Dagblaðið Vísir - DV - 04.01.1994, Blaðsíða 14

14
ÞRIÐJUDAGUR 4. JANÚAR 1994
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)63 27 00
FAX: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Áskrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1400 kr. m/vsk.
Verð í lausasölu virka daga 140 kr. m/vsk. - Helgarblað 180 kr. m/vsk.
Eignir þínar gefnar
Við útboð SR-mjöls, opnun tilboða og mat á þeim var
ekki farið eftir hefðum og góðum siðum, þótt í húfi væru
mörg hundruð milljónir af eign íslenzkra skattborgara.
Við 800 milljón króna dæmi var ekki beitt sömu ná-
kvæmni og beitt er við 8 milljón króna dæmi.
Alþjóðlegar hefðir og reglur á þessu sviði eru mörgum
kunnar. Tilboð eru til dæmis undantekningarlaust opnuð
við formlega athöfn, þar sem gögnin eru rifm upp í viður-
vist votta og þeirra, sem að tilboðum standa. Lesnar eru
upp niðurstöðutölur tilboðanna við athöfnina.
Síðan heQast samningar við lægstbjóðandi. Ef í ljós
kemur, að tilboð hans er svo gallað, að ekki þykir hætt-
andi á að taka því, er tekinn upp þráðurinn við þann,
sem næstlægst bauð. Ákvörðun um slíka breytingu fylg-
ir fóstum reglum, sem raktar eru í útboðslýsingu.
Þegar um staðgreiðslu er að ræða, hlýtur að vera erf-
itt að halda fram, að ekki séu líkur á, að bjóðandi hafi
bolmagn til að kaupa. Annaðhvort reiðir hann fram
umrædda upphæð eða ekki. Ef hann gerir það ekki, snúa
menn sér þá fyrst að næsta aðila, en ekki fyrirfram.
Hver einasta málsgrein í alþjóðlegum stöðlum útboða
var brotin, þegar einkavinavæðingamefnd ríkisstjómar-
innar lét bjóða út SR-mjöl. Tilboðin vom til dæmis opnuð
í kyrrþey og umsvifalaust var ákveðið að þiggja ekki stað-
greiðsluverð þess, sem lægst bauð í fyrirtækið.
Annaðhvort em málsaðilar hins opinbera, það er ráðu-
neytis, nefndar og banka, svo óhæfir til starfa, að þeim
er ekki kunnugt um reglumar, eða þá að þeir eru svo
spilltir, að þeim er hjartanlega sama um þær. Önnur
hvor skýringin er rétt að minnsta kosti, kannski báðar.
Afleiðing vinnubragðanna er, að skattgreiðendur tapa
tugum milljóna, er renna í greipar þeim, sem em þóknan-
legir hinum opinbem aðilum, er stóðu að útboðinu. Þetta
er eitt af mörgum dæmum um, að ísland er ekki alvöru-
lýðræði, heldur bananalýðveldi í þriðja heims stíl.
Eitt einkenna bananalýðvelda er, að gripnar em al-
þjóðlegar hefðir og þeim snúið upp í ranghverfu sína, svo
sem gert var 1 útboðsmáh þessu. Svipað má segja um
einkavinavæðinguna í heild. Hún siglir undir fólsku
flaggi einkavæðingar, en er upptaka á almannafé.
I alþjóðlegri einkavæðingu er átt við markaðsvæð-
ingu, þar sem fyrirtæki hins opinbera eru sett út á gadd
samkeppninnar. Hér á landi felst einkavæðingin fyrst
og fremst í, að opinberri einokun er breytt í tvöfalt gráð-
ugri einkaeinokun, samanber Bifreiðaskoðun íslands.
Framlag íslands til þessara mála er annars vegar
einkavinavæðing og hins vegar einkaeinokunarvæðing,
en alls engin markaðsvæðing. Þetta byggist á fullvissu
stjómmálamanna, ráðgjafa þeirra og embættismanna
um, að þeir komist upp með það. Kjósendum sé sama.
