Dagblaðið Vísir - DV - 03.05.1994, Blaðsíða 15

ÞRIÐJUDAGUR 3. MAÍ 1994
15
Kvóti - hagur hvers?
„Spurningin er ekki hvort dauöum fiski sé hent í hafið heldur hve
miklu," segir Sigurjón í greininni.
Kvótakerflö okkar ber í sér hvata
til þess að kasta dauðum fiski í
hafið. Þegar menn fá lítinn kvóta á
góðum veiðiárum, eins og í ár,
flytja þeir verðmesta hluta aflans
að landi en henda smáfiski og öðr-
um verðminni fyrir borð og tveggja
nátta netafiskur sést varla núorðið.
Vegna þess að góð þorskveiði hefur
verið þetta árið þrátt fyrir að nær
enginn þorskur sé til í hafinu, sam-
kvæmt fullyrðingum lærðra
manna, eru fiskimenn fljótir að
veiða kvótann sinn; fæstir lengur
en hálft kvótaárið. Þá fara þeir að
fást við veiðar á öðrum tegundum
og henda útbyrðis þeim þorski sem
slæðist með í veiðarfærin. Það er
reyndar svo að ef þeir koma með
smáfisk að landi eða kvótafisk sem
þeir eiga ekki kvóta fyrir eiga þeir
yfir höfði sér þungar refsingar,
sektir og sviptingu veiðileyfis.
Þetta eru staðreyndir.
Hræsni
Þetta eru jafnmiklar staðreyndir
hversu lengi sem ráðamenn beija
hausnum við steininn og segja að
þetta sé ósannað orðagjálfur.
Ástæðan er augljós hveijum sem
vill nota hausinn til annars en að
beija honum við stein. Fiskimenn
hafa atvinnu sína af að veiða fisk
og afkoma þeirra er háð verðmæti
aflans sem þeir færa að landi. Hví
skyldu þeir þá koma með verðlítinn
fisk þegar þeir eiga völ á öðrum
betri og mega ekki koma með nema
takmarkaðan afla, að ekki sé talað
Á síðustu áratugum hefur
menntun margra stétta færst á
háskólastig sem má telja eðlilegt í
nútímaþjóðfélagi. Nægir þar að
nefna kennara- og hjúkrunaáfræði-
menntun. Inntökuskilyrði í Fóstur-
skóla íslands og fyrrgreindra stétta
í viðkomandi skóla voru um langt
árabil þau sömu og voru skólamir
á sama stigi í menntakerfinu.
Fósturskóli íslands er nú á fram-
haldsskólastigi í íslensku menntakerfi
á meðan fóstrunám er á háskólastjgi
víðast hvar í nágrannalöndum okkar.
Því má segja að nám íslenskra fóstra
hafi ekki þróast í takt við þjóðfélags-
legar breytingar eins og menntun ann-
arra uppeldisstétta.
Síðastliðin 15 ár hafa menntunar-
mál fóstra verið eitt helsta baráttu-
mál stéttarinnar. Fóstrur hafa m.á.
bent á mikilvægi þess að sameina
menntun uppeldisstétta, svo sem
fóstra og kennara. Menntamála-
ráðherra, Ólafur G. Einarsson, hef-
ur skipað nefnd sem hefur það
markmið að móta með rammalög-
gjöf heildstætt og samvirkt skipu-
lag fyrir menntun kennara til
starfa á öllum skólastigum.
Á undanfomum árum hafa
menntamálaráðherrar tveggja ríkis-
stjóma markað svipaða stefnu í þess-
um málum. Því má ætla að breið
pólitísk samstaða sé um málið.
Hugmynd til umræðu
Fóstrufélag íslands styður þá
KjaUarinn
Sigurjón Valdimarsson
blaðamaður
um ef þeir eiga refsingu yfir höfði
sér fyrir að landa verðlitlum fiski?
Hugmyndafræði vísdómsmanna
gefa þeir litíð fyrir og það er
heimska að lá þeim að þeir skuli
fiska þegar fiskurinn gefur sig til.
Þeir sem þykjast ekki skilja þetta
eða setja upp vandlætingarsvip
vegna þess era hræsnarar. Spum-
ingin er ekki hvort dauðum Ðski
sé hent í hafið heldur hve miklu.
