Dagur - 24.12.1949, Page 5

5
JÓLABLAÐ DAGS
—fc-------------------
unnar sér til handa. En hann latti hann eindregið, og
svo' állir frændur hans, að leita þeirra nrála, taldi að
við mikilláta væri að eiga og mundi hann ekki sækja
gæfu í þá átt: „Þú veizt sjálfur, hvernig þú vilt að vin-
ur þinn sé. En þar frá skil eg öldungis auð ög upphefð,
nema þá aðeins sem fylgifiska hið ytra. Sem undir-
stöðu- og aðalkostir hefir þetta margan svikið og sært
til dauða.“ Varð Eggert afhuga því bónorði..
Um þessar mundir var Eggert í einlægum ferðalög-
um, vegna umboðsstarfa sinna og alls konar erinda,
sem honurn voru falin. Átti hann reiðhesta tvo ágæta,
sém hvortveggi liét Litfari og höfðu þeir verið á fóðr-
um í Steinnesi hjá Geir Finni bróður hans. Fleira
lirossa átti hann jaar vestra, í Grímstungunr og víðar.
Seint þetta haust gerði hann ferð.síná vcstur í Húna-
vatnssýslu og lenti á Þingeyrum lijá Jóni Asgeirssyni,
sem kvæntur var Ingunni, dóttur Magnúsar Ólsen um-
boðsrpanns. Varð þeim brátt vel til vina og voru þeir í
lie^abraski ýntiss konar og höfðu ráðagerðir stórar
með höndum. Elín hét systir Ingunnar, þá kornung
mær og hin álitlegasta. Renndu þau brátt hýrti auga
hvort til annars og fóru fram festar með þeim. Sumarið
eltir, hinn 12. júlí 1867, stóð brúðkaup þeirra á Þing-
eyrum.
Hefi eg heyrt þá sögu, að þann dag, er brúðkaupið
skyldi standa og gestir allir voru komnir, þar á meðal
Tryggvi.Gunnarsson, hafi F.ggert enn verið ókominn.
Hafði hann verið á íerðalagi í Borgarfirði og seinkaði
ferð Iians. F.n er tími var til að ganga í kirkju, sást jé>-
reykur mikill um hérað og var þar Eggert á ferð með
miklit föruneyti og fór allgeyst. Steig hann þegar af
báki'óg gekk beihá leið í kirkjuna og fram fyrir áltarið.
Þótti nú sem' Eggért léki allt í lyndi og midi hann
allvel hag sínum. F.n ekki nmn þó búskapur hans liafa
i borið sig vfek Útvegur háns brást og margt gékk úr
• hendiy enda var hann sjálfur á stöðugum férðalögum.
; • Vaið skjótur endi á búskap hans á Espihóli, er kona
hans' lézt af afleiðingum barnsburðar 17. jan. 1869,
i tæpt tvítug áð aídri, eftir langa og* erfiða sjúkdónislegu.
11 ■ Uhl 'vorið k’ysti Eggert upp bú sitt og voru Honuni það
erfiðir tímar. Réðst hann þá sem ritari til Eggerts Ó.
Briem, sýslumanns, frænda síns á Hjaltastöðum og var
síðan settur til að gegna embættinu um stundarsakir,
meðan Brient var vikið frá störfum. En liann hafði þótt
ganga slælega frarn í því að innheimta konungstekjur
vestra, enda var þar þá harðæri mikið. Einnig var F.gg-
ert settur til að dæraa ýms sakamál, og gekk hann
skörulega fram í málurn þessum, og kom brátt öllu á
réttan kjöl.
Ekki leizt séra Arnljóti á Bægisá vel á þessa för F.gg-
erts vestur. Skrifar hann séra Þorsteini tengdaföður
sínur á Hálsi, m. a. svolátandi 20. maí 1869:
„Nú er eg á glóðum um að Eggi spili sig alveg á
hausinn. Það fer varla hjá því: að heimta inn konungs-
tekjur í Skagafirði af horföllnum og uppflosnuðum
aumingjum, sem btinir ertuað skera skepnur sínar og
kúgildin með, sér til bjargar, það er óðs manns æði.“
Vmisleg opinber störf. Möðruvallaskóli.
Næstu árin var Eggert helz.t viðurloða á Hálsi eða
Möðruvöllum, ,,að því leyti, sem eg staðnæmdist ein-
hvers staðar milli himins og jarðar,“ eins og liann
kemst að orði í bréfi til kunningja síns, Þorláks Jóns-
sonar frá Stóru-Tjörnum. En lengst af var hann á ferð
og flugi.
Þjóðvinafélagið var stofnað árið 1871 að hvötum
Jóns Sigurðssonar. Var tilgangur þess „að reyna með
sameiginlegum kröftum að halda uppi þjóðr.éttindum
íslendinga, efla samheldni og stuðla til framfara lands-
ins og þjóðarinnar. í öllurn greinum. Einkum vildi
félagið kappkosta „að vekja og lífga meðvitund íslend-
inga um, að þeir séu sjálfstætt þjóðfélag og hafi því
sambóðin réttindi."
Sendir voru menn um landið til að efla samtök
þessi, og reyndist Eggert Gunnarsson einn hinn ótrauð-
asti og ötulasti maður til þessa verks. Ilann fór víða
um landið, einkum Norður- og Austurland, sumarið
1872 og var meðfram í erindagerðum fyrir Gránu-
félagið, sem Tryggvi bróðir hans var þá að stofna. Er-
indisbréf hans l'yrir Gránufélagið er dags, í feb.rúar
það ár og reglur til eftirsjóoar í ferðinni 4. marz. Varð
honum vel ágengt í hvoru tveggja málinu. Þannig
safnaði hann í loforðum fyrir Þjóðvihafélagið 2700 rd.,
sem var stórfé í þá daga, cn misjafnlega mun það hafa
goldizt.
i I ' I ■ I ' '
Jón Sigurðsson hafði niikið álit á Eggert, eins og
þeím bræðrum öllum, og segir í bréfi til Sigurðar pró-
fasts Gunnarssonar á Hallornis^tað, að hann telji gott,
að svo gætinn maður og l'aglegur sem Eggert ferðjst um
landið og haldi fundi. — 'En ekki töldu þó allir þetta
jafngott, því að Kristján amtmaður höfðaði mál gegn
honum lyrir æsingar og áróður fyrir Þjóðvinafélagið.
En fljéitt mun það hafa fallið niðu. Mér þykir senni-
legt að greinin: „Mannlíf. Þjóðlíf. Þjóðréttindi" í
Norðanfara 9. ág. 1873 sé eftir Eggert. Að minnsta
kosti er hún alveg í hans anda og undirrituð: Þjóð-
vinur.
Upp úr þessu er Eggert kosinn 2. þingm. Norð-
mýlinga árið 1875 og sat á þingi til 1879. Lét hann sig
þar ýms framfaramál miklu skipta. Meðal annars mun
hann hafa verið frumkvöðull að stofnun Möðruvalla-