Dagur - 13.12.1989, Blaðsíða 4

4 - DAGUR - Miðvikudagur 13. desember 1989
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31,
PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI, SÍMI: 24222
ÁSKRIFT KR, 1000 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ 90 KR.
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 660 KR.
RITSTJÓRI: BRAGI V. BERGMANN (ÁBM.)
FRÉTTASTJÓRI: KRISTJÁN KRISTJÁNSSON
RITSTJÓRNARFULLTRÚI: EGILL H. BRAGASON
BLAÐAMENN:
ANDRÉS PÉTURSSON (íþrótlir),
KARL JÓNSSON (Sauöárkróki vs. 95-35960),
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 41585),
JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, ÓSKAR ÞÓR HALLDÓRSSON,
STEFÁN SÆMUNDSSON, VILBORG GUNNARSDÓTTIR,
LJÓSMYNDARI: KRISTJÁN LOGASON
PRÓFARKALESTUR: SVAVAR OTTESEN
ÚTLITSHÖNNUN: RfKARÐUR B. JÓNASSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRÍMANN FRlMANNSSON
DREIFINGARSTJÓRI:
HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASlMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: HÖRÐUR BLÖNDAL
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
SÍMFAX: 96-27639
Dómur Hæstaréttar í
máli Magnúsar Thoroddsen
Hæstiréttur staðfesti í síðustu viku dóm undirréttar
þess efnis að víkja beri Magnúsi Thoroddsen úr
embætti sem hæstaréttardómara. Af sjö dómurum
voru fímm sammála um að víkja bæri Magnúsi en
tveir skiluðu séráliti og töldu ekki rétt að víkja hon-
um úr embætti. Þá kvað Hæstiréttur upp með það
að þáverandi dómsmálaráðherra, Halldóri Ásgríms-
syni, hafi verið heimilt að víkja Magnúsi úr embætti,
en Halldóri hafði verið borið á brýn að hafa með
ákvörðun sinni um brottvikningu, brotið ákvæði
stjórnarskrárinnar.
Þarflaust er að rekja hér sakargiftir í máli
Magnúsar Thoroddsen, fyrrverandi forseta Hæsta-
réttar og eins af handhöfum forsetavalds. Þjóðinni
eru þær enn í fersku minni. Óhætt er að fullyrða að
umfangsmikil kaup Magnúsar á áfengi á kostnaðar-
verði hafi misboðið réttlætis- og siðferðiskennd
þorra almennings og skapað þannig alvarlegan
trúnaðarbrest milli þjóðarinnar og Hæstaréttar.
Þáverandi dómsmálaráðherra taldi þann kost
vænstan að víkja Magnúsi frá embætti, fyrst og
fremst til þess að reyna að endurheimta það traust
sem verður að að ríkja milli þjóðarinnar og Hæsta-
réttar. Með dómi Hæstaréttar nú er staðfest að sú
ákvörðun dómsmálaráðherra var rétt.
Verjandi Magnúsar Thoroddsen hefur haldið því
fram að niðurstöðu Hæstaréttar í þessu máli sé ekki
hægt að rökstyðja með lögfræðilegum rökum. Þetta
eru alvarlegar ásakanir, því með þeim er hann að
segja að Hæstiréttur hafi byggt úrskurð sinn á ein-
hverjum allt öðrum forsendum en honum beri að
gera. Slíkar ásakanir dæma sig sjálfar. Þorri þjóðar-
innar hlýtur hins vegar að fagna niðurstöðu Hæsta-
réttar. Mál Magnúsar Thoroddsen var visst prófmál
á siðferðiskennd og siðferðismat hér á landi. Ef
forseti Hæstaréttar í einhverju nágrannalanda okk-
ar hefði orðið uppvís að hliðstæðu athæfi og Magnús
Thoroddsen, hefði sá hinn sami vafalaust sagt af
sér að fyrra bragði en ekki látið víkja sér úr
embætti. Vafalaust hefði ekki heldur hvarflað að
viðkomandi að láta mál sitt fara í gegnum dóms-
kerfið til að reyna að fá uppreisn æru. Það, að mál
Magnúsar Thoroddsen skyldi þurfa að fara þá leið
og aukinheldur að nokkrir einstaklingar skuli opin-
berlega véfengja niðurstöðu Hæstaréttar í málinu,
sýnir vel á hvaða „plani“ siðferðismat margra er.
