Dagblaðið Vísir - DV - 21.09.1989, Síða 14

FIMMTUDÁGUR 21. SEPTEMBER 1989.
14 '
Frjálst.óháÖ dagblaö
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11,105 RVlK, SlMI (1J27022- FAX: (1 )27079
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRjALSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1000 kr.
Verð í lausasölu virka daga 95 kr. - Helgarblað 115 kr:
Bananalýðveldi
Framganga flokksformannanna þriggja, sem ráöa
ferðinni í ríkisstjórninni, er einstök í sinni röö. Aldrei
áður hafa ósvífni og ósannindi verið leidd til hásætis
eins stórkarlalega og í þessari ríkisstjórn, sem hefur
búið til íslenzka einkakreppu með vondri ofstjórn mála.
Dæmin um þessa framgöngu formannanna birtast í
viku hverri. Nú síðast fór forsætisráðherra með rangt
mál um skipan seðlabankamála í umheiminum. Þar
áður hafði fjármálaráðherra farið með rangt mál um
tillögur nefndar sinnar um skattlagningu lífeyrissjóða.
Sú skipan mála Seðlabankans, sem forsætisráðherra
segist sækjast eftir, er í stíl við þriðja heiminn, þar sem
ráðamenn nota öll brögð til að gera hðandi stund sér
bærilegri. Sú skipan, sem hann gagnrýnir, er sú, sem
tíðkast um öll Vesturlönd, nema einmitt hér á landi.
Sumir yppta bara öxlum og afsaka þetta með því, að
forsætisráðherrann segi svo margt. Aðrir glotta og út-
skýra þetta með því, að menn segi forsætisráðherranum
svo margt. En svona er ekki unnt að fríspila forsætisráð-
herra, því að hann má ekki vera einhver Gróa úti í bæ.
í rauninni er íslenzki Seðlabankinn mitt á milli þriðja
heimsins og Vesturlanda. Hann er ekki sú kjölfesta í
daglegum sviptingum og freistingum stjórnmála, sem
hann er í nágrannalöndunum og á að vera, heldur er
hann meðfram að þjónusta vafasöm áhugamál valdhafa.
Forsætisráðherra finnst hins vegar, að hann fái ekki
næga þjónustu hjá bankanum. Þar á ofan dreymir hann
um að hafa þriðja heims banka, sem gæti fyrir kosning-
ar hjálpað honum til að búa til htla sveiflu upp á við,
þótt hún kosti stóra niðursveiflu eftir kosningar.
Það er þetta ábyrgðarleysi, þetta kæruleysi í helgun
ahs konar meðala, sem einkennir störf ríkisstjórnarinn-
ar. Hún reynir áð ýta fram í tímann öhum vandamálum
hðandi stundar með ódýrum sjónhverfingum og slúðri,
ósannindum og ósvífni, sem reynast þjóðinni dýr.
Einn daginn slúðrar forsætisráðherra um erlenda
peninga að baki tfiboði Hafnfirðinga í togara frá Patreks-
firði, án þess að flugufótur hafi verið fyrir áburðinum
eða hafi síðan orðið tfi. Hann tekur greinUega sjálfur
ekki minnsta mark á eigin orðum. Þau eru honum ódýr.
Ríkisstjórnin er að búa tU bananalýðveldi á íslandi.
Hún þykist vera að lækna skipan ríkisflármála en stend-
ur í raun á bólakafi í útgjöldum upp á milljarða, sem
hún hefur enga heimUd fyrir, hvorki á fjárlögum né
annars staðar. Hún grýtir peningum í ahar áttir.
Ríkisstjórnin stendur í umfangsmiklum björgunar-
gerðum fyrir gæludýr sín í atvinnuhfinu, meðan hundr-
uð alvörufyrirtækja mega hennar vegna verða gjald-
þrota. í þessu skyni hefur hún sóað út í loftið um tólf
mUljörðum, sem börnin okkar verða síðar að borga.
Rikisstjórnin er að byggja upp umfangsmikið
skömmtunarkerfi í austurevrópskum stU tU að alhr
þurfi að koma skríðandi tU hennar dihandi rófunni til
að væla út úr henni undanþágur og leyfi, veiðikvóta og
fuUvinnslurétt, búmark og útflutningsrétt.
