Dagblaðið Vísir - DV - 02.11.1989, Blaðsíða 15

15
■t' vm:!í.’T,0/ < gUOAQUTMMli
FIMMTUDAGUR 2. NÓVEMBER 1989.
Lögbrot, falsanir
og meinsæri?
segir m.a. i greininni.
Nú er ekki tími hógværðar í
málflutningi þegar stjórnmála-
menn eru annars vegar. Stóryrðin
vaða uppi daglega og eru sam-
viskusamlega tíunduð í fjölmiðlum
eins og vera ber. Fljótt á litið mætti
ætla að sjaldan hefði ríkisstjórn og
meirihluti Alþingis verið í höndum
jafnósvífinna glæpamanna en ein-
mitt nú.
Auðvitað er eðhlegt að stjórn-
málabaráttan sé harðskeytt og ekk-
ert gefið eftir þegar ástæða þykir
til. En eins og stjórnmálabaráttan
hefur birst okkur vesælum kjós-
endum að undanförnu þá vantar
eiginlega ekkert nema gagnkvæm-
ar ásakanir um morð.
Svo eru einstaka þingmenn og
ráðherrar að kvarta undan því að
fjölmiðlar grafi undan trausti þjóð-
arinnar á alþingi! - Vissulega er
virðing Alþingis í lágmarki en þar
er ekki við fjölmiðla að - sakast
nema þá kannski að því leyti að
þeir eyða meiri tíma eða rúmi en
ástæða er til viö að greina frá upp-
hrópunum orðhákanna.
Svik, svindl og svínarí?
Það helsta sem ráðamenn eru
sakaðir um þessa stundina eru lög-
brot, falsanir og meinsæri. Það er
einkum ríkisstjórnin sem stendur
að lögbrotum og má segja að þar
höggvi sá er hlífa skyldi. Sömuleiö-
is eru umfangsmestu falsanir stað-
reynda framkvæmdar af stjórn-
inni. Undir ásökunum um mein-
særi sitja svo nokkrir ráðherrar
auk fleiri. Flestar ásakanir í þessa
veru eru komnir frá forystumönn-
um Sjálfstæðisflokksins.
Má vera að ríkisstjórnin stundi
lögbrot og falsanir í stórum stíl.
Ég hreinlega veit það ekki en vil
þó í lengstu lög trúa að svo sé ekki,
að minnsta kosti ekki vitandi vits.
Kjallarinn
Sæmundur Guðvinsson
blaðamaður
En lítið finnst mér leggjast fyrir
formann Sjálfstæðisflokksins og
skutulsveina hans að tönglast á
lögbrotum fram og til baka án þess
að gera eitthvað í málinu. Er ekki
hægt að fara fram á að Alþingi láti
fara fram rannsókn á meintum lög-
brotum svo við fáum að vita sann-
leikann? Eða erum við kjósendur
álitnir þeir asnar að við bara tökum
undir eins og páfagaukar og gögg-
um í takt: Lögbrot og falsanir, lög-
brot og falsanir.?
Ráðherrar ríkisstjórnarinnar
neita öllum lögbrotum og eftir
stendur fullyrðing gegn fuhyrð-
ingu. Hverju eigum við að trúa?
Treysti rikisendurskoðun
Ég legg ákaflega lítið upp úr upp-
hrópunum einstakra stjómmála-
manna þegar þeir eru að bera lög-
brot og falsanir á aðra meðan látið
er sitja við orðin tóm. En ég tek
mark á Ríkisendurskoðun og at-
hugasemdum hennar.
Þess vegna trúi ég því að ríkið
kaupi fasteignir án heimildar og
eyði fé í margt annað í heimildar-
leysi Alþingis. Þar tala staðreyndir
sínu máli. Og ég er viss um að alhr
bílaeigendur taka undir með Ríkis-
endurskoðun þegar hún vekur at-
hygli á að vart geti það verið eðli-
legt að viðhald á bílum forsætis-
ráðuneytis hafi numið 3,4 milljón-
um króna á síðasta ári.
Þorsteinn á nýjum Audi meðan
hann var forsætisráðherra og
Steingrímur á nýjum amerískum
ef marka má fréttir. Ég væri ekki
hissa þótt verksmiðjurnar, sem
framleiða þessa bíla, færu í skaða-
bótamál ef forráðamenn þeirra
spyrðu þessi tíðindi. Fram til þessa
hefur nýr og vandaður bíll ekki
þurft á viðhaldi að halda fyrstu
árin, allavega ekki þegar um er að
ræða svo vandaöar tegundir.
Hér hefur einhvers staðar verið
smurt og ekki minni ástæða fyrir
skelegga fréttamenn að kanna það
en krókaleiðir innihalds vínflaskna
frá ÁTVR ofan í kok veislugesta
ríkisins.
