Dagur - 17.09.1988, Blaðsíða 2

2 - DAGUR -17. september 1988
Ofurlítil
h reinskiliii
Hallfreður
Örgumleiðason:
Böm koma foreldrum sínum oft í klípu með hreinskilni sinni, eins og Hallfreður hefur fengið að reyna.
Góðan daginn vinir, vanda-
menn og aðrir bandamenn.
Þegar ég var ungur hélt ég að
heiðarleiki, hreinskilni og ein-
lægni væru dyggðir sem hollt
væri að temja sér. Kom ég for-
eldrum mínum oft í mikinn
bobba með því að svara fólki
hreinskilnislega og af fyllstu
kurteisi. Sem dæmi má nefna
þegar við vorum í matarboði
hjá afa og ömmu: „Er grautur-
inn ekki góður Hallfreður
minn,“ spurði amma. Þá svar-
aði ég: „Nei, hann er virkilega
vondur. Þetta er átakanlegt
dæmi um það hvernig ekki á að
matreiða mjólkurgraut. Hrís-
grjónin eru hörð og of lítið
soðin og hroðalegur saltaustur
kórónar síðan mistökin.“ Eins
og nærri má geta féll þessi
hreinskilni mín ekki í góðan
jarðveg, foreldrarnir slepptu
sér og amma lagði grautargerð
á hilluna.
Ég óx síðan upp úr þessari
hreinskilni eins og flestir gera,
nema kannski Denni, og til-
einkaði mér fals og fláræði full-
orðinsáranna. Orðagjálfur
kom í stað einlægra orðaskipta
og víst er að við erum ágætir
leikarar þegar við komumst til
vits og ára. Sjáið bara stjórn-
málamennina, eða sölumenn
og afgreiðslufólk. Allt saman
leikarar í hæsta gæðaflokki.
Börnin eru hins vegar í
þennan heim borin án vitn-
eskju um þær siðareglur er
gilda í þjóðfélaginu. Vissulega
er brýnt fyrir þeim að segja
satt. „Það er ljótt að plata,“
segja foreldrarnir og byrsta
sig. Næsta dag segir barnið
satt, en þá er það ekki viðeig-
andi og foreldrarnir byrsta sig
á nýjan leik. Hvað á blessað
barnið að halda? Smám saman
lærir það hvenær það telst við-
eigandi að segja sannleikann
og hvenær ekki, en þangað til
geta foreldrarnir átt það á
hættu að lenda í ýmsum vand-
ræðalegum uppákomum.
Ég hef ekki sloppið við slík-
an vandræðagang, enda er
dóttir mín ennþá á sannleiks-
stiginu. Af mýmörgum dæm-
um get ég tekið bæjarferð fjöl-
skyldunnar fyrr í sumar, en
hún endaði vægast sagt með
ósköpum.
Þetta var sólríkur föstudag-
ur, við komin í sumarfrí og
meiningin var að líta í
tuskubúðir miðbæjarins.
Síberíutígurinn þoldi ekki hit-
ann þannig að við fórum með
strætó í bæinn. Það þótti dótt-
ur minni ekki verra. Hún
hlammaði sér niður við hliðina
á gamalli konu í kuldastígvél-
um. Sú gamla var með prjóna-
húfu á höfðinu þrátt fyrir
hitann.
„Af hverju ertu með húfu,“
spurði dóttir mín gáttuð.
Gamla konan sneri upp á sig
og við hjónin stirðnuðum í sæt-
inu fyrir aftan þær stöllur.
Dóttir mín endurtók spurning-
una en sú gamla spurði á móti:
„Hvað ert þú að flækjast
stúlkutetur?" „Ég er að fara í
bæinn með mömmu og
pabba,“ svaraði sú stutta.
