Alþýðublaðið - 04.10.1967, Blaðsíða 5

EBSfW
■ "Á '.'n—J3 - j
Að fylgja reglum
í umferðivini
BÆKUR
Hátíð að
Halldór Laxness:
UNDIR HELGAHNÚK
Önnur útgáfa
Helgafell, Reykjavík 1967.
238 bls.
ÞAÐ er orðinn vani að tala um
umskipti Halldórs Laxness bók
eftir bók, hæfileika hans að
koma lesendum sínum sí og æ
nýr fyrir sjónir. Vitanlega er
þetta rétt athugað. Margbreytni
höfundariiis kann að vera sá
eiginleiki sem mest hefur stuðl-
að að því að viðhalda styr um
nafn hans allt fram á þennan
dag. En það má einnig leggja
upp úr hinu sem bækur hans
eiga sameiginlegt sín í milli, og
öðrum verkum samtímis sér
reyna að hafa upp á einhverjum
rauðum þræði sem tehgi saman
þá fyrstu og hina síðustu. Sá
háttur er einkar eðlilegur þeg-
ar æskuverk höfundarins eiga í
hlut sem nú eru öll komin út að
nýju, nema Kaþólsk viðhorf, í
heildarútgáfu Helgafells; síðast
kom Undir Helgahnúk, skáld-
saga hans frá 1924.
Undir Helgahnúk er venju-
bundin sálfræðileg skáldsaga —
eða réttar sagt: hún er drög
slíkrar sögu. Eins og önnur æsku-
verk Halldórs Laxness er hún
ófullgerð. Það er að skilja af
formála fyrstu útgáfunnar að
sögunni hafi upprunalega verið
ætlaður staður sem annar hluti
trílógíu; inngangur sögunnar, um
Snjólf Ásgrímsson og Kjartan
Einarsson, er drög að fyrsta hlut-
anum; þriðji hluti hefði að lík-
indum lýst Atla Kjartanssyni
fullvöxnum. Auðvitað er fánýtt
að bollaleggja nú um hið fyrir-
hugaða stórvirki þó það sé til
• marks um metnað höfundarins á
ungum aldri. Æskusaga Atla
Kjartanssonar var væntanlega sá
þáttur þess sem stóð næst hug
og hjarta hins tvítuga höfundar
og honum var mest í mun að
segja. Að henni lokinni var
þrotinn áhugi hans á verkinu.
Áhugi seinni lesenda hlýtur einn-
ig að beinast sér í lagi að lýs-
ingu Atla þar sem má að líkind-
um greina drög að Steini Elliða,
lýsingu sem síðan var haldið á-
fram í öðru broti, Heiman ég
fór; en alla þá sögu má lesa
hjá Peter Hallberg í riti lians
um Laxness. í Vefaranum mikla
frá Kasmír er Steinn Elliði af-
sprengi borgaralegs samfélags,
og uppreisnarmaður gegn því;
Evrópa eftirstríðsáranna fyrri er
baksviðið að sögu hans. Atli
Kjartansson kemur upp í ís-
lenzkri sveit og baksvið hans er
Hafnarslóð íslenzkra stúdenta,
sögusvið sem aldrei hafa verið
gerð nein veruleg skil í íslenzk-
um skáldskap og verður því varla
úr þessu. Drögin að sögu vin-
anra tveggja, Snjólfs og Kjart-
ans í inngangskafla sögunnar,
fela í sér sambærilegar and-
stæður og lýsing Atla og síðan
Steins Elliða, anda og holds,
kaldlyndis og tilfinningahita
metnaðar og undirgefni; saga
Atla og Áslaugar segir að sinu
leyti sögu Steins og Diljár áður
Framhald á bls. 10.
Ég er einn þeirra manna senl "
hlakka til hægri umferðarinn-
ar, ekki af því að ég sé svo
snjall að fylgja þeim nýju regl-
um er þá koma til framkvæmda
að ég telji þær auðveldari fyrir
mig, heldur af hinu að ég tel að
þær verði tilefni til þess að veg
farendur gangandi og akandi,
muni þá taka sig til og læra
umferðarreglurnar og setja sig
í stellingar til að fara rækilega
eftir þeim.
Umferðarmenning hefur aldrei
komizt á það stig á íslandi að
fólk virði umferðarreglur til
fulls. Við erum sennilega enn
það miklir sveitamenn að við
viljum dóla eins og okkur sjálf-
um sýnist án þess að taka eðli-
legt tillit til annarra. Gangandi
vegfarendur fara alls ekki eft-
ir umferðarreglum og þó er hitt
verra að þeir virðast leggja
alltof mikið undir heppni og var
kárni annarra. Bifreiðarstjórar
fara heldur alls ekki allir eftir
umferðarreglum þó að þeir séu
betri en gangandi fólk, og mér
er mjög til efs að þeir kunni
þær allir. Ég hef líka tekið eftir
því að sumir eldri menn jafnvel
eldri bílstjórar virðast alls ekki
átta sig á tveggja akreina regl-
unni. Víða í bænum virða bif-
reiðastjórar alls ekki óbrotna
línu eftir götu þar sem ekki má
skipta um akrein. Ég gerði’það
t.d. að gamni mínu fyrir nokkr-
um dögum að athuga hversu
margir bílstjórar er fram hjá
færu á 5 mínútum virtu órofnu
linuna sem liggur eftir Hafnar.
stræti þar sem ekið er inn á
Lækjartorg fyrir framan bóka-
verzlun Braga Brynjólfssonar.