Á undanförnum árum hafa komið upp nokkur
mál, þar sem alþingismenn, ráðherrar og ýmsir
opinberir embættismenn, hafa orðið uppvísir að
mistökum og/eða siðferðisbrotum, án þess að þurfa
að taka afleiðingum gjörða sinna. Á þessu þarf að
verða breyting ef gera á þá kröfu til almennings að
hann beri tilhlýðilega virðingu fyrir stjórnvöldum
þessa lands. Vonandi markar dómurinn í máli
Magnúsar Thoroddsen þáttaskil hvað þetta varðar
og boðar upphaf almennrar siðferðisvakningar
meðal ráðamanna íslensku þjóðarinnar. BB.
Guðni Ágústsson:
Hvernig er hugmyndin um
eigin eftirlaunasjóði?
Jóni Karlssyni svarað
Forstöðumaöur Lífeyrissjóðs
stéttafélaga í Skagafirði Jón
Karlsson skrifar grein í Dag 5.
des. sl. undir fyrirsögninni „Líf-
eyrissjóðirnir og bankabókin
góða“.
Greinilegt var að annað hvort
hefur greinarhöfundur ekki hirt
um að nálgast og lesa þá þings-
ályktun sem hann gerir að
umræðuefni eða þá hitt að hann
kýs að rangfæra hugmyndirnar.
Hér skulu því birtar greinarnar
sjö um hvernig þremenningarnir
úr Framsóknarflokknum hugsa
sér reglur um eigin eftirlauna-
sjóði í framkvæmd.
1. Við upphaf ævistarfs eign-
ast hver einstaklingur eigin eftir-
launareikning í umsjón banka,
tryggingafélags eða þeirra aðila
sem til þess hafa hlotið tilskilin
leyfi og fylgir eftirlaunareikning-
urinn viðkomandi einstaklingi út
starfsævina.
í sjóðinn skal greiða iðgjald
sem sé 10% af öllum launatekj-
um hvers launþega og reiknuðum
launatekjum þeirra sem sjálf-
stæðan atvinnurekstur stunda.
Að því er varðar skiptingu hjá
öðrum en þeim, sem stunda sjálf-
stæðan atvinnurekstur, skulu 6%
greidd af atvinnurekanda en 4%
af launþega.
2. Eftirlaunasjóðir væru verð-
tryggðir og ávaxtaðir á banka-
reikningum eða með verðbréfum
skráðum á opinberu verðbréfa-
þingi.
3. Þegar einstaklingur verður
65-70 ára gamall er farið að
endurgreiða eigandanum eftir
ákveðnum reglum úr sjóðnum og
er hann endurgreiddur að fullu á
t.d. 20 ára tímabili.
4. Allar greiðslur úr eigin
eftirlaunasjóðum væru skatt-
frjálsar.
5. Við andlát er eftirlauna-
sjóðurinn eign maka eða erfðafé
aðstandenda.
6. Eigin eftirlaunasjóðir eru
sameign meðan hjónaband eða
sambúð varir en skiptast til helm-
inga við skilnað eða búskipti.
7. Ríkið stofnar tryggingasjóð
sem tekur við tryggingaþætti líf-
eyrissjóðanna (örorkubótum,
barna- og makalífeyrisgreiðsl-
um). Sjóðurinn starfaði við hlið-
ina eða yrði felldur undir Trygg-
ingastofnun ríkisins. Hér yrði um
að ræða gegnumstreymissjóð og
yrðu greiðslur til hans innheimtar
í staðgreiðslunni.
Þremenningarnir hafa engu
atriði gleymt af verkefnum lífeyr-
issjóðanna og telja að bæði
söfnunarþætti eftirlaunanna og
tryggingarþætti lífeyrissjóðanna
verði betur borgið á eftir en áður.
Hvers vegna er ýmsum þeim sem
lífeyrissjóðunum stjórna svo
mikilvægt að rangfæra hugmynd-
irnar sem nú liggja fyrir Alþingi
og reyna eins og Jón Karlsson
gerir. Hann segir „en ekki leggja
neitt af mörkum með þessum
sparnaði til samhjálpar.“ Þings-
ályktunin gerir ráð fyrir nýrri leið
og einfaldri hvað tryggingarþátt
lífeyrissjóðanna varðar þ.e. að
við Tryggingastofnun ríkisins
verði stofnaður sérstakur sjóður
t.d. örorkusjóður íslands sem
taki við öllum bótagreiðslum til
öryrkja, maka og barnalífeyri.
