Dagblaðið Vísir - DV - 26.10.1988, Blaðsíða 14

Dagblaðið Vísir - DV - 26.10.1988, Blaðsíða 14
14 MIÐVIKUDAGUR 26. OKTÓBER 1988. Frjálst,óháð dagblað Útgáfufélag: FRJALS FJÖLMIÐLUN HF. Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON Ritstjórar: JÓNAS KRISTJANSSON og ELLERT B. SCHRAM Aðstoöarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON Fréttastjóri: JÖNAS HARALDSSON Auglýsingastjórar: PALL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiösla, áskrift, ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022 Setning, umbrot, mynda- og plötugerö: PRENTSMIÐJA FRJALSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF., ÞVERHOLTI 11 Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverö á mánuði 800 kr. Verð I lausasölu virka daga 75 kr. - Helgarblað 90 kr. íþróttaþing íþróttaforystan þingaði um síðustu helgi á Egilsstöð- um. Slíkar samkomur vekja ekki sömu athygli og kapp- leikir eða stórmót en eru engu að síður mikilvægur hð- ur í umfangsmikilh starfsemi íþróttahreyfingarinnar. íþróttaþing eru haldin annað hvert ár. Þar er kosin stjórn Iþróttasambands íslands, stefna mörkuð í veiga- meiri málum og forsvarsmenn sérsambanda og héraðs- sambanda bera saman bækur sínar. í íþróttahreyfmg- unni eru starfið og keppnin borin uppi af einstökum félögum og samböndum og á þeim aðilum brennur eld- urinn. En íþróttahreyfingin sameinast í íþróttasam- bandi íslands sem á að standa vörð um almenna hags- muni íþróttanna í landinu og sameina kraftana og pen- ingana til aukinnar útbreiðslu og árangurs. Af skiljanlegum ástæðum hefur íþróttastarf aðahega beinst að keppnisíþróttum og keppnisfólki. Það er og hefur verið þungamiðjan í íþróttaiðkun hér sem annars staðar. Á síðari árum hefur sú gleðilega þróun orðið að almenningur hefur í vaxandi mæh lagt stund á íþróttir án þess að hafa keppni í huga eða til að stefna að afrek- um eða titlum. Gildir það um flestar íþróttagreinar og hefur sú þátttaka að miklu leyti farið fram utan hinna hefðbundnu íþróttafélaga. Þar má nefna skíði, sund, hvers konar boltaleiki og almenna heilsurækt. Það hlýt- ur að vera eitt stærsta verkefni íþróttasamtakanna að örva þennan áhuga og leiða stjórnvöldum fyrir sjónir að íþróttahreyfmgin er reiðubúin th að taka almenn- ingsíþróttir upp á arma sína í auknum mæh ef henni eru sköpuð skilyrði til þess. Því miður á íþróttahreyfingin fuht í fangi með að standa undir eigin rekstri og þeim kröfum sem gerðar eru til keppnisíþróttanna. Samt eru forystustörf að mestu unnin í sjálfboðavinnu og íslenskir íþróttamenn eru áhugamenn en ekki atvinnumenn. Meðan það ástand varir getum við gert okkur takmarkaðar vonir um árangur á heimsmæhkvarða. Þátttaka í ólympíu- leikum og heimsmeistarakeppni byggist þá áfram á þvi að vera með en ekki til að hljóta sigra. Á íþróttaþinginu á Egilsstöðum kom fram að tekjur ÍSÍ af lottói eru áætlaðar rúmlega hundrað og fimmtíu mihjónir á næsta ári. Það er mikil búbót fyrir fjársvelta hreyfingu. Samt er sú upphæð aðeins brotabrot af því fjármagni sem hreyfmgin þarf á að halda til að standa undir almennu lágmarksstarfi. Það yrði mikið áfah fyr- ir íþróttirnar ef ríkisvaldið ákveður að skattleggja lottó- ið eða lottóvinninga í ofanálag við rýrari framlög á fjár- lögum. Vonandi kemur ekki til þess enda hljóta ríkis- valdið og Alþingi að meta gildi íþróttanna út frá æsku- lýðs- og heilbrigðisástæðum. Ef starfsemi íþróttahreyf- ingarinnar á að vera tekjuhnd fyrir ríkissjóð hafa hlut- irnh’ heldur betur snúist við. Á sama tíma og af sömu ástæðum á íþróttaforystan að varast það