Dagur - 05.02.1994, Blaðsíða 6

6 - DAGUR - Laugardagur 5. febrúar 1994
Kjötvinnslan Kjarnafæði hf. á Akureyri hefur vaxið frá því að
vera bílskúrsfyrirtæki sem framleiddi pizzur og hrásalat upp í
umsvifamikla og alhliða kjötvinnslu með um 70 manns á launa-
skrá og ársveltu í kringum hálfan milljarð. Þessi stækkun hef-
ur komið í mörgum skrefum og eigendurnir hafa farið varlega
í sakirnar til að kollkeyra ekki fyrirtækið. Kjarnafæði hefur
ávallt verið rekið með hagnaði en velgengnin kostar vinnu;
blóð, svita og tár. Því hefur framkvæmdastjórinn Eiður Gunn-
laugsson fengið að kynnast. Streita, kvíði og aðrir fylgifískar
álagsins leiddu hann út í taumlausa áfengisneyslu og pilluát uns
hann rankaði við sér á geðdeild Landspítalans, gjörsamlega
yfirkeyrður. Bakkus hafði tekið völdin. Eiður var búinn að
missa stjórn á eigin lífí og fyrirtækið hefði fylgt í kjölfarið með
sama áframhaldi. En það er til leið upp úr feninu og þann veg
er hann nú að feta. Eiður lýsir þessum hörmungum af hrein-
skilni í viðtalinu og rekur gang mála hjá fyrirtækinu og ræðir
um óvissutímana framundan sem gætu riðið mörgum fram-
leiðslufyrirtækjum að fullu.
Bræðurnir frá Svalbarðseyri, Eiður og Hreinn Gunnlaugssynir, cigendur Kjarnafæðis. Á næstu
mánuðum verður grófvinnslan flutt til Svalbarðseyrar enda núverandi húsnæði við Fjölnisgötu fyr-
ir löngu orðið of lítið fyrir alla starfsemina.
verandi húsnæði er allt of lítið ntiðað við um-
fang, en á síðasta ári vorum við með veltu
upp á hálfan milljarð og 70 manns á launa-
skrá, eóa um 50-60 heilsdagsstörf."
Eióur sagði að grófvinnsla, kjötskuröur,
söltun og reyking yrðu í framtíóinni á Sval-
barðseyri en fínni framleiðsla áfrarn í Fjölnis-
götunni. Ekki er alveg komió að llutningnum
því Eiður sagðist hafa hægt aðeins á feróinni
til að hleypa kostnaði ekki úr böndunum.
Hann leggur áherslu á aö halda vel utan um
alla þætti rckstursins.
„Höfum varla haft undan
að framleiða“
- Ef þú lítur til baka, hver er þá lykillinn að
velgengninni?
„Mér er efst í huga hvað neytendur hafa
tekið vörunum okkar vel og þær hafa nánast
selt sig sjáifar. Það er sama hvar við höfum
drepið nióur fæti á landinu, þetta hcfur alls
staðar gengið vel. Við höfum varla haft und-
an að framleiða. Auk þess höfum við á að
skipa mjög hæfu og góóu starfsfólki sem er
afskaplega áhugasamt um starfsemina. Við
höfum átt því láni að fagna að reka fyrirtækið
með hagnaði á hverju ári og þaó tekst ekki
nema að fylgjast mjög náið meó rekstrinum.
Eg held að það hafi bjargað okkur í þrcnging-
unum og erfióu rekstrarumhverfi síðustu ár
hvað vió eruni fljótir að tileinka okkur þær
breytingar á neysluvenjum sem vcrða í þjóð-
félaginu hverju sinni. Maður þarf alltaf að
aólaga sig nýjunt aðstæðum og nýjunt raun-
veruleika.“
Eiður sagói að langstærsti markaóurinn
fyrir vörur Kjarnafæðis væri nú á höfuðborg-
arsvæóinu og þangað færu um 70% af fram-
leiðslunni. Þar hefur hlutdeildin vcrið að
smáaukast og fyrirtækið er nú með þrjá mcnn
í vinnu þar. En samkeppnin er hörð.
