Dagur - 05.07.1988, Blaðsíða 4

4-DAGUR-5. júlí 1988
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31,
PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI, SÍMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 660 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ 60 KR.
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 465 KR.
RITSTJÓRAR:
ÁSKELL ÞÓRISSON (ÁBM.)
BRAGI V. BERGMANN
BLAÐAMENN:
ANDRÉSPÉTURSSON
(Reykjavík vs. 91-17450, pósthólf 5452, 105 Reykjavík),
ÁSLAUG MAGNÚSDÓTTIR, BJÖRN JÓHANN BJÖRNSSON
(Sauöárkróki vs. 95-5960), EGGERT TRYGGVASON, EGILL BRAGASON,
FRlMANN HILMARSSON (Blönduósi vs. 95-4070),
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 41585),
JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, KRISTJÁN JÓSTEINSSON,
KRISTJÁN KRISTJÁNSSON (íþróttir), STEFÁN SÆMUNDSSON,
VILBORG GUNNARSDÓTTIR,
LJÓSMYNDARAR: GUÐMUNDUR HRAFN BRYNJARSSON,
TÓMAS LÁRUS VILBERGSSON,
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRÍMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASÍMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
StijáJbýlisverslunin
í hættu stödd
Samkvæmt upplýsingum Þjóðhagsstofnunar
eyddi hver vísitölufjölskylda landsins röskum
800 þúsund krónum á sl. ári í smásöluversl-
unum. Það eru því engir smáaurar sem versl-
unin fær frá hverjum og einum ef þessi tala
fær staðist. Smásalar höfuðborgarsvæðisins
fá að sjálfsögðu mest af því sem þegnar
þessa lands verja til kaupa á vörum sem seld-
ar eru í smásölu. Þar er fólkið flest og kaupið
hátt.
En hagnaður smásala í Reykjavík, eina
borgríkinu hér á landi, kemur ekki einvörð-
ungu frá þeim sem þar búa. íbúar lands-
byggðarinnar aka gjarnan til Reykjavíkur
þegar þá vanhagar um eitthvað — enda er
úrvalið mikið og verslunarhallirnar glæsileg-
ar. Eitt sérkennilegasta dæmið hvað þetta
varðar er ættað frá litlu þorpi á Suðurlandi.
Þar tóku starfsmenn ákveðins fyrirtækis sig
til, leigðu rútu og héldu til Reykjavíkur í versl-
unarleiðangur. Ekki er ólíklegt að þeir hafi
m.a. keypt heilmikið af vörum sem fengust og
fást enn á þeirra heimaslóðum.
Svar þeirra sem halda suður til innkaupa er
yfirleitt á þann veg að verslanir á heimaslóð-
um hafi ekki nægjanlegt vöruúrval. Án efa er
það rétt að vissu marki — en menn verða að
hugleiða hvaða áhrif það hefur á verslunina
ef fólk kemur heim með heilu vörubílahlössin
af góssi úr höfuðborginni. Veltuhraði heima-
búðanna minnkar sem aftur leiðir til þess að
vöruúrval verður af skornum skammti. Á
þessum síðustu og verstu tímum hávaxta
þola fyrirtæki það afar illa ef lagerinn hreyfist
hægt, fjármagnskostnaður eykst og þeim er
nánast gert ókleift að selja vörur á svipuðu
verði og sunnanbúðirnar. Þegar svo er komið
málum gerast menn æ háværari, krefja
heimabúðina um meira úrval, lægra verð en
þjóta svo til borgríkisins ef eitthvað vantar.
Hvort hægt verður að halda úti verslun á
landsbyggðinni — og þá sérstaklega á minni
stöðum — byggist fyrst og fremst á íbúum
þeirra. Ef fólk gerir sér grein fyrir mikilvægi
þess að kaupa allt það heima sem hægt er,
má gera ráð fyrir að verslanir úti á landi geti
þrifist. Ef landsbyggðin lætur hins vegar
glepjast af verslunarhöllum og tilboðum frá
Faxaflóa er hún að grafa gröf sem gleypir
hverja strjálbýlisverslunina á fætur annarri.
Eins og málum er háttað í dag er ekki annað
að sjá en unnið sé að jarðsetningu strjálbýl-
isverslunarinnar. ÁÞ.
Landgræðsluhópurinn fyrir framan Pál. Frá vinstri: Sveinn Runólfsson landgræðslustjóri, Höskuldur Lárusson
„úlfasveitinni“, Davíð Hemstock flugvélvirki, Markús Sigurjónsson, Arnar Halldórsson og Egill Lárusson úr „úlfa-
sveitinni“, Hilmar Bergsteinsson flugmaður og Runólfur Sigurðsson flugmaður. Á myndina vantar Harald Snæhólm
flugmann og Björn Bjarnason ökumann.
„Þetta hlýtur
að skila sér“
- Dagur slæst í för með Páli Sveinssyni
í landgræðsluflug á Auðkúluheiði
Landgræðsla ríkisins var fyrir
skömmu stödd á Sauðárkróks-
flugvelli, en þaðan flaug land-
græðsluvélin Páll Sveinsson
TF-NPK með áburð yfir svæð-
in kringum Blönduvirkjun á
Auðkúluheiði og Eyvindar-
staðaheiði. AUs var 260 tonn-
um dreift á 10 uppgræðslu-
svæði, sem eru samtals 1250
hektarar að stærð. Að sögn
Sveins Runólfssonar land-
græðslustjóra er þetta minni
dreifing en mörg undanfarin
ár á þessu svæði, en dreiflng á
Auðkúlu- og Eyvindarstaðaheiði
hefur staðið yflr síðan 1981.
