Dagblaðið Vísir - DV - 05.08.1993, Blaðsíða 15

FIMMTUDAGUR 5. ÁGÚST 1993
15
Mannréttindadómstóll Evrópu:
Viðurkennir takmörkun
Undanfarið hefur nokkur um-
ræða farið fram í fjölmiölum um
dóm Mannréttindadómstóls Evr-
ópu í máli Sigurðar Sigurjónssonar
á hendur íslenska ríkinu vegna
þess að honum var gert að vera í
Bifreiðastjórafélaginu Frama til
þess að geta stundað leiguakstur á
Reykjavíkursvæöinu.
Aðhald
Það hefur aðallega verið fjallað
um fordæmisgildi málsins en ekki
hvað þetta þýðir í raun fyrir leigu-
aksturinn á þessu svæði og á öðr-
um svæðum þar sem takmörkun
ríkir.
Þó hafa verið birt viðtöl við Sig-
urð Siguijónsson þar sem hann
lýsir því yfir að þessi dómur sé
aðeins áfangi í því að breyta fyrir-
komulagi í leiguakstri í þá veru að
KjaUarinn
Sigfús Bjarnason
formaður Bifreiðastjóra
félagsins Frama
„Það hljóta því að vera mikil vonbrigði
fyrir Sigurð að þó að hann hafi unnið
málið fyrir mannréttindadómstólnum
þá efast dómstóllinn ekki um að Frami
hafi eftirlitshlutverki að gegna..
bifreiðastöðvum verði falið að sjá
um aðhald í þessum efnum og af-
nema atvinnuleyfi til einstakra bif-
reiöastjóra.
Það er eðlilegt að Sigurður sé
þessarar skoðunar þar sem hann
rekur bifreiðastöð. Nú rekur hann
Sendibíla hf. en áður rak hann Bif-
reiðastöð Steindórs. Það varð að
leggja niður rekstur Steindórs á
sínum tima vegna þess að þeir
menn sem hafa atvinnuleyfi til
fólksflutninga vildu ekki aka á
stöðinni. Þetta á einnig við um þá
sem stóðu með honum í Steindórs-
deilunni á sínum tíma og fengu at-
vinnuleyfi. Þeir kusu frekar að aka
á öðrum bifreiðastöðvum.
í ágóðaskyni?
Með þessari játningu Sigurðar
má ljóst vera að hann fór ekki í
þessi málaferli vegna umhyggju
fyrir mannréttindum heldur að-
eins í ágóðaskyni. Hann vill láta
afnema takmörkun á fjölda leigu-
bifreiða til þess að hann geti rekið
leigubOastöð þar sem hann hefur
ráð leigubOstjóra í hendi sér.
Það hljóta því að vera mikO von-
brigði fyrir Sigurð að þó að hann
hafi unnið málið fyrir mannrétt-
indadómstólnum þá efast dómstóU-
inn ekki um að Frami hafi eftirUts-
hlutverki að gegna sem þjóni al-
menningshagsmunum en ekki að-
eins atvinnuhagsmunum bifreiða-
stjóra.
M.ö.o., MannréttindadómstóU
Evrópu viðurkennir að takmörkun
á flölda leigubifreiða sé í þágu al-
menningshagsmuna. Hins vegar
segir dómstóUinn að leysa megi
þetta með öörum hætti en að binda
félagaskylduna í lög.
Þess vegna væru það öfugmæU
Sigurður Á. Sigurjónsson, forstjóri Sendibíla hf., kynnir sér niðurstöðu
mannréttindadómstólsins.
ef Alþingi afnæmi takmörkun á
fjölda atvinnuleyfa sem nú er við
lýði í leiguakstri. Enda treystum
við því að Alþingi kynni sér hvaða
afleiðingar það hefur haft erlendis
að breyta þessu fyrirkomulagi á
leiguakstri.
Mjög ströng skilyrði
Viðurkennt er, bæði í Evrópu og
í Bandaríkjunum, að leiguakstur á
fólki verði að sæta mjög ströngum
skUyrðum tíl að tryggja öryggi
þeirra sem njóta þjónustunnar. Það
eru ekki hagsmunir leigubifreiða-
stjóra sjálfra sem er verið að
tryggja með þessum hætti enda
væri þaö ekki verjandi í dag.