sjálfskaparvíti að heíja deilur um skipt- ingu lottófjárins. Lottóið var sett á laggimar til að sam- eina og styrkja íþróttahreyfinguna, ekki til að sundra henni í innbyrðis deilum. íþróttaþing eiga að leggja á ráðin um eflingu íþróttanna, ekki að vera vettvangur rifrilda. Það eru víst nógu margir sem hafa horn í síðu íþróttanna þótt íþróttamennirnir sjálfir efni ekki til þess óvinafagnaðar að deila um skiptingu köku sem er hvergi nærri of stór. íþróttaforystan á að standa samein- uð um aukinn skilning, auknar flárveitingar og aukna þátttöku. Þannig gerir hún sjálfri sér og þjóðinni allri best gagn. Ellert B. Schram Ég sat á dögunum gagnmerka ráðstefnu um stefnumörkun í heil- brigðismálum. Mér er til efs að annar flokkur hafi lagt svo mynd- arlega til atlögu við þennan erflða og margþætta málaflokk sem Al- þýðubandalagið gerði þama. Fyrirlesarar sameinuðu það að vera bæði skemmtilegir og fræð- andi og stundum þótti mér það lak- ast að vita þennan eöa hinn fyrir- lesarann utan dyra hjá okkur alla- böllum þótt ekki sé ég með neitt framúrskarandi flokksbhndu. Vandamál, vandamál Það mætti vissulega af mörgu taka og stundum þótti mér myndin alldökkt dregm svo að mér fannst við vera á leiðinni til vandamála- þjóðfélagsins af því að allir eru að fást við vandamál og eru lærðir til þess að finna vandamál, skilgreina vandamál, gera könnun á vanda- málum, leggja til aðferðir til lausn- ar, svona mátulega óljósar, og gera í raun allt nema leysa sjálf vanda- málin, enda vinnur auðvitað eng- inn til að verða atvinnulaus. En þetta var nú útúrdúr sem Ugg- ur nærri kaldhæðnislegum útúr- snúningi en oft hríslast þó um mig Nákvæmlega eins verk unnið hér af tannlækni - sérfræðingi - helmingi dýrara hér en i Sviþjóð? Heilbrigði - Hvað er nú það? hroUur þegar ég hlýði á fólk flytja margar og lærðar tölur þar sem engm ljóstýra fmnst sem vert sé að greina frá til þess nú að hressa í manni sálartötrið. Og haustiö er nú einu sinni komið með hroU vetr- arkvíöans í marga kulsækna sál. Þetta var ekki það sem einkenndi þessa ráöstefnu, langt í frá, þó einn- ig örlaöi þar á. Ég hefi setið miklu - margfalt meiri - vandamálaráð- stefnur en þessa og sjálfur tekiö einhvem þátt í að mála myrkra- höföingjann á vegginn. Sem betur fer era björtu hliðarnar á mannlíf- inu ærið margar og mikið til í því sem einn ráðstefnugesta sagöi, sem gist hafði fjölda þjóðlanda og kynnst fóUci þar og þéss aöbúnaði, að heim kominn gæti hann aldrei nógsamlega þakkaö hvað við ætt- um gott, hver gæfa þaö væri í raun aö vera íslendingur og búa m.a. viö það velferðar- og jafnréttiskerfi í heilbrigðisþjónustu sem viö geram. Og ég er ekki í vafa að satt sé. Sérfræðingaveldi Það koma vissulega fram stað- reyndir sem ekki er nein ánægja tíl að Uta. Það er alvarlegt hversu sérfræðingaveldi læknastéttarinn- ar er oröið mUcið ofurveldi innan heUbrigðisgeirans, hversu ofvöxt- urinn þar er geigvænlegur, kostn- aðurinn firnamUciU og það sem verst kann aö vera með mikUU só- un í kjölfarið á fjármunum sam- félagsins án þess í raun að neinn iyóti svo sem vera ætti. í þessu era alltaf einhverjar ýkjur en einnig talsverð uggvænleg sannindi. Og þaö er tU umhugsunar ef sams kon- ar - nákvæmlega eins verk unnið af tannlækni - sérfræðingi að sjálf- sögðu er helmingi dýrara hér en ef starfsbróðir hans i Svíþjóð hefði unnið verkiö. Utanfór hefði borgað sig. Ég sagði ef, en þetta var bein fuUyrðing. „Já“ er jákvætt... Annars hlustaði ég grannt eftir því sem sagt var um vímuefnin og vondar afleiðingar þeirra. Ég hugs- aöi m.a. tíl þeirra nú