Dagblaðið Vísir - DV - 03.05.1994, Blaðsíða 14

14
ÞRIÐJUDAGUR 3. MAÍ 1994
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Auglýsingastjórar: PÁL’L STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)63 27 00
FAX: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Áskrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1400 kr. m/vsk.
Verð í lausasölu virka daga 140 kr. m/vsk. - Helgarblað 180 kr. m/vsk.
Nýtt stjórnarmynstur?
Margir spá því, aö brátt muni slitna upp úr núverandi
ríkisstjómarsamstarfi. Kosiö veröi í haust. Formanns-
skiptin í Framsóknarflokknum gera einnig auöveldara,
aö Sjálfstæðisflokkurinn og Framsóknarflokkurinn
stofni til samstarfs. Því em leiddar líkur að því, aö sam-
starfi Sjálfstæðis- og Alþýðuflokks ljúki en Framsóknar-
flokkurinn komi í staö Alþýðuflokksins.
Athugulir stjómmálagrúskarar benda á vaxandi
„leiöa“ í núverandi stjórnarsamstarfi. Ágreiningsmálin
em mörg og stór. Þeirra hefur mikiö gætt í vetur og
vor. Sjálfstæðisflokkur og Alþýðuflokkur em ósammála
um landbúnaöarmálin. Kratarnir vilja þar ganga lengra
í frelsi en meirihluti sjálfstæðismanna. „Framsóknar-
mennimir“ í Sjálfstæöisflokknum hafa þar tögl og hagld-
ir í landbúnaðarmálum. Þarna er um grundvallarágrein-
ing aö ræöa. Sjálfstæðisflokkur og Alþýðuflokkur eru
ekki sammála í hinum geysimikilvægu sjávarútvegsmál-
um. Þar stefna alþýðuflokksmenn aö veiðileyfagjaldi,
meðan flestir sjálfstæðismenn vilja halda í kvótakerfið.
Vissulega er þama um grundvaUarágreining að ræða.
Fleira kemur til.
Allt bendir til þess, að alþýðuflokksmenn vilji ganga
mun lengra en sjálfstæðismenn í átt til Evrópusambands-
ins. Hinn nýi formaður Framsóknarflokksins, Halldór
Ásgrímsson, tók „vinkilbeygju“ á miðstjórnarfundi
flokksins um helgina og færði sig upp að sjálfstæðis-
mönnum í þeim málum. Eftir það ætti að vera vanda-
laust að finna samnefnara fyrir Sjálfstæðis- og Framsókn-
arflokk í Evrópumálum.
Jafnframt því, sem þreytan vex í stjómarsamstarfmu,
verða þær raddir háværari, sem kalla á samstarf Sjálf-
stæðis- og Framsóknarflokks. Það yrði miklu auðveld-
ara, eftir að Halldór hefur tekið við af Steingrími Her-
mannssyni. Halldór leggur meiri áherzlu á frjálsan mark-
aðsbúskap. Hann er lengra til „hægri“ en Steingrímur
og miklu geðslegra fyrir Davíð Oddsson að semja við
hinn nýja formann Framsóknarflokksins.
Sem dæmi um þá, sem spá haustkosningum, tökum
við Pál Pétursson, þingflokksformann Framsóknar.
Hann sagði í DV í gær, að sér fyndust mjög sterk rök
benda til þess, að kosið yrði í haust. „Ég tel, að það verði
AÍþýðuflokkurinn eða Jón Baldvin, sem slítur þessu
stjómarsamstarfi," sagði Páll Pétursson. „Davíð vill
ábyggilega þrauka til næsta vors. Jón Baldvin kynni að
leggja það þannig niður fyrir sig, að ef hann límist upp
að Sjáhstæðisflokknum og þeir em með allt niður um
sig út kjörtímabilið, þá sé Alþýðuflokkurinn í vondum
málum...“
Margir benda á, að Jón Baldvin og hans menn hafa
flýtt flokksþingi Alþýðuflokksins. Það er bæði gert til að
undirbúa kosningar, ef þörf gerist, og einnig til að styrkja
stöðu formannsins gegn mótframboði, til dæmis frá Jó-
hönnu Sigurðardóttur. Páll Pétursson telur, að kratar
muni á flokksþinginu samþykkja einhverjar kröfur, sem
Sjálfstæðisflokkurinn geti ekki gengið að, meðal annars
að leggja inn aðildarumsókn að Evrópusambandinu.
