Dagur - 23.12.1995, Qupperneq 13

) O LASAOA
Laugardagur 23. desember 1995 - DAGUR - 13
Ljóð götusöngvarans
- eftir Davíð Þorvaldsson, rithöfund frá Akureyri
Hvaðan ég kem? Þama út frá, þar sem gullin kornöx-
in bylgjast í storminum - þar út frá stóð vagga mín.
Komirðu í lítið þorp yst á Bretagneskaganum, þá
sérðu hús ættmanna minna í þröngri og rykugri götu.
í garðinum við stafn þess er hátt tré með eldrauðum
blómum - í því.sat ég oft, þegar ég var lítill.
Þegar heitt er í veðri, sérðu litla, aldraða konu með
drifhvíta skýlu, sitja á þröskuldi hússins. Hún er sí-
fellt að prjóna. Hún lítur varla upp, þó að menn gangi
framhjá og þó að krakkarn-
ir séu með ærsl í kringum
hana.
Líttu á kræklóttu hend-
urnar hennar. Reyndu að
líta í rauðleitu, hálflokuðu
augun. Heilsaðu henni vin-
gjarnlega, því að það er
hún mamma mín, sem sat
með mig á hnjánum, þegar
ég var lítill, svarthærður
drengur.
Spyrji hún þig, hvort þú
hafir séð mig, hvar ég sé;
hristu þá höfuðið, og
segðu, að hún geti eins vel
spurt storminn, sem þýtur,
regnið, sem fellur til jarðar.
Segðu að heimurinn sé stór
og að hinn syngjandi föru-
maður eigi marga náttstaði.
Hæ! hó! Hlustaðu á titr-
andi tóna banjósins míns!
Ekkert bindur mig, ekkert
heldur mér. Hvorki fegurð
kátra kvenna í borg gleð-
innar, né rautt, ólgandi vín
Suðurlanda. - Og þó fylgir
mér eitt jafnt í vöku og
svefni - hugsunin um hrör-
legt hús og álúta konu, sem
hlustar þar í kyrrðinni,
hvort hún heyrir ekki fóta-
tak hans, sem yfirgaf hana
fyrir löngu.
Hvers vegna skelfur
rödd nn'n? Er ekki skrifað í
hjarta mitt, að örlög mín
verði þau, að finna hvergi
frið? Sumar og vetur eru
götur stórborganna og
endalausir þjóðvegimir
heimilið mitt.
En ég er ánægður - af því að ég á ekkert - ekkert
nema söngvana mína.
Eg nem staðar fyrir framan hallir úr marmara - ég
nem staðar fyrir framan rangala í mjóum, daunillum
götum, þar sem hálfber börn veltast um - og allstaðar
syng ég um gleði mína yfir því að vera til - vera
frjáls.
Mennirnir, sem hlusta á mig, brosa þakklátir, því
að ég færi þeim, þó ekki sé nema augnablik, fullnæg-
ingu á þrám, er hallimar og mjóu götumar hafa bund-
ið í fjötra. Djúpur og fagnandi söngur minn, skjálf-
andi tónar slitinna strengja banjósins, vekja hjá þeim
minningar um allt, sem þeir hafa viljað, þráð. Þegar
söngnum er lokið, þá kasta þeir til mín nokkrum eir-
peningum. Það er ekki ölmusa, heldur gjald sem þeir
skulda mér.
Nú er jólanótt. - Þessa nótt fyrir löngu, löngu,
fæddist bróðir minn austur í löndum. Hann var alltaf
jafn fátækur og ég.
Ég geng eftir strætum Parísar. Klukkumar hringja.
Allstaðar er glóandi birta rafljósanna. Út um glugg-
ana, sem standa í hálfa gátt, berst ilmurinn af ljúf-
fengum réttum. Prúðbúið fólk streymir framhjá mér.
Sumir heilsast með handabandi, aðrir kalla gleðileg
jól! til kunningjanna, sem fara framhjá. Allt er svo
gott og milt þetta kvöld.
Sko, ég ætla að sitja í kvöld undir þessari háu brú,
sem vagnamir þjóta í sí-
fellu yfir. Ég ætla að sitja
þar í hvítum snjónum, við
hliðina á félögum mínum.
Við borðum þar fátæklegu
máltíðina okkar, sem við
komum með þangað í
vösum okkar. Að því
loknu kveikjum við í píp-
um okkar, tottum þær og
störum þögulir út á fljótið,
sem streymir framhjá.
Skyndilega fer einn af
þessum hreyfingarlausu
mönnum að syngja. Hann
hallar sér, blár af kulda,
upp að berginu, og hann
syngur með lokuð augu.
Hann syngur um æsku
sína, þegar hann borðaði
góðan mat með systkinum
sínum og dansaði með
þeim í kringum jólatré,
þegar hann gekk til kirkju
með sálmabók í hendinni
og foreldra sína við hlið
sér.
Og ég strýk strengi
banjósins og spila þetta
kvöld fyrir sjálfan mig og
félaga mína - aðeins fyrir
okkur.
Spilið og söngurinn
berst niður eftir ánni,
lengra út eftir, út að tré,