„Þessi kjötiðnaóarmarkaður er voðalcga
erllður. Við höfum verið aó keppa við marga
aðila sem hafa verió valtir í scssi og orðiö
gjaldþrota. Mér liggur við aó segja að aðilum
sem þannig er ástatt um sé nokkuð sama á
hvaóa verði þeir selja vöruna, þcir cru hvort
eð er það illa staddir. Þetta veróur engin sam-
keppni hcldur eins og hver önnur vitlcysa."
Og kaupendurnir eru ekki alltaf traustir.
Kjarnafæði hefur eins og önnur fyrirtæki tap-
aó fjármunum á óábyrgum viðskiptavinum
„Held að þetta sé heiðarlegt stríð“
„Maður þarf að fylgjast vel með öllum rekstr-
arþáttum frá degi til dags. Þaó eru miklar
verðsveiflur á landbúnaóarvörum en vöru-
vcró hefur frekar farið lækkandi síðustu ár.
Við crum svo margir aó bcrjast um sömu
kúnnana að það er alltaf hálfgert stríð i
gangi,“ heldur Eiður áfram.
- Fylgja menn alltaf settum leikreglum í
þessu stríði?
„Já, ég held aó þetta sé heiðarlegt stríð.
Það er barist um hylli ncytenda og menn
reyna aó bjóóa betur en hinir til að hafa vör-
urnar inni. Menn eru komnir mikið út í alls
konar kynningar til aó færast nær neytendum.
Maður lítur á kynningar sem söluátak og þeir
sem cru harðastir verða ol’an á.“
- Þaö vakti athygli mína í jólablaði Dags
að Kjötkrókur kvaöst vera mcð hangikjöt frá
Kjarnafæói en hann hefur um árabil fengið
sitt læri frá KEA. Er þetta dæmi urn þau
brögð sem menn nota í samkeppninni?
„Tja, eigum viö ekki bara að scgja að
Kjötkrókur hafi góðan smekk," segir Eiður
hlæjandi.
Við fórum næst aó renna augum til fram-
tíðar og Eiður kveðst ætla að halda ótrauóur
áfram í þessurn harða heimi, enda engin
ástæða til annars. Hvað samkeppnina sncrtir
segir hann skynsamlegast að cyða orkunni í
uppbyggingu hjá sjálfum sér í stað þess aö
vclta sér upp úr því hvað hinir eru að gcra og
halda áfram aó fylgjast grannt mcð öllum
þáttum í rekstrinum.
„Get ekki hugsað þetta
dæmi til enda“
- Nú eru tímarnir aö brcytast meó GATT-
samningum og Evrópsku clnahagssvæói. Þaó
er Ijóst að innflutningur á landbúnaðarvörum
ntun aukast mjög, en hvaða áhrif hclduróu að
þetta hafi hér á landi?
„Eg held að þaó hljóti að skapast cnn
meiri ringulreið á markaðinum þcgar erlendar
vörur fara að flæða inn í landið. Islendingar
virðast vera ákaflega ginnkcyptir fyrir llestu
því sem erlent er og þetta kemur til meó aó
þyngja mjög róóurinn hjá þcini vinnslum sem
i'yrir cru í landinu. Eg cr ansi hræddur um að
þctta geti jafnvel lagt íslenska kjötmarkaðinn
í rúst á svipaðan hátt og gcróist meó skipa-
„Fæ hroll þegar ég hugsa
til þess lífs sem ég lifði“
Starfsemi Kjarnafæðis hófst í bílskúr þegar Eiður vann ásamt tveiinur hálfsdagskonum við pizzu-
og salatgerð. Fyrirtækið framlciðir enn pizzur, salöt og ýmsa smárctti en umsvifin hall aukist mjög
ár frá ári og alhliða kjötvinnsla er nú veigamcsti þáttur framlciðslunnar.