Svíar hafa brennt sig illdega á því
þegar þeir fóru svipaða leið og Sig-
urður Sigurjónsson er að leggja til
að farin verði hérlendis. Komið
hefur í ljós að afbrotamenn hafa
sótt í stéttina og margir Svíar
treysta leigubUstjórum ekki til að
aka sér á milli staöa. Einnig hefur
verið okrað á ferðamönnum og eru
þeir eindregið varaðir við að nota
leigubíla. Þetta bitnar á ferðaþjón-
ustunni.
Við leigubUstjórar treystum því
aö Alþingi íslendinga láti skynsem-
ina og hagsmuni farþega okkar
ráða í þessum efnum þegar lögum
um leigubifreiðar verður breytt nú
í haust.
Sigfús Bjarnason
Hver er þessi Húsavíkur-Jón?
Á vordögum ákvað sjónvarpið,
sem við eigrnn öU, að sýna okkur
vænan skammt af þjóðlegum fróð-
leik. Við fengum fjóra langa þætti
á jafnmörgum sunnudögum í röð
um mannvonsku forfeðranna. Höf-
undur fróðleiksins mun vera efna-
eða eðUsfræðingur sem vitnað var
um í fjölmiðlum að væri undra vit-
ur og ákaflega sögufróður.
Ný söguskoðun?
Þjóðinni var tjáð að í þáttum
þessum væri kynnt ný söguskoðun
byggð á raunsæi vísdómsmanna.
Nú skyldi þjóðin ekki lengur
standa í þeirri trú að forfeðurnir
hefðu verið samansafn dándis-
manna og hetja. Nei, samkvæmt
hinni nýju söguskoðun voru það
bjargálna bændur íslenskir sem
báru ábyrgð á eymd þjóðarinnar.
Þeir börðu niðursetninga og vinnu-
fólk, nauðguðu konum og bömum,
myrtu fólk ef svo bar undir, bönn-
uðu að beita ormum fyrir fisk og
komu í veg fyrir að góðir menn
gætu komið upp þéttbýli á landinu
þjóöinni tíl heilla.
Það væri versti glæpurinn því að,
eins og höfundurinn kynnti á öðr-
um stað og öðram tíma, verðmæti
þjóða skapast ekki af basli og púli
við framleiðslustörf heldur þar
sem hægt er að rækja kaup-
mennsku og fjármálaspekúlasjón-,
ir. Þá gaf að skilja að misþyrming-
ar, nauðganir, morö, svindl, brask
KjaUarinn
Sigurjón Valdimarsson
sjálfstætt starfandi
blaðamaður
og aðrir viðlíka verknaðir, sem við-
gengust í útlendum borgum, væru
borgarmenning en ekki glæpir.
Við vorum í þessum nytsömu
þáttum upplýst um fjölmörg fúl-
menni úr bændastétt á íslandi og
viðbjóð verka þeirra. Verstur
þeirra var Húsavíkur-Jón. Sá var
svo afleitur að sjálfur myrkrahöfð-
inginn í neðra treysti sér ekki tíl
að taka við honum. Slíkt varmenni
var ekki vitað um fyrr í heimssög-
unni.
Hver var hann svo þessi Húsavík-
ur-Jón, þetta versta afstyrmi gjör-
spOltrar bændastéttar? Uppruni
hans er þekktur. Sagan er þessi:
Uppruni Húsavíkur-Jóns
Sigfús Eymundsson, sá sem
stofnaði bókaverslun í eigin nafni
fyrir rúmlega 120 árum, nam bók-
band í Kaupmannahöfn. Hann var
sonur Eymundar í Borgum í
Vopnafirði sem hafði sín viðskipti
við Örum og Wulf, stórt danskt
verslunarfyrirtæki sem einnig rak
yerslun á Húsavík.
Verslunin styrkti Sigfús til náms-
ins með fjárframlögum til uppi-
halds. Bróðir Sigfúsar heimsótti
hann í Kaupmannahöfn en veiktist
þar og varð aö leggjast á sjúkra-
hús. Sigfús leitaði eftir viðbótar-
styrk til að standa straum af
sjúkrahúsvistinni. Þegar hann
kom á skrifstofu fyrirtækisins
þeirra erinda var þar staddur-
Johnsen, faktor verslunarinnar á
Húsavík. Sá mælti ákaflega gegn
erindi Sigfúsar og réð ráðamönn-
um frá að láta íslenskan náms-
mann blekkja sig, þeir væru allir
drykkjuræflar og aumingjar og
svifust einskis tO að véla sér út
eyðslufé. Sigfús hvessti brúnir og
bað Johnsen aö blanda sér ekki í
önnur mál en þau sem honum
kæmi við og hann fékk styrkinn.