sem ber rauð blóm á sumr-
in og að húsi, sem enginn
tekur eftir. Inni í því situr
gráhærð kona og liugsar
um hann, sem spilar núna.
Hugsar um, hvort hann
muni aldrei koma aftur.
O, titrið þið strengir banjósins míns! Segið henni
hvað ég hugsa oft til hennar, að hún sé allt líf mitt.
Hvíslið líka að henni - ó, ofurlágt - að ég hljóti að
vera glataður, dáinn, að margir farist úti í þessum
stóra heimi, að það séu örlög mannanna.
Segið henni, að við munum hittast aftur, þar sem
allt er fegurð og fullkomnun, og að þar muni svart-
hærði drengurinn hennar sitja í kjöltu hennar og
hlusta á sögurnar, sem hún sagði honum einu sinni -
fyrir löngu. - Segið henni það.
Þegar klukkan á Notre Dame slær tólf, þá ætla ég
að Iæðast burtu frá félögum mínum.
- Út við dyr hinnar dýrðlegu kirkju krýp ég á kné í
slitinni kápunni minni. Ég spenni greipar og horfi
fagnandi á myndina af Jesúbaminu með geislabaug-
inn um ennið. I hinni heilögu kyrrð bið ég fullur und-
irgefni:
Verði þinn vilji!
(Sagan birtist fyrst í Lesbók Morgunblaðsins 408. tbl. 1929)
' nú * * | 1*4 s * ? * •» * * .|if "O 1 Tl
4«f*si!**-*.***l.'*''ilU*T**-*** *~* **&.***. ***«**.#(.*.,*& *
' ..... - , <, » '
- Út við dyr hinnar dýrðlegu kirkju krýp ég á kné í
slitinni kápunni minni. Eg spenni greipar og liorfi
fagnandi á myndina af Jesúbarninu með geislabaug-
inn um ennið. I hinni heilögu kyrrð bið ég fullur und-
irgefni: Verði þinn vilji!
Fjölvi:
Sónata, nýtt
skáldverk Agústínu
Sónata nefnist nýtt skáldverk eftir
Ágústínu Jónsdóttur sem Fjölvaút-
gáfan gefúr út. Fyrr í haust kom
út ljóðabók hennar Snjóbirta og
áttu þær að verða samferða, en
það frestaðist að Sónatan sæi
dagsins Ijós, því að barátta skáld-
konunnar við ný form og efnistök
kostaði bæði tíma og átök.
Varla er hægt að gefa nýstár-
legu listformi Ágústínu í Sónötu
ákveðið heiti. Það má segja að
þetta séu að hluta örsögur, en þó
ekki sögur. Ekki er það heldur
ljóð nema að hluta. Sjálf kallar
Ágústína það tónrænar hendingar,
og það er vissulega nokkuð ný-
stárlegt að bókinni má helst líkja
við tónverk í orðum. Ágústína
tjáir tilfinningar sínar, ástríður,
unað og átök í Sónötuformi, líkt
og hún væri tónskáld.
Sem Sónata skiptist verkið því
að sjálfsögðu í þrjá kafla. Yrkis-
efnin eru konan, ástin og tilveran.
Fyrsti kaflinn er heiður kafli ástar-
játningar, þá tengjast konan og
ástin í tilverunni, en síðast lokast
hringurinn með kenndum ástríðu,
sársauka, fjarlægðar. Ekki eru yfir
köflunum hin venjulegu ítölsku
hröðunartákn svo sem allegretto
eða appassionata en aftur á móti
viss útfærslumerki til hljóðfæra
og vísanir hugmynda fram og aft-
ur í öllum ljóðabálkinum. Má
segja, að það sé vafamál, hvort
bókmennta- eða tónlistarfræðing-
ur ætti fremur að skrifa gagnrýni
um þetta sérkennilega skáldverk.
Bókin er prentuð í ísafoldar-
prentsmiðju, innbundin í Flatey,
en kápuhönnun annaðist höfund-
ur ásamt Torfa Jónssyni og aug-
lýsingastofunni Næst. Ljósmynd
tók Gunnar Gunnarsson. Sónata er
80 bls. og er verð hennar kr.
1.680.
Föstudagur 22. des.
Jóladiskótek
Frítt iim
Á miðnætti jólc.: t ís, 25. des.
Já, þa'(
Opið
Páll ósmr og
Milljónamæringarnir
Opið á milli • Ekki missa af þessu!
Annar í jólum, 26. des.
Opið til 03 • Skagfirsk sveifla með
Geirmundi Valtýssyni
og hljómsveit
Frítt inn til kl. 00.30
Föstudagur 29. des.
Diskótek
Gamlárskvöld frá 00.30
Fögnum nýju ári með
Sixties
Opið til 04 • Opið á milli
22., 23., 29. og 30. des.
Karakter
Dátinn opinn með Sjalianum 25. og 31. des.
Ath. hækkum ekki verð á veitingum um háttðarnar.
Gleðiieg jói og farsælt
homancli ár!
Þöizkum viðskiptin á árinu!
BKBMMTIBTABUR

OPIÐ
Þorláksmessu, 23. desember
frákl. 10-23
☆
aðfangadag, 24. desember
frákl. 9-12
Kaupmannafélag
Akureyrar

©
&
Nýjar vörur
- vandaðar vörur
Kaupmannafélag
Akureyrar