Dagur - 30.09.1995, Síða 12

I
12 - DAGUR - Laugardagur 30. september 1995

■ 'V' ■ s' ss 'J' s" ' .
' Ss’ .
„Þetta eru allt vatnslitamyndir, málaðar á síðustu tveim-
ur árum,“ segir Gunnar Rafn Jónsson, yfirlœknir á
Húsavík, sem opnað hefur sýningu á 63 myndum sínum
í Heklusal, Gallerí Allra Handa á Akureyri. Gunnar
Rafn er fœddur og uppalinn á Akureyri. Fyrstu átta árin
ífaðmi stórfjölskyldunnar, mömmu, ömmu, afa, móður-
bróður og fjölskyldu hans, en síðan hjá móður sinni
Ingibjörgu Gunnarsdóttur og stjúpföður, Guðmundi
Karli Oskarssyni. Faðir Gunnar Rafns er Jóndi, Jón
Kristinsson bóndi og myndlistarmaður. Gunnar Rafn er
formaður Menningarmálanefndar Húsavíkur og for-
maður Sunddeildar Völsungs og HSÞ.
„Ég bar mikla virðingu fyrir
vatnslitunum á sínum tíma og
fannst mér aldrei takast nógu vel
upp. Það var fyrir hvatningu sam-
býliskonu minnar, Sigrúnar Snæ-
dal, að ég ákvað að taka mér tak
og ná mér á strik hvað vatnslitina
varðaði. Ég hef mest megnis lagt
stund á þetta þegar ég hef verið úti
í Svíþjóð annan hvem mánuð. Þar
er oft einmanalegt, því ég tek mik-
ið af bakvöktum, þarf þá að vera
við og sit einn í minni fbúð. Ég
skipti þvt borðinu í tvennt, mála á
öðmm helmingnum en borða við
hinn. Þama gefst drjúgur tími til
að sinna listinni.“
Sabina, eldri kona, orðin 90 ára.
Hún óskaði þess mikið að geta séð
íslenska náttúru og þessa litaauðgi
sem hún hafði lesið um. Ég var að
fara til Islands og bauð henni í
heimsókn til mín, en hún treysti
sér ekki til að koma. Ég málaði þá
eina litaglaða íslenska náttúru-
mynd og færði henni. En ég hefði
líklega ekki gert þetta ef ég hefði
vitað að hún var frægur málari.
Varðandi það að mála ljúfar
myndir meðan von er á útkalli til
að sinna veiku fólki. Á sínum
tíma kynntist ég Knut Eklund í
Svíþjóð, en hann er nú látinn.
Hann var skáld, fyrrverandi
„Hef þörf fyrir
sköpunargleóina“
Þetta er þriðja einkasýnig
Gunnars Rafns, en hann sýndi á
Húsavík í fyrravetur og í Svíþjóð
fyrr á þessu ári: „Ég seldi vel þar.
Forráðamaður listafélagsins sagði
að ég skyldi ekki búast við að
selja neitt því þeir keyptu yfirleitt
eina mynd til að friða listamann-
inn. Ég seldi samt 20,“ sagði
Gunnar Rafn, aðsjmrður um söl-
una í Svíþjóð. Á sýningunni á
Húsavík seldust 40 myndir eftir
hann. Myndir hans prýða víða
heimili og vinnustaði í bænum,
þær þykja eigulegar, ákaflega ljúf-
ar og fallegar, leikur að birtu og
litum í landslagi.
Málað á bakvöktum
„Ég hef lítið átt við þetta síðustu
árin, byrjaði aftur að mála í febrú-
ar í fyrra, en á mínum yngri árum
vann ég mest með þekjuliti.
I gagnfræðaskólanum var ég
með nokkra góða kennara, m.a.
Einar Helgason, sem kunni vel að
meta mína litasamsetningu. Vikt-
or, skólabróðir minn frá Akureyri,
var að rifja upp á dögunum að
myndir eftir okkur hefðu verið
valdar til að senda utan, en ég
man ekki eftir þessu.
