Alþýðublaðið - 26.08.1967, Blaðsíða 7

SENDIBRÉF
TIL SÉRA JÓNS
Reykjavik, 25. ágúst
EITT SINN sat ég góða stund á tali við Einar
Ólaf Sveinsson. Við ræddum náttúrufegurð Suður-
lands, og fór vel á með okkur. Loks vék Einar
ræðu sinni í Skaftafellsþing. Mér vandaðist þá mál
ið, þar eð ferðir mínar austur á bóginn höfðu
lengstar orðið að Höfðabrekku í Mýrdal, og tjáði
ég honum þetta hlutskipti mitt. Hann drúpti þegj-
andi höfði í umhugsun, en leit svo upp, virti mig
brosandi fyrir sér og mælti:
— Hamingjusami maður, að eiga allt þetta
eftir!
ÓGLEYMANLEG FERÐ
Nú loks hefur úr rætzt fyrir mér í þessu efni —
og er ekki vonum fyrr. Ég komst alla leið að- Núps
stað um síðustu helgi, • en lengra austur verður
ekki farið akandi. Sú ferð er ógleymanleg. Áður
hef ég víst rakið þér dýrð og tign Árnesþings og
Rangárþings, en mig hefur löngum grunað, að þar
hafi guði almáttugum tekizt bezt, þegar hann lét
ísland risa úr sæ og hlóð það úr mold, hrauni og
sandi, og þó kann ég sannarlega að meta önnur
héruð. En svo lengi lærir sem lifir, séra Jón. Hér
eftir geri ég naumast upp á milli sunnlenzku
byggðanna þannig, að sýslum skipti um undur nátt
úrunnar. Hitt finnst mér ekkert vafamál, að ég
sé hamingjusamari eftir kynni mín af Skaftafells-
þingi. Ég fer þangað of,t, ef ég má ráða.
Að svo mæltu býð ég þér með mér í huganum
í þessa ferð mína, sem bætzt hefur í safn minning-
anna. Taktu fyrst eftir nöfnum sveitanna, Skaft-
ártunga, Landbrot, Síða og Fljótshverfi, en þessar
slóðir ók ég nú fyrsta sinni á ævinhi. Við leggjum
upp úr Vík í Mýrdal.
AUSTUR MÝRDALSSAND
Ég hef komið í Vik tvisvar áður. Fyrra skip.tið
var ég þar ungur á ferð í roki og rigningu og
taldi svo í tvo áratugi þetta kauptún óyndisleg-
astan stað á Suðurlandi. Þá kom ég þangað í fögru
og björtu veðri og féll í stafi. Umhveríi Víkur
minnir mig á Vestmannaeyjar, ég ímynda mér,
að sandurinn sé haf og fjöllin eyjar, og þá er sam-
líkingin fengin, Bíllinn þýtur austur Mýrdals-
sand, og framundan rísa Hjörleifshöfði og Hafurs
ey, en allt í kring flezt út svört auðnin. Hér
vann Katla sín spellvirki og eyddi Dynskógum
og Laufskálum. Forðum daga hefur kannski ver-
ið mikil mannabyggð þar, sem heitir Mýrdalssand-
ur og Meðallandssandur, en nú eru aðeins Álftaver-
ið Meðallandið eftir. Þangað hef ég ekki átt
leið, en mig grunar, að þær sveitir líkist helzt
Flóanum af byggðum mínum í Árnesþingi, gaman
væri að koma þangað og sjá út á sjóinn við þessa
ægilegu strönd, sem hefur brotið skip og grand-
að mönnum ár og aldir. En ég gleymdi að herma
þér álit mitt um framtíð Víkur í Mýrdal.
Vík er stækkandi kauptún og getur orðið staður
eins og Selfoss. Komi höfn í Dyrhólaey og traust
ur vegur suður fyrir Reynisfjall eins og akbrautirn
ar í Ólafsvíkurenni, Búlandshöfða og Ólafsfjarðar-
múla þá verður Vík drottning byggðanna í Skafta
fellsþingi, og þar vildi ég gjarnan eiga heima. Svo
höldum við áfram og stefnum á Öræfajökul, kon-
ung hálendisins, þar sem frerann mikla ber hæst.
HRIKALEIKI OG NYTJAR
Skaftártungan sver sig einkennilega í ætt við
Grímsnesið, en Landbrotið minnir á Grafninginn,
Síðan á Hreppana og Fljótshverfið á Laugardal-
inn. Byggðimar hafa orðið fyrir voðalegum bú-
sifjum af gosunum úr Kötlu, Eldgjá og Lakagfg
um og flaumi og jökulburði ánna, en hér ríkir
hrikaleg fegurð, og sveitirnar munu harla nytja-
xiKar. xviig undrar, hvað fátt skálda hefur fæðzt og
alizt upp við þessi stríðu vötn og undir þessum
tignu fjöllum. Þó kunna Skaftfellingar að yrkja.
