTÓBER 1988.
11
Útlönd
Tímamót
í kreppu
hægrí manna
Að Manuel Fraga, tyrrum formaður stærsta flokks hægri manna á
Spáni, skuli bjóða sig fram til formennsku á ný þykir benda til þess að
flokkurinn sé hörmulega á vegi staddur. Simamynd Reuter
Pétur L. Pétuissan, DV, Barœlona;
Komið er að tímamótum kreppu
hægri manna á Spáni. Þar sem
núverandi stjórn stærsta flokks
hægri manna, AP, hefur reynst
ógerlegt að sameina hinar sundur-
leitu skoðanir innan flokksins hef-
ur Manuel Fraga Iribarne, stofn-
andi flokksins og fyrrum formaður,
ákveðið að bjóða sig fram til for-
mennsku á flokksþinginu í janúar
næstkomandi. Þetta gerir hann í
því skyni aö forða flokknum frá
sundrungu. Núverandi formaður
flokksins, Antonio Hémandez
Mancha, hefur lýst því yfir að hann
muni reyna að halda sæti sínu.
Að Fraga skuh ákveða að bjóða
sig fram til formennsku í flokknum
þykir benda til þess að flokkurinn
sé hörmuiega á vegi staddur og að
því kominn að klofna. Við framboð-
ið kristallast ágreiningur milh
hægri manna af gamla skólanum
og frjálshyggjuarms flokksins.
Sögulegur
stjórnmálamaður
Manuel Fraga er án efa einn lit-
ríkasti persónuleikinn í spænskum
stjómmálum. Hann á að baki lang-
an feril, var ráðherra á einræðis-
tíma Francos og einn aðalhvata-
maðurinn að því að teknir vom upp
lýðræðislegir stjómarhættir hér á
Spáni.
Við umskiptin frá einræði til lýð-
ræðis stofnaði Fraga AP flokk sem
hafði þaö að markmiði að sameina
undir einn hatt hófsama hægri
menn. í fyrstu var AP bandalag
þriggja flokka, en tveir þeirra
gengu úr bandalaginu eftír síðustu
kosningar árið 1986. í kosningun-
um hafði bandaiagið beöið mikinn
ósigur og var óskipulegri stefnu
flokksins kennt um en hún ein-
kenndist af málamiðlun milli stríð-
andi afla.
Þá um haustíð ákvað Fraga að
kominn væri tími til að hhðra tíl
fyrir yngri mönnum. Hann sagði
af sér formennsku og stakk upp á
að Antonio Hérnandez Mancha,
ungur frjálshyggjumaður, yrði
kosinn í sinn stað og var það gert.
Skopmynd af leiðtoga
Formennsku Hérnandez Mancha
hefur verið líkt viö skopmynd.
Hann hefur verið ófær um að sætta
stríðandi öfl innan flokksins og
hefur mislyndi magnast mjög í for-
mennskutíð hans. Hann hefur oft-
sinnis lýst þvi yfir aö nú væri kom-
inn tími til að leggja gamaldags
hugsjónir hægri manna á hhluna
og taka upp nútímalegri vinnu-
'brögð. Einhvern veginn hefur þetta
þó ekki skhað sér innan flokksins
því htið hefur boriö á frjálshyggju-
legum tihögum á þingi. Sósíalistar
hafa einnig gert sér það að leik að
ganga í hugmyndasjóö frjáls-
hyggjumanna með þeim afleiðing-
um aö flokkur sósíalista ber mun
meiri keim af frjálshyggju heldur
en AP.
Þetta hefur gert það að verkum
aö AP hefur oftsinnis lent í mót-
sögn við sjálfan sig. Flokkurinn er
stærsta stjómarandstööuaflið og
sem slíkur er hann ófær um að
styðja frjálshyggjuhugmyndir sós-
íalista.
Með höfuðið að veði
Ef Fraga býður sig fram er hann
að leggja höfuö flokksins að veði.
Þrátt fyrir vinsældir hans innan
flokksins er tahð næsta ólíklegt að
honum takist að sætta óhkar skoð-
anir innan flokksins. Einnig er ails
óvíst að kjósendum flokksins hki
mjög vel að hverfa aftur í tímann.
Fraga er einnig talsmaður skoðana
sem þykja gamaldags enda Hefur
Hémandez Mancha lýst þvi yfir að
það komi ahs ekki til greiná að
vikja fyrir Fraga.
Það bendir þó flest th að Hérn-
andez Mancha eigi sér fáa fylgis-
menn innan flokksins. Nú um síð-
ustu helgi sagði varaformaður
flokksins af sér embættí, en hann
var talinn stuðningsmaður núver-
andi flokksforystu. Það, að hann
skuh hafa sagt af sér embætti, þyk-
ir þó benda th þess að hann hafi
verið aö bjóða Fraga og hans menn
velkomna í flokksforystuna.
Stríð eða málamiðlun
Fraga mun að öllum líkindum
leggja fram framboö sitt nú í vik-
unni. Þangað til mun hann reyna
að sannfæra Hérnandez Mancha
um hættuna sem því er samfara
að efna th kosningastríðs á flokks-
þinginu. Með öðmm orðum, hann
mun reyna að fá eftirmann sinn th
að víkja baráttulaust.