En á þessum árum stóð hugur-
inn til annars, ég var upptekinn
við bóklega námið svo ekki varð
meira úr myndlistamámi. Þó fór
ég sem skiptinemi til Bandaríkj-
anna og tók list sem aukagrein
mér til mikillar ánægju."
Gunnar Rafn fór í framhalds-
nám, lauk prófi í læknisfræði,
eignaðist stóra fjölskyldu og
starfaði sem aðstoðarlæknir við
Fjórðungssjúkrahúsið á Akureyri
þar til hann fór til sérfræðináms í
almennum skurðlækningum í Fal-
un í Svíþjóð.
„Það var mikið að gera og eftir
að ég kom til Húsavíkur tóku við
ýmis félagsmál. Á sínum tíma
stóð ég reyndar fyrir mikilli fjár-
öflun fyrir Sumarbúðimar að
Vestmannsvatni. Einn þátturinn í
því var að efna til myndlistarsýn-
ingar í Safnahúsinu á Húsavík,
sem reyndar sló aðsóknarmet á
sínum tíma. Ég hafði samband við
ýmsa listamenn víða um land og
66 aðilar gáfu verk á þessa sýn-
ingu.“
- Hvað kom til að þú ferð að
mála aftur, og málar þá mikið?
segir Gunnar Rafn
Jónsson, listmálari
og yfírlæknir á
Húsavík, sem
opnað hefur
myndlistar-
sýningu í
Heklusalnum á
Akureyri
- Þú málar þá svona Ijúfar myndir
meðan þú bíður þess að þurfa ef
til vill að sinna skelfilegum uppá-
komum í mannlífínu?
„Finnst þér það andstæða?
Þetta er kannski mín aðferð við að
róa mig niður. Ég á líka mína
uppáhaldstónlist sem ég spila
mjög oft þegar ég mála, en það er
frægur konsert sem haldinn var í
Meda í Róm, en þar sungu Carr-
era, Domingo og Pavarotti.
Einn af sjúklingum mínum sem
ég skar upp í Svíþjóð var Anna
kirkju- og kirkjugarðsvörður, tók
mikið af myndum sjálfur og hann
skrifaði texta og ljóð við Davíðs-
sálma og gaf út á bók. Þessi mað-
ur var mikill mannþekkjari. Hann
bað mig, að í hvert skipti sem ég
væri að skera upp mann sem væri
t.d. með opinn kvið þannig að
gamimar yllu út um allt, að
gleyma því ekki að umgangast
þetta með virðingu því þetta væri
maður eins og ég. Þetta væri ekki
bara þarmar heldur hluti af ein-
staklingi, hinni stórkostlegu heild
líkama og sálar.
Síðan lærði ég snemma að
vanda mig við störfín, hafa þetta
fínt, nett og fallegt, svo örin sem
sjúklingamir sæju á hverjum degi
bæru þess vitni að borin hefði ver-
ið virðing fyrir þeim. Ég reyni að
halda þeirri reglu að sauma hvem
einstakling eins og það væri ég
sjálfur.
Allt þetta vil ég sýna
í verkum mínum
Það hefur gefíð mér margar góðar
stundir að sitja og mála náttúr-
una.“
- Hvert er myndefnið á þeim mynd-
um sem þú sýnir að þessu sinni?
„Ég er mjög mikið á móti því
að binda myndefnið við einhverja
ákveðna staði, en reyni í sköpun
minni að blanda saman litum á
þann hátt sem mér finnst fallegur,
hvort sem liturinn er Ijós eða
dökkur, birta eða skuggar. Ég er
mikið fyrir það að reyna að sýna
veðurfarið, sérstaklega á íslandi,
en það er fjölbreytilegt og ég mála
allar árstíðir. Ég vil að þegar horft
er á myndirnar veki þær áhrif hjá
þeim sem þær skoða, en að málið
sé ekki hvort þær séu af einhverju
sérstöku.