Hvergi á Suðurlandi er snyrtimennska augljósari,
bæir vel hýstir, tún mikil og fagurgræn og nafn
skilti við hverja heimtröð að kalla. Héðan er og
margt ágætra manna, sem gert hafa garða sína
fræga með afrekum i sagnfræði, bókmenntum og
málvísindum. Skaftfellingar tala snjalla íslenzku,
enda láta þessi heiti í eyrum eins og söngur eða
tónaseiður: Brunasandur, Dverghamrar, Eldvatn,
Fagridalur, Foss, Hemra, Hólmur, Hvammur,
Hverfisfljót, Klifandi, Langholt, Leiðvöllur, Reyn
ir, Skál, Skálm, Skeiðflötur, Sólheimar, Stjórn,
Súla og Systrastapi. Óvíða hefur og íslenzka mál-
verkið tekizt betur, enda fer saman landslag og
iitaval. Já, guð hefur verið í góðu skapi, þegar
hann gerði Skaftafellsþing.
Landbúnaður er hér aðalatvinnuvegur. Um
stórhuginn og framtakið verður ekki efazt. Þó
er jarðhitinn enn ófundinn og fallvötnin óbeizlað-
ar óhemjur. Iðnaður á sér hér mikla framtíð, ef
byggð lielzt og bærilega verður stjórnað. Eða öll
sú ræktun, sem orðið gæti á þessum reginsönd-
um. Menn ætla, að gull hafi grafizt á strandstöð-
um úti við sjó. Vel má svo vera, þó að torfundið
reynist, en sandarnir verða gulls ígildi, þegar þeir
gróa, milljónavirði í árstekjum eins og dýrustu
námur. Skoðanir mínar á sandgræðslu og skóg-
rækt haggast hvergi við heimsóknina í Skaftafells-
þing, þvert á móti, Sunnlendingar hljóta að vakna
til skilnings á því, hvað gera þarf. Álögin verða
brotin.
SÉRKENNIN ÖLL
Mér er sagt, að Prestsbakkakirkja standi opin
dag hvern. Hins vegar fann ég hvergi leiði séra
Jóns Steingrímssonar að Kirkjubæjarklaustri. í
ráði kvað að reisa þar kirkju til minningar um eld-
prestinn, enda við hæfi, en legsteinninn hefur
víst gleymzt. Svona er íslenzka kirkjustjórnin mis
tæk. En reisulegt er að Kirkjubæjarklaustri, séra
Jón, staðnum þar sem kristnir menn hafa senni.
lega fyrst byggt guðshús á íslandi. Þetta var ann-
ars útúrdúr, og við eigum drjúgan spöl eftir.
Mikil er sú manndáð, að byggð skuli enn í Fljóts
hverfi, og það fer varla í eyði héðan af, sveitin
er eftirminnilega sérstæð, og ég ætla landkosti
góða, þó að veður muni hörð af þessum bröttu
fjöllum. Núpsstaður keppir við Hamragarða og
Hrepphóla sem bæjarstæði, svo að ég víki enn
sögunni í vesturátt. Bænhúsið þar er snoturt, en
mér er ríkari í huga baráttan við reið náttúruöfl,
þegar stormur, bylur og vatn æsist. Ég veit, að þú
dáir Norðurland og elskar Austfirði, enda ástæða
til næmgeðja manni, en komdu hingað og sjáðu
oU sérkenni íslands eins og þau geta mest orðið í
þrongu hverfi og fábýlu, tún og engi, lækir o-
ar, hraun og sandar, fjöll og jöklar. Þú gleymir
þeirri stund aldrei.
VIÐ VÖTNIN STRÖNG
Ferðasögunni lýkur á Núpsstað laugardaginn
var. Hannes gamli stóð þar á hlaðinu og horfði í
austurátt, þar sem falla straumarnir þungu. Núps-
vötn og Skeiðará, en Lómagnúpur rís af sandinum
eins og himingnæfur höfði 'úr ólgusævi. Ég þótt-
ist vita, hvað honum bjó í hug, ferðagarpinum,
vatnamanninum glögga og slynga, sem nú lifir
daglega gestakomu ökuþóra, þó að bær hans væri
fyrrum afskekktur eins og jökuldalur. Ég kvaddi
hann og hugsaði með mér, þegar ógleymanlegur
dagur var að kvöldi liðinn:
— Hér endar fegursti og bezti hluti fróns —
Suðurlandskjördæmi.
Helgi Sæmundsson.
