Alþýðublaðið - 26.08.1967, Blaðsíða 8

mmum verour
bara skipt
vennt
HVAÐ er að gerast í Kína?
Fréttir berast af bardögum,
blóðbaði, bróðir berst við bróð
ur. En þetta er ekki borgara-
styrjöld, ekki heldur sönnun
þess, að Liu Shao-chi, forseti,
eigi trygga fylgismenn, sem
berjist gegn fylgismönnum
Maos. Átökin, sem sagt er frá
í Wuhan, í Kanton í Hupeh og
víðar eru fyrst og fremst valda
barátta ólíkra hópa, sem allir
telja sig Mao-sinna. En auð-
vitað reyna allir að afla sér
fylgis með því að kalla keppi-
nautana rotna fylgismenn Krúts
jovs Kína, þ.e. Liu Shaou-éhi.
Þetta lálit japanskra Kína-
sérfræðinga, og er forvitni-
legt til íhugunar, þegar við
brjótum heilann um það, hvað
raunverulega er að gerast í
Kína. Ótal „vestrænir” frétta-
ritarar, sem ýmist hafa verið í
Kína áður eða eru nýkomnir
þaðan hafa lýst atburðunum í
Kína sem borgarastyrjöld.
Annars vegar séu áhangendur
Maos og þá fremstir í fylkingu
hinir 'rauðu varðliðar, -hins
vegar séu hógværir fylgismenn
endurskoðunarsinnans Liu Sh-
ao-chi. Þessir fréttaritarar
segja, að Liu sé í stofufangelsi
heima hjá sér, -en maður hlýt
ur að undrast, að honum skuli
ekki hafa verið rutt algjörlega
úr vegi, -ef hann á sök á þeim
ósköpum, sem nú ganga á. Þá
má aftur hugsa sér, að Mao
kunni að óttast að þá yrði fyrst
algjör borgarastyrjöld í þessu
gífuriega ríki, -en ætli að það
sé nú svo?
Japanskir Kínasérfræðingar,
sem allir tala Kínversku og hafa
verið í Kína meira eða minna
vilja halda því fram, að þær
daglegu fréttir, sem útbúnar
séu handa heimsblöðunum í
Hongkong og Tókió af atburð-
unum í Kína, gefi oft ranga hug
mynd um það, sem raunveru-
lega er að gerast og geri hlut-
ina allt of einfalda. Það er þessi
gamla viðleitni að skipta deilu
aðilum í tvo hópa. Þetta er ein-
föld aðferð og hefur géngið
ákaflega vel í fólk. Flestir
kunna því vel að hugsa sér
heiminn sem tvískipta kúlu.
Annars vegar eru Vesturveldin,
sem keppa við kommúnista í
austri. Þegar svo Kína kemur
til sögunnar í heimsfréttunum
og leiðtogar þessa stóra ríkis
eru komnir upp á kant við skoð
anabræður sína í kommúnista
heiminum, kemur þriðji aðil-
inn til sögunnar, sem erfitt er
að eiga við. Það fréttist af bar-
dögum, og er ekki einfaldast
að hugsa sér, að þar eigist við
tveir hópar, annars vegar á-
hangendur Liu Shao-ehi hins
vegar fylgismenn Maos? — En
Japanskir Kínasérfræðingar
eru ekki á því að gera hlutina
svona einfalda. Það dugar ekki,
segja þeir, að slá því strax föstu
a? ef herinn beitir ekki hörðu
í einhverju héraðanna þá sé það
sönnun þess að yfirmaður hers-
ins þar sé eiginlega laumu-
Liu Shao-ehiisti. — Eða að slá
því föstu, að Mao þori ekki að
taka svikarann Liu fastan fyrir
alvöru af því að Liu eigi of
miklu fylgi að fagna. Kannski
er þetta ein skýringin á því
livers vegna Liu býr enn í for-
setabústaðnum í Chuignanhai
en í þeim borgarhluta búa allir
leiðtogarnir. En þetta er aðeins
ein af mörgum skýringum, því
að málið er ekki svona ein-
falt. Hvað vitum við um það,
hvað gerist á bak við múrvegg-
ina í Kína? Kannski hittast þeir
allir - Liu, Mao, Chou En-lai
og Lin Piao - á kvöldin og rifja
upp gamlar minningar yfir te-
bolla? Þetta er nú kannski held
ur ótrúiegt, en þeir, sem af al-
vöru reyna að gera sér grein
fyrir því, hvað er að gerast í
Kína, játa, að þeir vita ekki
neitt.