Með kaffi og tóbak í seilingarfjarlægó sctt-
umst við nióur uppi á lofti í húsnæói Kjarna-
fæðis með útsýni yfir vinnslusalinn. Þetta
húsnæði er fyrir löngu orðió of lítið en viö
kornum inn á þau mál síóar. Fyrst fáeinar
spurningar um æsku og uppvöxt.
„Ég er Þingeyingur, ættaður frá Svalbarðs-
eyri. Faóir rninn var Fnjóskdælingur og móð-
ir mín úr Höfðahverfi. A Svalbarðseyri ólst
ég upp, gekk þar í skóla og vann hjá Kaupfé-
laginu þar til þaó lagði upp laupana. Ég var
þó fluttur í bæinn áóur og hef búið á Akur-
eyri um tuttugu ára skeið. Ég er yngstur fjög-
urra systkina og ólst upp á venjulegu alþýðu-
heimili þar sem allt snerist um kaupfélagið á
staðnum. Faðir minn var sláturhússtjóri og ég
fór snemma að vinna við úrvinnslu á land-
búnaðarafurðum. Ég byrjaði í sláturhúsinu og
fékkst síðan viö almenna verkamannavinnu.
Ég fór svo í Hrafnagilsskóla og var í fyrsta
árganginum sem þaóan útskrifaöist 1969.
Eftir þaó hætti ég skólagöngu í bili og hélt
áfram að vinna á Svalbaróseyrinni. Síöan
lærói ég kjötiðnað hjá Kaupfélaginu og hef
unnið við þaö fag síðan, fyrst á Svalbarðseyr-
inni í ein átta ár þar til ég stofnaði fyrirtækiö
sem ég á og rek ásamt Hreini bróður mínum í
dag.“
Grófvinnslan flutt til Svalbarðseyrar
Kjarnafæói var stofnað árið 1985 og lét fyrir-
tækið Iítið yfir sér í fyrstu.
„Já, við byrjuðum á því að framleióa pizz-
- Eiður Gunn-
laugsson hjá
Kjarnafæði ræðir
um víti jafnt sem
velgengni
ur og salöt en svo fór þetta að hlaóa utan á
sig. Éin og cin vörutegund bættist við og þeg-
ar ég lít til baka flnnst mér þctta hafa vaxið í
höndunum á manni án þess aó maður geri sér
almennilega grein fyrir því. Maður hefur ein-
hvern veginn fylgt þróuninni eftir.
Ég byrjaói einn í þcssu ásamt tveimur
hálfsdagskonum. Síóan bættust alltaf við
starfsmenn eftir því sern þörf var á. Við byrj-
uðum í bílskúr og fengum síðan húsnæði hjá
Akureyrarbæ í svokölluðum Iöngöróum og
vorum þar þangað til við keyptum þetta hús-
næði við Fjölnisgötu."
- Og nú eruð þiö aö fara aö færa út kví-
amar, ekki satt?
„Jú, við keyptum sláturhús og frystihús
Kaupfélags Svalbaróseyrar og erum nú að
breyta þeim og laga aó okkar þörfum. Meó
þessu leysum við þann húsnæóisvanda sem
Kjarnafæði hefur búið við undanfarin ár. Nú-
og gjaldþrotum.
„Það cr algjör svíviróa hvc auðveldlega
menn viróast geta stofnaö fyrirtæki eftir fyr-
irtæki án þess að skila rnanni krónu af því
sem þeir kaupa. Þeir gaspra og gaspra, Ijúga
og svíkja út vörur. Þetta cr algjörlega óþol-
andi ástand og því verður að linna.“
smíðaiðnaðinn og húsgagnaiönaðinn og
rcyndar virðist ntér byggingaiðnaöurinn
einnig vera aö komast í þrot. Eg gct varla
hugsað þetta dæmi til enda.
Menn tala að vonunt mikió urn atvinnu-
leysi þessa dagana og ráðamenn segjast vilja
fjölga atvinnutækifærum, en þeir viróast vera