Dagur - 17.09.1988, Blaðsíða 4

Dagur - 17.09.1988, Blaðsíða 4
4 - DAGUR - 17. september 1988 ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI, SlMI: 24222 ÁSKRIFT KR. 800 Á MÁNUÐI LAUSASÖLUVERÐ 70 KR. GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 530 KR. RITSTJÓRAR: ÁSKELL ÞÓRISSON (ÁBM.) BRAGI V. BERGMANN BLAÐAMENN: ANDRÉS PÉTURSSON (Reykjavík vs. 91-17450, pósthólf 5452, 105 Reykjavík), ÁSLAUG MAGNÚSDÓTTIR, BJÖRN JÓHANN BJÖRNSSON (Sauöárkróki vs. 95-5960), EGILL H. BRAGASON, FRlMANN HILMARSSON (Blönduósi vs. 95-4070), INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 41585), JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, KRISTJÁN KRISTJÁNSSON (íþróttir), MARGRÉT ÞÓRA ÞÓRSDÓTTIR, STEFÁN SÆMUNDSSON, VILBORG GUNNARSDÓTTIR, LJÓSMYNDARAR: GUÐMUNDUR HRAFN BRYNJARSSON, TÓMAS LÁRUS VILBERGSSON, AUGLÝSINGASTJÓRI: FRÍMANN FRlMANNSSON ÚTBREIÐSLUSTJÓRI: HAFDÍS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASÍMI 25165 FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON PRENTUN: DAGSPRENT HF. Fjórðungur þjóðar á skólabekk Þessa dagana er vetrarstarf í skólum lands- ins hafið eða um það bil að hefjast. Á milli 42 og 43 þúsund nemendur verða í grunn- skólunum í vetur, um 16 þúsund í framhalds- skólunum, þ.e. mennta-, fjölbrauta- og iðn- skólum og um 7 þúsund nemendur á háskóla- stigi, bæði hér heima og erlendis. Það má því gera ráð fyrir að 65 til 66 þúsund nemendur setjist á skólabekk á þessu hausti. Það er hvorki meira né minna en rúmur fjórðungur þjóðarinnar, og hafa íslendingar þar með vafalaust sett enn eitt heimsmetið, miðað við höfðatölu. Þótt sumum kunni að finnast þessi tala nokkuð há, segir hún ekki alla söguna, því fastlega má búast við því að þetta hlutfall eigi enn eftir að hækka í framtíðinni. Umskiptin í menntunarmálum þjóðarinnar hafa verið svo ör og stórfelld að nær er að tala um stökkbreytingu í því sambandi. Á fyrstu áratugum þessarar aldar var algengt að börn lykju einungis barnaskólaprófi, eða fullnað- arprófi, eins og það nefndist í þá tíð. Og oft var bóklegi lærdómurinn til sveita fólginn í stopulli farkennslu. í dag hefja börn nám á 6. aldursári og ljúka grunnskólaprófi 10 árum síðar. Æ stærri hluti hvers árgangs heldur síðan áfram námi á framhaldsskólastigi. Fimmtán til tuttugu ára skólaganga er nær því að vera regla en undantekning í dag. Skólastarf er þannig mjög ríkur þáttur í lífi þjóðarinnar og fer vaxandi með ári hverju. „Mennt er máttur", segir máltækið og þau orð hafa fyrir löngu sannað gildi sitt. Traust og undirstöðugóð menntun er sá grunnur sem þjóðin byggir á í sókn sinni að öflugra atvinnulífi og bættum lífskjörum. En lengri skólaganga hefur það í för með sér að ein- staklingar koma seinna inn á vinnumarkað- inn nú en áður tíðkaðist. Það er því afar mikil- vægt að góð samvinna takist milli skóla og atvinnulífs og rík áhersla sé lögð á að kynna hinar ýmsu greinar atvinnulífsins innan skólakerfisins. Því miður hefur raunin orðið sú að starfs- fræðsla í skólunum er hálfgerð hornreka og af þeim sökum hafa tengsl menntakerfisins og atvinnulífsins að verulegu leyti rofnað. Þetta er vissulega áhyggjuefni og ljóst að á þessu sviði þarf næsta stökkbreyting í menntunar- málum þjóðarinnar að eiga sér stað. BB. úr hugskotinu í- Kapphlaupið