Hugmyndin í heild er þessi í
framkvæmd. Ungur maður sem í
fyrsta sinn keniur á vinnumarkað
fær sitt eftirlaunasjóðsnúmer í
peningastofnun. Vinnuveitand-
anum er skylt að greiða t.d. 8%
af öllum launum inn á eftirlauna-
reikninginn, brot á slíku eru
þungar sektir, niánaðarlega send-
ir peningastofnunin eigandanum
yfirlit, um hver áramót sendir
peningastofnunin skattstofu ein-
staklingsins yfirlit um innkomna
peninga á árinu. Skattstofan ber
síðan saman skattskýrslu og
reikningsyfirlit. Þungar sektir eru
við því að greiða ekki inní banka-
bókina.
Síðan gera flutmngsmenn ráð
fyrir að ca. 2% af öllum launum
fari inn í „örorkusjóð íslands“,
sem fyrr var nefndur. Þarna er
um að ræða upphæð sem í ár
næmi 4 milljörðum, þessi upp-
hæð færi til samhjálparinnar sem
Jón fullyrðir að við hefðum
gleymt; þetta sýnir hversu illa
Jón hefur lesið þingsályktunina
enda spyr hann eins og ólæs
maður: „Hvaðan á að koma við-
bótarlífeyrir vegna fráfalls maka
og örorku sem nú er greiddur af
lífeyrissjóðunum - að viðbættum
barnalífeyri?“ Hér hef ég sýnt
fram á það að flutningsmenn
hugsuðu fyrir þessum mikilvæga
þætti í starfi lífeyrissjóða.
„Ennfremur spyr Jón, hvað ef
gamall maður verður nú eldri en
bankabókin góða gerir ráð
fyrir?“ Þetta er eitt atriði sem
margir velta fyrir sér, ég hef oft
sagt sem svo, við starfslok í þessu
nýja kerfi myndi hver og einn
eiga mikla peninga, þetta frá 10
til 20 milljónir, einstaklingur sem
á slíka upphæð er ekki á flæði-
skeri staddur auk ellilífeyris. Hitt
hef ég hugleitt hvort ætti þegar
fólk nær því að verða nírætt að
láta fylgja þessu kerfi að eftir
þann aldur fengi fólk sérstaka
framfærslu (tekjutryggingu) frá
ríkinu.
Ég vil svo að lokum þakka Jóni
Karlssyni fyrir það að hafa opnað
umræðuna um þetta mál í Degi
en auðvitað harma ég hversu vill-
andi grein hans var og full af
rangfærslum um þessar ágætu
hugmyndir um eigin eftirlauna-
sjóði.
Ég treysti því að almenningur
bæði innan og utan verkalýðs-
hreyfingar fari að ræða þessar
hugmyndir og taka afstöðu til
málsins.
Það eru sterk rök sem mæla
með því að hver og einn eigi
söfnunarþáttinn til elliáranna,
það eru sterk rök sem mæla gegn
því að lífeyrissjóðir við fráfall
erfi í raun milljónatugi við ótíma-
bært fráfall. Lífeyrissjóðirnir
eyða miklu í eigin rekstur, hér er
bent á leið sem eyðir litlu sem
engu í rekstrarkostnað.
Krafan um breytingar kemur
alltaf frá grasrótinni, fólkinu
sjálfu, „sá sem hefur fjóra ása á
hendi kærir sig ekki um að gefa
spilin á ný.“ Lífeyrissjóðirnir
stefna allir í gjaldþrot, því kom-
ast menn ekki hjá því að skoða
og ræða nýjar leiðir. Lífeyris-
sjóðirnir munu verja sig með
kjafti og klóm nema hinn
almenni launamaður hækki róm-
inn og hefji öfluga baráttu fyrir
nýjum hugmyndum.
Greinarhöfundur er alþingismaöur fyrir Fram-
sóknarflokkinn í Suðurlandskjördæmi.
Jtivlnrifiitymíf ötívscr; hefut vct'i<) 1
uxitnút ufnm&s )«ai ;
,t.< ■:><:. atúícfHÍ j'Cffr;;. Mífe■■>■ ;
L •t'íííi xrttræðw bcíur vvrið af v»n- ;
p cckkingu v>f: orók'íudda; ful'yrú •
A'.f'á! hatu v túff' uppí. j>Tf 'Ctt' j
L-ffto étnr cftir folíyrðin{i.ú \
rtnwi, *n <>*'*■> ;
studningx. Rai;mu civt itfcyfis-
f.álifl f Í-Mi SftUf Wjm nokvtt Ö)f :
t |v;-r ckki iilit srm i \
}»?»«iirúgiii. vegná'fm«rÁi(i j
| acfffi íil ffjðtfccfnðie&Ut ályfcTann
, <-fga þat> iffijtui' vííHnrt íióífttúrtf.
