Dagblaðið Vísir - DV - 14.03.1991, Blaðsíða 15

FIMMTUDAGUR 14. MARS 1991.
15
Réttlætið og
réttur þinn
Mörgum flnnst oft erfltt aö eiga við
kerfiö, sérstaklega ef þeir eru órétt-
læti beittir. Oft er vandkvæðum
bundið að átta sig á því hvernig
menn eiga að snúa sér í að ná fram
rétti sínum. Þetta á við um Trygg-
ingastofnun ríkisins eins og aðrar
stofnanir.
„Þetta er algjört óréttlæti.“
„Þetta er rangt. Ég á að fá greitt
lengra aftur í tímann!"
„Ég sætti mig ekki við þetta. Þið
eigið örugglega að taka þátt í þess-
um kostnaöi!"
Setningar í þessum dúr eru
kannski ekki daglegt brauð, en allt-
af heyrum við þær öðru hvoru.
Kvörtun til tryggingaráðs
Þegar upp koma tilvik, þar sem
viðskiptamenn kvarta yfir úr-
skurði Tryggingastofnunar í ein-
stökum málum, þá eiga þeir ákveð-
inn rétt samkvæmt lögunum á því
að skjóta máh sínu til trygginga-
ráðs.
Tryggingaráð er skipað 5 mönn-
um sem Sameinað Alþingi kýs á
fyrsta þingi eftir hverjar þing-
kosningar. Ráðið hefur eftirlit með
fjárhag, rekstri og starfsemi Trygg-
ingastofnunar ríkisins og gætir
þess að hún starfi í samræmi við
KiaUarinn
Ásta R. Jóhannesdóttir
deildarstjóri félagsmála-
og-upplýsingadeildar
Tryggingastofnunar ríkisins
lög og reglugerðir á hverjum tima.
Árið 1989 var bætt inn í almanna-
tryggingalögin lagagrein, þar sem
viðskiptamenn Tryggingastofnun-
ar öðlast rétt til að vísa máh sínu
til ráðsins. Þar segir: „Rísi ágrein-
ingur um grundvöll, skilyrði eða
upphæð bóta leggur tryggingaráð
úrskurð á máhð.“
Hvernig á að kvarta?
Hjá Trygginastofnun og umboð-
um hennar, sem eru sýslumenn og
bæjarfógetar, liggja frammi eyðu-
blöð með yfirskriftinni: „Kvörtun
til tryggingaráðs". Þetta blað þarf
að fyha út eftir að neitun eða önnur
niðurstaða hefur borist skriflega
frá Tryggingastofnun. Allt þarf
þetta að vera skriflega sem er bæði
th hagræðis fyrir viðskiptamann-
inn og stofnunina.
Eina fylgiskjalið, sem alltaf þarf
,,Meö því að senda kvörtun til trygg-
ingaráðs og vekja þannig athygli á hvað
mætti ef til vill betur fara gætir þú flýtt
fyrir tímabærum breytingum á reglum
varðandi málefni stofnunarinnar.“
„Stundum er úrskurður Tryggingastofnunar réttur samkvæmt gildandi
reglum þótt hann sé óréttlátur.“
að fylgja kvörtun er skrifleg stað-
festing á afgreiðslu Trygginga-
stofnunar. Það getur verið bréf, þar
sem málaleitan er hafnað, eða t.d.
greiðsluseðill. Önnur nauðsynleg
fylgigögn munu oft hggja hjá
Tryggingastofnun (vottorð, skatt-
skýrslur o.þ.h.).
Umsækjandi/bótaþegi getur bor-
ið fram kvörtunina eða einhver
með umboð frá honum.
Hvað svo?
Þegar kvörtunin berst er hún
fyrst send viðkomandi deild til
umfjöllunar. Innan tveggja vikna,
frá því að kvörtun barst, skal um-
sögn/niðurstaða deildarinnar
liggja fyrir. Niðurstaðan er kunn-
gerð viðskiptamanni bréflega, svo
hann geti gert sínar athugasemdir
við hana.
Sé viðskiptamaður enn ósáttur
við niðurstöðuna skal hann th-
kynna það innan tveggja vikna frá
því að hann fékk svar deildar við
kvörtuninni. Þá fer málið til trygg-
ingaráðs til úrskurðar.
Niðurstaða ætti þá að fást eftir
um það bil mánuð frá því að kvört-
unin berst. Þetta er leið sem menn
ættu að notfæra sér séu þeir ekki
sáttir við þá afgreiðslu sem mál
þeirra hafa fengið hjá Trygginga-
stofnun ríkisins.