Ekki einn einasti þeirra er tóku
hægri akreinina sveigðu nægi-
lega fljótt til þess að fara ekki
yfir strikið o^ sumir virtust
varla vita hver boðskapur þess
til ökumanna er.
Það sem skiptir máli í umferð
inni er að fara eftir umferðar-
reglum og fara eftir þeim ræki-
lega. Það þarf að vera skýrt a J
menn hlýði þeim. Slík rækileg
æfing í að gera eins og á að
gera, en ekki hanga einhvers
staðar utan í því rétta ,ætti komi
af sjálfu sér þegar menn fara að
fylgja hægri reglunni, því að
þá þurfa allir að hugsa, allir að
leggja sig fram um að gera rétt.
Mér þykir ekki ólíklegt að um-
ferðarslysum muni fækka hér
eins og í Svíþjóð við þá breyt-
ingu. Ðagur.
UMFERDIN OG LuGREGLAN
NÚ er sú árstíð, þegar hætt-
an á umferðarslysum mun
hvað mest, haust svífur að og
veður gerast mislynd og váleg.
Væri því mikil ástæða að gera
hvers konar ráðstafanir að
auka fræðslu í þessum efnum
og láta hana einkum n!á til
ungu kynslóðarinnar. Virðist
óneitanlega ríkja nokkur
tregða um framkvæmd þeirrar
stefnu, þó að allir látist vera
samdóma um hana í orði. Nokk
uð er raunar gert af slíkri
kennslu í si^ólum. en allt of
lítið.
□ EFTIRLIT OG REFS-
INGAR.
HÆFNI bílstjóra skiptir miklu.
Sumir ætla, að henni sé áfátt
'hér á landi. Þó ber því að
fagna, hve ökupróf hafa verið
þyngd að undanförnu, jafn-
framt því, sem ekki er lengur
um það að ræða að óvanir bíl-
stjórar geti endurnýjað öku-
skírteini sín eins og happ-
drættismiða. — Eftirlit í
þessum efnum kostar fé og
fyrirhöfn, en hjá slíku verður
ekki komizt í nútímaþjóðfélagi.
Vandamál umferðarinnar krefj
ast bersýnilega raunhæfra úr-
bóta.
Þeirrar skoðunar gætir og,
að of vaggar refsingar liggi við
umferðarbrotum, einkum
þeirri óhæfu, þegar menn ger
ast sekir um ölvun við akstur.
Víst er illt að þu'rfa að beita
samborgarana harðneskju, en
þessa spillingu verður að upp
ræta vægðarlaust. Aðrar þjóð
ir eru íslendingum miklu
strangari í þessum efnum og
finnst þó ekki af veita.
□ SKYLDUR LÖGREGL-
UNNAR.
LOKS verður að minna lög-
regluna í Reykjavík á skyld-
ur hennar í umferðarmálunum.
Sitthvað er gott um þau störf
hennar, enda hefur margt ó-
gætra manna valizt í lögregl-
una undanfarin ár, en vinnu-
skilyrðum hennar mun helzttil
áfátt. Lakast er þó kannski, að
sum atriði í starfsemi lögregl-
unnar virðast ekki skipulögð
sem skyldi. Svo mun um ýmsa
þætti umferðarstjórnarinnar.
Reykvíkingum er kunnugt, að
fjöldi ófyrirleitinna unglinga
gerir sér leik að því að þreyta
kappakstur um götur borgar-
innar á síðkvöldum. Þessu
fylgir geigvænleg slysahætta á
fólki og farartækjum, en ráða
menn lögreglunnar sofa á verð
inum. Ber að krefjast þess skil |
yrðislaust, að lögreglan hefjist |
handa um að hafa hendur í
hári þessara angurgapa, og að
ósvífni þeirra og fíflaskapur
sæti viðurlögum, sem þarf til
þess, að háskaleiknum með
mannslífin linni.
Sjónvarpið er mjög til þess
fallið að hafa rík áhrif á við
horf og þróun umferðarinnar.
Á það ærinn þátt í herferðinni
gegn umferðarslysunum, en !
mætti gera meira að þeirri við |
leitni. Væri til dæmis vel til
fundið, að það sýndi við tæki- I
færi athæfi kappaksturgarp-
anna á götum Reykjavíkur.
Sjón er sögu ríkari.
4. október 1967 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ 5