> títl óÁffitr, íhU v< tn.ft, átf viú p;i
f fiivrún'fgu. Min íictt;f'-.'5 h-.U»
\ iítt ratfúur {'iráíiiH ■fiwíríbiuUv
É íisíftrat' f.itvifvrðf.i; <ið f iívinrífðara
Ff fvm iaut’pf.'gattít .fð icggp 'j*F
|.'yri'»fð{».i<>fdtn ir»« » i'innkaincivtfí
. ) ^fctúa þan tiicð ttífYCianrlf
I htrati ítí iiífc'vtfff-jt'xWM S'.iriú.i
I l. yst cr að sýfia irant á -s»vtf
| niikUv átmldtt uítok m ttar í j ár -
I ha;f>a.r a tflxukna ttirtaÞfl!. Og íú
L mats þvt háttrctff ^ylitat tf'>iur vitír
oínfeverja áraUfgi.
Étt mcð \teUri iiWfgfftitiigautt *»«
léfúðíi )<•«) hafhur iici’ir vt'rið
pjr, i {x:ssu s.frni'atníf, að ur
ankahí>kf. ..................41
>.'tðk<.tm;fftíf.i
íck»»)tr>'ggífi(Jt»rifm;J;' jV). É.r»
itvaðart á a-t (-.< •;tt.< vjói'útáf!<•< > :•-
ir Vtígfia ííáíalít; maka og órurk»i
scirt ttú tít >trvtú»íuf- ai' ki<:yns-
siiXft-nufti "• a<> v«ði><fíft;fti •-
ifltíyti?
|*<> m'. i|tc>fi«>júðf«rnf, fiuu fýf
hvgrjír ffftfi tíkkt vxarfuð itíffjtí <><'-
tir ciftniíu it'Vftt trtikíð á pá í
'...ifftb-rKÍÍ við íiit :tíf l'tt': f Ítí y rt 03
fnllyfða má að i itifclí-
nrtt H-,ipxf gfctðsiur táðíö «ít-
viitnat um .<í»;.<><»ut »p'H»kyU;aí»
k’ (jðtífrt tímurft, Q& i:va<> <'< garst'
,i:l fftaðijf vcröní nú t'fdri ««
•laftkiiixfk.tn ;««>:» gtítð; ráú tyrii
{■-tíg.tr hófi i«»i r uí v»jc-
a»;da tíirts'*
í- \ -!>: rr-ví-Mof- ’.'rt’ ;••:
ktí-umir <:<«»» kj.af;íátrff>i < frjáisuu'i
v-.mtfingutn W. ttð hsnka-
nðknrkcriið kttíinðr á. yrhi Itk-
lc&>. vkkt kfttuið t' vi.v iyrit aðcttf'
vtaktir staflMréUíf, tða hðpaf
otítndu að nyjtt um víðmúvtit! -
tíyfi. Hveíjit f-iyníiu ganga {;.<f ■>
imrJatt? Auhvitað cmstaku
Itúpat, f Hyrpfít faiut'tiiuf. vcft>
j hcfðc tfU'tka samntnpstftftti
\\«*x ur vtð að {jðitnccnarí iiðpai
; lauftfx'ga t.d. 's ðsfe-
J6n Karlsson:
utn viðknmamii kf>»n.t»r ckk> ;
aðvtoðáfiiftfvt yfit r.rt þat kftiua j
vrJiit r<|<>hítíiaga< tii lijáipttr. Það j
i>tírist mcð bv; að sú mu njá-po'- j
hinat »r» hurli ta-r Li stis <;U iangt j
utn tttciri: gtcíðicffí cit hatt-i HyiVí
gftítti ift yjoðsins. Þ;u> gcmi ra n.
ftttíð -;vftkðíaðf; íra.'orc-íknifiyv
rcpifi, uyt&MM Hiils >ýi!»>
-..iftðíciacat - títt j>ctr kiiupa iv;<«;f
ftvi vfrðt Ltððcfitt {vssuttt kjnrutu
nttíð óðrum c-ji »ð ftíttituiirs <
s|rf<>ift«»;t V;ða iindviif>j ncitra cri
::>t ckki.