„Mamma ætlar að eyða mat-
arpeningunum í tuskuleppa,
pabbi segir það.“
„Aaaarrrg." Konan mín
saup hveljur, frysti mig með
augnaráðinu og þreif krakkann
frá gömlu konunni. Dóttir mín
lét sér hvergi bregða og benti á
rauðnefjaðan mann. „Pabbi,
af hverju er maðurinn með
svona rautt nef?“ „Kannski
drekkur hann mikið af brenni-
víni,“ tuldraði ég, hálfdofinn
eftir augnaráð eiginkonunnar.
„Drekkurðu mikið brennivín,“
kallaði dóttir mín til mannsins,
sem þrútnaði af reiði. í ljós
kom að þetta var einn helsti
bindindisfrömuður Akureyrar
og hafði aldrei verið í sama
herbergi og brennivínsflaska,
hvað þá snert á henni.
í bæinn komumst við og í
eina tuskubúð. Konan rótaði í
hillum og rekkum en við feðg-
inin biðum róleg við mátun-
arklefann. Gríðarlega holdug
kona í allt of þröngum kjól
smokraði sér út úr klefanum.
„Hvernig fer hann mér?“
spurði hún afgreiðslustúlkuna.
„Hann passar alveg, gasalega
er þetta lekker kjóll," sagði
stúlkan með sannfæringu.
„Þetta er ekki satt,“ æpti dóttir
mín. „Konan er of feit fyrir
kjólinn, eða kjóllinn of lítill
fyrir konuna. Þú ert að plata.“
í fáum orðum má segja að
allt varð vitlaust í versluninni.
svo mikinn ekka setti að hold-
ugu konunni að kjóllinn rifn-
aði utan af henni og afgreiðslu-
stúlkan varð ær. Konan mín
ruddi niður nokkrum gínum í
skelfingu sinni og ég gekk
blístrandi út, þóttist ekki
þekkja einn né neinn. Hvenær
við þorum að taka stelpuna
með í búðir aftur er ekki gott
að segja, en það verður
ábyggilega ekki fyrr en hún
hefur lært, að oft má satt kyrrt
liggja-
Sálin hans Jóns míns
Klerkur einn ónafngreindur gaf
upp öndina að loknum löngum
og ánægjulegum vinnudegi fyrir
kirkju sína og söfnuð. Hann stóð
því á hinum þekktu krossgötum
og varð nú að velja hvora leiðina
hann skyldi fara.
Önnur lá í þægilegum aflíðandi
halla niður á við, vel merkt og
þakin ýmsum freistandi gylliboð-
um og trúverðugum loforðum um
synd og sælu. Hin leiðin lá upp á
við lögð bundnu slitlagi og alveg
þolanlega greiðfær, enda kölluð
af sumum stolt ýtustjórans. Þessa
leið valdi hinn ágæti klerkui
vegna visku sinnar og sjálfs-
stjómar.
Þar sem leiðin upp var ekki
lengur hlykkjótt, grýtt og þröng
gekk ferðin vel og áður en varði
var klerkur kominn að hinu
Gullna hliði. Það fer engum sög-
um af því hvort klerki hafi þótt
Gullna-hliðið tilkomumikið, en
ekki er ólíklegt að ýmislegt fal-
legt hafi hann séð á lífsleiðinni og
þá sérstaklega í henni Reykjavík
því þar minnir margt á herleg-
heitin í himnaríki. Má þar nefna
Kringluna, ráðhúsið, og sjopp-
una á hitaveitugeymunum á
Öskjuhlíð svo fátt eitt sé nefnt.
Svo hér var hann þá kominn
hniginn að aldri og þarfnaðist nú
himneskrar hvíldar eftir langan
vinnudag. Með lotningu gengur
hann að afgreiðslupúltinu og
heilsar virðulegum manni á miðj-
um aldri í hvítum samfestingi, vel
rökuðum og hárið greitt og klippt
eftir nýjustu tísku. Hann tekur
kveðju klerks heldur fálega en
spyr þess í stað klerkinn að nafni
hljómlausri röddu. Hvað er
þetta, veit blessaður maðurinn
ekki hver ég er? Ég hef þjónað
guði og mönnum svo lengi sem
kraftar mínir entust.
