Dagblaðið Vísir - DV - 06.12.1991, Side 4

43
FOSTÍJÖÁÖllRÍé; DEáé^BÉÖ Yðirfí
Fréttir
Uttekt DV á nýlegum dómum í ofbeldis-, fíkniefna- og svikamálum:
Refsingar í of beldis- og
hassmálum orðnar ef vægar
Nýleg dæmi um
'óma
Tveir menn dæmdir. Ann-
ar fékk 16 ár. Hinn fékk
17 ár þar sem hann var
einnig dæmdur fyrir fíkni-
efnabrot.
Manndráp af
gáleysi
Bílstjóri virti ekki stööv-
unarskyldu. Einn lést.
Fékk 60 daga skilorðs-
bundiö fangelsi og sviptur
ökuréttindum í 3 ár.
I
Lögreglumaður. Vísvit-
andi alvarleg árás. Brot í
opinberu starfi. Fékk 3ja
mánaöa skilorðsbundiö
fangelsi.
m
Kynferðisleg mis-
notkun á börnum
2 1/2 árs fangelsi fyrir aö
hafa mök viö dóttur sína í
10 ár. Hæstiréttur mildaði
4 ára fangelsis refsingu
héraösdóms.
Nauðgun
18 mánaöa fangelsi.
Dæmdur fyrir nauðgun og
alvarlegt ofbeldi á fórnar-
lambinu.
Fíkniefni/hass
3 mánaöa fangelsi. Flutti
inn 600 grömm. í hass-
málum er oft miðað viö
5 mánaða fangelsi fyrir
innflutning á 1 kg.
Fíknie./amfetamín
12 mánaöa fangelsi.
Dæmdur fyrir innflutning á
200 grömmum. Ekki eig-
andi efnisins.
Þrír dæmdir. Fluttu inn og
dreifðu tæpu kílói. Höfuö-
paurinn fékk 4 ára fang-
elsi. Hinir 2 1/2 og 3 1/2
ár.
7 mánaöa fangelsi. Dró
sér 2,7 milljónir í trúnaðar-
starfi. Einnig sakfelldur f/
skjalafals. Greiddi ekki til
baka áöur en dómur gekk.
Manndráp: 16 ár
Fíkniefni^^nán.-4 ár
Kynferöisleg misnotkun: 2 1/2 ár
Nauögun: 1 1/2 ár
Fjárdráttur: 7 mánuöir
Hass Amfetamín
Kókaín
""'9\
Líkamsárás: 3 mánuöir*
n
Manndráp af gáleysi: 2 mánuöir*
* Skilorðsbundin refsingoc

Refsingar í líkamsárásarmálum ei
orðnar allt of vægar, sama gildir ui
dóma i hassmálum og kynferðisa
brotum gagnvart bömum og uni
mennum. í fjársvikamálum er hir
vegar farið að taka hart á sakbon
ingum. Þetta er niðurstaða könnum
sem DV hefur gert. Rætt var við fól
sem tengist dómskerfinu og hliðsjó
höfð af nýlegum refsidómum.
Margir em á þeirri skoðun að þó
sem lögin séu ekki nægilega fastmó
uð í ýmsum refsimálum, hafi dóma
ar tilhneigingu til að dæma afbroh
menn aðeins til hluta af heimilaö
hámarksrefsingu hverju sinni.
Hæstiréttur mildar
dóma vegna líkamsárása
Nýlegt dæmi um dóm sem þótti
vægur er um lögreglumann se
dæmdur var í 3 mánaða varðha
fyrir að hafa tekið mann hálsta
þannig að hann missti meðvitund 1
sleppt honum í götu. 7 tennur brot
uðu í þeim sem verið var að han
taka. Hann hlaut fleiri áverka. Bi
lögreglumannsins fólst ekki ei
göngu í líkamsárásinni. Hann v
einnig að brjóta af sér í opinbe
starfi. Lögin kveða skýrt á um
samkvæmt því eigi refsingin að v<
allt að helmingi þyngri. Hæstiréti
staðfesti dóm sakadóms en dær
refsinguna alla skilorðsbundna.