Engin leið er að gera sér grein fyr-
ir hve miklu af þorski er hent á
þennan hátt. Þegar fiskirí er svona
gott eins og verið hefur þetta ár
má búast við að það sé mikið vegna
þess að menn þurfa ekki aö halda
í títtina, þeir vita að þeir fá fullan
Kjallariim
Guðrún Alda
Harðardóttir
formaður Fóstrufélags íslands
hugmynd, sem hefur verið til um-
ræðu síðastliðin ár, að sameina
Fósturskóla íslands og Kennarahá-
skóla íslands. Fóstrufélagið álítur
að margt mæli með slíkfi samein-
ingu, svo sem;
Samvinna kennara. Sameiginleg-
ur grunnur stuðlar að samvinnu
kennara á öllum skólastigum og
gagnkvæmri þekkingu á störfum
hver annars og stuðlar þar með að
samfellu í lífi og starfi bama.
Samnýting menntunar. Auðveld-
ar fólki að afla sér menntunar til
kvóta af góðum fiski. Þótt ekki sé
gert ráð fyrir að það sem hent er
jafnist í vigt á við landaðan afla er
ef til vill hugsanlegt að í fjölda fiska
hallist ekki mikið á. Þá vaknar sú
spuming hveiju þetta fáránlega
kerfi þjónar.
Áberandi mótsagnir
Okkur er sagt að það sé til þess
aö vemda smáfisk og byggja upp
stofna. Það stenst auðsjáanlega
ekki. Það getur heldur ekld þjónað
efnahagslegum þörfum þjóðarinn-
ar, þvi auðvitað tapar hún pening-
um þegar verðmætum er kastað á
glæ, og veiddur fiskur er verð-
mæti. Hver er þá tilgangurinn?
Heyrst hefur að allt þetta sé gert
kennsku á fieiri skólastigum en
einu sem veitir meðal annars meiri
víðsýni.
Samnýting húsnæðis. Samnýting
verður á húsnæði og búnaði skól-
anna, svo sem bókasöfnum og öðr-
um tækjakosti til rannsóknar-
starfa.
Sambærileg menntun. Menntun
uppeldisstétta verður sambærileg.
Mikilvægt er að fóstrumenntun þró-
ist samhliða öðra uppeldisnámi.
Rannsóknir. Menntun fóstm-
stéttarinnar þarf að vera í nánum
tengslum við rannsóknarstofhanir
sem stunda rannsóknir á sviði upp-
eldis- og leikskólamála.
Framhaldsnám. Möguleiki fóstra
á að ljúka framhaldsnámi hérlend-
is eykst og þannig geta fóstrur sinnt
kennslu- og rannsóknarstörfum
innan eigin fræðigreinar.
Hlutverk háskóla. Stærri skóli
ætti að vera betur fær um að sinna
hlutverki sínu sem háskóh.
til þess að skapa þröngum hópi
manna sérstöðu sem felst í því að
þeir eignist allan fiskveiðirétt í ís-
lenskri fiskveiðilögsögu. Shkum
glæp er erfitt að trúa á forustu-
menn þjóðar. Varla er heldur hægt
að ætla þeim svo lítið vit aö þeir
sjái ekki mótsagnimar sem blasa
við. í aðra áttina er vælt um bágan
efnahag vegna aflaleysis, í hina er
hvatt til að henda afla í hafið. Út
úr öðm munnvikinu flæðir flaum-
ur orða um vemd ungviðisins, úr
hinu hvatning til að drepa það og
henda því til að láta það rotna á
uppeldisslóðinni.
Siguijón Valdimarsson
Sértæk fræðigrein
í tengslum við slíka sameiningu
og með flutningi fóstrumenntunar
á háskólastíg þarf aö endurskoða
uppbyggingu, efnisinntak og
áherslur í grunnmenntun fóstra.
Sameining skólanna má alls ekki
bitna á þeirri sérstöðu sem leik-
skólauppeldi hefur, né breyta þeim
áherslum sem eru á leikinn sem
náms- og þroskaleið bama á leik-
skólaaldri. Leikskólauppeldi er
sértæk fræðigrein og er ólíkt bæði
því uppeldi sem fram fer á heimil-
um bamanna og í grunnskólum.
