Dagblaðið Vísir - DV

Ulloq
Ataaseq assigiiaat ilaat
Tidligere udgivet som

Dagblaðið Vísir - DV - 26.01.1993, Qupperneq 15

Dagblaðið Vísir - DV - 26.01.1993, Qupperneq 15
ÞRIÐJUDAGUR 26. JANÚAR 1993. 15 Sóknarafl Landsvirkjunar Á tiltölulega stuttum tíma hafa íslendingar byggt upp öflugt raf- orkukerfi. Það eru aðeins bðlega 70 ár frá virkjun Elliðaánna og inn- an við 30 ár frá stofhun Landsvirkj- unar. Með byggingu álversins urðu þáttaskil, raforkuframleiðsla stór- jókst sem aftur opnaði möguleika á styrkingu flutningskerfisins og hringtengingu háspennulína um landið. í Landsvirkjun hefur safn- ast saman fjölþætt reynsla til virkj- unar vatnsaflsins við íslenskar að- stæður og það er gæfa íslendinga að tekist hefur að byggja upp öflugt fyrirtæki sem hefur burði og styrk til þess að takast á við mikilvæg verkefni framtíðarinnar á þessu sviöi. En aðgæslu er þörf. Fjármál Landsvirkjunar í nýútgefnu fréttabréfi Lands- Kjallaririn Guðmundur G. Þórarinsson varaformaður Verkfræðinga- félags íslands „Þótt vindar blási ekki byrlega sem stendur bendir margt til aö orkufram- leiðsla íslendinga veröi vaxtarbroddur er fram líða stundir.“ virkjunar eru athyglisverðar frétt- ir af fjárhagsstöðu þessa orkuöfl- unarfyrirtækis íslendinga. Rekstr- arafkoman er neikvæð um 1,8 milljarða á síðastliðnu ári og spá um 700 milljóna rekstrarhalla á því ári sem er að byija. Erlendar skuld- ir Landsvirkjunar nema nú um 20% allra erlendra skulda þjóðar- búsins eða um 42 milljörðum króna. Ef gert er ráð fyrir að greiða þessai' skuldir verulega niður á 20 árum þarf að greiða um 2 milljarða á ári í afborganir. Við fyrstu sýn eru þessar tölur ógnvænlegar en við nánari athug- un sést að ef rétt er á málum hald- ið verður Landsvirkjim áfram afl- vaki í sókn til bættra lífskjara. Orkusala hefur verið minni en spár gerðu ráð fyrir. Líklega er umframgeta raforkukerfisins um 1000 Gwh nú og ætti því orkufram- leiðslugetan að duga okkur 18-20 ár, án frekari virkjana, ef reiknað er með að almenni markaðurinn vaxi um 50-60 Gwh á ári. Allt breyt- ist þetta ef stóriðjan rís t.d. á Keihs- nesi. En þrátt fyrir halla á rekstrar- „Margt bendir til að framleiðsla á bensíni og olíu dragist saman eftir miðja næstu öld er örar gengur á birgðir í jörðu.“ reikningi hefur Landsvirkjun verið að greiða skuldir sínar mikið niður á undanfórnum árum. Líklega lækka skuldir Landsvirkjunar um 500 m. kr. á árinu 1992 þrátt fyrir verulegan rekstrarhalla. Með tiltölulega litlum raunverös- hækkunum á næstu árum mun Landsvirkjun geta haldið áfram að lækka skuldir sínar jafnt og þétt og verða mun færari um að takast á við verkefni framtíðarinnar. Framtíð orkuframleiðslu Þótt vindar blási ekki byrlega sem stendur bendir margt til að orkuframleiðsla íslendinga verði vaxtarbroddur er fram hða stund- ir. Kjarnorkuverin eru dýr og valda margvíslegum vandamálum, sam- hhða því að orkunotkun eykst. Æ fastar er leitað „umhverfisvænn- ar“ orku. Umræðan um sæstreng héðan th Evrópu er þáttur í því. Margt bendir til að framleiðsla á bensíni og ohu dragist saman eftir miðja næstu öld er örar gengur á birgðir í jörðu. Enginn sér fyrir hvernig leysa á þau vandamál sem þá rísa. íslendingar þurfa hægt og örugglega að móta áætlanir og at- huga margþætta möguleika til að raforkuvæða samgöngukerfi sitt. Hagkvæmni slíkra framkvæmda er auðvitað mjög háð markaðsverði olíu og bensíns. Hvernig sem mál velkjast hlýtur orkuframleiðsla, nýting vatnsafls og jarðvarma að vera framtíðarmál hérlendis. Því þurfum við að gæta þess að ekki verði dregið úr sókn- arafli Landsvirkjunar. Guðmundur G. Þórarinsson Mannhelgin og Júgóslavía Sú kynslóð, sem er undir sex- tugsaldri, þekkir Evrópu tæpast nema sem svæði þar sem mann- helgi átti að ríkja. Nýtt alvörustríð átti að vera óhugsandi þar, nema e.t.v. n.k. kjamorkuslys risaveld- anna. Aha vega átti ekki að vera hægt að menn bærust þar á banaspj otum líkt og á fyrri hluta aldarinnar. Það átti að vera eitthvað sem ekki var samboðið hvítum mönnum, sönn- um Evrópumönnum. Gæti verið verra Nú hefur orðiö breyting á. Að visu hefur stríðið í Júgóslavíu fyrr- verandi ekki orðið eins slæmt og verstu martraðir úr minningasjóði þeirra sem eru yfir fhnmtugt. Þannig virðist stríðið þar fyrst og fremst snúast um að færa fólk til fremur en að útrýma því. Menn eru ekki að reyna að leggja heilar borgir í rúst