Dagblaðið Vísir - DV - 19.01.1991, Page 15

LAUGARDAGUR 19. JANÚAR 1991.
15
Stríðið við Persaflóa hófst á mið-
vikudagskvöldið. Stundin var
runnin upp. Samningaviðræður
höfðu ekki borið árangur, ákalh
friðarsinna var ekki svaraö, biðin
var á enda. Vígvélarnar voru ræst-
ar og fréttir bárust af sprengjuárás-
um á Bagdad.
Mér leið ekki vel á þessu augna-
bliki. Ekki frekar en öðrum. Var
ný heimsstyijöld að brjótast út?
Hver yrðu viðbrögð íraka? Hver
var máttur vopnanna? Hvar mundi
þetta enda? Ekki dró úr spennunni
að horfa á atburðina í beinni út-
sendingu og því fylgdi óhugur að
hlusta á drunurnar frá spr'engjun-
um og skothríðina úr loftvarna-
byssunum.
En jafnframt óhugnaðinum
fylgdi þessum fyrstu fregnum
ákveðinn léttir og eftirvænting,
spenna af öðrum toga. Nú var látið
tU skarar skríða, nú var runnin
upp úrslitastundin. Eftirvæntingin
var fólgin í því hvort bandamönn-
um tækist að eyðileggja möguleika
íraka til gagnsóknar. Loftárásin
gat gert út um varnir írakanna og
framhald stríðsins réðst af því
hvort skotmörkin væru rétt valin.
Vonin um stutt stríð og lítið mann-
fah var háð því að lama andstæð-
inginn strax í upphaíi.
Styrjöld er ekkert gamanmál. Hér
•var ekki stjömustríð á ferðinni,
ekkert valhallarstríð þar sem óvin-
irnir rísa heilir upp í leikslok og
skála fyrir dagsverkinu. Hér var
engin bíómynd á skjánum þar sem
vopnabrakið var sviðsett. Þetta var
bláköld alvara, raunveruleg átök,
barátta upp á hf og dauða.
Eftir því sem leið á nóttina og
strax á íimmtudagsmorgni var ljóst
að írakar áttu ekki svar viö innrás-
inni. Þeir réðu ekki við margefldan
flugflota bandamanna. Háþróaðar
sprengjuflugvélar komu þeim í
opna skjöldu. ísraelsmenn þurftu
ekki að taka fram gasgrímurnar.
Aðvömnarsírenurnar í Saudi
Arabíu reyndust óþarfar. Gagnár-
ásin lét á sér standa og kom aldrei.
Óttinn um gereyðinguna, átökin
ægilegu og spádómamir um ragna-
rökin hafa enn ekki ræst. Svo sé
guði fyrir að þakka.
hmd fyrir framan sjónvarpstækin
á þessu miðvikudagskvöldi og
sennhega hefur engin sjónvarps-
dagskrá vakið jafnaímenna at-
hygh.
Þaö er svo eftir öðru að öfundar-
menn Stöðvar tvö grófu upp reglu-
gerð sem bannar beinar útsending-
ar sem ekki eru á íslensku! Það
mátti sem sagt ekki flytja íslend-
ingum fréttir af heimsögulegum
viðburði nema á íslensku! Það
þurfti maöur að ganga undir
manns hönd til að bjarga heims-
fréttunum og þökk sé menntamála-
ráðherra sem hafði dómgreind til
að sjá fjarstæðuna í þvi að einangra
ísland frá veruleikanum.
Til síðasta manns
Víst má setja út á vinnubrögð
CNN stöðvarinnar og stundum gat
maður haldið að verið væri að lýsa
kappleik eða framhaldsmynda-
flokki um ófrið og örlög. En enginn
getur neitað dramatík þess augna-
bliks að vera vitni að hildarleik
vígvallarins. Kalt vatn rann milli
skinns og hörunds þegar hugrakkir
fréttamenn sjónvarpsstöðvarinnar
lýstu sprengjuregninu allt í kring-
um hótel þeirra. *
Þegar þetta er skrifað veit enginn
hver endalokin verða. Bandamenn
virðast hafa unnið fyrstu lotu. En
Saddam Hussein hefur sýnt að hann
er ekki maður uppgjafar eða sátta.
Hingað til hefur hann neitað að horf-
ast í augu við margefldan herafla
bandamanna, virt friðarviðleitni að
vettugi og boðið ofurefhnu birginn.