Eins og fyrr segir má ætla aö
breið póhtísk samstaða sé um að
sameina menntun kennara á öhum
skólastigum, svo sem leikskólastigi
og grunnskólastigi. Því segi ég;
Mikil verður gæfa þeirrar ríkis-
stjómar sem lætur verkin tala í
þessum málum.
Guðrún Alda Harðardótth1
Meðog
ámóti
Friðunarfrumvarp
umhverfisráðherra
Nútíminn
„Frumvarp
til laga um
vemd, friðun
og veiðar á
villtum fugl-
um og villtum
spendýrum,
öðrum en
hvölum, hef-
ur verið lagt son, aðstoðarmað-
fram á AI- ur umhverfisráð-
þingi þrjú herra.
þing í röð og fengið ýtarlega um-
fjöllun i umhverfisnefnd þess.
Frumvarpið var samið af nefnd
undir forsæti Páls Hersteinsson-
ar veiðisljóra og hefur notið
stuðnings jafnt friðunarsinna
sem veiðimanna. Skotveiðifélag
íslands hefur stutt frumvarpið og
gert við það málefnalegar athuga-
semdir. í þessu sambandi má
minna á umsögn félagsins til
umhverfisnefndar Alþingis dags.
14. apríl 1992; „Stjórn Skotvis lýs-
ir yfir stuðningi sínum meö þá
tilraun sem i framvarpinu felst,
til þess að taka heildstætt á frið-
un, vemd og veiðum fugla og
spendýra. Hluti þessa máls er
veiðikortið sem reyndar er bráð-
um áratuga gömul tillaga Skot-
vís.“
Ég er því ekki einn um að
finnast upphlaup skotveiöi-
manna siðustu daga lítt skiljan-
legt og þeim til vansa. Framvarp-
ið er tilraun til að koma friðun
og nýtingu villtra dýra í nútíma-
legt form og því afar brýnt að það
verði að lögum iyrir þingslit"
Veiðarnar
hornreka
„í fyrsta
iagifelastein-
göngu auknar
skyldur og
kvaðir á
hendur skot-
veiðimönnum
i þessu frum-
varpi. Það er ÓlafurKarvelPáls-
ekki komið til son, formaður SkoÞ
móts við kröf- veiðisambands is-
ur þeirra um lands.
aukin réttíndi á almenningum og
afréttum.
Á frumvarpinu er einnig sá
annmarki að ráðherra fær aukn-
ar heimildir til aö skipa málum
með reglugerðum. Með hhðsjón
af reynslu okkar i haust, þegar
hann stytti rjúpnaveiöitímann
um mánuð, höfum við áhyggjur
af þvi valdi i hans höndum.
Einnig eru veiðitímar styttir
þegar ákveönir fuglastoftiar eru
annars vegar. Svo eru refir allt í
einu friðaðir nema fyrir sérstak-
lega ráðnum skotmönnum, sem
er nýmæh enda ástæðulaust að
friða refinn algjörlega.
Einn þátturinn er einnig sá að
embætti veiöistjóra er lagt niöur.
Viö höfum tahð, í allri umfjöllun
um þetta framvarp, að talaö hafi
verið um emhætti veiðistjóra sem
lykilþátt og það ætti að sjá um
aha veiðistjórnun og eftirlit. Við
höfum talið að framkvæmdin á
þessari veiðistjórn væri háð þ\ú
að starfsmenn meö reynslu sæju
umþannþátt.
Ixiks má geta þess að það er
mikil áherslubreyting á þessu
frumvarpi. Friðunarþátturinn
fær svo núkið vægi. Það er orðið
aö meginatriði að vemda og friða
en veiðarnar eru orðnar hom-
reka. Það er yfirleitt ekki ástæða
th þessara miklu broytinga. Þess-
ar veiöar sem við ræðum um era
sportveiðar en ekki atvinnuveið-
ar. Þær hafa sárahtil áhrif á
breytingar á stofnstæröum.
„Út úr öðru munnvikinu flæðir flaum-
ur orða um vernd ungviðisins, úr hinu
hvatning til að drepa það og henda þvi
til að láta það rotna á uppeldisslóð-
mm.
Gæfa ríkisstjórnar
sem lætur verkin tala
„A undanförnum árum hafa mennta-
málaráðherrar tveggja ríkisstjórna
markað svipaða stefnu í þessum mál-
um. Því má ætla að breið pólitísk sam-
staða sé um málið.“