Páll Pétursson nefnir ekki möguleikann á, að við taki
samsteypustjóm Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks.
Það er eðlilegt, því að Páll hefur jafnan verið andvígur
nánu samstarfi við Sjálfstæðisflokkinn.
Engu að síður er það líklegasti kosturinn um þessar
mundir. Sem stendur em horfur á, að núverandi sam-
steypustjóm sé að renna sitt skeið á enda.
Haukur Helgason
„Bölsýnismennirnir tala mikiö um að island muni eingangrast. Munu evrópskir ferðamenn ef til vill hætta
að koma tii íslands?"
Evrópusamband-
ið eða NAFTA?
Það hefur verið fróðlegt að fylgj-
ast með umræðunni um framtíðar-
tengsl okkar við Evrópusambandið
að undanfömu. Þegar ljóst varð að
Finnar, Norðmenn og Svíar höfðu
náð samkomulagi um aðiid að ESB,
sem að vísu á eftir að staðfesta með
þjóðaratkvæðagreiðslu í löndunum
þrem, rann berserksgangur á
helstu forsvarsmenn krata og
sumra atvinnulífssamtaka í land-
inu. Hófu þeir upp raust sína í
blaðagreinum og viðtölum og töldu
að ísland myndi líklega sökkva í
sæ ef við sæktum ekki um fulla
aðild hið snarasta. Gekk svo langt
að einn fyrrum samstarfsmaður
minn á Alþingi taldi aö hér væri
nánast verið að tala um örfáa daga,
hámark tvær vikur, áður en þetta
gerðist.
Landið er að vísu ekki sokkið enn
en ef dæma má af þeim urmul
greina, sem ýmsir ungliðar í Sjálf-
stæðisflokki og Alþýðuflokki hafa
verið að skrifa í blöðin, eigum við
ekki langt eftir.
ísland í ESB?
Ég held að flestir séu sammála
um að við þurfum að eiga gott sam-
starf við Evrópuþjóðimar bæði í
menningarmálum og í viðskipta-
legu tilliti. Þvi var það fagnaðarefni
þegar samningurinn um evrópskt
efnahagssvæði varð að veruleika.
Sumir hafa að vísu haldið því fram
að samningur muni nánast sjálf-
krafa falla úr gildi þegar við verð-
um einir eftir ásamt Liechtenstein.
í ágætri blaðagrein, sem Stefán
Már Stefánsson prófessor skrifaði
nýlega um gildi EES-samningsins
við breyttar aðstæður, færði hann
óyggjandi rök aö því að hann
myndi halda fullu gUdi sínu hvað
okkur varðaði. Myndum við eftir
sem áður halda öllum þeim réttind-
um og fríðindum sem samningur-
inn hefur þegar fært okkur.
Bölsýnismennirnir tala mikið um
Skoðardr annarra
atvinnulífsins í landinu, ekki síst sjávarútvegsins,
treystar verulega. Smám saman eru gagnrýnisradd-
imar að hljóðna, þegar ávinningur samningsins um
Evróska efnahagssvæðið tínist fram í dagsljósið.
Hrakspámar um að EES yrði til að veikja ríkisstjórn-
ina snerust upp í ranghverfu sína; umræður um
deilur um aðildina urðu þegar upp var staðið til að
styrkja innviði stjórnarinnar.“
Úr forystugrein Alþ.bl. 29. april.
