Dagblaðið Vísir - DV - 27.07.1992, Blaðsíða 15

MÁNUDAGUR 27. JÚLÍ 1992.
15
Ferðamál
og hávaði
Hugmyndum hefur verið varpað fram um að skipuleggja helstu ferða-
mannastaði landsins sem sérstaka þjóðgarða, segir greinarhöf. - Úr
Þórsmörk.
Komið hefur fram í fréttum að
kvartanir berast frá erlendum
ferðamönnum vegna hávaðameng-
unar sem þeir verða fyrir jafnt í
byggðum sem óbyggðum landsins.
Ferðalangamir segjast heimsækja
landið fyrst og fremst til að njóta
náttúrufegurðar og kyrrðar auk
hins hreina og tæra lofts sem hér
sé að finna. En fegurð óbyggðanna
fölni og hreina loftið verði lítils
virði þegar hvergi sé friður fyrir
öskri vélknúinna farartækja og
hávaðarokum úr börkum inn-
fæddra sem halda á vit náttúrunn-
ar hiaðnir söngvatni.
Árum saman hafa tiltölulega fá-
mennir hópar fólks fengið óátalið
að ræna aðra gesti vinsælla tjald-
stæða vítt og breitt um landið næt-
ursvefni og hvíld með öskrum og
óhljóðum allt fram til morguns.
Þeir sem hafa leyft sér þá ósvífni
að biðja um svefnfrið hafa mátt
þakka fyrir að sleppa með glóðar-
auga eða brotið nef fyrir slettireku-
skapinn. Nú virðist einhver hreyf-
ing vera í þá átt að koma í veg fyr-
ir þennan ósóma. Má þar nefna að
forráðamenn á Búðum á Snæfells-
nesi hafa tilkynnt að þeir muni
reka alla slíka ófriðarseggi af hönd-
um sér í framtíðinni og er það vel.
Síaukin umferð um hálendið
Kunningi minn, sem ferðast jafn-
an mikið um hálendið á sumrum,
sagði við mig á dögunum að sívax-
andi umferð um hálendið væri að
verða hið mesta vandamál. Jafnt
innlendir sem erlendir ferðamenn
streymdu inn í óbyggðir strax og
KjaUarínn
Sæmundur Guðvinsson
blaðamaður
hálendisvegir væru færir. Þegar í
óbyggðir væri komið reyndi svo
hver og einn að finna friðsælan
stað til að tjalda á en slíkir staðir
væru að verða vandfundnir þrátt
fyrir alla víðáttuna. Örtröðin og
hamagangurinn á hefðbundnum
áningarstöðum væri slíkur að
þangaö væri ekki komandi lengur.
Hann gæti þá alveg eins tjaldað í
garðinum sínum í Breiðholtinu og
farið síðan í gönguferðir upp í Heið-
mörk.
Sjáifur er ég ekki svo kunnugur
hálendisferðum að ég geti dæmt
um þetta af eigin raun. Það gefur
hins vegar augaleið að sívaxandi
straumur erlendra ferðamanna til
landsins og aukinn áhugi lands-
manna sjálfra á að skoöa eigið land
hlýtur að kalla á ýmis vandamál.
Ekki síst þegar tekið er tillit til
þess að í raun og veru eru þetta
ekki nema nokkrar vikur um há-
sumarið sem tugþúsundir fólks
geta nýtt sér til slíkra ferðalaga.
Hætt er við að mörgum geti reynst
erfitt að hlusta á þögn óbyggðanna
í allri þessari umferð og þeirri
mannmergð sem henni fylgir.
Þjóðgarðar á hálendinu
Þessi mál hafa af og til borið á
góma í fjölmiðlum síðustu ár og
flestir verið sammála um að nauð-
syn beri til að koma einhveiju
skipulagi á umferð um hálendið.
Þá hefur akstur utan vega eða
vegaslóða verið mönnum áhyggju-
efni en aukið eftirlit samfara vax-
andi skilningi á þörf á verndun við-
kvæms gróðurs virðist hafa haft
jákvæð áhrif í þeim efnum.