Gæti flýttfyrir
breytingum
Stundum er úrskurður Trygg-
ingastofnunar réttur samkvæmt
gildandi reglum þótt hann sé órétt-
látur. Örar breytingar í þjóðfélag-
inu, framfarir í lækningum, þjálfun
og þess háttar kalla stundum á
breytingar á reglum. En því miöur
gerist'það stundum að nauðsynleg-
ar breytingar á reglum eru ekki
gerðar eins fljótt og við vildum.
Með því að senda kvörtun til trygg-
ingaráðs og vekja þannig athygli á
hvað mætti ef til vill betur fara
gætir þú flýtt fyrir tímabærum
breytingum á reglum varöandi
málefni stofnunarinnar.
Asta R. Jóhannesdóttir
Sameining
sjúkraliða
I grein sem Sigríður Kristjáns-
dóttir, formaður Starfsmannafé-
lags ríkisstofnana, birtir í 2. tbl.
félagstíðinda SFR víkur hún að
uppsögnum sjúkraliða 1986. Heldur
hún því fram að árangurinn af
uppsögnum megi þakka aðhd
þeirra að SFR. Það má th sanns
vegar færa. Sannleikurinn er samt
sá að kjarabæturnar 1987 fengust
vegna umburðarlyndis annarra fé-
lagsmanna SFR og ekki síður vegna
agaðrar forustu sem félagið bjó við
í þann tíma. Tæknimenn og skrif-
stofufólk innan félagsins áttu erfitt
með að sætta sig við forgang einnar
stéttar. Þeir töldu, kannski rétti-
lega, sínar þarfir fyrir borð bornar
og ekki hlustað sem skyldi á sín
sjónarmið vegna krafna sjúkraliða,
fóstra og meinatækna á Borgar-
spítalanum en þessir hópar allir
voru í aðgerðum á sama tíma th
stuðnings kröfum sínum.
Stofnun stéttarfélags
sjúkra liða
Að lokum víkur Sigríður Krist-
insdóttir að þeirri ákvörðun stjórn-
ar og formannafundar Sjúkraliða-
félags íslands sl. haust að kannað-
ur skuli meðal sjúkrahða áhugi
þeirra fyrir stofnun stéttarfélags. Á
því málefni virðist Sigríður lítinn
skhning hafa, sé hann nokkur er
það einhver misskilningur. Hann
hefði auðveldlega leiðrést heíði
henni tekist að flytja ræðu sína í
hópi félaga sinna og formanna fé-
lagsins eins og th var ætlast og
henni boöið með góðum fyrirvara.
Um túlkun og framkvæmd fyrir-
hugaðra laga stéttarfélagsins segir
í greininni: „Með fulltrúakosningu
KjaUaiinn
Gunnar Gunnarsson
fyrrverandi frkvstj. Starfs-
mannafélags ríkisstofnana
hefur hinn almenni félagi í raun-
inni ekki aðgang að sjálfum for-
manni Sjúkrahðafélags íslands og
það komast aðeins örfáir á fulltrúa-
þingið.“
Hvers konar upphafning og for-
ingjadýrkun er þetta, því í ósköp-
unum skyldi hinn almenni félags-
maður ekki hafa aðgang að for-
manni sínum? Hvernig í ósköpun-
um ætlar Sigríður að flnna þessari
fullyrðingu sinni stað? Hvert sem
formið er við kosningu eða at-
kvæðagreiðslu á hinn almenni fé-
lagsmaður alltaf aðgang að forustu
félagsins, jafnt formanni sem öðr-
um forustumönnum þess.
Val formanns ákvörðun allra
félagsmanna SLFÍ
í umræddum frumdrögum að
lögum fyrir stéttarfélag sjúkrahða
er gert ráð fyrir að formaður félags-
ins verði kosinn beinni kosningu í
allsherjaratkvæðagreiðslu meðal
allra sjúkrahða sem aðild eiga að
SLFÍ, hvort sem þeir starfa sem
sjúkrahðar eða ekki. Auk þess er
fulltrúaráðsþingið öllum félags-
mönnum opið, kjörnum fulltrúum
sem öðrum félagsmönnum SLFÍ.