„Þetta voru nokkurs konar
viðhaldsskammtar sem við
vorum að dreifa,“ sagði
Sveinn.
Á þessu ári eru liðin 30 ár síð-
an landgræðsludreifing hófst
með flugi, en Landgræðsla ríkis-
ins hefur verið allt frá 1930 þegar
hún hóf dreifingu á Gunnarsholti
í Rangárvallasýslu, þar sem höf-
uðstöðvar Landgræðslunnar eru í
dag. Á Gunnarsholti má nú sjá
grænar grundir og tún. Áður var
til Sandgræðsla ríkisins, sem var
stofnuð 1907.
Núna er í gangi átak í land-
græðslu á vegum Félags íslenskra
stórkaupmanna og Landgræðsl-
unnar undir orðunum „Græðum
ísland - ísland græðir“. Land-
græðsla er dýrt fyrirtæki og
þarfnast stuðnings, því gróður-
eyðing á íslandi hefur verið
gríðarleg allt frá landnámsöld.
Til marks um það þá voru 65%
landsins þakin gróðri á land-
námsöld og ca. 25% þakin birki-
skógum. í dag þekur gróðurlendi
aðeins 25% landsins og birki-
skógar eitthvað um 1%, þannig
að þróunin hefur verið langt frá
því heillavænleg. Með því að
styðja við bakið á Landgræðsl-
unni ætti að takast að sporna við
þeirri óheillaþróun sem átt hefur
sér stað.
En víkjum okkur að áburðar-
dreifingu í kringum Blöndusvæð-
ið. Sem fyrr segir hófust þær 1981
og þá í samræmi við Blöndu-
samninginn. Var byrjað á upp-
græðslutilraunum á 149 hekturum
lands og aftur á sama svæði ’82.
Árið 1983 hófst uppgræðsla í
stórum stíl á Auðkúlu- og
Eyvindarstaðarheiði og hefur
verið dreift á hverju sumri síðan.
Þannig að Páll Sveinsson og
fylgdarlið hans hafa verið árlegir
gestir á Sauðárkróksflugvelli.
Þegar blaðamaður Dags heim-
sótti þá á dögunum var nýbyrjað
að dreifa og Páll búinn að fara
nokkrar ferðir. Sveinn Runólfs-
son landgræðslustjóri var mættur
á staðinn og byrjaður að skipu-
leggja, verið var að gera kaffi-
skúrinn kláran og „Úlfasveitin“
var að fylla á dælubílinn sem dæl-
ir áburðinum í Pál. „Úlfasveitin“
er hópur hressra drengja sem sjá
um að tæma áburðarpokana og
að þessu sinni voru það 5200 pok-
ar sem voru tæmdir, þannig að
þeir vinna enga þægindavinnu
þessir „úlfar“. Þó fá þeir pásu á
milli ferða hjá Páli og það var
einmitt þá sem allur hópurinn
fékkst til hópmyndatöku fyrir
framan Pál, ásamt flugmönnum
og fleirum.
Þá var bara næst að skella sér í
loftið með Páli Sveinssyni í
áburðarflug. Lagður var langur
stigi upp að flugvélinni að framan
Handavinnumark-
aður að Laugum
í tilefni af norræna húsmæöra
orloflnu að Laugum í Reykja-
dal var settur upp markaður
þar sem seldir voru handunnir
munir sem kvenfélagskonur og
fleiri hafa gert. Það var virki-
lega gaman að koma við í
Dvergasteini og sjá hlaðin
borð af ýmiss konar handa-
vinnu.
Þuríður Snæbjörnsdóttir vann,
ásamt fleirum, við að safna sam-
an mununum á markaðinn. Dag-
ur spurði hvaða hlutir henni
fyndust sérstæðastir: „Kúnst-
bróderaðir dúkar sem Bjarney
Helgadóttir í Múla hefur saum-
að. Það hlýtur að vera mjög sér-
stakt að gera svona og tíma að
selja þá.“
Á markaðinum var mikið af
handprjónuðum og vélprjónuð-
um varningi, t.d. bráðskemmti-
legar dúkkur úr Bárðardalnum.
Margs konar sjöl voru á borðum
og handprjónaðir, fínir dúkar
skreyttu veggi, auk fínflosaðra
mynda og púða. Þarna voru einn-
ig málverk eftir Auði Helgadótt-
ur frá Húsavík. Renndir munir
og fleiri trévörur fengust á mark-
aðnum og leðurvörur frá Leður-
verkstæðinu Teru á Grenivík,
bæði veski, borð- og veggskreyt-
ingar með þurrkuðum blómum
eða kertum. Þarna mátti kaupa
handmálað silki og sauðskinns-
skó. Sannarlega kenndi margra
grasa á markaðinum og það í
orðsins fyllstu merkingu því með-
al munanna voru þurrkuð blóm,
steypt í plast og munu þær vörur
hafa verið unnar af konu á
Tálknafirði. IM