Sumir hafa varpað fram hug-
myndum um að skipuleggja helstu
ferðamannastaði hálendisins sem
sérstaka þjóðgarða. Setja ákveðnar
reglur um umferð og aðgang jafn-
framt því sem gestum yrði gert aö
greiða einhvem aðgangseyri til að
standa straum af óhjákvæmilegum
kostnaði við að koma upp viðun-
andi aðstöðu og halda uppi nauð-
synlegu eftirliti. Útlendingum
þætti þetta eflaust sjálfsagt en hætt
er við aö mörgum landanum þætti
hart að geta ekki valsað um
óbyggðir að eigin vild hér eftir sem
hingað til. En það er nauðsynlegt
að taka upp frekari umræður um
þessi mál og er vonandi að mér
fróðari menn leggi þar orð í belg.
Enn ein nefndin
Eitthvað rámar mig í að Alþingi
hafi samþykkt á liðnu vori skipun
nefndar sem á að gera tillögur um
hvemig eigi að kynna hreinleika
landsins meðal erlendra þjóða. Ef
rétt er munað skal nefndin hafa í
huga að þama megi sameina land-
kynningu til að laða hingað ferða-
menn og auka sölumöguleika ís-
lenskra afurða erlendis.
Ekki ætla ég að amast við slíkri
nefndarskipan. En það hafa áður
verið skipaðar nefndir til svipaðra
verkefna. Þær hafa unnið sitt verk
eftir bestu getu og skilað áhti með
ýmsum tillögum og ábendingum.
Niðurstöður hafa verið kynntar
ráðamönnum og almenningi en
síðan ekki söguna meir.
Ferðamálaráð, Flugleiðir og fleiri
aðilar hafa áram og áratugum sam-
an lagt áherslu á að kynna óspillta
náttúm landsins í auglýsingum og
áróðri erlendis. Hafa jafnvel orðið
fyrir aðkasti fyrir það að birta að-
eins sólskinsmyndir frá okkar
vætusömu paradís. En það er ekki
nóg að skipa nefnd til að gera tillög-
ur um hvemig megi herða þennan
áróður ef við gætum þess ekki að
standa undir loforðum um hreina
náttúm, tært loft og þá kyrrð sem
erlendir ferðalangar sækjast efiir.
Sæmundur Guðvinsson
„Arum saman hafa tiltölulega fámenn-
ir hópar fólks fengið óátalið að ræna
aðra gesti vinsælla tjaldstæða vítt og
breitt um landið nætursvefni og hvíld
með öskrum og óhljóðum allt fram til
morguns.“
Enga kvóta-
skerðingu
Mikil umræða hefur verið und-
anfama mánuði um kvóta og
kvótaskiptingu, jafnhliða gjald-
þroti og slæmri fjárhagsstöðu
hinna ýmsu útgeröar- og fiskverk-
unarfyrirtækja, þá sérstaklega á
Vestfjörðum.
Vestfirðingar og óábyrgir
forstjórar
Vestfirðingar tala gjaman um
sérstöðu sína og þeir verði harðast
fyrir barðinu á kvótaniðurskurði
og að Hafró hafi ekki hugmynd um
hvað hún sé að tala um.
Lítum aðeins raunhæft á málið!
Frá þvi að skuttogaramir byrjuðu
að koma hafa Vestfirðingar haft
auðugustu fiskimið norðan Alpa-
fjalla við bæjardymar. Það er um
það bil 3-6 klst. stím frá flestum
höfnum þeirra á miðin, hvort sem
maður talar um Halann eða vestur
í Víkurál.
Þar sem svona stutt er á miðin
hafa þeir alltaf náð toppunum á
öllum fiskigöngum sem þama fara
um og einnig getað skutlast í land
í brælum eða þegar afli tregast. En
hvað þýðir þetta? Þeir eiga sáralitla
kvóta í öðrum tegundum en þorski.
Karfa fiska þeir nær eingöngu til
að setja í gáma eða til að sigla með.
Og miðað við það að þetta hefur
gengið í ein 15 ár mætti ætla að
þetta væra stöndugustu fyrirtækin
Kjallarinn
Jón G. Guðmundsson
stýrimaður á Svalbaki, EA 302
í sjávarútvegj á landinu í dag. En
hver er raunin? Fyrir utan tvö eða
þijú fyrirtæki em flestir annað-
hvort á hausnum eða því verr
staddir.