sér í lagi þeg- ar rúmir fjórir mánuðir eru í þá viðbót sem Alþingj samþykkti á sl. vori og ausa skyldi yfir þjóðina allt frá bernsku tU eUi. Þegar ég heyrði aö aðeins 4 af 2814 ára nemendum í bekk einum - aðeins 4 - höfðu ekki neytt áfengis þá var það ein- faldlega áfaU fyrir mig. En ég hugs- aði sem svo: Getur verið að eftir bjórbaðið mikla kunni sömu niður- stöður að vera að finna 1 12 ára bekk? Sá er a.m.k. ótti minn. KjaHarinn Helgi Seljan félagsmálafulltrúi ÖBÍ Ágætur heilsugæslulæknir kvað áfengismálastefnu okkar svo ,já- kvæða“. Menn segöu já viö allri aukningu, aUri viöbót, alls staðar já, enda gróðapúkinn hvarvetna á gægjum. Þaö var þörf lexía og hefur nú að mestu birst í Þjóðviljanum. Lýsing annars læknis á því hversu fangar - afbrotamenn ýms- ir - lýstu uppvexti sínum að yfir- gnæfandi hluta var ótrúleg en áreiðanlega ekki ýkt. Óreglan á æskuheimilunum var númer eitt, oft samfara upplausn heimihs, börnin urðu að bjarga sér sem best þau gátu meðan foreldr- arnir - fyrirmyndimar - uppalend- ur þeirra vora að reyna aö höndla himinsdýrð, vín „menningarinn- ar“ - hinnar ,jákvæðu“ drykkju landans. Þó að ég hafi áöur rætt um vissa ofdýrkun vandamála víða í þjóð- félaginu fer því miður ekki hjá því að orðið vandamál er vægasta orð- ið yfir áfengisofneyslu íslendinga, áfengisneyslu væri mér nær sanni að segja. Hinn fallni reyr Samhengið við sjúkdóma ýmsa og þá alvarlega kom ofurvel fram á þessari ráöstefnu. Samhengiö við hin ótímabæra dauðsfóU, viö slysin ógurlegu, viö upplausn flölskyldna og svona utan enda, þetta sam- hengi er alltof hræðilega ógnandi tU þess að unnt sé að láta sem ekk- ert sé, hvað þá að syngja áfenginu lof og prís svo sem ýmsir gera ótæpilega. En samfélagiö er ,jákvætt“, það fyrirgefur flest af því að svo margir eiga einhvem hlut að máU, eru uppsprettan á einn eöa annan veg. Og svo kemur lausnarorðið um þaö að láta nægja að „reisa faUinn reyr“, sinna meðferð og lækningu í stað forvama, öflugra og mark- vissra, sem almenningur taki öflugan þátt í. Það er vanrækt, það vantar flármagn, þá er viflaleysið í algleymingi. Þó var í þaö vitnað beint á ráðstefnunni að Sviar hefðu samreiknaö það að meira en flór- faldur „gróði" þeirra af ríkiseinka- sölu áfengis væri sá kostnaður er af áfengisneyslu hlytist. Kostnað- urinn var 4:1 áfenginu í óhag. Og ekki er okkar mynd fegurri. Dapur- legasta staðreynd þessarar ráð- stefnu, þeirra ágætu erinda sem þama voru flutt, var hins vegar einmitt sú hve aUtof stutt við erum á veg komin í almennu forvamar- starfi, sem þó var meginvegvísir í löggjöfinni um heUbrigðisþjónustu sem nú er að verða fimmtán ára. Það er líka dapurlegt að sjá hversu aUtof langan vinnudag fólk leggur á sig, sumpart af nauðsyn, sumpart af kröfum til ímyndaöra, uppaug- lýstra þarfa. Þolendur þessa, börnin, sem verða þá oft hart úti, era þolendur sem síst skyldi. Ef velmegunar„statusinn“ í húsi í haUarlíki, lúxusbifreið og óhófs- íburöi og sóunarlífsmunstri setur börnin út í horn í eiginlegustu merkingu, þá er Ula farið. Ekki er þaö betra ef samfélagið býr svo hraklega að öðrum að of- þrælkun erfiðisins er lífsnauösyn tíl að mega höfði halda í Ufsbarátt- unni. Eitt er víst. Umhugsunarefnin urðu mér endalaus og er þá ekki til einskis eytt þeim degi er í þetta fór. Vandamálið er svo það hvemig úr megi greiða sem flestu á farsæl- an veg. Helgi Seljan „En samfélagið er ,jákvætt“, það fyrir- gefur flest af því að svo margir eiga einhvem hlut að máli, eru uppsprettan á einn eða annan veg.“

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.