Þetta gæludýranamm gengur svo kaupum og sölum
eins og í Austur-Evrópu, því að öðruvísi gæti efnahags-
Ufið ekki gengið frá degi til dags. AUt gengur kaupum
og sölum. Stuðningur eins þingmanns er greiddur með
ríkisfé, sem á að nægja átta manna þingflokki.
Á margan shkan hátt er ríkisstjómin að niðurlægja
þjóðina. Hún eitrar flest það, sem hún snertir við. Hún
er að gera ísland að þriðja heims bananalýðveldi.
Jónas Kristjánsson
Viö myndun nýrrar ríkisstjórnar Steingríms Hermannssonar. - „Framsóknarflokkurinn greiddi þaö sem upp
var sett,“ segir greinarhöfundur m.a.
Miðstjórnarfundur
Framsóknarflokksins
Nýlega hélt Framsóknarflokkur-
inn miöstjómaríund vegna mynd-
unar nýrrar ríkisstjómarmeð þátt-
töku Borgaraflokksins. Á fundin-
um ríkti nær algjör eining um að
styrkja ríkisstjómina með því aö
fá Borgaraflokkinn til fylgis við
hana. Aðeins formaöur Sambands
ungra framsóknarmanna, Gissur
Pétursson, greiddi atkvæði gegn
tíliögu forsætísráðherra um mynd-
un nýrrar ríkisstjómar.
I upphafi fundar rakti forsætis-
ráðherra ástand mála er ríkisstjóm
Þorsteins Pálssonar sprakk. Hann
sagði að staða atvinnuveganna
hefði reynst mun verri en menn
hefðu haldið á þeim tíma. Ríkis-
stjóm Steingríms Hermannssonar
var síðan tæpt ár að glíma við af-
leiöingar fastgengisstefnunnar.
Gripið var til nauðvama. Þrátt fyr-
ir góð aflaár 1987 og 1988 var af-
koma atvinnuveganna ótrúlega
slæm. Góð veiði, gott verð og góðar
aðstæður íslensks sjávarútvegs, en
eigi að síður gríðarlega slæm af-
koma. Enda var genginu haldið
fóstu í verulegri verðbólgu.
Forsætisráðherra taldi nauðsyn-
legt að styrkja stjómina vegna þess
að framundan væri útíitið dekkra
en áður hefði verið ætlaö.
KjaUarinn
Guðmundur G.
Þórarinsson
Sérstaklega var minnst á sam-
einingu eða samvinnu stóm
sjúkrahúsanna í Reykjavík.
Ný ríkisstjórn
Nú hefur ný ríkisstjórn tekið við
völdum. Hún hefur nægan þing-
meirihiuta, sem auðvitaö er for-
senda þess aö hún getí tekist á viö
vandamálin framuhdan, minnk-
andi fiskveiðar og minnkandi þjóð-
artekjur.
Athyglisvert þykir mér hversu
litlu Alþýðuflokkur og Alþýðu-
bandalag vildu til fóma að þessi
ríkisstjóm gætí orðiö að veruleika.
Framsóknarflokkurinn greiddi þaö
sem upp var sett.
Þá var staöan sú fyrir í ríkis-
stjóminni að flokkamir þrír höfðu
alþingismaður
jafnmarga ráðherra og jafnmörg
ráðuneyti. Það hafði Framsóknar-
„Athyglisvert þykir mér hversu litlu
Alþýöuflokkur og Alþýöubandalag
vildu til fóma aö þessi ríkisstjórn gæti
orðið aö veruleika.“
Markmiöin
í ræðu sinni nefndi forsætisráð-
herra sex áhersluatriði er hann
lagöi meginþunga á:
1. Að tryggja að vel rekin fyrirtæki
hefðu hæfllegan arð. í þessu
sambandi er vert að minna á
ákvæði í samkomulagi um
stjómarsamstarf þar sem lögð
er áhersla á að við gengisskrán-
ingu verði tekið mið af rekstrar-
afkomu útflutningsatvinnuveg-
anna og viðskiptajöfnuði við út-
lönd. - Reyndar er þetta ekki
nýtt ákvæði. Þetta er í lögum um
Seðlabanka íslands. Þrátt fyrir
ákvæði í lögum um að við skrán-
ingu gengis íslensku krónunnar
skuh taka mið af jöfnuði í við-
skiptum viö útlönd hefur við-
skiptahalii munað mörgum
miÚjörðum króna á ári. Stimd-
um um milijarði króna á mán-
uöi. Þetta vekur upp þá athyglis-
verðu spumingu: „Hver ber
ábyrgðina?" Hver ber ábyrgð á
því að ekki hefur verið farið eft-
ir þessum lögum? Svari nú hver
sem getur. Skyldi vera eitthvert
refsiákvæði viö að brjóta slík
lög?