Það aðhald sem Ríkisendurskoð-
un veitir er ómetanlegt og ætti að
stuðla að vitrænni umræðu um
hvernig íjármunum ríkisins er var-
ið.
Alþingi rúið virðingu?
Vissulega er það alvörumál ef
Alþingi er rúið virðingu þjóðarinn-
ar. Þá hahast lýðræðið og farið er
að kalla eftir hinum sterka manni
til að taka af skarið. Líkt og í
ónefndum stjórnmálaflokki þar
sem kallað var á hinn sterka mann
til varaformennsku þó svo að skoð-
anakannanir sýndu gífurlegt fylgi.
En þaö er ekkert nýtt að kvartanir
berist frá stjórnmálamönnum um
að almenningur sýni Alþingi lítils-
virðingu. Þær hafa heyrst áratug-
um saman. Og það er heldur ekki
nýtt að talaö sé um þörf á sterkum
foringja.
Nú er stundum talað með sökn-
uði um þá sterku menn, Bjarna
Benediktsson og Ólaf Thors. Fyrir
nokkrum áratugum var á sama
hátt kvartað undan því að engir
þáverandi þingmanna kæmust
með tærnar þar sem þeir Hannes
Hafstein, Skúli Thoroddsen, Bjarni
frá Vogi og Jóp Þorláksson hefðu
haft hælana. Fyrir áratugum var
kvartað undan því að ríkisstjórnir
virtu fjárlög að vettugi og eyddu fé
í lieimildarleysi. Þetta var þá kallað
þjófnaður af sumum. í gegnum tíð-
ina hefur líka oft verið sagt að vald
Alþingis sé í höndum ríkisstjórnar
og fámennrar klíku innan hvers
stjórnmálaflokks.
Hafl Alþingi lengi verið rúið virð-
ingu er hætt við að sökin liggi að
miklu leyti hjá þinginu sjálfu eða
þeim sem það skipa á hverjum
tíma. Á sama hátt er það á valdi
alþingis að hefja þingið á ný til
vegs og virðingar.
„esa sá vinr, er vilt eitt seg-
ir“
Menn geta áfram deilt á Alþingi
og utan þess án þess að rökræn
umræða án gífuryrða leiði til lak-
ari niöurstöðu. En það er hollt að
minnast þess sem Sigurður Guð-
mundsson skólameistari sagði í
blaðagrein fyrir nær hálfri öld:
„Lýðræðið verður endalaust að
gagnrýna sjálft sig, vinnubrögð sín
og ráð. Æðstu trúnaðarmenn lýð-
ræðisins verða að kunna þá list,
sem oss íslendingum er mörgum
tornumin, að taka gagnrýni með
beiskjulausri ró. Hver mikih trún-
aðarmaður lýðræðisins verður að
letra á minnisskjöld sinn þau
Hávaorð, að „esa sá vinr, er vilt
eitt segir“.“
Sæmundur Guðvinsson
„Er ekki hægt aö fara fram á aö Al-
þingi láti fara fram rannsókn á meint-
um lögbrotum svo aö viö fáum að vita
sannleikann?“
Áform og efndir
í þróunaraðstoð
KjáUarinn
Björn Dagbjartsson
matvælaverkfræðingur
■ „— (' :: s-
t\ | ;vv
r, j ' • Y m ■ <► V %)
■* í «» ^
■ - .
skrefið var stigið með hækkun fjár-
veitingar til ÞSSÍ milli áranna 1988
og 1989 úr 40 milljónum í 60 milljón-
ir króna. Veturinn 1986 urðu allsn-
arpar umræður á Alþingi um starf-
semi ÞSSÍ þar sem þáverandi
stjórnarandstaða átaldi harðlega
framtaksleysi stofnunarinnar og
skort á undirbúningi að væntan-
legum framtíðarverkefnum.
Með ofangreindar yfirlýsingar
ríkisstjórna og Alþingis að leiðar-
ljósi hefur ÞSSÍ stárfaö undanfarin
tvö ár. Fjárhagsáætlun stofnunar-
innar fyrir 1990 ber það með sér
að nokkur smærri verkefni hafa
þegar verið undirbúin og hafin eða
þeim lofað á árinu 1990. Ónnur eru
samningsbundin í gegnum stofn-
unina og utanríkisráöuneytið og
ráðherraskipuðum Norðurlanda-
R/S Fengur. Þýdingarmesta framlagið sem Island hefur lagt til þróunar-
samvinnu, segir greinarhöfundur m.a.
„ísland biði enn einu sinni álitshnekki
og yrði fyrir aökasti á alþjóöavettvangi
fyrir aö bregðast þróunarlöndum.“
Það er hálfhvimleitt aö finna sig
knúinn til þess á hveiju ári um
þetta leyti að leita allra leiða til að
hnekkja áformum um Ijárveitingar
til þróunarmála fyrir næsta ár.