Fyrr á árinu skilorðsbatt Hæ
réttur einnig refsingu manns s
hafði gengið í skrokk á konu og n
þyrmt alvarlega. Árásarmaður
fékk óskilorðsbundinn dóm í hé
en Hæstiréttur skilorðsbatt han
Refsingar í líkamsárásarmá
þykja að áliti flestra allt of va
Hæstiréttur hefur oft á tíðum mi
héraðsdóma í slíkum málum.
því móti hefur Hæstiréttur gefið
aðsdómurum tóninn í afgreiðs)
beldismála. Héraðsdómarar og
flytjendur styðjast einmitt við
Hæstaréttardóma við málflutni
þegar dómar er upp kveðnir í hé
Minnst ár fyrir nauðgun
í nauðgunarmálum er refsii
inn 1 árs fangelsi. Það þýðir ;
menn sakfelldir má ekki dæm;
minni refsingar. Þama er re
markið skýrt. Að þessu leyti e
in skýrari en í sumum öðrum 1
ismálum. Hins vegar er alge
dæma menn í 18 mánaða fan
þá er miöað við að um nauð;
aö ræða með grófu ofbeldi. Hæ:
ur hefur staðfest slíka dóma.
Nýlega var karlmaður dæmi
ára fangelsi fyrir nauðgun ei
hafa setið fyrir konu, ráðist á
og ógnað með hnífi áður en
kom viija sínum fram. Hæsti:
staðfesti þann dóm.
Kynferðisleg mis-
notkun á börnum
Refsingar vegna kynferðislegrar
misnotkunar á bömum og ungmenn-
um em flestar langt frá heimilaðri
hámarksrefsingu. Þar ganga að
margra mati hreinlega hlægilegir
dómar. Það sem helst er fundið að
lögum í þessum efnum er mjög óskýr
hegningarlagagrein sem þessi brot
era oft heimfærð á. í 1. málsgrein
200. greinar hegningarlaganna segir:
Hver sem á samræði við bam yngra
en 14 ára skal sæta fangelsi allt að
12 áram. Gagnstætt nauðgimarmál-
um er ekkert refsilágmark í þessari
lagagrein. Það liggur í augum uppi
að alvarlegra er að nauðga eða mis-
nota bam en fullorðið fólk. Sam-
kvæmt refsilágmarki fyrir nauðgun
á lágmarksrefsing fyrir kynferðisleg
mök við bam að vera margfalt á við
nauðgun á fullorðnum einstakiingi.
Þrátt fyrir að 200. greinin sé loðin era
dómstólar óheyrilega varkárir gagn-
vart refsingum í þessum málum.
Ekki síst Hæstiréttur.
í nokkurra ára gömlu refsimáli á
hendur foður sem misnotaði dóttur
sína reglulega á tíu ára tímabili var
faðirinn dæmdur í 2 'A árs fangelsi í
Hæstarétti. í héraði var faðirinn
dæmdur í 4 ára fangelsi. Hæstiréttur
mildaði dóminn því verulega. Mjög
hörö viðbrögð urðu í kjölfar dóms-
ins. Dómurinn var mildaður þó að
aðeins þriðjungur af hámarksrefs-
ingunni hefði verið dæmd í héraði.
A undanfomum árum hafa dæmd-
ar refsingar fyrir kynferðismök á
Fréttaljós
Óttar Sveinsson
börnum undir 14 ára aldri, önnur en
beint samræði, verið á bilinu 6-12
mánaða fangelsi. Málum sem þess-
um hefur fjölgaö hjá RLR á undan-
fórnum misserum í kjölfar aukinnar
umræðu í þjóðfélaginu. Þó að kærð-
um málum hafi fjölgað hafa máls-
höfðanir ákæravaldsins ekki verið í
samræmi við það - fyming hefur átt
við í ýmsum tilfellum.
Refsing að hækka
í fjársvikamálum
Fjársvikamálum hefur fjölgað
mjög. Þeir aöilar í dómskerfinu sem
DV hefur rætt við era sammála um
að gagnstætt við líkamsárásarmál
taki dómarar orðið mjög strangt á
slíkum málum. Sparisjóðsstjóri var
nýlega dæmdur í 7 mánaða óskil-
orðsbundið fangelsi í Hæstarétti fyr-
ir að hafa dregiö sér 2,7 milljónir
króna á nokkurra ára tímabih í trún-
aðarstarfi. Þar þyngdi Hæstiréttur
verulega dæmda refsingu í héraði
sem var 5 mánaða fangelsi, þar af 4
mánuðir skilorðsbundið. Algengt er
að refsingar í fjárdráttarmálum séu
óskilorðsbundnar.