við kreppuna Heimsbyggðin hljóp í kapp við tímann sunnudaginn 11. sept- ember í beinni útsendingu, sem oss íslendingum barst um rás Sjónvarpsins allra landsmanna (vitanlega með stórum staf og ákveðnum greini þegar það er nefnt, rétt eins og önnur sjón- vörp séu bara ekki til). Mikil- fengleg útsending sem að sjálf- sögðu lét engan ósnortinn, þó svo systirin hans Ingólfs Hann- essonar, nýjustu silkihúfunnar hjá þessu ástkæra, gjaldþrota sjónvarpi okkar, hefði gert sitt besta til að klúðra henni, en nóg um það. Málefnið var gott, en óneitanlega leitar það nú á hug- ann hversu mörg börn hafi dáið úr hungri, sjúkdómum eða harðræði, meðan allar milljón- irnar voru að hlaupa og allir poppararnir að spila. Samstætt sundurlyndi íslendingar létu sig að sjálf- sögðu ekki vanta í þessu heimshlaupi, frekar en í Afríkuhlaupinu fyrir tveimur árum, en út á þátttökuna þá kvað Davíðsborg hafa verið val- in sem einn þeirra staða er sjón- varpað yrði beint frá um heims- byggðina, en við vorum víst slegin út að þessu sinni af litlu eyríki einhvers staðar í Kyrra- hafinu, Tonga eða hvað það nú heitir með höfuðborg sem heitir nafni sem er ef til vill enn meira framandi í eyrum útlendinga en Reykjavík, og er þá að sjálf- sögðu tekið mið af höfðatölunni góðu sem er svo ómissandi fyrir okkur íslendinga þegar hressa þarf upp á sjálfsímyndina. Heimshlaupið sýnir að við eig- um til samstöðu þegar á þarf að halda, og það gera líka atburðir eins og það þegar hlíðin fyrir ofan Olafsfjörð allt í einu tók á rás einn sunnudagseftirmiðdag og fór að sletta leðju og aur yfir þennan fallega bæ. Öll þjóðin stóð þá saman með íbúum þessa staðar, um leið og hún fylltist réttmætri aðdáun yfir æðruleysi og þolgæði þessa fólks. En tal- andi um Ólafsfjörð þá er ekki hægt að stilla sig um að koma því á framfæri við forráðamenn sjónvarpsstöðvanna, hvort ekki megi verja ágóðanum af bingó- leikjum þeirra til uppbyggingar á þessum stað, þar sem fólkið stundar þá þjóðhættulegu vinnu að skapa gjaldeyri, eða til að hraða framkvæmdum við Múla- veginn. Það er nefnilega aldrei að vita hvenær staðurinn ein- angrast aftur frá umheiminum. Þjóðin sýnir þannig samstöðu þegar verulega á reynir, en stundum finnst manni nú sam- Reynir Antonsson skrifar staðan vera dálítið sundurlynd, og að á henni sé oft á tíðum blær eins konar „syndakvittun- ar“. Þannig hafa sennilega fæst- ir sem á Lækjartorg mættu verið að velta mikið vöngum yfir harðræði barna í heiminum, heldur farið þangað til að berja augum vinsælustu poppgoðin, eða þá handboltaliðið sem á vonandi eftir að gera góða hluti þarna austur í Seoul, og von- andi verður þeim jafnvel fagnað þó svo ekki gangi allt eins og þjóðin óskar, þá þeir snúa heim. Þá er nú sennilegt að ýmsir hafi lagt leið sína frá heimshlaupinu og á Veröldina 88, þessa árlegu messu gjaldeyr- iseyðslu og neysluæðis, þar sem menn geta virt fyrir sér hvaða óþarfi sé nú á boðstólum, fínni en óþarfinn hjá honum Fúl á móti. Ekki ég Þá má nú ekki gleyma því að þjóðin hefur að undanförnu verið upptekin af öðru kapp- hlaupi, líka við tímann, kapp- hlaupi við kreppuna, yfirvof- andi, eða undan henni, og það er bókstaflega hægt að segja að margir stjórnmálamenn hafa ekki mátt vera að því að taka þátt í heimshlaupinu út af hinu, enda