Fyrst og fremst er ég opinn fyr-
ir öllum þeim áhrifum sem ég sé í
náttúrunni, hvort sem það er gott
eða slæmt veður, kvöld, morgunn
eða nótt. Allt þetta vil ég sýna í
verkum mínum. Ég held að suntir
gangi um á lífsleiðinni án þess að
horfa allt of vel, gleymi að taka
eftir smáu hlutunum og hvernig
fegurðin blasir við. Þegar ég eign-
aðist mína fyrstu myndavél fór ég
að horfa öðruvísi á náttúruna. í
fyrstu voru formin svo og dýpt og
vídd mjög f sviðsljósinu þegar
svarthvítu myndimar voru alls
ráðandi, en síðan tóku litbrigði
náttúrunnar völdin. Þetta fylgir
manni síðan eftir í myndlistinni."
- Nú hefur myndum þínum ver-
ið geysivel tekið, þú hefur fengið
góða aðsókn að sýningum og selt
vel. Þó verðlagning hafi verið hóf-
söm vill fólk greinilega eiga
myndimar þínar og setja þær upp
hjá sér. Hverju þakkar þú slíkar
viðtökur?
„Ég höfða fyrst og fremst til
fegurðarskyns fólks. Mér finnst
gaman að mála eitthvað sem virk-
ar fallegt og hefur góð áhrif á
fólk. Þó ég hafi gaman af ýmsu
framúrstefnulegu höfðar það
kannski ekki eins mikið til mín og
það vekur mér ekki eins mikla
hlýju. Ég held að það sem ég mála
veki sömu tilfinningar hjá öðrum
og mér, ró, vellíðan eða gleði, það
er ekkert allt of mikið af því í
heiminum í dag.“
Mála ekki til að verða ríkur
- Hvaðan færð þú svona mikið til
að gefa öðru fólki?
„Ég fékk gott atlæti í æsku,
sem ég álít vera gmnn að því sem
ég hef í dag. Okkur er gefið mikið
í vöggugjöf en síðan er það þeirra
sem um smáfólkið annast að rækta
þetta upp. Ég held að mínir ætt-
ingjar og vinir hafi gefið ntér mik-
ið. Síðan hef ég lagt rækt við það
að gefa ntikið allt mitt líf, vekja
upp hjá einstaklingum hvað þeim
er sjálfum gefið og reyna að fá þá
til að rækta það. Vitaskuld þarf að
halda þessu við með lestri, íhug-
um og öðru slíku. Ég les mjög
mikið og mörg andans mál eru
mér hugleikin. Nú hef ég þörf fyr-
ir sköpunargleðina."
Gunnar Rafn sagðist ákafiega
þakklátur Þórhildi systur sinni og
manni hennar, en þau rækju aug-
lýsingastofu í Reykjavík og hefðu
hannað fyrir hann sýningarskrá,
boðskort og auglýsingar. Prentun-
ina hefði annast fyrmm kennari
hans úr Oddeyrarskóla, Jón Hilm-
ar Magnússon. Gunnar Rafn segir
vinnubrögð allra hafa verið til fyr-
irmyndar. Einnig fá eigendur
Heklusalar, Gallerí Allra Handa
og Steindór Steindórsson rós í
hnappagatið fyrir framúrskarandi
móttökur og hjálpsemi.
- Hvað með framtíðina, fara
vinnan og áhugamálið að togast á?
„Ekki get ég sagt það. Ég er
mjög þakklátur fyrir að hafa
möguleika á að sinna þessu. Ég er
ekki að því til að verða ríkur og
finnst sjálfsagt að verðleggja mín-
ar myndir það lágt að almenningur
geti eiganst þær, ef mönnum
finnst ljúft að berja þær augum og
er ánægður ef ég kem út á sléttu.
Ég legg mikinn metnað í þessa
sýningu, þetta er heimabær minn
og mig langar að sýna Akureyr-
ingum hvaða uppeldi ég hef feng-
ið á þessu sviði.“ IM