Það er erfitt að bera saman
möguleika japanskra Kína-
sérfræðinga á að gera sér grein
fyrir atburðunum og fréttarit-
ara annarra landa, sem horfa
yfir til Kína frá Hongkong, en
vitanlega er andrúmsloftið í
Hongkong svo spennt vegna
þeirra átaka, sem þar eiga sér
stað, að þar hlýtur að vera erf-
iðara að gera sér ljósa grein
fyrir atburðunum en í Tókió,
þar sem unnt er að líta á at-
burðina í Kína algjörlega hlut
laust. Notazt er að mestu við
sama fréttaefni- t.d. fréttaút-
sendingar Peking-útvarpsins, og
annarra kínverskra útvarps-
stöðva, fréttatilkynningar hinn-
ar opinberu kínversku frétta-
stofnunar, Hsinhua, en japansk
ir Kínasérfræðingar fá einnig
beinar fréttir frá níu japönsk-
um fréttariturum, sem dveljast
í Peking. Hins vegar hafa Kína-
sérfræðingar í Hongkong mögu
leika á að ræða við fleiri sjón-
arvotta að því, sem hefur verið
að gerast í Kína, en slíkir vitnis
burðir eru alltaf mjög óöryggir,
flóttamenn og ferðamenn sjá
ekki alltaf hina réttu orsök
hlutanna, þótt þeir sjái, hvað
gerist. Framburður þessa fólks
hefur þó verið notaður óspart,
einkum hafa hægri blöðin í
Hongkong gerf sér mat úr hon
um.
Kínasérfræðingar í Hongkong
og Kínasérfræðingar í Japan
eru ekki tveir ólíkir hópar með
andstæðar skoðanir. í Hong-
kong eru margir á sömu skoð-
un og japanskir starfsbræður
þeirra og öfugt. En ef talað er
„almennt” um þetta mál, sem
löngum er vinsælt, má segja
að í Hongkong er ósamlyndið
í Kína talið alvarlegra og víð-
tækara en talið er í Tókíó. í
Hongkong eru margir á því, að
þess sé að vænta, að Kína skipt
ist í tvennt, þ.e.a.s. að borgara-
styrjöld verði í landinu á milli
hinna róttæku stuðningsmanna
Maos og endurskoðunarsinna
eða hægfara kommúnista eins
og Lao Shao-chi. Þessir hinir
sömu telja, að Mao hafi algjör-
lega brugðizt bogalistin og
menningarbyltingin hafi vaxið
honum yfir höfuð. Það séu því
allar líkur á því, að hann verði
mun valtari í sessi eftir en áður
ef hann þá ekki bara missir
tökin á öllu saman og hrökklast
frá völdum. Nú er ekki verið
að ræða um þessa venjulegu
óskhyggjumenn, sem eru beinir
stuðningsmenn Chiang Kai-
sheks og bíða þess bara að fá
að sjá á eftir honum heim í
hásætið í Peking, þegar bylt-
ingin er búin að éta börnin sín.
Þessu hafa fáir aðrir trú á..