Þegar heim kom skrifaði hann
smásöguna um Húsavíkur-
Johnsen. Uppistaðan var reynslan
frá því fyrr um daginn ásamt
danskri sögu sem hann hafði lesið.
Sagan var prentuð í litlu upplagi
og mun vart finnanlegt eintak af
henni lengur. Jónas Rafnar (sonur
Jónasar frá Hrafnagili) fékk sög-
una hjá Sigfúsi og kom henni á
framfæri í safni sínu en breytti
nafni söguhetjunnar í Húsavíkur-
Jón.
Væntanlega eru aðrar heinúldir
nýrrar söguskoðunar traustari en
sagan af Húsavíkur-Jóni.
Sigurjón Valdimarsson
„ ... samkvæmthinninýjusöguskoð-
un voru það bjargálna bændur íslensk
ir sem báru ábyrgð á eymd þjóðarinn-
ar.“
mestu mali
„í því
íjaðrafoki
sem þeytt hef-
ur verið upp
um vaxta-
breytingar ís-
landsbanka
hcfur það
gleymst sem
mestu máli
skiptir. en
þaðeruraun-
vextirnir. Á föstudaginn í síöustu
viku tilkynnti íslandsbanki, einn
banka, lækkun vaxta á verð-
tryggðum útlánum um 0,4%.
Þessi lækkun raunvaxta byggði á
tilsvarandi lækkun ávöxtunar-
kröfu á eftirmarkaði spariskír-
teina og er vonandi fyrsta skrefið
í þá átt að vaxtastig verði hér á
landi með þeim hætti að nýsköp-
un geti tekið við sér i atvinnulíf-
inu. Þetta er þaö sem mestu máli
skiptir þegar til lengri tíma er lit-
ið.
Hin fréttin, sú sem skiptirharla
litlu þegar frá líður, er hækkun
nafnvaxta. Uro margra raánaða
skeið höföu bankaraenn eins og
aðrir landsmenn lifað í þeirri trú
að verðlagsbreytingar yrðu hér
mjög hægar næstu misserin. í lok
maímánaöar töldu vísustu spá-
menn áhöld um hvort verölags-
breytingar á síöari hluta ársins
yrðu 0,7 eða 0,8% og á þeim for-
sendum voru vaxtaákvarðanir
reistar, Gengisbreytingin koll-
varpaöi þessum áætlunum.
Verðlagsáhrif gengisbreýtíngá
koma ekki fram í áfóngum á löng-
um tíma. Áhrifrn koma fram
mjög hratt og eru nú talin ganga
yfir aö mestu í ágúst og septemb-
er. Á þessum tíma verður verð-
bólgan um 9% og á þeirri for-
sendu byggjast vaxtaákvarðanir
bankans.
Bjöm Björnsson,
framkvæmdastjóri í
íslandsbanka.
Alvegúrtakti
„Mér finnst
yaxtahækkun
íslandsbanka
alveg úr takti
við það sem
ég haföi búist
við að kæmi
frá bankan-
um. Það eru
mér von-
brigöí að
þetta skuli
hafa gerst I íslandsbanka því
hækkunin er hættuleg fyrir
bankann. Hún er úr takti við
raunveruleikann, likt og Lands-
banka- og Seölabankamenn hafa
sagt.
Aður en til gengisfellingarinnar
kom i júni töldu menn að það
væru forsendur fyrir verulegri
vaxtalækkun i öllum bönkunum
en þarna er íslandsbanki greini-
lega að taka skarpasta toppinn á
verðbólgunni, sem skapast vegna
gengisfellingarinnar, og dreifir
honum ekki yfir neitt tímabil eins
og Landsbankinn virðist vera að
reyna að gera.
: Þess vegna er vaxtahækkunin
algjörlega úr takti við það sem
við höfum verið að reyna aö hafa
samvinnu viö bankanna um, í :
sambandi við efnahags- og verð-
bólgumál.
Ég heföi fyrir löngu viljað sjá
aö bankarnir lækkuöu sína vexti
áður en gengisfellingin kom tíl.
Vaxtahækkunin sem kom fýrst
eftir gengisfelbnguna heföi að
mínu mati átt að vera verulega
núnni því tiiefni tii lækkunar var
ekki notað áður.“ -bjb
Benedíkt Daviðs-
son, forseti ASÍ.