Þegar þetta er skrifað er ekki
annað vitað en að Þróunarsam-
vinnustofnun fái 64 milljónir til
starfsemi sinnar, en það er raun-
lækkun frá íjárveitingum yfir-
standandi árs.
Með því er stofnuninni gert
ókleift að standa við þær skuld-
bindingar sem þegar hefur verið
gengist undir á erlendum vettvangi
af hálfu ráðherra og ríkisstjórna
undanfarinna ára. Ekki verður
heldur unnt að nálgast þaö mark-
mið sem margar ríkisstjórnir og
Alþingi hafa sett sér: að auka fram-
lög til þróunarsamvinnu í átt til
þess hlutfalls af þjóðarframleiðslu
sem önnur iðnríki veita til þessa
málaflokks.
Áform og efndir
Alþingi samþykkti meira að segja
vorið 1985 að því markmiði, að
veita 0,7% vergrar þjóðarfram-
leiðslu til þróunarsamvinnu og að-
stoðar, skyldi náð fyrir 1992. Með
jafnri stígandi í átt að þessu mark-
miði ætti fjárveitingin að vera um
1200 milljónir króna fyrir áriö 1990.
í málefnasamningi ríkisstjórnar
Steingríms Hermannssonar frá
hausti 1988 segir að markmiðum
sínum um aukin og bætt samskipti
við önnur lönd hyggist ríkisstjórn-
in ná m.a. „með aukinni aðstoð og
samvinnu við þróunarríki". Fyrsta
nefndum fjölgar stöðugt. ÞSSÍ telur
sig eingöngu hafa verið að fram-
kvæma vilja stjórnvalda með áætl-
un um hægfara aukningu í þróun-
araðstoð þar sem undirbúningur
og framkvæmdir haldast í hendur
og góð nýting fjármuna og mann-
afla verða tryggð. Til þess áætlaði
ÞSSÍ 123,500 milljónir króna fyrir
árið 1990, miðað við verðlag fyrri
hluta árs 1989. í frumvarpi til íjár-
laga 1990 er upphæðin lækkuð um
helming og hlýtur það að hafa geig-
vænlegar afleiðingar fyrir starf-
semi ÞSSÍ.
Afleiðingar
Leggja yrði R/S FENG, lang-
stærsta og þýðingarmesta framlagi
sem ísland hefur lagt til þróunar-
samvinnu, tæki sem er ómissandi
ef við viljum veita aðstoð við fiski-
rannsóknir og tilraunir en þar höf-
um við af mestu að miðla. En þó
svo skipinu yrði lagt í heilt ár yrði
samt að sinna lögboðnu og nauð-
synlegu viðhaldi og greiða hafnar-
og legugjöld. Samningsbundin
verkefni á Grænhöfðaeyjum eru
áætluð kosta ekki minna en 20
millj. kr. eða þriðjung þeirrar upp-
hæðar sem í frumvarpinu stendur.
Þá eru ekki talin með þau verkefni
sem beðið vai' um til viðbótar í
heimsókn Pirez, forsætisráöherra
Grænhöfðaeyja, sl. sumar og tekið
var vel í. Þau eru viðbót, tilkomin
eftir gerð fiárhagsáætlunar sl. vor.
Fiskimálafulltrúinn og hans verk-
efni, sem við höfum í Malawi, eru
lika samningsbundin, ýmist við
það ríki, SADCC-samtökin svoköll-
uðu eða Norðurlöndin. Þar verður
því ekki mikið skorið niður. Minnst
25 milljónir þarf í þessi verkefni.
Þá eru eftir um 15 milljónir til að
verja í námsstyrki, sem sumir
hverjir eru orðnir að föstum liðum,
í skrifstofuhald, sem telur 2 menn
með síma- og vélritunaraðstoð, í
ferðakostnað, mest vegna ákvarð-
ana stjórnvalda á vettvangi Norð-
urlandaráðs og Sameinuðu þjóð-
anna. Fullyrða má að þessi upphæð
mun ekki duga til alls þessa svo
vel sé.
Því má ljóst vera að jafnvel í al-
gerum tómagangi er ekki hægt að
reka stofnunina þannig að hún
uppfylli skuldbindingar og lág-
markskröfur. ísland biði enn einu
sinni áhtshnekki og yrði fyrir að-
kasti á alþjóðavettvangi fyrir að
bregðast þróunarlöndum. Verst er
þó að-ekki verður svo mikið sem
hægt að hugsa til undirbúnings
verkefna framtíðarinnar. Ónógur
undirbúningur kcillar aftur á
óþarfa eyðslu og mistök síöar meir.
Björn Dagbjartsson