önnum kafnir við að stjórna, eða líklega öllu heldur að stjórna alls ekki, nokkuð sem vitanlega gerir þá vinsæla meðal fólks, að minnsta kosti um stundarsakir, því svo þver- stæðukennt sem það kann að virðast, þá líkar ýmsum ekki stjórnleysið til lengdar, og taka að hrópa hástöfum á „sterkan mann“ einhvern frelsara hvort sem það er einhver gamaldags atvinnurekandi, eða lúinn fas- istapenni, og þetta er hættulegt. Það er dálítið gaman að virða fyrir sér þjóðarsálina nú þegar verðstöðvun er um það bil hálfnuð, í þessu hitasóttar- kennda neyslukapphlaupi við kreppuna og hinar vísu kjara- skerðingarlækningar sem boðn- ar verða fram, þó svo að líkast til muni kjaraskerðingin ekki bitna að neinu marki á þeim sem í neyslukapphlaupinu hafa verið. Menn tala nú mikið um að niðurfæra eða millifæra, og menn eru á því að reyna þessar leiðir í stað gömlu góðu gengis- fellingarinnar. En þegar svo kemur að útfærslunni á þessum leiðum, þá er alltaf viðkvæðið það sama. Ekki Ég, bara hinir geta niðurfært eða millifært hjá sér, og þar sem þetta „ekki Ég“ viðhorf er svo mjög ríkjandi, þá verður sennilega bara niðurfært eða millifært hjá þeim sem síst skyldi, og því tillögurnar hans Þor- steins þær raunsæjustu, því þær gera bara ráð fyrir því að íág- launaskríllinn færi fórnirnar. Og verðstöðvunin hefur sýnt okkur ýmsar nýjar hliðar á þjóðarsál- inni, meðal annars það hversu ótrúlega auðvelt væri að koma hér á lögregluríki með öllum þeim persónunjósnum og eftir- litskerfum sem slíku fylgir. Vísi að persónunjósnum mátti finna í byrjun verðstöðvunar þegar siarfsfólk verslana kvartaði við yfirvöld yfir ólöglegum verð- hækkunum sem yfirmenn þess hefðu framkvæmt. Að sjálf- sögðu er ekkert við þetta að athuga í sjálfu sér, bara ef þetta verður ekki að kerfi á fleiri svið- um en bara í verðlagsmálum. Táknmyndin Mitt í þessu verðstöðvaða and- rúmslofti samstöðu sem snýst um það eitt að vera sundurlyndi og ota hver sínum tota, á þjóðin sér svo táknmynd, eins konar samnefnara. Það er ríkisstjórn sem eins og allir hinir virðist standa saman um það eitt að vera sundurlynd, og að sýna það sem allra rækilegast í fjöl- miðlum. Og eiginlega vitum við það ekki hvort við yfirhöfuð höfum einhverja ríkisstjórn frá klukkustund til klukkustundar, og í sjálfu sér skiptir það ef til vill ekki svo miklu máli. Þessi ríkisstjórn er í rauninni jafn dauð og stjórn Gunnars heitins Thoroddsen var í marga mán- uði áður en formlegt dánarvott- orð var útgefið, nema hvað nú er það ekki goðsögn sem er forsætisráðherra, heldur gæf- lyndur vikapiltur sem lætur helst aðra um að stjórna. Við bætist svo stjórnarand- staða sem virðist líka vera ráð- villt og úrræðalaus, þó svo að ef til vill gæti það leyst einhvern vanda að minnsta kosti í nokkra mánuði, að skipta út Sjálf- stæðisflokki og Alþýðubanda- lagi, og ná um leið bráðabirgða- sátt við ábyrga menn innan verkalýðshreyfingarinnar. Þetta er þó engin frambúðarlausn. Og á meðan dreymir menn átján metra langa ameríska drauma með sundlaug og sauna, og síð- ast en ekki síst gervihnatta- diska, meðan frystihúsunum er lokað og láglaunafólkið er að missa heimili sín í hendur lög- fræðinganna.

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/256

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.