Hann ákahar almættið og stendur
greinhega í þeirri trú að hann geti
ógnað andstæðingum sínum með
sama hætti og hann hræðir sína eigin
þegna th hlýðni. Saddam Hussein er
ekki líklegur th að gefast upp fyrr en
■í fulla hnefana; fyrr en hans síðasti
maður er fallinn.
Talsmenn friðar og þolinmæði
gagnvart Saddam Hussein hafa vís-
að th hugarfars og trúarbragða
araba og fullyrða aö Vestur-
landabúar skhji ekki þann heim.
Þeir skírskota til þess að Saddam
Hussein hafi araba að baki sér og
árás bandamanna verði aldrei fyr-
irgefin. Mín spá er hins vegar sú
Stríð vlð Persaflóa
Einn gegn friði
Það bað enginn um þetta stríð.
Hvað svo sem friðarsinnar segja.
Vietnam-stríðið er Bandaríkja-
mönnum í of fersku minni th að
þeir sækist eftir nýjum hhdarleik.
Þeir þekkja afleiðingar styrjaldar
af eigin raun. Enda fór ekki á mhli
mála síðustu dagana og í viðtölum
við fólk eftir að innrás banda-
manna hófst að þar ríkti lítill fögn-
uður. Hann var heldur ekki öf-
undsverður, Bandaríkjaforseti, að
taka þá ákvörðun að gefa herjum
sínum grænt ljós th árásar. Ekki
vhdi ég þurfa að vera í þeirri að-
stöðu að bera ábyrgð á því græna
ljósi. Það gerir enginn meö glöðu
geði. Mér fannst Bush Bandaríkja-
forseti komast vel frá ávarpi sínu
og rökstyðja aðgerðir sínar á sann-
færandi hátt.
Gjörvöll heimsbyggðin hefur beð-
ið og vonað eftir tilslökun af hálfu
Saddam Hussein. Sameinuðu þjóð-
irnar, Arababandalagið og jafnvel
nánustu stuðningmenn íraka hafa
reynt að koma vitinu fyrir hann.
Bandaríkjamenn freistuðu þess
fram á síðustu stundu að telja
Saddam Hussein hughvarf. Hann
einn stóð í veginum fyrir því að
friður héldist. Hann einn kallaöi
þessi átök yfir land sitt og þjóð.
Áður en yfir lauk skiptust menn
upp í tvo hópa þegar þeir tóku af-
stööu th deilunnar við Persahóa.
Annars vegar þeir sem mótmæltu
hernaði og töldu engan málstað svo
heilagan að hann réttiætti styrjöld.
Hins vegar þeir sem komust að
þeirri niðurstöðu að ekkert gæti
stöðvað Saddam Hussein nema
gjalda honum líku hkt.
Hræsnin
Ekki skal gert lítið úr friðarboð-
skapnum. Öh vhjum við frið. En
það verður því miður að segja þá
sögu eins og hún er að ýmsar þær
röksemdir sem settar voru fram
gegn því að ráðist skyldi til atlögu
við írak eru langsóttar og fremur
lítilmannlegar. Þannig var vitnað
til þess að Kúvæt væri í rauninni
gerviþjóð. Orðrétt segir í kjallara-
grein í DV eftir kunnan mennta-
mann: „Það var ekki nein „kúvæsk
þjóð“ sem ákvað að stofna ríki
heldur skiptu Bretar arabísku
landsvæði upp til að hafa dvergríki
með miklar auðlindir hjá mann-
mörgum, fátækum ríkjum og halda
þannig tangarhaldi á olíulindun-
um. Auk þess er aðeins minnihluti
íbúa Kúvæt ríkisborgarar í því
landi, flestir íbúanna voru farand-
verkamenn frá Egyptalandi og öðr-
um arabaríkjum. Það er því hræsn-
in tóm að boða stríð th að vernda
sjálfstæði Kúvæt en hirða hvorki
um Panama, Grenada eða Palest-
ínu.“
Hvað er maöurinn að segja? Hann
er að halda því fram að Kúvæt eiga
í rauninni ekki tilverurétt! Þetta
sé engin þjóð. Það megi einu ghda
þótt Hussein leggi þennan land-
skika undir sig.
Ef þetta eru rök sem taka á mark
á má sömuleiöis heimfæra þau upp
á ýmis lönd Afríku sem með sama
hætti rekja sjálfstæði sitt th fyrri
nýlenduskiptingar. Þá má sömu
Laugardags-
pistiU
Ellert B. Schram
leiðis spyrja um tilverurétt íraks
sem einnig rekur sjálfstæði sitt til
yfirráða Breta á sínum tíma.
Samanburður við stríðsátök í
Panama og Grenada er barnalegur
og aðeins thtækur þeim mönnum
sem geta ekki leynt þeirri stað-
reynd að friðarvilji þeirra er sprott-
inn af blindu hatri á Bandaríkja-
mönnum. Saddam Hussein á að fá
frið til að bjarga farandverka-
mönnunum í Kúyæt undan olíu-
græðgi Vesturlanda en Vesturlönd
eru að shta friðinn með því að
hrekkja Saddam Hussein. Þetta er
málflutningur þeirra sem mót-
mæla gagnárás bandamanna. Hver
er að tala um hræsni?
Kúæt hefur verið sjálfstætt og
fuhvalda ríki í nær hálfa öld. Kú-
væt er meðlimur Sameiriuðu þjóð-
anna. Kúvæt er ekki minna eða
ómerkilegra land fyrir þá sök að
landið er htið og þjóðin fámenn.
Maður hélt að íslendingar skildu
þá staðreynd öðrum betur.
Heimsfréttir
á íslensku
Fréttir af fyrstu skotárásum
handamanna á írak bárust mér á
tólfta tímanum í miðvikudags-
kvöldið. Ég sat á því augnabliki og
horfði á mörkin í ítalska fótboltan-
um. Næsti hður á dagskrá Stöðvar
tvö var stríðið í Persaflóanum.
Bara rétt si sona og meðan maður
skrapp upp í eldhús og fékk sér
mjólkurglas hófst bein útsending
frá stríðinu.
Það horföu fleiri á sjónvarpið.
Hvarvetna um heimsbyggðina var
sthlt á CNN sjónvarpsstöðina sem
flutti fréttir-af sprengjuárásum á
Bagdad og sagði frá atburðunum,
hvort heldur var í Saudi Arabíu,
ísrael eða Jórdaníu. Fréttamenn-
imir í Bagdad höfðu útsýni frá
níundu hæð hótelsins og skriðu á
mhli glugga til að virða fyrir sér
eldstólpana í borginni. Vamar-
málaráðherra Bandaríkjanna
sagðist hafa sínar bestu upplýsing-
ar frá CNN stöðinni. Getur voru
leiddar að því að fjarskiptasam-
bandið frá Bagdad hefði ekki verið
ruglað th að stríðsaðilar gætu
fylgst með athurðarásinni.
Þetta var satt að segja ótrúleg
nótt. Stríðið var á skerminum
heima. í beinni útsendingu um
heim ahan. Bandaríska þjóðin sat
að ef og þegar gangur átakanna við
Persaflóa heldur áfram að sanna
yfirburði fjölþjóðahersins og
stríðsmenn íraka skhja að ákall til
almættisins dugar htt í nútíma-
stríöi þá muni bresta flótti á liðið,
þá muni koma í ljós að hvorki arab-
iskt hugarfar né trúarbrögð binda
sína bagga með einræðisherranum
Saddam Hussein. Hans bíða þau
örlög aö láta lífið fýrir banasárum
sinna eigin manna.
Vopnin kvödd
Arabar þurfa á lýðræði og mann-
réttindum að halda jafnt sem Vest-
urlandabúar. Lýðræði er ekki
einkaeign kristinna manna og hvað
sem hður íslamskri trú og sérkenn-
um arabiskra lifnaðarhátta þá er
vel hugsanlegt að uppgjörið við
Persaflóann valdi þáttaskhum.
Kúvæt verður aldrei samt og áður,
írak ekki heldur. Hreyfing mun
komast á Palestínumáhð og í stað
þess að óttast hefndir múshma og
áframhaldandi togstreitu í þessum
heimshluta má aht eins leiöa að því
líkur að á rústum ríkis Saddams
Hussein rísi ný öld í stað skálmald-
ar, að þar nái lýðræði fótfestu í stað
einræðis.
Ef svo fer veröur stríðið við Pers-
aflóa ekki háð th einskis.
Það hefur veriö gripið til vopna
th að kveða niður grimmilegt
vopnavald. En vopnabrakið og
vopnaviðskiptin við Persaflóa geta
sömuleiðis leitt th þess að dehur
verði framvegis settar niður við
sáttaborðin og vopnin kvödd. Hver
veit? Ellert B. Schram