Japanskir Kínasérfræðingar
eru varfærnari í fullyrðingum
sínum og skoðunum. Þeir benda
á, að nú sé mun erfiðara að
gera sér grein fyrir atburðun-
um í Kína eftir að stjórnin hef-
ur harðbannað erlendum frétta
riturum að lesa veggblöðin í
Peking og segja frá því hvað á
þeim stendur. En svo virðist
sem mikil breyting hafi orðið
á, þegar Mao gaf hernum skip-
un um að hjálpa rauðum varð-
liðum til þess að berjast gegn
„óvinum“ menningarbyltingar-
Framhald á 15. síðu.

ÞAÐ eftirtektarverðasta, sem
kom fram í Rúmeníuferð Willy
Brandts, utanríkisráðherra Vest-
ur-Þýzkalands, voru þau ummæli
hans, að evrópsk öryggismál yrðu
aðeins leyst með því móti, að
gengið væri út frá því, sem fyrir
hendi væri. Brandt bætti við:
„Þetta gildir líka um það tvenns
konar ástand, sem nú ríkir á
þýzkri grund“. í grein í hinu op-
inbera vesturjþýzka tímariti
,,Aussenpolitik“ liefur Brandt
gert nánari grein fyrir orðum sín
um. Hann heldur því fram, að
steftna Vestur-Þýzkalands gagn-
vart Austur-Þýzkalandi miði ekki
að því að etja Austur-Evrópu
ríkjum saman. Ætlunin sé ekki
heldur, eins og Brandt orðar það,
að „einangx-a nokkur ríki í Aust
ur-Evrópu“. Þótt orðalagið sé loð
ið, leikur enginn vafi á því, hvað
Brandt á við. Hann viðurkennir
að austur-lþýzka ríkið sé til, og
að elcki sé únnt að finna neina
lausn á öryggisvandamálum Ev-
rópu, ef DDR (Ausfui'-Þýzkalandi)
er haldið utan við.
Það er enn ekki um að ræða
neina viðurkenningu á DDR,
en það er játað, að DDR sé til.
Með þessuiW orðum hefur vestur-
þýzk utanríkisstefna tekið nýjan
pól j hæðina og fjarlægt þá óraun
sæju afstöðu til evróskra og
þýzkra vandamála, sem mótaði
stefnu Vestur-Þýzkalands á valda-
tímum Erhards og_ Adenauers.
Enn er langt í land, enn er við
lýði að minnsta kosti á pappírn-
um Hallsteinkenningin, sem segir,
að Samhandslýðveldið sé allt
Þýzkaland. En fleiri og fleiri kom
ast á þá skoðun. að þessi kenning
eigi heima í kalda stríðinu. Það
er spurning. ihvort við erum ekki
komnir svo langt, að bæði vestræn
og hlutlans ríki gætu tekið afleið
ingunum af orðum Willy Brandts
um að DDR sé til sem ríki. Á
hinn bóeinn mega bandamenn
Sambandslvðveldisins ekki taka
of djörf skref sem gætu kynt
undir efasemdir og íhaldssemi
gagnrýnenda Brandts í Bonn.
Það er óraunsætt að hugsa sér,
að enn lifl ekki í glóðum íhalds-
skoðana Adenauers tímans í Vest
ur-Þýzkalandi.
En það ætti að vera mögulegt,
að DDR oa önnur lönd skiptust ái
verzlunarséndinefndum. Þess kon
ar nefndir ætt.xi að hafa rélt til
að gefa út vegabréf, án þess að
gegna oninberlega hlutverki
sendiráða. Með þessu væri stigið
skref, sem hefði mikið hagnýtt
gildi. Og betta gæti verið byrjun
á öðru og meiru, ef báðir aðilar
litu raunsætt á málin.
Enn sem kornið er hefur þessi
nýja afstaða Brandts mælzt illa
f.vrir í Varsiá og Austur-Berlín.
Blaðið „Neues Deutschland"
ræðst sérstaklega á Brandt fyrir
það, að hann lætur liggja að því,
8 26. ágúst 1967
ALÞÝÐUBLAÐIÐ