Tveir menn í svokölluðu Ávöxtun-
armáli vora nýlega dæmdir í 30 mán-
aða og 24 mánaða fangelsi. Þetta eru
miklar refsingar en því má ekki
gleyma að sakfellingin var mjög mik-
il. Mennirnir vora meðal annars
dæmdir fyrir að hafa dregið sér 80
og 60 milljónir króna. Þetta vora brot
sem bitnuðu á tugum einstakhnga.
Mennirnir hafa áfrýjað til'Hæstarétt-
ar.
Þotuliðið í kókaíni
Dómar í hassmálum að undan-
förnu hafa þótt aht of vægir. í fíkni-
efnamálum er refsing oftast miðuð
við hvort um er að ræða hass, am-
fetamín eða kókaín. Ef miðað er við
grammafjölda er langvægust refsing
fyrir hass. Amfetamínmisferh er
mun strangara. Fyrir kókaínmisferli
eru viðurlög ströngust. Kókaínmál
era hins vegar langfæst.
Nýlega fékk karlmaður skilorðs-
bundna refsingu fyrir að flytja inn
781 gramm af hassi. Þetta þótti mjög
vægur dómur þó svo að maðurinn
hefði ekki átt efnið sjáifur. Mörgum
finnst skjóta skökku við þegar
ströngustu viðurlögin eru við inn-
flutningi á amfetamíni og kókaíni.
Þau era hins vegar sterkari, dýrari
og hættulegri. „Það er bara þotuliðið
sem er í þessu kókaíni, þar er efnaða
fullorðna fólkið sem á að hafa vit á
hvað það gerir,“ sagði einn viðmæ-
lenda DV.
Vitað er að nær aðeins efnað fólk
neytir kókaíns. Hass er hins vegar
efni sem farið er að dreifa í miklum
mæh til ungmenna á uppvaxtarárum
- jafnvel 13-15 ára unglinga. Verð
fyrir eitt gramm er á svipuðu verði
og ein áfengisflaska. Mjög færist í
vöxt að unghngar fari í vímuefna-
meðferð vegna hassneyslu. Oftast
leiðir hassið unghnga út í frekari
neyslu. Fíkniefnaneyslu tengjast
innbrot, þjófnaöir, rán og ekki síst
ofbeldi. Að þessu leyti þykir mörgum
undarlegt að dómar fyrir innflutning
og dreifingu á hassi þyki ekki strang-
ari en raun ber vitni.
Manndráp af gáleysi
Þetta er málaflokkur sem hvaða
borgari sem er getur fengið dóm fyr-
ir. Hér er um að ræða fólk í öllum
stéttum. Manndráp af gáleysi tengist
oft umferðarslysumn. Nýlegur dóm-
ur er genginn í sakadómi Reykjavík-
ur. Þar var vörabílstjóri dæmdur í
60 mánaða skilorösbundiö varðhald
og sviptur ökuréttindum í 3 ár. Það
sem bílstjóranum láðist að gera einn
morgun, er hann var á leið á vinnu-
stað, var að stöðva steypubíl sinn við
stöðvunarskyldu. Afleiðingamar
vora að hann ók í veg fyrir ungan
mann á vélhjóh sem lést stuttu eftir
slysið. Fyrir sakborning í þessum
málum fylgja ekki einungis hörm-
ungar sem tengjast því aö hafa orðið
valdur aö láti einstakhngs heldur er
einnig skýrt kveðiö á um í lögum að
refsa skuh fyrir slíkt „augnabliks
kæruleysi“. Þessu geta allir lent í
sem hafa bílpróf.
Manndráp
Flestir telja að hámarksrefsing fyr-
ir manndráp að yfirlögðu ráði sé 16
ára fangelsi. Það er ekki rétt. Hpim-
ht er að dæma menn í lífstíðarfang-
elsi fyrir manndráp. Það hefur einu
sinni gerst á þessari öld - í svoköhuð
Geirfinnsmáh. Þar vora tveir menn
dæmdir í lífstíðarfangelsi í héraði.
Hæstiréttur mUdaði dómana.
Fyrir manndráp er hins vegar al-
gengast að sakbomingar séu dæmdir
í 16 ára fangelsi.
-ÓTT