SJÖTUGUR
SÓFUS GUÐMUNDSSON
SKÓSMIÐUR
ENGINN maður ætti síður skil-
ið, að um hamn væri skrifuð
afmælisgrein í eftirmælastíl en
hann Sófus Guðmundsson. Þess
vegna skeyti ég engu um upp-
runa hans og æviferil, veit sem
er, að hann var í þennan heim
borinn 25. ágúst 1897 og hefur
ætíð sinnt störfum sínum sér og
öðrum til gagns og ánægju. Lip
urð og prúðmennska hafa ætíð
einkennt Sófús, en samt er mér
efst í huga gamansemin og hið
góða' skap hans. Alltaf er Sófus
jafn þægilegur heim að sækja
hvort sem hann hefur verið
heima hjiá sér, á verkstæðinu
á Laufásveginum eða í Iðnó,
þar sem hann vann lengi. Og þótt
þessir þrír staðir séu mjög ólík-
ir hefur Sófus alltaf verið sam
ur og jafn, í góðu skapi og öll-
um hjálplegur. Ég óska honum
til hamingju með að vera orðinn
þetta að árum án þess að liafa
elzt neitt sem heitið getur, og
óska að lokum fjölskyldu hans,
öllum vinum hans og kunningj
Sófus Guðmundsson
um, svo og sjálfum mér hjart-
anlega til hamingju með hann
Sófus. H.
(Grein þessi átti að birtast í
blaðinu í gær, en féll út vegna
mistaka).
Sjónvarpsviðtöl
Frh. af 1 síðu.
Þá spurði stjórnandinn ráðherr
ann að því, hvort liann teldi að
þjóðin hefði lifað og lifði nú um
efni fram. Ráðlierrann svaraði því
tl, að langvarand aflaleysi og verð
fall hlyti að hafa áhrif á lífskjör
þjóðarinnar. Hins vegar bætti bað
nokkuð úr, hve mjög þjóðartekj-
urnar og þar með tekjur einstakl
inga hefðu vaxið undanfarin ár,
og verði því ekki sagt að vá se
fyrir dyrum. Tekjuauki síðustu
ára hefði verið notaður í þrennu
skyni: lífskjörin hefðu batnað,
þjóðin hefði eignazt nýjar eignir
; og hún hefð komið sér upp gjald
I eyrisvarasjóð. Gjaldeýrisvarasjóð
urinn getur minnkað að vissu
marki, sagði ráðherrann, en þegar
því marki er náð, verðum við
Jað sætta okkur við að lífskjörin
.versni eitthvað í bráð.
| Næst vék stjórnandinn að bví
hvaða ráðstafanir ríkisstjórnin
hygðist gera til lausnar vandamál
unum. Ráðherrann sagðist ekkert
geta urn það sagt á þessari stundu,
hvaða tillögur ríkisstjórnin legði
fyrir Alþingi í haust. En hann
kvaðst geta sagt eitt, og það væri,
að ríkisstjórnin teldi gengislækk
un ekki vera rétta ráðið, eins og
málum vær nú háttað. Gengislækk
un skapaði alltaf vandamál og und
ir núverandi kringumstæðum teldi
ríkisstjórnin að gengislækkun
mund skapa meiri og stærri vanda
mál en hún leysti.
Að endingu vék Haraldur J.
Hamar að efnahagsbandalögunum,
og sagði dr. Gylfi Þ. Gíslason í
því sambandi, að aðild að EBE
kæmi ekki til greina. Aðild að
EFTA hefði hins vegar ekki sams
konar skuldbindingar í för með
sér og aðild að EBE, og hann
teldi sjálfsagt að það verði kann
að með hvaða hætti ísland gæti
tengzt EFTA. Ráðherrann kvaðst
í því sambandi leggja áherzlu á
að hann teldi æskilegt að um
slíkt mál væru höfð náin sam-
ráð milli stjórnar og stjórnarand-
stöðu og ennfremur verði sam-
tök útflyt.ienda, iðnaðar og verzl
unar að fylgjast með málinu, og
einnig alþýðusamtökin.
Ný rfáPmót
Framhald af 1. síðu.
járn og annað sett í vegginn en
síðari hluta dags er steypan sett
í rnótin og látin harðna í þeim
yfir nóttina. Veggirnir og loftin
kom rennislétt undan mótunum.
Stálmótin fyrir loftið eru einnig
pýstórleg. Þau spanna yfir heila
herbergisbreidd og renna á braut
um sem skrúfaðar em upp á
veggina. Engar stoðir eru undir
þeim. Stærstu stólflekarnir eru
4.60x4.25 metrar, sem er her-
bergjarstærðin.
Ekki þarf nema sex til sjö
jmenn við mótavinnuna með notk
un þessara móta. Lyftikranar eru
notaðir til að færa mótin til.
Við gerum okkur vonir um að
þessi aðferð hafi töluverðan
sparnað í för með sér, sagði
Björn Ólafsson, verkfræðingur í
samtali við Alþýðublaðið.
Les/ð
Alþýðublaðið
26. ágúst 1967 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ J