Dagblaðið Vísir - DV - 05.11.1988, Qupperneq 16

16
LAUGARDAGUR 5. NÓVEMBER 1988.
_______________Ólína um Bryndísi:___
Bak við myndina á skjánum
leynist allt önnur persóna
Síðan lágu leiðir þeirra lítið saman
þangað til í fyrravetur að Ólína var
ritstjóri Heimsmyndar í nokkra
mánuði. Hún tók þá viötal við Bryn-
dísi.
„Þá rann það upp fyrir mér að
hennar margbrotnu sögu yrðu aldrei
gerð tæmandi skil í tiu síðna tíma-
ritsgrein. Ólafur Ragnarsson útgef-
andi hafði geinilega hugsað það sama
þegar hann las viðtaliö. Ög þegar
hann færði það í tal við mig síðar að
skrifa heila bók um Bryndísi tók ég
því fagnandi. Við ákváðum að láta
Olína Þorvarðardóttir: I lifi þeirra
Bryndísar er margt sameiginlegt.
DV-mynd GVA
Barn efnaðra foreldra, fjórtán ára
komin upp á svið Þjóðleikhússins
sem sólódansari, nítján ára valin
fulltrúi íslands í fegurðarsamkeppni,
seinna dáð sjónvarpsstjama og loks
ráðherrafrú. Þetta er hin opinbera
mynd af Bryndísi Schram. Hefur hún
ekki fyrirhafnarlaust fengið of mikið
í sinn hlut, hefur líf hennar ekki ver-
ið of auövelt? Of sjálfgefið til að vera
forvitnilegt fyrir venjulegar konur?
Sú er ekki skoðun Ólínu Þorvarð-
ardóttur sjónvarpsfréttamanns sem
skrifað hefur viðtalsbók við hana.
Sú bók kemur bráðlega út hjá Vöku-
Helgafelli.
„Mér fannst að bak við flóðljósa-
gönguna væri önnur ganga ekki eins
einfóld. Bryndís er fógur og hæfi-
leikarík kona - en einmitt það hefur
á vissan hátt verið henni fjötur um
fót. Fegurð og hæfileikar í fari einnar
konu geta unniö hvort gegn öðru.
Þannig hefur útlit Bryndísar og kyn-
þokki að mörgu leyti orðiö hennar
Akkillesarhæll."
í fangelsi eigin fegurðar
„Sem kona hefur hún mátt berjast
við staðlaða ímynd sem erfitt er að
brjótast út úr. Hún hefur vakið bæði
aðdáun og öfund. Mér fannst ég fljótt
skynja sterkt að þrátt fyrir alla vel-
gengni Bryndísar á ytra borði þá
hefði líf hennar kannske runnið eftir
einhveijum öðrum farvegi en hún
sjálf hefði kosið,“ sagði Olína Þor-
varðardóttir þegar DV spurði hana
hver hefði verið kveikjan að bók
hennar um Bryndísi Schram.
Bryndís og Ólína kynntust árið
1975 í Menntaskólanum á ísafirði.
Bryndís var skólameistari og kenn-
ari en Ólína nemandi.
til skarar skríða og fengum Bryndísi
til að samþykkja hugmyndina,“ segir
Ólína.
Ung móðir í uppreisn
„Sem unglingur og framan af full-
orðinsárum átti Bryndís erfiða daga.
Sama árið og hún varð fegurðar-
drottning varð hún ófrísk. Barns-
faðirinn var ári yngri en hún, aðeins
átján ára, og þau voru hvorki gift né
trúlofuð. Ekki bætti úr skák að
DV-mynd GVA
vinstriskoðanir hans stönguðust ilii-
lega á við viðhorf ættarinnar. Jón
Baldvin svaraði ekki fullkomlega
væntingunum í foreldrahúsum
barnsmóður sinnar í Sörlaskjólinu,"
segir Óhna.