Fulltrúaþingið á fyrst og fremst
að tryggja að sjónarmið allra kom-
ist á framfæri án tillits til búsetu í
landinu og félagið beri kostnað af
ferðum kjörinna fuhtrúa utan
Stór-Reykjavíkursvæðisins á þing-
ið.
Bjðtíma sjúkraliða að Ijúka
í 25 ár hafa sjúkraliðar rætt stöðu
stéttarinnar og þörfina fyrir auknu
„Þrisvar sinnum hefur sjúkraliðum
ofboðið réttleysi sitt og afkoma og knú-
ið viðsemjendur aðildarfélaga sinna að
hlusta á kröfur sínar með hópuppsögn-
um.“
Samvirk forusta kætist að lokinni undirskrift samninga 1987. - Einar
Ólafsson, Gunnar Gunnarsson og Sigríður Kristinsdóttir, formaður SFR.
forræði í eigin málum. Þrisvar
sinnum hefur sjúkrahðum ofboðið
réttleysi sitt og afkoma og knúið
viðsemjendur aðildarfélaga sinna
að hlusta á kröfur sínar með hóp-
uppsögnum. Þrisvar sinnum hafa
þeir neytt viðsemjendur aðildarfé-
laga sinna til að undirrita sam-
komulag um launakjör sín, starfs-
réttindi og menntun sem jafnoft
hefur verið svikið. fyrir það eitt að
stéttin hefur ekki haft vald til að
gæta hagsmuna sinna sjálf. Ólygn-
asta dæmið er undirskrifuð og
reglugerðarbundin loforð um nám-
skeið og framhaldsnám sjúkraliða
sem samið var um 1982 og síðan
ítrekað samið um 1987 en öll fram-
kvæmd og efndir hafa verið unnar
af viðsemjandanum með hangandi
hendi eins og raun ber gleggst vitni.
um.
Landsbyggðin jafnt sem aðr-
irfullsödd á biðinni
Að halda því fram, í ljósi þess sem
á undan er gengið, að félagið eigi
að fara sér hægar við ákvarðana-
töku en gert hefur verið um stofn-
un stéttarfélags vegna landsbyggð-
arfólksins er furðuleg staðhæflng.
Landsbyggðarmenn eru ekki síður
þurfandi fyrir að 25 ára umhugsun-
artíma ljúki. Á fundum með
sjúkrahðum, sem haldnir hafa ver-
ið um allt land meðal starfandi
sjúkraliða, hefur þessum sjónar-
miðum hvergi verið haldið fram.
Fundirnir eru nú þegar orðnir yfir
30 talsins með þátttöku rúmlega 700
sjúkraliða. Landsbyggðin hefur
fengið sig fullsadda af afgreiðslu
sinna mála með ráðuneýtishraða
sem er viðurkenndur og mældur
heldur hægari en snigils á hrað-
ferð. Ef það eru starfshættir sem á
að innleiöa hjá launþegahreyfing-
unni afþakka sjúkraliðar þá. Það
er nóg komið af svo góðu. Að lokum
vil ég taka undir það sjónarmið sem
fram kemur í lok greinarinnar að
„litlar einingar ná litlu“. Þessu er
hægt að vera fyllilega sammála en
það er þó erfitt að alhæfa um þetta
frekar en annað. Það er ekki sama
hver hópurinn er, skemmst er að
minnast umdeildra samninga flug-
umferðarstjóra nú nýlega. Ég legg
á það áherslu að sterk og samstæð
heildarsamtök eins og BSRB eiga
að vera þess megnug að stilla sam-
an strengi okkar, sterka sem veika,
þar sem það á við. En hvert hljóð-
færi í þeirri harmóníu á fyllsta rétt
á sér, hversu smátt sem það er.
Ef aðeins heyrðist í þeim fuglum
skógarins sem best (hæst) syngja
yrði skógurinn hljóður.
Þaö er þarft verk sem við þurfum
að vinna frekar en hælbíta hvert
annað og reyndar ahir launþegar
eiga að sameinast um að endur-
skoða og treysta innviði heildar-
samtaka sinna. Til þess þurfum við
að hafa einurð og þor th að skil-
greina þarfir okkar og breyta því
sem breyta þarf. Það má til dæmis
velta því fyrir sér hvort það er ekki
fleira en færra sem mælir með
samvinnu eða sameiningu BSRB
og ASÍ en það sem sundrar, „minn-
ug þess að litlar einingar ná litlu“
svo að ég vitni til athyglisverðrar
ábendingar í umræddri grein.
Gunnar Gunnarsson