Hver er orsökin? Ekki er það að
skipin hafi verið endumýjuð svo
ört, flest em þau 15-18 ára gömul.
Hvemig væri að skoða þá einu or-
sök sem að mínu mati er sameigjn-
leg fyrir tapi hjá svo mörgum af
þessum fyrirtækjum og mörgum
öðrum í landinu, jafnt til sjós og
lands? Óhæfa og óábyrga forstjóra.
Það er talað um að bjarga eða
hjálpa hinum eða þessum fyrir-
tækjum með ýmsum ráðum. Aldrei
er minnst á það að skipta um
stjómendur í þessum fyrirtækjum.
Menn sem gráta og láta verst í
fjölmiðlum, hvað hafa þeir fyrir
snúð sinn?
Hvað mega Norðlendingar segja,
eða þá Austfirðingar? Frá Akureyri
er um það bil 15-30 stunda sigling
á helstu fiskimiðin en þar em rekin
tvö af stærstu og sterkustu útvegs-
„Hvemig væri að skoða þá einu orsök
sem að mínu mati er sameiginleg fyrir
tapi hjá svo mörgum af þessum fyrir-
tækjum o^ mörgum öðrpm í landinu,
jafnt til sjos og lands? - Ohæfa og
óábyrga forstjóra.“
Aðeins er hirt ákveðið prósentuhlutfall af smáfiski, öðru henda þeir,
segir m.a. i gréininni.
fyrirtækjum landsins. Það getur
hver maður séð að það er öllu erfið-
ara viðfangs, samt sem áður era
þama skip sem era ávallt með þeim
aflahæstu á landinu. - En ekki
meira um þaö.
önnur leið
í staö niðurskurðar
Allir til sjós hafa ákveðnar hug-
myndir og tillögur um hvemig
skuli bregðast við yfirvofandi
kvótaniðurskurði og sýnist mér að
þar séu mörg ágreiningsatriði.
Hvemig væri að fara allt aðra leið?
Engan niðurskurð? Það sem þarf
að gera er aö loka hrygningar- og
uppvaxtarsvæðum fisksins. Draga
línu beint í vestur frá Látrabjargj
út á 30 sjómílur suður um og aust-
ur að Kötlutanga. Hafa þetta svæði
lokað fyrir öllum veiðum nema
handfærum og línu frá 1. febrúar
til 15. maí. Þá fær hrygningarfisk-
urinn frið. Loka frá Þverálshomi
og austur um að Rifsbana út á 30
mílur frá 1. maí fram til 1. mars.
Róttækt, vissulega! Og á þremur
árum væri búið að vinna upp flesta
fiskistofna aftur.
Fleira mætti tína til sem þarf að
bæta. Margir togarar svo og bátar,
bæði á trolli og dragnót svo og öðr-
um veiðarfærum, fá borgað fyrir
fiskinn eftir þyngd, þannig að þeir
hirða aðeins ákveðið prósentuhlut-
fall af smáfiski, öðm henda þeir.
Það er reyndar alveg stórfurðu-
legt að þessi þjóð, sem lifir beint
eða óbeint á sjávarfangj, skuli ekki
vera betur þenkjandi um gang
mála sem snerta hafið og umhverfi
þess! Hafrannsóknastofnunin er og
hefur alltaf verið í algjöm fiár-
svelti. Við eigum t.d. enga tilrauna-
tanka fyrir veiðarfæri, slysavama-
skóli sjómanna er rekinn á horri-
minni og svona mætti lengi telja.
En ég ætla að Ijúka þessu með
smáskoti til þessarar þjóðar.
Pólitíkusamir og fleiri hafa verið
aö koma þeirri hugsun inn hjá
þjóðinni að hafið og miöin séu sam-
eign okkar allra, gott og vel. Með
20-40% kvótaniðurskurði lækka
tekjur sjómanna umtalsvert. Em
launþegar í landi tilbúnir að taka
sama niöurskurð á sín laun? - Ég
efa það.
Jón G. Guðmundsson