með manni og mús heldur að reyna að reka fólk úr húsum sínum og af jörðum sín- um án blóðsúthellinga. Því virðist beitt vélbyssum, nauðgunum og KjáUarinn Tryggvi V. Líndal þjóðfélagsfræðingur pyntingum frekar en sprengjum og fahbyssum. Aö baki þessu er sú hugsun, sem hefúr alltaf blundað í lýðræðis- og einræðisríkjum Evrópu, að æski- legt sé að hvert þjóðemi búi á sínu svæði. Þetta skilja íslendingar vel. Siðferðisrýrnunin Samt eru táknin þama til staðar sem áttu aldrei að geta orðið aftur eftir bálför Hitlers: rústir evr- ópskra húsa, fangabúðir með pynt- ingum og drápum (þó ekki útrým- ingarbúðir eða þrælkunarbúðir), hömlulausir götubardagar, fólk sem deyr úr sulti og kulda, nauð- ungarflutningar í lestum og loks ósvikin grimmd og stríðsglæpir. í raun má líkja stríðshörmung- unum við það er Þjóðverjar réðust inn í Tékkóslóvakíu rétt fyrir síð- ari heimsstyijöldina. Þá áttu of- stækið, harðstjómin og manndráp- in eftir að ná sinni fuhu dýpt og þá stóðu vestræn ríki líka álengdar aðgerðalaus. Ári seinna var komin heimsstyijöld og síðan hafa vest- ræn ríki verið að sveija að þau yröu á verði næst gegn shkum teiknum. Samviskubit Fáir trúa því að heimsstyijöld sé að bresta á né að Serbíuleiðtogar tengist félagslegu kerfi, sambæri- legu við nasismann, en almenningi á Vesturlöndum finnst samt að hann sé sekur vegna aðgerðaleysis á svipaðan hátt og kynslóðin á und- an var gagnvart helfór gyðinga; að hann hafi tekið þátt í þeirri gengis- lækkun sem hefur orðið á vest- rænu lífi. Mannslífið er ekki lengur æðsta hugsjón Evrópulýðræðisins heldur gæfa hinna sterku og auð- ugu. Tryggvi V. Líndal „Að baki þessu er sú hugsun, sem hef- ur alltaf blundað í lýðræðis- og einræð- isríkjum Evrópu, að æskilegt sé að hvert þjóðerni búi á sínu svæði.“ „Lögbundin greiðsla af- notagjalds Rikisútvarps- ins var tekin upp við stofii- un þess hefur t staða við Hörður Vllhjálms- þetta fyrir- son, fjármálastjórl komulag Rikísútvarpsins. byggist á skerðingu frelsis til að velja en nú er mikið rætt um frelsið í þjóðfélagi okkar. Á hinn bóginn skat á það bent: :.: Afnotagald Ríkisútvarpsins hefur að jafnaði verið mjög hóg- vært og er nú aðeins 46% hærra en áskriftarverð dagblaös og að- eins 65,2% af áskriftarverði Stöövar 2, svo dæmi séu tekin. Rfkisútvarpiö ber ýmsar lög- bundnar skyldur t.d. meö lang- bylgju- og miðbytgjusendingum sem tryggja öryggisleið til fólks- ins í landinu ef vá ber að höndum. Ríkisútvarpíð eða réttara sagt viðskiptavinir þess, bera niður- fehd afnotagjöld um 8000 elh- og örorkulífeyrisþega. Þetta tögbundna gjald tryggir Ríkisútvarpinu sérstakt svigrúm til innlendrar dagskrárgerðar á sviði menningar og til þess að sinna minnihlutahópum í þjóðfé- laginu að verulegu marki. Eg tel fólk almennt sátt viö gitdandi lög um afnotagjald Ríkisútvarpsins." Frjáls samkeppni þversögn „Þai veg anlegt halda úö rík- issjónvarpi af skattfé. Miklu eðhlegra væri þó að hafa frekar nef- skatt en af- notagjöld og sjónvarpssijóri endurskh- Stöðvar 2. greina hlutverk Rikisútvarpsins. Eg sé enga ástæðu fyrir því að verið sé að taka skattpeninga th að berjast við Stöö tvö ura th dæmis kaup á amerísku afþrey- ingarefni en ef menn viija hins vegar reka útvarpið með sama sniði og Þjóðleikhúsiö eöa Sinfó- níuna þá þarf að endurskitgreina hlutverkiö. Þá kemur inn menn- ingarhlutverkið. Þaö getur verið eðhlegt að hafa neískatt til að styrkja íslenska menningu en ekki tíl að kaupa Dahas eða hliö- stætt efiú. Það má hta á nauðung- ai-gjöld Ríkisútvarpsins sem leyf- isgjöld til að horfa á Stöð 2. Þessu má líkja við þaö aö ríkið segöi að til þess að gerast áskrifandi að DV þá yröi fyrst að kaupa Lög- birtingabtaðið. Meiningin með útvarpslögunum á slnum tíma var að skapa fijálsa samkeppni í sjónvarpi en meöan þetta kerfi er við lýði er algjör þversögn aö tala um ftjálsa samkeppni. Stöð tvö og ríkisútvarpið standa frammi fyrir því að á fijáls af- notagjöld okkar annars vegar og á nauðungarskattinn þeirra hins i vegar leggst 14% virðisauka- skattur og talað er um að verið sé áö leggja jafn þungar byrðar á báöa. Þetta er fráleitt því það er alveg sama hve mikhl virðis- aukaskattur er settur á Rikisút* varpiö, þaö hefiir engin áhrif á reksturinn. Það er neftihega ekki hægt að segja áskriftinni upp.“ -Ari

x

Dagblaðið Vísir - DV

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.