En allt kom fyrir ekki, maður-
inn í hvíta samfestingnum vildi fá
að vita nafn klerks. Hann kveikti
nú á fágætri tölvu og rýndi pír-
eygður á skjáinn.
Nú kom upp í huga klerks af-
drif Jóns sáluga og hvernig hann
varð að beita umdeildum aðferð-
um til að komast í blessað himna-
ríkið. En í gegnum tíðina hafði
klerkur komist að því, að ekki er
sama Jón og séra Jón, svo hér
hlaut að vera einhver misskiln-
ingur á ferðinni.
Hann lét hugann reika um
liðna tíð og reyndi að finna eitt-
hvert atvik í lífi sínu sem gæti
haft áhrif á inngöngu hans í bless-
aða himnasæluna. Gat það verið
atvikið í Glaumbæ? Nei það gat
ekki verið.
Meðan þessu fór fram kom
maður gangandi. Á andliti hans
var einhver gretta sem hefði af
sumum verið kölluð umferðar-
bros. Hann lyftir hendinni og
kastar kveðju á embættismann-
inn sem svarar með ljúfu brosi og
býður komumann hjartanlega
velkominn og segir honum að
ganga rakleitt inn.
Nú gat klerkur ekki orða bund-
ist og spyr hvernig megi standa á
því að þessi maður geti gengið
beint inn í helgidóminn, en hann
sjálfur guðsmaðurinn megi bíða
hér í óra tíma eftir afgreiðslu og
úrlausn sinna mála. „Þetta er
Hallfreður Örgumleiðason,"
svarar hliðvörðurinn eins og ekk-
ert sé eðlilegra.
„Og hvað með það,“ gellur þá
í klerki sem nú var farinn að reið-
ast. „Hann var svo slæmur öku-
maður,“ var svarið. Nú er klerk
öllum lokið. „Slæmur bílstjóri;
hvað hefur það með inngöngu í
himnaríki að gera?“
„Jú sjáðu til,“ svarar vörðurinn
alúðlega. „Hann var svo slæmur
ökumaður að hann fékk fleiri til
að fara með bænirnar sínar og
faðirvorið á einum degi en þú
megnaðir á einum mánuði.“
Nú vildi klerkur fá nánari
útskýringu á þessu atriði, þegar
tölvan gefur allt í einu frá sér
þrjú stutt flaut og augu hliðvarð-
arins byrja að lesa eitthvað sem
birtist á skjánum. Það kemur
löng þögn, annar les af kappi en
hinn tvístígur eins og hann standi
á glóðum.
Eftir langa bið réttir hliðvörð-
urinn úr sér, og horfir mildu en
ákveðnu augnaráði á klerk og
mælir: „Kæri bróðir, þú hefur
fengið náðarsamlegt leyfi til að
ganga inn í helgidóminn með
einu skilyrði þó.
Hjarta klerksins tekur kipp;
Hvað er nú á seyði? „Hvaða skil-
yrði þarf ég að uppfylla?" Rödd
klerksins er í þann veginn að
bresta.
„Kæri bróðir, það eina sem þú
þarft að gera er að skilja gítarinn
eftir í afgreiðslunni."
Það fer engum sögum af því
sálarstríði sem klerkurinn háði
innra með sér, en ákvörðunin var
tekin. Gítarinn varð að flakka.
Þetta hljóðfæri sem hafði glatt
svo marga í gegnum árin og stytt
mönnum stundina í einkasam-
kvæmum jafnt sem fjölmennum
samkomum.
Nú var ekkert því til fyrirstöðu
að hið gullna hlið yrði opnað fyrir
guðsmanninum og á því augna-
bliki sem hann gekk framhjá
hliðverðinum, gat hann loks lesið
það sem stóð á samfestingnum,
útsaumað með gullþræði.
Þar stóð: CATERPILLAR.
Með himneskri kveðju,
Ýtustjórinn.