2. Að fjármagnseigendur taki þátt
1 byrðunum. Augljóst virðist aö
framundan em minnkandi þjóð-
artekjur. Það mun koma fram í
minnkandi kaupmætti launa og
erfiðri stööu atvinnuvega. For-
sætisráöherra lagði áherslu á í
sinni ræðu aö fjármagnseigend-
ur yrðu að axla sinn hluta byrð-
anna.
3. Að lækka verð á matvælum. Þeg*
ar hefur verið ákveðið að lækka
matvælaverð við gildistöku’'
virðisaukaskattsins. Æskiiegt er
að sú lækkun nái tíl sem flestra
matvæla. í því sambandi er
nauðsynlegt að ríkið spari í sín-
um rekstri til þess aö mæta
teKjutapi. Uppskurður ríkiskerf-
isins er brýnt viðfangsefni.
4. Að hafa hemii á verðhækkunum.
Hér er ekki átt við verðstöðvun
eða beina verðstýringu, heldur
aðhald á ýmsum sviðum, s.s.
með tíðri upplýsingamiðlun um
verðlag.
5. Að afnema sjálfvirkar viðmiðan-
ir. Hér er að sjálfsögðu átt við
það sjálfgengi sem vísitölubind-
ingar valda. Enn lýsa menn yfir
að lánsKjaravísitala verði af-
numin þegar verðbólga hefur
náðst niöur fyrir áKveðið stíg,
t.d. 10% í sex mánuði.
6. Kerflsbreytingar. Forsætisráðf
herra lagði áherslu á nauðsyn
flölmargra breytinga í ríkis- '
rekstrinum. Ýmsar stofnanir má
sameina og aðrar leggja niður
og færa starfsemi þeirra annað.
flokkurinn sætt sig við þó hann sé
stærstur. Eigi að síður lagði hann
til ráðuneyti Borgaraflokksins og
nú hafa Alþýðuflokkur og Alþýðu-
bandalag hvor flokkur um sig 3
ráðherra og 4 ráðuneyti en Fram-
sóknarflokkurinn 3 ráðherra og 3
ráðuneyti. - Þessir tveir flokkar
gátu ekkert misst.
Aðalatriðið er þó að hinn nýju
ríkisstjóm takist að snúa málum
viö og móta framsækna atvinnu-
stefnu. Möguleikar til aukins hag-
vaxtar virðast ekki miklir á næsta
ári. Þó gæti stækkun álversins orð-
ið að veruleika. Þá ættu fram-
kvæmdir að hefjast næsta vor.
Fjárfesting í álveri gæti orðiö 25-30
milljarðar króna, þar af 1/3 inn-
lend. Nauðsynlegar virkjanir, t.d.
stækkun Búrfells og Vatnsfells,
gætu kostað 10-12 milijarða, þar af
2/3 innlend fjárfesting. Enn er þessi
framkvæmd þó ekki á borðinu.
Grunnatriði í starfi nýju ríkis-
stjómarinnar hijóta að verða:
a) eðlileg gengisskráning,
b) opnum fj ármagnsmarkaðar
þannig aö flármagnskostnaður
hér verði svipaður og erlendis,
c) að auðvelda fyrirtækjum aö auka
eigið fé sitt,
d) lækka verð á matvælum.
Guðmundur G. Þórarinsson