Er SR-mjöl var gefið einkavinum og sægreifum, hafði
það þá aukaverkun að setja sægreifa í þá stöðu, að þeir
sitja við tvær hhðar borðs og hafa ekki lengur sömu
hagsmuni og sjómenn af háu löndunarverði. Þetta kann
að opna augu sjómanna fyrir því, sem kjósendur sjá ekki.
í máh þessu sker í augu, að ráðherra, ráðgjafar og
bankamenn hafa ekki fyrir neinum frambærilegum
rökstuðningi fyrir framgöngu sinni. Þeir fuhyrða bara í
síbylju, að aht tal um röng og spiht vinnubrögð sé á
misskilningi byggt, án þess að rökstyðja þá skoðun nánar.
Gjafir sem þessar munu halda áfram meðan kjósendur
velja leiðtoga, er líta á kjósendur sem sauðfé, enda hefur
ekkert komið fram, sem bendir th, að þeir séu annað.
Jónas Kristjánsson
„Stefnt var að því að á þriðja ári ríkisstjórnarinnar skyldi ríkissjóður rekinn hallalaus... Nú er þriðja starfs-
ár ríkisstjórnarinnar aö hefjast."
k. BlÍlfPp|P . v„,.
r0m \j'. lHui1 '
Er vaxtalækk-
unin blekking?
Eitt af fyrstu verkum ríkisstjórn-
ar Davíðs Oddssonar þegar hún
kom til valda var að hækka vexti
um 2-3%. Vaxtahækkunin hefur
verið réttlætt af forsætisráðherra
með því að fullyrða að vaxtastigið
hafi verið falskt á þeim tíma þar
sem halli var á ríkissjóði.
Fjárlagahalli þrátt fyrir
gríðarlegar skattahækkanir
Yfirlýst stefnumið ríkisstjórnar-
inn^r er aö draga úr fjárlagahallan-
um án þess að hækka skatta. Stefnt
var að því að á þriðja starfsári rík-
isstjómarinnar skyldi ríkissjóður
rekinn hallalaus og þá fyrst væru
forsendur til að vextir lækkuðu
aftur. Nú er þriðja starfsár ríkis-
stjómarinnar að hefjast. Fjárlaga-
halhnn stefnir í 14 mihjarða á þessu
ári þrátt fyrir að skattahækkanir
séu meiri en nokkru sinni fyrr,
þjónustugjöld í heilbrigðisþjón-
ustunni eru aldrei meiri en nú,
skattleysismörkin þau lægstu sem
menn muna, vextir í húsnæðis-
lánakerfmu þeir hæstu, barnabæt-
ur hafa lækkað, vaxtabætur hafa
lækkað. Þrátt fyrir allar þessar
skattahækkanir og álögur stefnir í
að fjárlagahallinn verði á árinu
1994 á bilinu 15-20 milljarðar kr.
Engin af þeim skilyrðum sem for-
sætisráðherra hefur talað um að
yrðu að vera til staðar til að vextir
gætu lækkað era það. Þrátt fyrir
það hafa vextir sem betur fer lækk-
að örhtið að undanfornu. Samt eru
vextirnir enn hærri en þeir vora
þegar ríkisstjórnin tók við um mitt
ár 1991.
Jafngildir seðlaprentun
En hvað hefur þá gerst? Ríkis-
stjómin notaði handaflið tU að
lækka vextina. Handaflsaðgerðir
KiaUarinn
Finnur Ingólfsson
alþingismaður Framsóknar-
flokksins í Reykjavík
fólust í eftirfarandi: Bindiskylda
viðskiptabankanna við Seðlabank-
ann var lækkuð. Breyting var gerð
á lausafjárhlutfalU viðskiptabank-
anna og Seðlabankinn greiddi við-
skiptabönkum vexti á bindiskyldu-
na aftur í tímann.
Þessar aögerðir þýddu að á miUi
8 og 9 miUjörðum kr. var dælt með
handafli út í hagkerfið, aðgerð sem
jafngildir seðlaprentun. Við þær
aðstæöur á markaðinum hlutu
vextir að lækka. En vextir hafa
ekki lækkað eins og ríkisstjórnin
bjóst við því markaösöflun á fjár-
magnsmarkaðinum vita að um
handaflsaðgerð var að ræða og for-
sendur fyrir lækkun skorti.