: A uiiiþift'ðrtfnro úrctu hctir •
g.'f.'i; ift-ðg vnMtftði váthyggju Mr
a lamtf. ?>að hcíur fika s:»:U m't v-
itígil VVf'fckÍttUnítgS. r-Cfft itíist t þvi
ftt.a. uð k.w;Ji<»st .HarUíauh :.
ttvifttr pjðnuffLi á, Hmum svíðum
. cfi Uec.rt iÁiin.t. Sérbyggjvin "
hcr uH tí-'ftt'i frjítlfátyjry.ití • '-výir.
I ivcr cr *.jáiiffftt s«r ítarsi :« ■ i Kcr
sðr t;m sig ög pa tír liftfft «fí
ktíf» vt»r tíi.kí við hvtí rftig <«>»«
ccpi.t». pcft gcta v.-r> um m*?
sjiiifít. Ma.nttVlðáf- L* íí'Higfti'»yg»y
:>» scgirhíiff.w|<at'; Kuftn íy» »r <»}>-')
t>c ailtr fyrír t'inri É.t' ;i Hjiitat hjit
tíhinm kovtti! aiiír >i> vðáipaf Það
gctist tft.a tttcð ntiðlu)' úr vatn-
>sðum.
yjððanjta o^niir i hnu iajcv S'cr
I j cfnií) mi raúrg.ycfL.{taraajntrv <»»
I i vífutft afS. tt'. a íftíkkft vjóðnra
í ! iftíkki) Itíkútarkovifiað, ftfhttí ifi
í I cvvfsrcít, ii*tn1;« vfcipttlcj!..: aö {rv
að íjámwWi kftfttí atvtftfft*!)-'
um ttftftirfi ■.tsifv Hítt'Vcca
attrt: mtíitrf-ftð fc»r.jvv scr h;>í.v
i»rv t>$ vJffYtígaðt) t'tífáifintttift.tí
kvfttsa vcr bcnsr {)»>.ð
, að fjaffa cm. T.d f»rðð uýic;
j cixthvcrju sfcufi 30 IÍU
. Þðfta
íSttfl <
í sjaiftt rít tíi ckfctíf t vtð j>að að
atit:t».'.a fvð mctttt hsfv {v< hi;y.myn<i
nð hattkftbðkariuigniyfjihff »ryggi
j'icira iuic hc'iur cft $;).Tftryý(jíÍRgff c.
Éí fttt skftÚUff tíf {):: ckki i'YCgð Á
íotunrft m;Sftkii;»fft{;t i>.'»ð cr hchi-
nr ckfctíir við juið vvv> athugá >
sjáíi'u sct að ptíssi hu^tnyiKÍ sé
flíit; itir> a Áiþittý.t f Hvirava.vps-
íovfiif. r>iið tit'fft hiavvcgaf w
• hað ítictoi j'tívsi skfitari ;»ð vtfa
<>g j'»f f >!.» {'.tígtt btíftf vt'ttud r"
i v'w'nrtftí cru h'S • •<■« !"< Hcfcx
■
• Svtttað á t-tíi svvtð negaf lrmI
j >,Ji,{iarav Tít’:« t:ftt »CkUf ;ir)<>»(n•« j
! sjóðaavift, áð j>c vA» þt'ir '«:«j
j úfffui itífcvtt-if'ktíAÍfttfð sfooft >tí» j
i sýftíH vim •hi'"<- «>)-J•':<<'3 '< tt.k«f»ttj
j i><;lf.»ct ::•'■ ••:•<:: ••"•:'■<: '»;ií <'! í; ;
j .;-.>» sftíiv'ft <.fck». cu ba<s »'i)a v.rn 1
: aftitíVUi VU.ftC.tr jx'ÍT iftítt) !«:•< <;: |
i S»t) skfn:) að ho nf tm<iafV(tí>.<
j ;»g. ,--ifrtiiæmí tíð»t {'<vi vcm fv,vf»'^
| ?>.)<"» :c(ii j.>vS ah vtíi:) kffv»m!g,t
j ctórnr c«ttir»gr»r ofíftsf is<
; kv.-Cfnaf i rtíkð.vafUfn>((^»>r c» ;»«J
j Lvi »>*• •ftffXLtsi ’poð vt'i iticð rtíkrtt
itfcymrjððífo!!-’" Uatln «r jktð y<
; vttað » («>})'. htítrra scft» uáfcrjt J