Olína var sjálf aðeins 17 ára þegar
hún eignaðist sitt fyrsta barn, hka
ógift. Hún og Bryndís eiga sín fjögur
börnin hvor. Það er ótrúlegt hvað
sumar konur, sem hafa eignast börn
mjög ungar, verða óhemju duglegar.
Eru þær að bæta sér eitthvað upp?
„Kannski fær maður einhvers kon-
ar taugaáfall. Mér fannst eins og ör-
lögin væru að ráðskast með mig og
ég yrði aö sigrast á þeim. Eins og ég
væri illþyrmilega minnt á að ég hefði
ekki endalausan frest til ráðstöfun-
ar.“
Eftir tólf tíma vakt
í Sjónvarpinu
Bókin er byggð á ýmsum heimild-
um, blaðaúrklippum og bréfum mihi
Bryndísar og Jóns en þó mest á sam-
tölum Ólínu ogBryndísar. „Við erum
ekki svo ólíkar þegar allt kemur til
ahs; báðar skapmiklar og viðkvæm-
ar,“ segir Óhna.
Báðar hafa hka mjög mikið að gera.
Nýafstaðin stjórnarkreppa jók ann-
ríkið heima hjá Bryndísi og í Sjón-
varpinu hjá Ólínu. Hún stendur tólf
tíma vaktir sem lýkur með fréttaút-
sendingunni klukkan átta. Þegar
hún kemur heim sest hún við skrift-
ir, upprifin af spennu dagsins eins
og leikari eftir sýningu.
„Það er rétt að ég skrifa oft fram á
nótt,“ segir Ólína. „Ég gæti þó alls
ekki hafa gert þetta nema af því að
mér hefur þótt svo gaman að vinna
að þessu verkefni og mér finnst ég
hafa lært margt af Bryndísi.
Ótal margir þekkja nafn hennar og
andht en á skjánum birtist aðeins
efsti hluti ísjakans. Undir niðri leyn-
ist aht önnur persóna. Ég dáist aö
því hvað hún er hreinskiptin og opin-
ská. En svo er það stóra spurningin
hvemig mér hefur tekist að vinna
úr efninu," segir Óhna að lokum,
svohtið hikandi því þetta er hennar
fyrsta en varla síðasta bók.
-ihh
____________Sex jólabækur um kjamakonur__
Forsetar, ráðherrarogbæjarstjórar
Konur eru veikara kynið, hversu
oft hefur það ekki verið sagt? Ja,
hver sem ennþá dragnast með gamla
fordóma neyðist til aö skipta um
skoðun þegar hann hefur lesið þær
sex ævisögur eða lýsingar kvenna
sem nú eru að koma út.
Ein greinir frá starfi og persónu-
leika Vigdísar Finnbogadóttur for-
seta, önnur er byggð á bréfum Bríet-
ar Bjarnhéðinsdóttur, mestu kven-
réttindakonu sem ísland hefur alið,
þriðja er viðtalsbók við Huldu Finn-
bogadóttur, fyrsta kvenbæjarstjóra
landsins, íjórða er lokabindi sjálfs-
ævisögu Huldu Stefánsdóttur skóla-
stjóra, fimmta er viðtalsbók við sjón-
varpsstjömuna Bryndísi Schram og
loks kemur í íslenskri þýðingu sjálfs-
ævisaga Goldu Meir, fyrrum forsæt-
isráðherra í ísrael.
Pólitisk réttindi
Bókin um Vigdísi er eins og fram
hefur komið rituö af Steinunni Sig-
Hulda Stefánsdóttir: myndarlegasta
sjálfsævisaga konu.
urðardóttur, skáldi og blaðamanni. í
henni verða margar myndir, m.a.
eftir Gunnar V. Andrésson, ljós-
myndara á DV. Meginefnið er þó
texti Steinunnar. Bókin heitir Ein á
forsetavaktinni og er gefin út af Iö-
unni í samvinnu við franska aðila
sem þáttur í bókaröð um merka sam-
tíðarmenn víða um veröldina.