Vaxtalækkunin lætur
standa á sér
Þetta staðfesta nýlegar fréttir í
Morgunblaðinu um að raunvextir
á óverðtryggðum lánum í við-
skiptabönkunum séu á biUnu
14-16% og það að lífeyrissjóðirnir
treysta sér ekki tU að kaupa ríkis-
tryggða pappíra á markað á þeim
vöxtum sem skráðir era á pappír-
ana. Þetta er skýlaus yfirlýsing af
hálfu markaðsaflanna um að þeir
hafi vantrú á þeim aðgerðum sem
gripið hefur verið til af hálfu ríkis-
stjórnarinnar tU að lækka vexti.
Það þarf engum að köma á óvart
því nú er verið að ganga frá fjárlög-
um fyrir árið 1994 með rausnarleg-
um haUa upp á 15-20 mUljarða kr.
Vaxtalækkunin er því tálsýn því
ekki síðar en um mitt ár 1994 verða
áhrifin af 9 mUljarða kr. seðla-
prentunargerð ríkisstjórnarinnar
að mestu leyti fjöruð út, fólkið og
fyrirtækin sitja eftir með sárt ennið
en forsætisráðherrann keypt sér
frið fram yfir sveitarstjórnarkosn-
ingar.
Finnur Ingólfsson
„ Vaxtalækkunin er því tálsýn því ekki
síðar en um mitt ár 1994 verða áhrifm
af 9 milljarða kr. seðlaprentunaraðgerð
ríkisstjórnarinnar að mestu leyti Qöruð
út.“
Skoðanir aimarra
Traustur málsvari
á alþjóðavettvangi
MUliríkjaviðskipti hafa óvéfengjanlega færst
mikið í aukana á síðastUðnum áram... Sama gUdir
um hlutverk Landsnefndar í viðskiptalífi á íslandi.
Heimsmarkaðir era að opnast og ísland stendur nú
á þröskuldi þess að tengjast Evrópubandalagiriu í
viðskptalegu tilhti. Það er því mikUvægt að á íslandi
sé fyrir hendi traustur málsvari fyrirtækja og ein-
staklinga í viðskiptum á alþjóðavettvangi."
Baldvin Björn Haraldsson, framkv.stj. Landsnefndar
Alþjóða verslunarráðsins, í Mbl. 30. des.
Arfleifðin inn íframtíðina
„íslendingar standa á tímamótum í þeim skUn-
ingi, aö dyr umheimsins sem áður stóöu hálfluktar,
opnast nú hægt og sígandi. Við eigum að taka þeim
breytingum opnum örmum, og færa okkur í nyt
möguleikana sem gefast til að auka velmegun lands-
ins. En sagnaþjóðin og bóka þarf Uka að skjalda viö-
kvæma arfleifð gegn herhlaupum. Besta leiðin til
þess er að efla innlenda menningu með öllum hætti.
Menningin, Ustimar era ekki afgangsstærð. Þær eru
undirstaðan, og sá banki, þar sem arfleifðin er ávöxt-
uðinníframtíðina. ÚrAlþ.bl.31.des.
Stöðugleikinn
er megingrundvöllurinn
„Ekki er hægt að gera ráð fyrir að ytri skUyrði
verði íslendingum hagstæðari á næsta ári en á þessu.
En engin ástæöa er, á hinn bóginn, tU aö ætla að þau
verði verri. En þeir ljósu punktar, sem nú sjást, eru
merki um það að vel hafi famast við efnahagsstjórn
landsins. Tekist hefur að tryggja almennan vinnu-
frið á þessu kjörtímabili. Stöðugleikinn, sem vinnu-
friði fylgir, er megingrundvöUurinn fyrir öðrum
efnahagsþáttum og hversu vel þeir takast."
Davíð Oddsson forsætisráðherra í Mbl. 31. des.