Stjórnendur bila
„Flestum er ljóst að vond stjórnun er orsök margs
þess vanda, sem að samfélaginu steðjar... Þeir sem
skapa efnahagsumhverfið, kvarta sjálfir mest yfir
því, en vita sig aldrei bera neina ábyrgð. Værukærar
stjórnir fyrirtækja og ráð stofnana hvorki sjá né
skilja þann vanda, sem að þeim kann að steðja, og
er fyrirmunaö að sjá að það em stjórnendumir sem
bila, en ekki umhverfið sem þeir hrærast í.“
Oddur Ólafsson í Tímanum 30. april.
Velferð sjúkra og verkf allsvopnið
„Óvíða í þjóðfélaginu eru verkfóll alvarlegri en
á sjúkrastofnunum og heilsugæslustöðvum, þar sem
velferð og vellíðan sjúklinganna á að vera í fyrir-
rúmi... Athyglin beinist að sjálfsögðu mest að verk-
falli meinatækna þessa dagana, en þeir era rúmlega
tvö hundruð á landinu öllu... Þetta ástand gengur
ekki lengur. Heilbrigðisstéttirnar þurfa að setjast
niður með stjómvöldum til að finna leiðir til lausnar
á kjaradeilum sínum með þeim hætti að velferð
sjúkra sé ekki stefnt í voða. Það er bezt gert með þvi
að leggja niður verkfallsvopnið."
Úr forystugr. Mbl. 29. april.
Gagnrýnisraddir hljóðna
„Aðild íslands að Evrópska efnahagssvæðinu er
orðin að veraleika og í afgreiöslu málsins fólst mik-
ill sigur fyrir ríkisstjómina. Með henni era stoðir
KjáUaiinn
Júlíus Sólnes
prófessor við HÍ
að ísland muni einangrast. Munu
evrópskir ferðamenn ef f 1 vill
hætta að koma til íslands? Við
munum ekki hafa nógu mikil áhrif
nema með því að ganga í ESB. Ég
spyr: Hvaða áhrif? Halda menn að
ef við göngum í ESB muni Evrópu-
þjóðirnar í andakt bíða eftir að
heyra sjónarmið íslendinga í öllum
málum?
Sannleikurinn er nefnilega sá að
það skiptir nákvæmlega engu máh
hvort viö geramst aðilar að ESB
eða látum okkur EES-ið duga.
Áhrif okkar eru og verða nánast
engin. Þaö eina sem við myndum
uppskera við aö ganga í ESB er að
við yrðum líklega að láta samband-
inu eftir yfirstjóm fiskveiða á ís-
landsmiðum. Viljum við það?
NAFTA
Mitt í öllu þessu bölsýnisrausi
hefur spennandi mál komið fram.
Við getum nefnilega sótt um aðild
að fríverslunarbandalagi Norður-
Ameríku, NAFTA, eða að minnsta
kosti gert tvíhhða samning við það
í líkingu við EES. Það er ekki
spuming að þetta er einmitt leiðin
sem við eigum að fara. Með því að
ganga í NAFTA og halda áfram
fast í EES-samninginn geta íslend-
ingar náð yfirburðastööu. Við er-
um í miðju Atlantshafinu, mitt á
milli tveggja heimsálfa. Við eigum
að notfæra okkur þessa stööu.
Við höfum um áratugaskeið haft
góða markaði fyrir afurðir okkar í
Bandaríkjunum og nú era að opn-
ast nýir markaðir og samstarfs-
möguleikar í Mexíkó. Með aðhd að
NAFTA og EES-samningnum er
framtíð íslands betur borgið að
mínu mati heldur en að gerast ein-
hver útkjálkasmáþjóð í Evrópu-
sambandinu þar sem beðið er eftir
styrknum frá Brussel. Beðið eftir
að einhverjir molar falli til okkar
af háborði stórþjóðanna í Evrópu.
Sækjum því um aðild að NAFTA
hið snarasta.
Júlíus Sólnes
„Með aðild að NAFTA og EES-samn-
ingnum er framtíð íslands betur borgið
að mínu mati heldur en að gerast ein-
hver útkjálkasmáþjóð í Evrópusam-
bandinu þar sem beðið er eftir styrkn-
um frá Brussel.“