Bréf Bríetar Bjarnhéðinsdóttur eru
Hulda Jakobsdóttir: fyrsti kven-
bæjarstjórinn.
valin af sonardóttur hennar, Bríeti
Héöinsdóttir leikara, sem jafnframt
ritar aðfaraorð og eftirmála. Útgef-
andi er Svart á hvítu.
Æviminningar Huldu Jakobsdótt-
ur eru skráðar af Gylfa Gröndal fyr-
ir AB. Gylfi er þaulreyndur í brans-
anum, samanber bækur hans um
Ástu málara, Helgu Níelsdóttur ljós-
móður og verkalýðshetjuna Jóhönnu
Egilsdóttur. Bókin um Huldu heitir
Við byggðum nýjan bæ og snýst að
- konur geta allt
Vigdís Finnbogadóttir: fyrsta konan
í embætti forseta íslands.
mestu um uppbyggingu Kópavogs.
Hulda og maður hennar, Finnbogi
Rútur Valdimarsson, voru meðal
frumbyggja í Kópavogi. Þau höíðu á
kreppuárunum hafið þar matjurta-
rækt og reist sér skúr til sumardval-
ar. Sá.skúr varð eldhús í nýju húsi
þeirra. Þetta eldhús varð fyrsta bæj-
arskrifstofa Kópavogs. Því árið 1957
varð Hulda, sem fyrr segir, fyrsti
kvenbæjarstjóri landsins. Það vant-
aði allt, vatnsleiðslur, rafmagn, vegi,
verslanir, og í bókinni segir frá þátt-
töku Huldu og Finnboga í uppbygg-
ingunni
Myndarlegar sjálfsævisögur
Hulda Stefánsdóttir, fyrrum skóla-
stjóri, var komin hátt í nírætt þegar
hún fór að skrifa niður það sem hún
mundi frá hðnum árum. Á skömm-
um tíma hafa komið út þrjú bindi,
Bernska, Æska, Húsfreyja í Húna-
þingi og nú birtist hið fjórða og síð-
asta, Skólastarf og efri ár. Það skipt-
Golda Meir: lengi forsætisráöherra
israel.
ist í tvo hluta: Tveir skólar og Við
gluggann minn. Skólarnir tveir eru
væntanlega Kvennaskólinn á
Blönduósi og Húsmæðraskólinn í
Reykjavík, sem Hulda stýrði til skipt-
is um árabil. En hún er fjölhæf kona
og hefur komið víða við. Þannig var
hún um skeið organleikari Þingeyr-
arkirkju. Minningar Huldu eru skrif-
aðar á mjög fagurri íslensku og hljóta
aö vera myndarlegasta sjálfsævisaga
íslenskrar konu til þessa. Þær koma
út hjá Erni og Örlygi.
Frá bókinni um Bryndísi segir nán-
ar í viðtali við höfundinn, Ólínu Þor-
varðardóttur, og þá er aöeins ógetið
um eina bók, ævisögu Goldu Meir.
Hún er þýdd af Bryndísi Víglunds-
dóttur og gefin út af kvennabókafor-
lagi Bjargar Einarsdóttur, Bókrúnu.
(Þaðan kemur einnig fyrir jólin
greinasafn um jafnréttismál eftir
Helgu Siguijónsdóttur og kvenna-
dagbók fyrir 1989.)
Golda Meir fæddist í Rússlandi en
ólst upp í Bandaríkjunum. Knúin af
hugsjóninni um stofnun ísraelsríkis
fór hun að vinna á samyrkjubúi þar
suöur frá, og var um síðir kölluð til
æðstu trúnaðarstarfa hjá þjóð sinni.
Saga hennar er bæði stórmerkileg
og skemmtileg aflestrar.
Gylfi Gröndal: hefur skráð ævisögur
merkra kvenna.