Dagur - 23.12.1992, Síða 22

22 - DAGUR - Miðvikudagur 23. desember 1992
Áríð 1922 var farið að ræða
stofnun karlakórs á Akureyri,
og þær vangaveltur urðu síðan
að veruleika síðustu daga
nóvembermánaðar en þó er
almcnnt litið á 1. desember
sem stofndag þessa kariakórs
sem fékk nafnið Geysir. Kór-
inn átti þá „undanfara“ sem
var tvöfaldur kvartett sem hér
hafði starfað um hríð og gekk
almennt undir nafninu Prent-
smiðjukvartettinn. í honum
voru Gunnar Magnússon og
Bjarni Hóseasson í 1. tenór,
Zophonias Árnason og Þor-
steinn Thorlacíus í 2. tenór,
Sigurður O. Björnsson og Þor-
steinn Þorsteinsson frá Skipa-
lóni í 1. bassa og Axei Friðriks-
son og Jón Steingrímsson í 2.
bassa. Þessi tvöfaldi kvartett
gekk allur til liðs við hinn nýja
karlakór en það var þó fyrst og
fremst fyrir forgöngu Þorsteins
í Lóni sem kórinn var stofnað-
ur enda hefur hann verið
nefndur faðir Geysis og var
alla sína ævi driffjöðurin í
kórnum, gjaldkeri hans fyrstu
árin og síðan formaður lengi
vel, en formaður fyrstu árin var
sr. Friðrik Rafnar. Félags-
heimili kórsins heitir Lón eftir
Skipalóni, fæðingarbæ Þor-
steins, honum til heiðurs.
Fyrsta veturinn sem kórinn
starfaði mun Benedikt Elfar hafa
æft kórinn, en hann stjórnaði
Geysir á Alþingishátíðinni á Þingvöllum 1930.
„Þegar firðirnir blána“
- Geysir sjötugur og Gamlir-Geysisfélagar tvítugir
„Syngjum kátir, horskir sveinar“. Fremri röð: Ámi Kristjánsson, Ólafur
Vagnsson, Bjarni Jóhannesson, Gísli Konráðsson, Stefán Einarsson og
Svavar Hjaltalín. Aftari röð: Ingólfur Krstinsson, Haraldur Helgason, Guð-
mundur Þorsteinsson, Guðmundur Gunnarsson, Ámi Jóhannesson, Reynir
Valtýsson og Sigurður Svanbergsson.
aldrei samsöng því hann flutti úr
bænum áður en til þess kæmi.
Hjá kaupfélaginu á Grenivík var
þá starfsmaður Ingimundur
Árnason og var leitað eftir því
við hann að taka við kórnum og
því jafnframt lofað að útvega
honum vinnu á Akureyri. Það
gekk eftir, Ingimundur fékk starf
hjá Kaupfélagi Eyfirðinga og tók
við söngstjórastarfinu og átti eftir
að sinna því í 30 ár. Söngstjóri
varð þá sonur hans, Árni, og
hann kom svo aftur til starfa er
stofnaður var kór eldri félaga
Geysis árið 1972, „Gamlir-Geys-
isfélagar“. Síðan hafa stjórnað
kórnum m.a. Jan Kisa, Philip
Jenkins, Sigurður Demetz
Franzson, Michael John Clarke
og Ragnar Björnsson.
Guðmundur Gunnarsson, sem
gerðist félagi í Geysi 1932, segir
Ingimund hafa verið ógleyman-
legan mann. Hann hafi ekki bara
verið góður og skemmtilegur
söngstjóri, heldur einnig og ekki
síður góður félagi þegar komið
var saman á góðri stund þegar
guðaveigar lífguðu sálaryl, þá var
oft glatt á hjalla, suneið og hlegið
dátt. Ingimundur Arnason var
eldheitur áhugamaður um eflingu
söng- og tónlistar. Hann átti
frumkvæðið að stofnun Heklu,
sambands norðlenskra karlakóra
og einnig þegar Geysir festi kaup
á Lóni, nú Dynheimum. Með1
kaupum á því húsi sá Ingimundur
möguleika á bættri aðstöðu til
tónlistarkennslu á Akureyri auk
fasts samastaðar fyrir kórinn.
Fljótlega eftir það er Tónlistar-
skóli Akureyrar stofnaður og var
starfræktur í húsnæðinu fyrstu
árin.
Ingimundur Árnason var oft
gagnrýndur fyrir það að túlka
ekki lög nákvæmlega eins og nót-
urnar sögðu til um. Hann hikaði
ekki við að fara eigin leiðir í þeim
efnum og breyta til þannig að
ljóð og lag féllu betur saman.
Sem dæmi um það má nefna lag
Björgvins Guðmundssonar A
Finnafjallsins auðn, en þar lét
hann kórinn syngja stakató á ein-
um stað þó það væri ekki í laginu
frá hendi höfundar.
Hinu öra skapi Ingimundar
Árnasonar og leiftrandi fjöri er
nokkuð vel lýst í eftirfarandi frá-
sögn frá söngæfingu: Verið er að
æfa Hæ, tröllum á meðan við tór-
um og komið þar í laginu sem
syngja á undurblítt „Sú litla, já
hún var lagleg o.s.frv.“ Stöðvar
Ingimundur þá sönginn, þykir of
mikill drungi yfir honum og segir:
„Haldið þið að þið eigið að slefa
þessu svona út úr ykkur“ og líkir
eftir sönglaginu á áhrifaríkan
hátt, „reynið þið að vera svolítið
glaðir og kókett, eða hafið þið
aldrei verið skotnir í kven-
manni?“ Aftur er byrjað og fram-
farir litlar að mati söngstjórans.
Slær hann þá af um leið og
hann stekkur í loft upp og slöngv-
ar framan í mannskapinn: „Eruð
þið allir náttúrulausir, helvítis
aumingjarnir ykkar?“ Skapið
lagaðist og árangurinn lét ekki á
sér standa.
Geysir kom fljótlega fram eftir
stofnun en það var á konsert með
nemendum Benedikts Elfars og
söng kórinn þar a.m.k. 4 lög en
fyrsti sjálfstæði konsertinn var
svo rúmu ári seinna.
Fyrsta söngferðin til
Húsavíkur
Fyrsta söngferð kórsins var til
Húsavíkur og var farið sjóleið-
ina, en Ingvar Guðjónsson
útgerðarmaður skaut dalli undir
kórfélaga. Geysisfélagar hrepptu
slæmt veður á leiðinni og þegar
komið var til Húsavíkur voru
nokkrir félagar óstöðugir á fótun-
um vegna sjóveiki. Þar á meðal
var stórtemplarinn Stefán Ágúst,
og var farið með hann til læknis.
Læknirinn hellti þegar í fullt
staup af koníaki og hvolfdi því í
Stefán og mun það vera eina
skiptið sem hann smakkaði
áfengi um ævidagana. Geysis-
félagar hafa gegnum tíðina ekki
verið fráhverfir því að fá sér í
staupinu þegar tilefni gáfust til
þess, enda eru karlakóramenn
kannski þekktari en margir aðrir
fyrir að skemmta sér vel á góðri
stund.
Geysir söng á Alþingishátíð-
inni 1930 og var farið með varð-
skipi til Reykjavíkur og þaðan
með bíl til Þingvalla. Fjórum
árum seinna er svo aftur farið
suður, en þá með bíl á fyrsta
söngmót Sambands íslenskra
karlakóra sem þá var nýstofnað.
Það var ein fyrsta ferð sem farin
var með bíl frá Akureyri til
Reykjavíkur.
Á 50 ára afmæli kórsins sem
haldið var 2. desember 1972
sagði Gísli Konráðsson m.a. er
rifjaðir voru upp minnisstæðir
atburðir áratugsins 1942-1952:
„Sem nú tvítugsafmælisveislunni
lýkur með því að kjólklæddur
Geysismaður rennir reiðhjóli
niður á Tanga snemma morguns
og kemur til baka með myndar-
lega hákarlsbeitu hangandi á
stýrinu, hverja hann fer með
heim til formanns, þar sem lang-
þreyttir menn af dansi, söng og
drykkju bíða í ofvæni þess að
gera sér gott af hákarlinum og má
segja að fullorðinsár eða mann-
dómsár afmælisbarnsins hefjist
þar. Eigi er þó svo að sjá að
skemmtanafíkn Geysismanna
hafi verið fullnægt með hinu veg-
Iega afmælishófi í september
1942 því ársfagnaður var haldinn
30. nóvember og áramótafagnað-
ur á gamlárskvöld.“
Árið 1943 kaupir kórinn hús-
eign Frímúrarareglunnar sem
skýrt var Lón. Ýmsar fjáröfl-
unarleiðir voru í sambandi við
húsakaupin, en þar ber hæst sýn-
ingar á sjónleiknum Alt Heidel-
berg, sem sýndur var 16 sinnum
veturinn 1945 við mikla hrifningu.
Árið 1945 varð Davíð Stefánsson
skáld frá Fagraskógi fimmtugur
og heimsótti Geysir hann með
söng úti fyrir húsi hans í birtu frá
kyndlum nemenda M.A., sem
heiðruðu skáldið með blysför.
Davíð Stefánsson skipaði vegleg-
an sess á söguspjöldum kórsins
en hann veitti oftlega ómetanlega
hjálp með ræðuhöldum og söng-
ljóðagerð.
Til Noregs 1952
Fyrsta utanferð Geysis og jafn-
framt hápunkturinn í starfsem-
inni var utanför kórsins til
Noregs 1952. Farið var með
strandferðaskipinu Heklu og var
safnað farþegum í skipið til að
fylla það, en auk þess fóru eigin-
konur flestra kórmanna með.
Siglt var til Þrándheims þar sem
fyrsti samsöngur ferðarinnar var
haldinn. Um þennan samsöng í
Þrándheimi segir m.a.: „Óvenju
mikil og góð stemmning ríkti og
verður það minnisstætt að í lok
lagsins Nár fjordene bláner, sem
Hjónin Gísli Konráðsson og Sólveig Axelsdóttir.